Edukira joan

Gloucester Lurmuturreko gudua

Koordenatuak: 5°27′S 148°25′E / 5.45°S 148.42°E / -5.45; 148.42
Wikipedia, Entziklopedia askea
Gloucester Lurmuturreko gudua
Data1943ko abenduaren 26a
Koordenatuak5°27′S 148°25′E / 5.45°S 148.42°E / -5.45; 148.42

Gloucester lurmuturreko gudua Bigarren Mundu Gerran Ozeano Bareko frontean eman zen, japoniar eta aliatuen artean, Britainia Berria uhartean, Ginea Berriko lurraldean, 1943ko abenduaren 26tik 1944ko urtarrilaren 16ra bitartean. 'Backhander Operazioa' kode izenarekin, AEBko lehorreratzea 'Kartwheel Operazio' zabalagoaren parte izan zen, aliatuen estrategia nagusia Ozeano Bareko hego-mendebaldeko eremuan eta Ozeano Bareko eremuetan 1943 eta 1944 bitartean. AEBko 1. Itsas-infanteriako Dibisioak, ordura arte, gerran egindako bigarren lehorreratzea izan zen, Guadalcanal ondoren. Operazioaren helburua zen Japoniaren 17. Dibisioak defendatutako Gloucester lurmuturretik gertu zeuden bi aerodromo japoniarrak eskuratzea.

Lehorreratze nagusia 1943ko abenduaren 26an izan zen, AEBko marineak penintsularen alde bietan lehorreratu zirenean. Mendebaldeko lehorreratze indarrak distrakziora jokatu zuen, eta Tauali inguruko kostaldeko errepidea moztu zuen japoniarren zirkulazio askatasuna murrizteko, eta indar nagusia, ekialdetik lehorreratuz, iparralderantz zihoan, aerodromoetarantz. Aurreratzeak, hasieran, erresistentzia arinarekin topo egin zuen, baina AEBko tropak kostaldeko bide estu batera bideratzen zituen lur zingiratsuak moteldu zituen. Japoniarren kontraeraso batek atzerapen txiki bat eragin zuen, baina, abenduaren amaieran, marineek aerodromoak eskuratu eta sendotu zituzten. Borrokek 1944ko urtarrilaren hasieran jarraitu zuten; marineek beren perimetroa hegoalderantz hedatzen zuten, aerodromoetatik Borgengo badiarantz. Erresistentzia antolatua 1944ko urtarrilaren 16an amaitu zen, marineek Hill 660 harrapatu zutenean; hala ere, inguruetan, garbiketa operazioak 1944ko apirila arte iraun zuten, AEBko Armadako indarrek marineak ordezkatu zituztenean.

Aurrekariak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Gloucester lurmuturra penintsulako iparraldean dago, Britainia Berriko uhartearen mendebaldeko muturrean, Ginea Berriaren ipar-ekialdean. Huongo penintsularen aurrez aurre dago, gutxi gorabehera, eta Rooke uharteak banatzen du handik, tarteko itsasbideak zatituta Vitiaz eta Dampier itsasarteetan[1]. Guduaren garaian, Ginea Berriko lurraldearen zatia zen. Rabauletik 370 km mendebaldera dago, eta Port Moresbytik 394 km ipar-ekialdera. Gloucester lurmuturra dagoen penintsula kostalde erdizirkular zakar batek osatzen du, Lagoon Pointetik, mendebaldean, Borgengo badiaraino hedatzen dena, ekialdean. Penintsularen behe aldean, Talawe mendia dago, 2.000 metroko sumendi iraungia, ekialdetik mendebaldera doana. Talawetik hego-mendebaldera, sumendi erdi-aktibo batek, Langilak, 1.200 metro altuera du, eta, hegoalderago, iraungitako Tangi mendia, 1.700 metro[2]. 1943an, lehorreratze operazioetarako egokiak ziren hondartza batzuk baino ez zeuden, eta kostalde inguruan ez zegoen tropa eta ibilgailuek aurrera azkar egiteko moduko biderik[3].

Colour map of New Guinea, New Britain, New Ireland and Bougainville
Ginea Berria eta Britainia Berria. Gloucester lurmuturra Britainia Berriaren mendebaldeko muturrean dago, Araweren iparraldean.

