Edukira joan

Hondakin arriskutsu

Wikipedia, Entziklopedia askea
Hondakin arriskutsuen zabortegi baten sarrerako panela (Estatu Batuak, 1972).

Hondakin arriskutsuak hondakin kategorietako bat dira, herrialde bakoitzaren legeriak definitzen duenaren araberakoak, eta hondakin ez-arriskutsuen kategoriaz bereizten dira. Ingurumenerako edo osasunerako arriskutsuak dira, epe labur, ertain edo luzerako, zuzeneko nahiz zeharkako ondorioen bidez.

Horregatik, hondakin arriskutsuak modu berezituan jaso, garraiatu eta tratatu behar dira.[1] Gainera, estatuen, komunitateen (Europar Batasuna barne) edo enpresen estrategiak daude halako hondakinen ekoizpena murrizteko helburuaz. Hondakin arriskutsuak zabortegi komunitario berezietara eraman daitezke.

Hondakin arriskutsuak erraustuz edo zabortegi berezietan lurperatuz ezaba daitezke; Frantzian, adibidez, «hondakin arriskutsuak biltegiratzeko instalazioak» (installation de stockage de déchets dangereux ISDD) deitzen dira. Lehentasunez, halako hondakinak balioztatu ―hau da, beste material bat edo energia bihurtu― egin behar dira.

Definizioa eta karakterizazioa

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Europar Batasunean (besteak beste Frantzian, Ingurumen kodearen arabera) 2008ko azaroaren 19ko Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 2008/98/EB Zuzentarauak, hondakinei buruzkoak,[2] xedatutakoaren arabera, arriskutsutzat jotzen dira III. eranskinean zerrendatutako propietateetako bat edo gehiago duten hondakinak (2015eko ekainaren 1eko CLP araudiaren bidez harmonizatuta daude).[3][4]

Kodea Jabetza Deskribapena
HP1 Lehergaia Erreakzio kimiko baten ondorioz, inguruan kalteak sortzeko adinako gasak tenperatura, presio eta abiadura jakin batean aska ditzakeenak. Hondakin piroteknikoak, peroxido organiko lehergarrien hondakinak eta hondakin autoerreaktibo lehergarriak kategoria honetan sartzen dira.
HP2 Oxidatzailea Beste materia batzuen errekuntza eragiteko edo bultzatzeko gai den hondakina, gehienetan oxigenoa hornituz.
HP3 Sukoia Hondakin likido sukoia, 60 °C-tik beherako sugar puntua duen hondakin likidoa edo gasolioen, diesel erregaien eta berokuntza olio arinen hondakina, sugar puntua > 55 °C eta ≤ 75 °C tartekoa duena.

Hondakin solidoa edo likido piroforiko sukoia, kantitate txikitan bada ere, bost minutu baino gutxiagoan su har dezakeena airea ukitzean.Hondakin solido sukoia, erraz sukoia dena, edo sutea eragin edo larriagotu dezakeena marruskaduraz piztuta.Gas hondakin sukoia, airean 20 °C-ko tenperaturan eta 101,3 kPa-ko presio arruntean sukoia dena.Hondakin hidrorrreaktiboa, urarekin kontaktuan jarriz gero, gas sukoiak kantitate arriskutsuetan askatzen dituena.Bestelako hondakin sukoiak, aerosol sukoiak, autoberokuntzako hondakin sukoiak, peroxido organiko sukoiak eta hondakin autoerreaktibo sukoiak.

