Ezker Batua (Espainia)

Izquierda Unida (IU)
Izquierda Unida (IU)
Buruzagia	Alberto Garzón
Sorrera	1986ko apirilaren 29a (koalizioa); 1992ko azaroaren 2a (federazioa)
Egoitza nagusia	Calle Olimpo, 35; 28043 Madrid
Ideologia politikoa	ezker politikoa, federalista, komunista, sozialista, laizista, errepublikarra.
Nazioarteko kidetza	Europako Alderdi Ezkertiarra
	www.izquierda-unida.es

Ezker Batua (EB) Espainiako mugimendu politiko eta soziala da, 1986an sortua eta Alderdi Politikoen Erregistroan 1992ko azarotik inskribatua. Haren helburua da gizartea sistema sozialista demokratiko baterantz aldatzea, justiziaren, berdintasunaren eta elkartasunaren printzipioetan oinarritua eta Estatu laiko, federal eta errepublikano baten arabera antolatua.

Bateratua da ildo politiko orokorrean eta programan, antolaketa federalean eta ideologikoki pluralean, eta hainbat erakunde eta taldek parte hartzen dute, hala nola Espainiako Alderdi Komunistak eta Ezker Errepublikanoak, bai eta beren Batzar Federaletan onartutako erakundearen politika atxikitzen, onartzen eta gauzatzen duten pertsonek ere. Gaur egun 26 000 militante eta 40 000 jarraitzaile erregistratu.

Azken hauteskunde orokorretan, Kataluniako En Comú Podem-en, Galiziako En Común eta Espainiako gainerako herrialdeetan Ahal Batuak aurkeztu ziren, beste indar politiko batzuekin batera, hala nola Podem-ekin eta Equorekin.

Historia

Lehenengo urteak

Gero Ezker Batua osatuko zuten ezkerreko alderdien arteko lehen antolakuntza-aurrekaria 1986ko otsailaren 13koa da, Federazio Aurrerakoia eta Alderdi Sozialista osatzen zuten Ezkerraren Alternatiba izeneko behin-behineko hauteskunde-koalizioaren akordioa aurkeztu zenean, Alderdi Komunistari elkartearekin bat egiteko deia egin baitzion. Ezker Batua (EB) mobilizazioen berotasunean oinarritu zen, 1986an Espainia NATOtik ateratzea eskatzeko, NATOren Espainiako Irteeraren aldeko Gizalegezko Plataformak —Antonio Gala idazlea buru zuela— herrialdeko ia ezkerreko erakunde guztiak biltzea lortu zuenean. Erakunde horietako asko, gero, «Ezker Batuko Plataforma» koalizioan sartu ziren. Erreferenduma 1986ko martxoaren 12an egin zen, eta horren emaitza NATOn jarraitzearen aldekoa izan zen, baina ia zazpi milioi boto aurka.

Koalizio hasiberriaren lehen bilera 1986ko apirilaren 27an egin zen, Cristina Almeida abokatuaren bulegoan, eta Espainiako Alderdi Komunistak (PCE), Kataluniako Alderdi Sozialista Batua (PSUC), Ekintza Sozialistaren Alderdiak (PASOC), Ezker Errepublikanoak (IR), Aurrerakoi Federazio, Alderdi Humanistak eta Alderdi Karlistak hartu zuten parte. Alderdi horiei, ondoren, Espainiako Herrietako Alderdi Komunista (PCPE) eta Langileen Batasuna-Ezkertiar Blokea (CUT-BAI) batuko zaizkie, baita hainbat politikari independente ere. Batzorde Politiko bat eratu zen hura arautzeko, Gerardo Iglesias PCEko idazkari nagusia buru zela —koalizioaren % 80 osatzen zuen alderdia—. Apirilaren 29an ofizialki eratu zen koalizioa.