Tenperaturak 22 eta 32 ºC artekoak dira, hezetasun handiarekin. Euriteak handiak izan ziren, batez ere otsailera arte luzatu zen ipar-mendebaldeko montzoi garaian. Garai horretako aire operazioak Finschhafenetik egin zitezkeen, baina, otsailetik aurrera, klimak aire operazioak murriztea aurreikusten zen, eta Gloucester lurmuturretik egin beharko ziren. Gloucester lurmuturreko operazioaren egutegia klimak agindu zuen[4]. 1943an, aliatuen inteligentziaren azterketa batek Gloucester lurmuturraren inguruko biztanleak 3.000 inguru zirela kalkulatu zuen. Herrixka ugari zeuden, lau gune nagusitan banatuta: mendebaldeko kostaldean, Kalingitik gertu; Itini ibaiaren mendebaldeko ertzean, hegoaldean; barrualdean, Sag Sagetik eta Tauali aldera (mendebaldeko kostaldean); eta, Tangi mendiaren ekialdean, Niapauaren inguruan, Agulupella eta Relmen. 1942an, japoniarrek Britainia Berria inbaditu aurretik, bi erlijio-misio europar zeuden Gloucester lurmuturraren inguruan: misio katoliko-erromatar bat Kalingin eta anglikano bat Sag Sagen[5].

Gerra baino lehen, lurreratze leku bat ezarri zen penintsulako erpinean zegoen lur lau samarrean. 1942ko hasieran, japoniarrek Britainia Berria inbaditu ondoren, lurreratze-eremua bi aire-pistatan banatu zen (bietan handiena 1.200 metro luze zen). Aliatuen inteligentziak erabaki zuen eremua, neurri handi batean, ez zela egokia eskala handian garatzeko, hegoaldetik, mendebaldetik eta iparraldetik arrezifeak baitzeuden ontzi handien mugimendua oztopatzen zutenak eta ainguraleku babesturik ez zegoela ontzi horietarako. Era horretako ontziei zegozkien leku bakanak itsasora irekita zeuden, eta ez ziren iraunkortzat hartzen, urtaro aldakorren eragina baitzuten[6]. Hala eta guztiz ere, ontzi txikiek kostaldean jardun zezaketen[6], eta Borgen badia (Ginea Berria kontinentearen eta Rabaul inguruko japoniar base nagusiaren artean, Britainia Berriaren ekialdeko muturrean), gabarra-operazioak egiteko prestaketa-gune bihurtu zen[7].

Egoera estrategikoa

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1943. urtearen amaieran, borroka gogorren ondoren, Ginea Berriko borrokak aliatuen alde jarri ziren. 1942an eta 1943ko hasieran japoniarren aurreratzea Port Moresbyn, garaitua izan zen Koral Itsasoko guduan eta Kokoda Track kanpainan[8]. Buna eta Gona uharteetako hondartza-buru japoniarra suntsitua izan zen, biktima askorekin[9]. Japoniarrek bertan behera utzi behar izan zituzten beren ahaleginak Guadalcanalen, eta aliatuek Salamaua eskualdea gotortu zuten[10][11]. Aliatuek, orduan, aurrea hartu eta 'Cartwheel Operazioa' inplementatu zuten Rabaulgo japoniar basea murrizteko eta, ondoren, hego-mendebaldeko Ozeano Bareko komunikazio lerroak mozteko[12]; aliatuek, bizkitartean, Filipinetarantz aurrera egin zuten, non 1944 eta 1945 arteko operazioak aurreikusten baitziren[13]. Australiarrek 1943ko irailaren 16rako ziurtatua zuten Lae, eta, handik gutxira, serio hasi ziren Huongo penintsula eskuratzeko operazioak, Finschafen segurtatzeko Saidor eraso baino lehen[14]. Bigarren mailako ahalegin batek barnealdera bultzatu zuen Lae-tik Markham eta Ramu haranetatik barrena, eta, azkenean, Madang aldera abiatu ziren biak[15][16]. Aliatuen indarrak Huongo penintsulan aurrera zihoazela, aliatuen arreta jarri zen itsas-alboa ziurtatzean, Vitiaz eta Dampier itsasarteen beste aldean[17].

Black and white map showing military positions and tracks on a peninsula
Gloucester lurmuturraren inguruan japoniar jarrerak. Banakako posizioak unitate militarraren ikurrekin adierazten dira, unitate indibidualak eta aginte-mailak adieraziz.