HP4 Narritagarria: larruazaleko narritadura eta begietako lesioak Larruazalean narritadura edo begietan lesioak eragin ditzakeen hondakina, ukituz gero.
HP5 Toxikotasun espezifikoa xede organo batentzat (STOT) - arnasketa bidezko toxikotasuna Xede organo batentzat toxikotasun espezifikoa eragin dezakeen hondakina, esposizio bakar edo errepikatuaren ondorioz, edo arnasketaren ondoriozko ondorio toxiko akutuak.
HP6 Toxikotasun larria Ahotik edo azaletik hartu ondoren edo arnastuz gero, ondorio toxiko larriak eragin ditzakeen hondakina.
HP7 Kartzinogenoa Minbizia eragin edo haren eragina areagotzen duen hondakina.
HP8 Korrosiboa Azalean korrosioa eragin dezakeen hondakina.
HP9 Infekziosoa Mikroorganismo bideragarriak edo haien toxinak dituen hondakina, jakina denean edo uste izateko arrazoi sendoak daudenean gizakien edo beste organismo bizidun batzuen gaixotasunen erantzule direla.
HP10 Ugalketarako toxikotasuna Gizon eta emakume helduen funtzio sexualean eta ugalkortasunean ondorio kaltegarriak dituen hondakina, eta ondorengoen garapenerako toxikotasuna.
HP11 Mutagenoa Mutazioa eragin dezakeen hondakina, hau da, zelula baten material genetikoaren kopuruari edo egiturari eragiten dion aldaketa iraunkorra.
HP12 Toxikotasun akutuko gasak askatzea Toxikotasun akutuko gasak askatzen dituen hondakina (Acute tox. 1, 2 edo 3) ura edo azido bat ukituz gero.
HP13 Hipersentikortasun eragilea Larruazalerako edo arnas organoetarako sentsibilizatzaile gisa ezagutzen den substantzia bat edo gehiago dituen hondakina.
HP14 Ekotoxikoa Ingurumeneko osagai batentzat edo gehiagorentzat arrisku berehalakoak edo geroratuak dituen edo izan ditzakeen hondakina.[5]
HP15 Lehen aipatutako propietate arriskutsuetako bat izan dezakeen hondakina, jatorrizko hondakinak zuzenean ez duena.

Gainera, gogoan izan behar da hondakin erradioaktiboek berariazko legeria bat dutela.

Pilak eta inprimagailuen tinta ontziak hondakin arriskutsuak dira; beraz, hasieratik bereizi behar dira udal hondakinen fluxutik. Birziklatze puntua ikastetxe batean.

Hondakin arriskutsuak etxetan, komunitatetan edo ekoizpen gunetan sortzen dira. Noizbehinkako hondakinak izan daitezke, kopuru urrian sortuak, hala nola gailu elektronikoen hondakinak, lorategian berdeguneak mantentzeko erabilitako produktu fitosanitarioetatik sortutakoak, edo eraikuntza, birgaitze edo eraispen obretan sortutakoak. Industria espezializatu batek sortutako hondakinak ere izan daitezke.[6]

Zenbait izendapen, ez beti berdinak, erabili izan dira hondakin arriskutsuak azpikategorizatzeko, bereziki ekoizlearen arabera:

Hondakin arriskutsuak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Europar Batasunak Hondakinen Europako Zerrenda (HEZ) [10] onartu zuen 2000-2001-2014 urtetan.[11][12]

Hondakinen sailkapen edo katalogo horren barruan, hondakin arriskutsuak izarño batez markatuta ageri dira, Europako Batzordearen 2000ko maiatzaren 3ko 2000/532/EE Erabakiaren eranskineko hondakinen zerrenda eguneratuan.[13]

Zehazki, hauek dira kategoria atal kode bakoitzaren barnean hondakin arriskutsuak[10] sortzen dituzten hondakin azpiatalak:

kodea hondakin atala[14] hondakin arriskutsuak sortzen dituzten azpìatalak
01 Meatze eta harrobietako prospekzio, erauzketa eta mineralen tratamendu fisiko eta kimikoetako hondakinak. 01 03 Mineral metalikoen eraldaketa fisiko eta kimikoaren hondakinak
01 04 Mineral ez-metalikoen eraldaketa fisiko eta kimikoaren hondakinak
01 05 Zulaketako lohiak eta bestelako hondakinak
02 Nekazaritza, baratzezaintza, akuikultura, basogintza, ehiza eta arrantzako hondakinak; elikagaiak prestatu eta egitean sortzen diren hondakinak. 02 01 Nekazaritza, baratzezaintza, akuikultura, basogintza, ehiza eta arrantzaren hondakinak
03 Zura eraldatzetik eta taulak eta altzariak, paper orea, papera eta kartoia egitetik sortutako hondakinak. 03 01 Zuraren eraldaketaren eta taulen eta altzarien ekoizpenaren hondakinak
03 02 Zura kontserbatzeko tratamenduen hondakinak
04 Larrugintzako eta ehungintzako hondakinak. 04 01 Larrugintzaren eta azalgintzaren hondakinak
04 02 Ehungintzaren hondakinak
05 Petrolioa fintzearen, gas naturala araztearen eta ikatzaren tratamendu pirolitikoaren hondakinak 05 01 Petrolio finketaren hondakinak
06 Prozesu kimiko ez-organikoetako hondakinak. 06 01 Azidoen fabrikazioaren, formulazioaren, banaketaren eta erabileraren (FFBE) hondakinak
06 02 Baseen FFBEren hondakinak
06 03 Gatzak eta horien disoluzio eta oxido metalikoen FFBEren hondakinak
06 04 Metalak dituzten hondakinak, 06 03 kodean aipatu gabeak
06 05 In situ tratatutako efluente lohiak
06 07 Halogenoen eta haien prozesu kimikoen FFBEren hondakinak
06 08 Silizioaren eta haren deribatuen FFBEren hondakinak
06 09 Fosforoa duten produktu kimikoen eta fosforoaren prozesu kimikoen FFBEren hondakinak
06 10 Nitrogenoa duten produktu kimikoen eta nitrogenoaren prozesu kimikoen FFBEren eta ongarrien fabrikazio hondakinak
06 13 Beste kategoria batean zehaztu gabeko prozesu kimiko ez-organikoetako hondakinak
07 Prozesu kimiko organikoetako hondakinak. 07 01 Base produktu kimiko organikoen FFBEren hondakinak
07 02 Plastikoen, kautxu sintetikoaren eta zuntz artifizialen FFBEren hondakinak
07 03 Tindagaien eta pigmentu organikoen FFBEren hondakinak (06 11 azpiatalekoak izan ezik)
07 04 Produktu fitosanitario organikoen (02 01 08 eta 02 01 09 kodeetakoak izan ezik), zuraren kontserbatzaileen (03 02 azpitalekoak izan ezik) eta beste biozida batzuen FFBEren hondakinak
07 05 Farmazia produktuen FFBEren hondakinak
07 06 Koipeen, xaboien, detergenteen, desinfektatzaileen eta kosmetikoen FFBEren hondakinak
07 07 Kimika fineko produktu kimikoen eta beste kategoria batean zehaztu gabeko produktu kimikoen FFBEren hondakinak
08 Estaldurak (pinturak, bernizak eta esmalte beiratsuak), itsasgarriak, zigilatzaileak eta inprimatzeko tintak fabrikatu, formulatu, banatu eta erabiltzetik sortutako hondakinak. 08 01 Pinturaren eta bernizaren FFBEren eta desugertzeko edo kentzeko lanen hondakinak
08 03 Inprimaketa tinten FFBEren hondakinak
08 04 Itsasgarrien eta zigilatzaileen FFBEren hondakinak (iragazgaizte produktuak barne)
08 05 Bestela 08 kapituluan zehaztu ez diren hondakinak
09 Argazkigintzako hondakinak. 09 01 Argazkigintzaren hondakinak