1986ko ekainean, IUk lehen aldiz hartu zuen parte hauteskunde orokorretan, eta 7 aulki lortu zituen (aurreko orokorretan PCEk baino 3 gehiago), botoen % 4,6rekin. 1987ko udal-hauteskundeetan emaitzak hobetu egin ziren, eta botoen %7,18 lortu zen. Hala ere, urte horretan bertan, Alderdi Humanista IUtik kanporatu zuten, besteak beste, La Comunidad izeneko sekta argentinarrarekin izandako loturengatik. Alderdi Karlista ere koaliziotik kanporatu zuten. Aurrerakoi Federazio 1987an utzi zuen IU eta urtebete geroago, 1988an, desegin zen.

Ordura arte, Ezker Batuak PCE, PASOC, PCPE eta LHko logoak barne hartzen zituen sinbolo batekin joan zen hauteskundeetara, baina 1988an logotipo berri bat diseinatzeko lehiaketa publikorako deialdia egin zuen, 500 000 pezetako aurrekontuarekin. Emaitza grisa eta berdea izan zen, gorri-ukituarekin, eta aldaketa handiak izan ziren hautagaitza aurkeztu zen eskualdearen arabera, bandera edo ikono autonomikoak eta sigletan egindako aldaketak edo are irudi guztiz desberdinak ere, hala nola Euskal Herrian Ezker Batua.

1989ko urtarrilean, PCPEk ere utzi egin zuen koalizioa, PCEra itzuli ondoren presidentea eta fundatzailea —Ignacio Gallego—, 8000 militanterekin, Batzorde Nagusiko 48 kiderekin eta kargu publiko gehienekin batera. 1989ko otsailean I. Batzar Orokorra egin zen, eta, koalizioaren antolakuntza-eredua alde batera uztea erabakita, IUren izendapen berria onartu zen, «mugimendu politiko eta sozial» gisa. Mila ordezkari inguru bildu dira. Horietatik % bakarrik ziren koalizioko alderdiek izendatuak, eta gainerakoak autonomia-erkidegoetako afiliatuek zuzenean hautatzen dituzte. Lehendakaritza Kolegiatu bat aukeratzen da —geroago Lehendakaritza Federala deituko da—, koordinatzaile federal gisa Gerardo Iglesias hautatzen duena.

Ezker Batua boto gehien jaso zituen hirugarren indar politikoa zen ordurako, eta 17 diputatuk lortu zuten 1989ko hauteskunde orokorretan botoen % 9,07.

Julio Anguita

PSOErekin egindako itunak bazterketa

1989ko azaroan, Gerardo Iglesiasek dimisioa eman zuen PCEko idazkari nagusi gisa eta IUko koordinatzaile gisa; bigarren kargu horretan Julio Anguita Gonzálezek ordeztu zuen —Kordobako alkate izan zen 1979 eta 1986 bitartean, eta garai hartan PCEn oso ezaguna zen politikaria—. 1990eko azaroan, IUren II. Batzar Federala egin zen. Julio Anguita koordinatzaile izendatu zuten, eta PCEtik eta gainerako alderdietatik IUko organoetara subiranotasuna transferitzea ekarri zuen. Batzar hartan erabaki zen PSOErekin ez hitzartzea, "ezkerreko idealak" traizionatu zituelako. Hala ere, Galizia, Katalunia eta Kanariar Uharteetako eskualde-federazioak IUrekin apurtuta zeuden eta autonomo gisa eratu ziren, beren akordioak bilatzeko. Iniciativa per Catalunyaren kasuan —PSUCren ondorengoa—, Rafael Ribó liderrak "ezkerreko etxe komuna" bilatzearen alde egiten zuen, PSOErekin hitzartuz.

