Inés Rivadeneira
| Inés Rivadeneira | |
|---|---|
| Bizitza | |
| Jaiotzako izen-deiturak | Inés Rivadeneira López |
| Jaiotza | Lugo, 1928ko azaroaren 2a |
| Herrialdea |  Galizia |
| Heriotza | Madril, 2020ko abuztuaren 3a (91 urte) |
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | gaztelania |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | opera abeslaria eta musika-irakaslea |
| Ahots mota | mezzosopranoa |
| Musika instrumentua | ahotsa |
    | |
Inés Rivadeneira López (Lugo, Galizia, 1928ko azaroaren 2a – Madril, 2020ko abuztuaren 3a) mezzosopranoa eta kantu-irakaslea izan zen.[1][2]
Biografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Ikasketak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Lugon jaio zen, baina berak bi urte zituenean, familia Valladolidera joan zen, eta hantxe bizi izan zen Ines hemezortzi urtera arte. Hantxe zaletu zen kantuan, hiriko San Pabloren Domingotar Bihotzean.[3] 'Bihotz' horretako zuzendariarengandik jaso zituen lehen musika-ikasgaiak.
1946an Madrilera joan zen bizitzera, Valladolideko Diputazioaren diru-laguntzarekin. Madrilgo Musika Kontserbatorioan hasi zen ikasten, Ángeles Ottein eta Lola Rodríguez de Aragón irakasleekin. 1951n, "Karrera Amaierako" eta "Lucrecia Arana" sari bereziak irabazi zituen.[3] Kontserbatorioko zuzendariak, Jesús Guridi musikariak, Juan March Fundazioaren beka bat eskatzera animatu zuen, Vienara ikasketak garatzera joateko. Hiri horretan Musika eta Interpretazio Arteen Akademian Erik Werbarekin ikasi zuen.[3]
Emakume eta musikari izan nahia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Militarraren alaba zenez, ez zuen familiaren laguntzarik jaso, inork ez baitzuen ulertzen Inesek antzerkia egin nahi zuenik. Bere jarraitzaile sutsua Manolo anaia izan zen, eta bere bokazioan jarraitzera bultzatu zuen, emakumeak etxerako eta hazkuntzarako baztertuta zeuden urte batzuetan. Rivadeneirak berak bakarrik bai emakume bai musikari gisa garatu zitekeela frogatu zuen. Eta beldurrari aurre egin zion hori lortzeko. Jakin gabe ere, emakumeak feminismoaren oinarriak finkatu zituen emakume-talde horretako kide izan zen. Emakumeak arte-esparruan garatzea aldarrikatzen zuen.[2]
Musikari ibilbidea
[aldatu | aldatu iturburu kodea]1947an Madrilen egin zuen debuta, Madrilgo Teatro Realen Rigoletto de Verdiren antzezpenean parte hartu zuenean. 1951n Parisen kantatu zuen, Théâtre des Champs-Élyséesen, Don Perlimplín operaren estreinaldia zela eta. Opera hori Federico García Lorcaren lan batean oinarrituta dago eta Vittorio Riettiren musika du.[3] 25 urterekin Lirikako Sari Nazionala jaso zuen.[4]
1952ko abenduaren 30ean Bartzelonako Gran Teatro del Liceon estreinatu zen Joan Manén biolin-jole eta konpositorearen Soledad opera. Funtzio horretan, Inesek Doloresen papera interpretatu zuen konpositorearen zuzendaritzapean.[5] Antzerki horretan Bizeten Carmenen paper nagusia kantatu zuen 1966an. Lan hori ehun aldiz baino gehiagotan egin zuen bere ibilbidean zehar. 1956an Oviedoko Campoamor antzokian egin zuen debuta, Verdiren Rigoletto operako Maddalenaren paperean.
1956ko urriaren 24an, Madrilgo Zarzuela Antzokia berriro irekitzean parte hartu zuen, Autoreen Elkarte Orokorra berritu ondoren. Amadeu Vivesen Doña Francisquita zarzuela aukeratu zuten, eta Ana María Olaria, Lina Huarte-Mendikoa, Ana María Iriarte, Alfredo Kraus, Carlos Munguía, Gerardo Monreal, Selica Pérez Carpio eta Aníbal Vela kantariak izan ziren bertan.[6] Antzerki horretan bertan estreinatu zen 1964an Joaquín Rodrigoren seme kutuna.
Errepertorioa
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Bere opera errepertorioan honako hauek izan zituen:[3]
- Carmen, Bizet.
- Rigoletto, Verdi.
- La fuerza del destino, Verdi.
- Un baile en maschera de Verdi.
- Orfeo y Eurídice, Glück.
- La favorita, Donizetti.
- Fausto, Gounod.
- Amaya, Jesús Guridi.
- El amigo Fritz, Mascagni.
- Andrea Chénier, Giordano.
- Caballería rusticana, Mascagni.
- Don Perimplín, Rieti (estreno).
- Gianni Schicchi, Puccini.
- Goyescas, Enric Granados.
- El incoronazione di Poppea, Monteverdi.
- Jovanchina, Mússorgski.
- La llama, Guridi.
- Señora Butterfly, Puccini.
- Mayo, Eduard Toldrà.
- La boda de Fígaro, Mozart.
- Soledad de Joan Manén (estrenaldia).
- La breve vida, Falla.
Opera eta zartzuela eszenatokiez gain, Verdiren Requiema, Haendelen Mesias, San Mateoren Pasioa eta Bachen Magnifikatua, Pergolesiren Stabat Mater eta Rossiniren Le Petite Messe solennelle, Rossiniren Petite Mespentennelle, Beethovenen Bederatzigarren Sinfonia[3]
1973an, Londresko Royal Albert Halleko agertokietatik erretiratu zen, Manuel de Fallaren La vida breve interpretatuz, Victoria de los Angeles sopranoarekin kantatuz. Gero kantuaren irakaskuntzan aritu zen, Kantuko Goi Eskolan, Lola Rodríguez de Aragón irakasleak sortuta.[4] 1994an erretiratu zen.[3]
Sariak eta aintzatespenak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- 1951n, "Karrera Amaierako" eta "Lucrecia Arana" sari bereziak irabazi zituen.[3]
- 25 urterekin Lirikako Sari Nazionala jaso zuen.[4]
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ Fallece Inés Rivadeneira a los 91 años. 5 agost 2020.
- ↑ a b (Gaztelaniaz) «Inés Rivadeneira, una mezzo que voló muy alto» La Voz de Galicia 2019-11-11 (Noiz kontsultatua: 2022-11-12).
- ↑ a b c d e f g h Moscoro, Elisa. Datos biográficos y artísticos de Inés Rivadeneira. .
- ↑ a b c En conversación con Inés Rivadeneira. .
- ↑ «Soledad y el ballet Rosario la tirana» Gran Teatre del Liceu Desembre 1952.
- ↑ Pombo Angulo, Manuel. (25 octubre 1956). «Ensayo general de "Doña Francisquita"» La Vanguardia: 9..