10 Prozesu termikoen hondakinak, besteak beste, zentral elektrikoen eta bestelako errekuntza instalazioen hondakinak; industria siderurgikoaren hondakinak; metalurgiaren hondakinak; zeramikazko produktuak, adreiluak, lauak eta eraikuntzako materialen fabrikazio hondakinak; zementuaren, karearen eta igeltsuaren fabrikazio hondakinak. 10 01 Zentral elektrikoen eta beste errekuntza instalazio batzuen hondakinak (19. atala izan ezik)
10 02 Burdinaren eta altzairuaren industriaren hondakinak
10 03 Aluminioaren termometalurgiaren hondakinak
10 04 Berunaren termometalurgiaren hondakinak
10 05 Zinkaren termometalurgiaren hondakinak
10 06 Kobrearen termometalurgiaren hondakinak
10 07 Zilarraren, urrearen eta platinoaren termometalurgiaren hondakinak
10 08 Burdinazkoak ez diren beste metal batzuen termometalurgiaren hondakinak
10 09 Burdinazko piezen galdaketako hondakinak
10 10 Burdinazkoak ez diren piezen galdaketaren hondakinak
10 11 Beiraren eta haren eratorrien fabrikazio hondakinak
10 12 Produktu zeramikoen, adreiluen, teilen eta eraikuntza materialen fabrikazio hondakinak
10 13 Zementuaren, karearen eta igeltsuaren fabrikazio hondakinak eta produktu eratorriak
10 14 Errausketa labeen hondakinak
11 Gainazalaren tratamendu kimikoaren eta metalen eta bestelako materialen estalduraren hondakinak; burdinazkoa ez den hidrometalurgiaren hondakinak. 11 01 Gainazalaren tratamendu kimikoaren eta metalen eta bestelako materialen estalduraren hondakinak (adibidez, galvanizazio prozesuak, zinkezko estaldura prozesuak, desugertze, grabatze, fosfatatze, koipegabetze alkalino eta anodizazio prozesuak)
11 02 Burdinazkoak ez diren prozesu hidrometalurgikoen hondakinak
11 03 Tenplaketa prozesuen lohiak eta solidoak
11 05 Beroko galvanizazio prozesuen hondakinak
12 Metalen eta plastikoen gainazalen moldaketako eta tratamendu fisiko eta mekanikoko hondakinak. 12 01 Metalen eta plastikoen gainazalen moldaketako eta tratamendu fisiko eta mekanikoko hondakinak
12 03 Ur eta lurrun bidezko koipegabetze prozesuen hondakinak (11. atala izan ezik)
13 Olioen eta erregai likidoen hondakinak (jateko olioak eta 05, 12 eta 19 kapituluetakoak izan ezik). 13 01 Olio hidraulikoen hondakinak
13 02 Motor olioen, transmisio mekanikoko olioen eta olio lubrifikatzaileen hondakinak
13 03 Bero isolamendu eta transmisioko olioen hondakinak
13 04 Sentina olioak
13 05 Ura/substantzia oliotsuen bereizgailuen hondakinak
13 07 Erregai likidoen hondakinak
13 08 Beste kategoria batean zehaztu gabeko olio hondakinak
14 Disolbatzaile, hozgarri eta propultsatzaile organikoen hondakinak (07 eta 08 kapituluetakoak izan ezik). 14 06 Disolbatzaile, hozgarri eta aparrezko propultsatzaile eta aerosol organikoen hondakinak
15 Ontzi hondakinak. 15 01 Ontziak (udalaren gaikako bilketako ontzien hondakinak barne)
15 02 Xurgatzaileak, iragazteko materialak, garbiketa zapiak eta babes jantziak