1991ko abuztuan, PCEko eta PASOCeko buruzagi-talde batek, Antonio Gutiérrez Langile Batzordeetako idazkari nagusiaren laguntzarekin, IU alderdi politikoan eratzearen aldeko apustua egin zuen, hura osatzen zuten indarrak desagertuz, PCEren XIII. Kongresua egingo zen azkena izango delakoan, eta, hala, Anguitaren tesiaren aurka egin zuen. Esquerra Unida del País Valenciàk bere alderdi politiko gisa erregistratzeko erabakia hartu ondoren, IUko lehendakaritzako sektore nagusi batek babestu eta lurralde-federazioei erabateko autonomia ematearen aldeko apustua egin zuen; horren aurrean, Julio Anguitak erabaki hori Kontseilu Politiko Federalari helaraztearen aldeko apustua egin zuen, eta estatutuen urraketa zela uste zuenaren aurka egin zuen. Azkenik, PCEren edozein desegite baztertu zen. Izquierda Canaria Unida (ICU), IUren lehen erreferentea Kanariar Uharteetan, Ekimen Nazionalista (ICAN) koalizioan egon zen 1991ko hilabete batzuetan. Militantzia ez zegoen pozik IUren federatu gabeko proiektu batekin, eta "eskuinduna" zen —PPrekin sinatu zituen hitzarmenengatik— PCEren eta Izquierda Unidaren proiektua berreskuratu zuen Kanarietan 1991n eta 1992an, hurrenez hurren. Ondoren, ICANek Kanariar Koalizioa sortu zuen 1993an.

1992an Julio Anguitak PSOEk eta PPk bipartidismo berri bat eraikitzeko estrategia salatu zuen, bi alderdien arteko tentsio konstanteko estrategia baten bidez, nahiz eta ustelkeria sortzen zuen eredu ekonomiko bera erabiliko zuten. Horren aurrean, Julio Anguitak "politika egiteko modu berri" bat definitzen zuen.

Hasierako urteetan etengabe gora egin zuen arren, 1994tik aurrera botoak galtzen ari da. Momenturik larriena 2008ko hauteskunde orrokorren ostean ailegatu zitzaion. IUk 2 eserleku soilik lortu zituan Espainiako kongresuan. Haietako bat, gainera, Katalunian bere bazkidea den ICV-EUiA alderdiarena zen. Dena den, PSOEren gainbeheraren ondorioz, 2011ko hauteskundeetan nabarmen egin zuen gora IUk. Gaur egun, 11 diputatu ditu Gorteetan. 2012an ospatu diren hauteskundeek, Andaluzia eta Asturias erkidegoetan hain zuzen, gorakada hori berretsi dute.

Egun, Espainiako hirugarren alderdia da. Europako Parlamentuan ere ordezkaritza dauka. Willy Meyer da euren bozeramailea Europan. Hainbat alderdirekin akordioak sinatu ditu Espainian zehar ezkerra indartzeko. Katalunian bere bazkidea Iniciativa per Catalunya-Verds da (ICV), Aragoin, Chunta Aragonesista, edota Nafarroan Batzarre. Los Verdes taldearekin ere hitzarmenak baditu.

Alderdiko Koordinatzaile Nagusia Cayo Lara da. Alderdiko beste pertsona garrantzitsu batzuk Julio Anguita, Gaspar Llamazares edo Paco Frutos izan dira.

Ezker Batua EAEn

Euskal Autonomia Erkidegoan IUk IU-Ezker Anitza izena du. 2011ko hauteskundeei begira sortu zen, Mikel Arana buru zela, Ezker Batua-Berdeak (EB-B) koalizioa bitan banatu zenean. IUk legebiltzarkide bat du Gasteizen eta zenbait zinegotzi erkidegoan zehar. Bere aldetik, EBk, José Navas buru dela, bi biltzarkide ditu Araban eta Leioan EAJ-PNVrekin udal Gobernua osatzen du.

2009an EBtik beste alderdi bat banatu zen, Alternatiba, Oskar Matute buru dela. Alderdi horrek, egun, ezker abertzalearekin, EArekin eta Aralarrekin hitzarmena du Bildu eta Amaiur koalizioen barruan.

Kanpo estekak

Datuak: Q623740
Multimedia: Izquierda Unida / Q623740