16 Zerrendako beste kapitulu batean zehaztu ez diren hondakinak, besteak beste, pneumatikoak, erabileraz kanpoko ibilgailu zatikatu gabeak, merkurioa duten hondakinak, PCB PCT duten hondakinak, asbestoa duten hondakinak, substantzia arriskutsuak dituzten izotz kontrakoak, gas likidotuetarako biltegiak, burdinazko metalak, burdinazkoak ez diren metalak, plastikoa, beira, tresna elektriko eta elektronikoen hondakinak edo klorofluorokarburoak, HCFC (hidroklorofluorokarburoak), HFC (hidrofluorokarburoak) dituzten ekipo baztertuak. 16 01 Garraiobidetako ibilgailuak (errepidekoak ez diren makinak barne), haien bizitza baliagarriaren amaieran, eta erabileraz kanpo dauden ibilgailuen zatikatze eta mantentze lanen hondakinak (13. eta 14. ataletakoak eta 16 06 eta 16 08 azpiataletakoak izan ezik)
16 02 Tresna elektriko eta elektronikoen hondakinak
16 03 Espezifikatu gabeko produktu sortak eta erabili gabeko produktuak
16 04 Lehergaien hondakinak
16 05 Presiopeko ontzietako gasak eta baztertutako produktu kimikoak
16 06 Pilak eta metagailuak
16 07 Garraiatu eta biltegiratzeko andelen edo upelen garbiketa hondakinak (05. eta 13. ataletakoak izan ezik)
16 08 Katalizatzaile erabiliak
16 09 Substantzia oxidatzaileak
16 10 Kanpoko tratamendu instalazioetarako hondakin likido urtsuak
16 11 Estalduren eta erregogorren hondakinak
17 Eraikuntza eta eraispen lanetako hondakinak (eremu kutsatuetan hondeatutako lurra barne). 17 01 Hormigoia, adreiluak, teilak eta material zeramikoak
17 02 Zura, beira eta plastikoa
17 03 Nahasketa bituminosoak, harrikatz mundruna eta bestelako mundrun produktuak
17 04 Metalak (aleazioak barne)
17 05 Lurra (eremu kutsatuetan hondeatutako lurra barne), harriak eta drainatze lohiak
17 06 Asbestoa duten isolamendu eta eraikuntza materialak
17 08 Igeltsuzko eraikuntza materialak
17 09 Eraikuntzako eta eraispeneko bestelako hondakinak
18 Medikuntza, albaitaritza edo ikerketa zerbitzuetako hondakinak (osasun zaintzatik zuzenean ez datozen sukaldeko eta jatetxeko hondakinak izan ezik). 18 01 Amatasun, diagnostiko, tratamendu edo giza gaixotasunen prebentzioaren hondakinak
18 02 Animalien gaixotasunen ikerketa, diagnostiko, tratamendu edo prebentzioaren hondakinak
19 Hondakinak tratatzeko instalazioetako hondakinak, hondakin urak tratatzeko kanpoko instalazioetakoak eta giza kontsumorako ura eta industrian erabiltzeko ura prestatzekoak, besteak beste, 19 01 Hondakinen errausketa edo pirolisiaren hondakinak
19 02 Hondakinen tratamendu fisiko-kimikoen hondakinak (deskromatazioa, deszianurizazioa eta neutralizazioa barne)
19 03 Egonkortutako edo solidotutako hondakinak
19 04 Beiraztatutako hondakinak eta beiraztapenaren hondakinak
19 05 Hondakin solidoen tratamendu aerobikoaren hondakinak
19 06 Hondakinen tratamendu anaerobikoaren hondakinak
19 07 Zabortegiko lixibiatuak
19 08 Beste kategoria batean zehaztu gabeko hondakin uren araztegietako hondakinak
19 09 Edateko ura edo industriarako ura prestatzean sortzen diren hondakinak
19 10 Metalak dituzten hondakinen zatikatze hondakinak
19 11 Olioaren birsortze hondakinak
19 12 Hondakinen tratamendu mekanikoaren hondakinak (adibidez, sailkapen, birrintze, trinkotze edo peletizazioa), beste kategorietan zehaztu ez direnak
19 13 Lurzoruak eta lurpeko urak berreskuratzearen ondoriozko hondakinak
20 Udal hondakinak (etxeetako hondakinak eta dendetako, industrietako eta erakundeetako hondakinen parekoak), gaika bildutako frakzioak barne. 20 01 Gaika jasotako frakzioak (15 01 azpiatalean zehaztutakoak izan ezik)

Hondakin arriskutsuak Euskal Herrian

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Euskal Autonomia Erkidegoa

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Altzairu galdaketa, 2007.

Eustaten datuen arabera, Euskal Autonomia Erkidegoak 300.000 tona baino gehiagoko hondakin arriskutsuak sortzen ditu urtean (2018ko datua).[15] Kopuru handienak sektore edo jarduera hauetan sortzen dira:


Hondakin arriskutsuen sorkuntza EAEen - 2018
kopuruak tonatan - Iturria: Eustat
hondakin mota kopurua
01 Meatzeak eta harrobiak
0
02 Lehen mailako ekoizpena
1
03 Zurgintza eta papergintza
0
04 Larrugintza eta ehungintza
0
05 Petrolioa fintzea
218
06 Kimika inorganikoaren industria
1.931
07 Kimika organikoaren industria
5.443
08 Pinturak, bernizak eta tintak
6.994
09 Argazkigintza industria
171
10 Prozesu termikoen industria
137.899
11 Metalen trat. eta estaldura
32.552
12 Metalak mekanizatzeko industria
25.313
13 Erabilitako olioak
21.689
14 Erabilitako disolbatzaileak
1.984
15 Ontziak eta zapiak
7.965
16 Beste hondakin batzuk
13.613
17 Eraikuntza eta eraistea
36.687
18 Osasun zerbitzuak
3.036
19 Hondakinen tratamenduaren industria
15.837
20 Hiri hondakinak eta asimilagarriak
6.885
Guztira 318.218 tona


Nafarroako Foru Erkidegoa

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hondakinen kudeaketaz Nafarroako Gobernuak argitaratutako datuak ez daude, hondakin arriskutsuei dagokienez, Hondakinen Europako Zerrendaren (HEZ) [10] arabera emanak. Hala eta guztiz ere, «hondakin industrialen» barnean, hondakin arriskutsu izendatzen direnak ageri dira grafiko honetan, kopuru orokorretan eta 2021eko datuekin:[17]

Euskal Hirigune Elkargoa

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ipar Euskal Herriari dagokionez, Euskal Hirigune Elkargoak ez du datu bereziturik ematen, hondakin arriskutsuen sorkuntzaz edo trataeraz.[18] Bestalde, Bil Ta Garbi hondakin kudeaketaren eremuko herri arteko lankidetzako erakunde publikoak ematen dituen datuetan ez dira bereizten etxeko hondakin arruntak eta hondakin arriskutsuak.[19]

Erronkak eta kezkak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erronkak (espazioan eta denboran) osasun eta ingurumen arlokoak dira, arriskuen kudeaketari buruzkoak eta ekonomikoak, hondakin horietako askok metal arraroak edo bitxiak edo intereseko molekulak baitituzte. Nazio Batuek, G8k eta estatu gehienek hondakin arriskutsuak garapen iraunkorraren erronka nagusitzat dauzkate. Beste erronka bat da hondakin horien trafikoan parte hartzen duten kate mafioso edo terroristen aurka borrokatzea. Hondakinok ezabatze kostu handia dutenez, oso errentagarriak izan daitezke iruzurra eta ezabatzeko ezkutuko zirkuituak, Boli Kostan Probo Koala izeneko aferak 2006an erakutsi zuen bezala.[20][21]

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. (Frantsesez) «L'ADR appliqué aux déchets dangereux» web.archive.org 2021-01-25 (Noiz kontsultatua: 2023-04-25).
  2. Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 2008/98/EB Zuzentaraua. web.archive.org 2008ko azaroaren 19 (Noiz kontsultatua: 2023-04-29).
  3. (Frantsesez) «Directive n° 2008/98/CE du 19/11/08 relative aux déchets et abrogeant certaines directives | AIDA» web.archive.org 2023-03-30 (Noiz kontsultatua: 2023-04-26).
  4. (Frantsesez) «UE Classification des déchets dangereux : harmonisation avec le règlement CLP» web.archive.org 2022-12-09 (Noiz kontsultatua: 2023-04-26).
  5. (Frantsesez) «Règlement (UE) 2017/997 du Conseil du 8 juin 2017 modifiant l'annexe III de la directive 2008/98/CE du Parlement européen et du Conseil en ce qui concerne la propriété dangereuse HP 14 « Écotoxique »» web.archive.org 2023-04-26 (Noiz kontsultatua: 2023-04-26).
  6. (Frantsesez) «Les déchets dangereux : généralités et réglementation» Ademe (web.archive.org) 2022-08-09 (Noiz kontsultatua: 2023-04-27).
  7. «Espainian sortutako industria-hondakin arriskutsuen  kontrolik gabe dago» Consumer (web.archive.org) 2008 (Noiz kontsultatua: 2023-04-27).
  8. «Etxeko hondakin arriskutsuak» Urola Erdiko Mankomunitatea (web.archive.org) 2022-11-28 (Noiz kontsultatua: 2023-04-27).
  9. «Hondakin sanitarioak - Iraunkortasuna» UPV/EHU (web.archive.org) 2022-02-12 (Noiz kontsultatua: 2023-04-27).
  10. a b c «2014/955/EU: Commission Decision of 18 December 2014 amending Decision 2000/532/EC on the list of waste pursuant to Directive 2008/98/EC of the European Parliament and of the Council Text with EEA relevance» web.archive.org 2022-09-01 (Noiz kontsultatua: 2023-04-29).
  11. «Hondakin toxiko eta arriskutsuak» UPV/EHU (web.archive.org) 2022-07-06 (Noiz kontsultatua: 2023-04-27).
  12. (Frantsesez) Fédération Nationale des Activités de la Dépollution et de l'Environnement. (2006). Déchets dangereux. web.archive.org (Noiz kontsultatua: 2023-04-27).
  13. (Frantsesez) «Décision n° 2000/532/CE du 03/05/00 remplaçant la décision 94/3/CE établissant une liste de déchets en application de l'article 1er, point a), de la directive 75/442/CEE du Conseil relative aux déchets et la décision 94/904/CE du Conseil établissant une liste de déchets dangereux en application de l'article 1er, paragraphe 4, de la directive 91/689/CEE du Conseil relative aux déchets dangereux | AIDA» web.archive.org 2022-12-05 (Noiz kontsultatua: 2023-04-26).
  14. Ikus Hondakinen Europako zerrenda, hondakinei buruzko 75/442/EEE Zuzentarauaren 1. artikuluko a) letraren arabera, eta hondakin arriskutsuei buruzko 91/689/EEE Zuzentarauaren 1. artikuluko 4. paragrafoaren arabera (Batzordearen maiatzaren 3ko 2000/532/EB Erabakiaren bidez onartu zen; Batzordearen erabakien bidez aldatu zen: 2001/118/EB Erabakia, 2001eko urtarrilaren 16koa, eta Batzordearen 2014/955/EB Erabakia, 2015eko ekainaren 1ekoa).
  15. Eustat. (2018). «Estatistika taulak: Euskal AEn sortutako hondakin arriskutsuak, kudeaketa mota eta kudeatzailearen kokalekua aintzat hartuta HEZren arabera (Hondakinen Europako Zerrenda), 2 digitu (t). 2018» web.archive.org (Noiz kontsultatua: 2023-04-30).
  16. «5.300.000.000 mugikor hondakin bihurtuko dira aurten» Argia (web.archive.org) 2022-11-14 (Noiz kontsultatua: 2023-05-01).
  17. (Gaztelaniaz) Gobierno de Navarra. (2021). «Residuos y economía circular. Inventarios de residuos» web.archive.org (Noiz kontsultatua: 2023-04-30).
  18. Euskal Hirigune Elkargoa. (2023-02-07). «Hondakinen tratamendua» web.archive.org (Noiz kontsultatua: 2023-04-30).
  19. BilTaGarbi. (2023-01-31). «Zebaki gakoak - Etxeko Hondakinen Trataera» web.archive.org (Noiz kontsultatua: 2023-04-30).
  20. G8 Roma/Lyon group (2013), Fighting hazardous waste trafficking: analysing the nature of the threat
  21. (Ingelesez) United Nations Office on Drugs and Crime. (2022). Combating waste trafficking - A guide to good legislative practices. Viena: web.archive.org (Noiz kontsultatua: 2023-04-27).

Ikus, gainera

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]