1943ko irailaren 22an, Douglas MacArthur jeneralak Britainia Berriaren inbasioa agindu zuen, 'Trebezia Operazioa' zeritzotena. Operazioa zenbait fasetan egiteko sortu zen, aliatuen maniobra eskema zabala Britainia Berria osoa ziurtatzea baitzen, Gasmata eta Talasea arteko mugatik mendebaldera, iparraldeko kostaldean[18]. Eskema horren barruan, 'Backhander Operazioa' Gloucester lurmuturraren inguruko lurreratze bat izan zen, Japoniako bi aerodromo militar harrapatu eta zabaltzeko. Horrek lagundu nahi zuen urrian eta azaroan[19] aireko bonbardaketa gogorrak jasan zituen Rabaulgo japoniar base nagusiaren isolamendua eta jazarpena areagotzen, bertan zegoen japoniar goarnizio handia neutralizatzeko etengabeko ahaleginen zati gisa eta eraso egin beharrik gabe[20]. Bigarren helburu bat aliatuen itsas pasabidea bermatzea zen, Britainia Berria eta Ginea Berria bereizten zituzten itsasartean. Komandante aliatuen artean, Britainia Berria inbaditu beharrari buruzko eztabaida piztu zen. George Kenney teniente jeneralak, AEBko aire komandanteak, Gloucester lurmuturreko lurreratzea ez zela beharrezkoa uste zuen, denbora gehiegi beharko zela aerodromoak garatzeko eta aliatuen aurrerapenaren erritmoak azkenean haien baliagarritasuna gaindituko zuela uste baitzuen. Hala ere, gudaroste eta itsas armadaburuek uste zuten beharrezkoa zela Vitiazko itsasartea zeharkatzea Ginea Berriko mendebaldeko eta iparraldeko operazioei laguntzeko[21][22].

Gasmatako lehorreratzea bertan behera utzi zuten, eta Arawe inguruan distrakzio lehorreratze bat egin zuten, han TJren (torpedo jaurtitzaile itsasontzia) base bat ezartzeko asmoarekin[23]. Aliatuek ezin izango zutela Rabaul gainditu Japoniako barne perimetrorantz aurrera egiten saiatu zirenean eta ahalik eta lasterren harrapatzen saiatuko zirela uste zutenez, japoniarrek Rabaulen defentsarako indar handi bat mantendu nahi izan zuten, eta Britainia Berriaren mendebaldeko defentsarako zeuden indarrak murriztu zuten[24].

Hasiera

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Oposatutako indarrak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Britania Berriko mendebaldeko eskuratzearen erantzukizuna Walter Krueger teniente jeneralaren Alamo Indarrari eman zitzaion[25]. Gloucester lurmuturreko operaziorako, AEBko planeatzaileek 1. Itsas Dibisioa (William H. Rupertus jenerala) esleitu zuten, aurretik Guadalcanalen borrokatu zena[26][27]. Operazioa Itsas Dibisioaren bigarren lehorreratzea izango litzateke. Hasierako plangintzan, aurreikusita zegoen Paraxutisten 503. Infanteriaren aire lurreratzea, aerodromoetatik hurbil, lurmuturraren alde banatan bi frontetako itsas lurreratze batekin batera, 7. Itsas Erregimentuko bi batailoiekin batera Borgengo badiako iparraldeko hondartzetatik aurrera zetozen aerodromoetara hurbiltzen; beste batek, berriz, kontrako kostaldetik, Tauali ingurutik, sarrera eta ainguralekuak blokeatu zituen. Hala eta guztiz ere, aireko lurreratzea planetik kanpo geratu zen geroago, aerodromoak jendez gainezka zeudelako eta, eguraldiaren ondorioz, atzerapenak egon zitezkeelako. Konpentsatzeko, itsas armadaren tamaina handitu egin zen[28]. Erasoari esleitutako indar nagusia VII. Itsas Erregimentutik(Julian N. Frisbie koronela) etorri zen, I. Itsas Erregimentuak (William J. Whaling koronela) indartuta. Gainera, V. Itsas Erregimentuak (John T. Selden koronela) erreserba osatu zuen. Artilleria XI. Marineek (Robert H. Pepper koronelak eta geroago William H. Harrison koronelak[29]) hornitu zuten. Tropa horiek hiru borroka-taldetan antolatu ziren, 'A'-tik 'C'-ra izendatuak: 5. Marineek 'A' taldea osatu zuten; 1. Marineek 'B' taldea osatu zuten, eta 7. Marineek 'C taldea[30].

Backhander operaziorako prestaketa-eremuak

1943. urtearen erdialdean, 1. Itsas Dibisioko elementuak Australian zeuden oraindik, Guadalcanalgo borroken ondorioz erretiratuak izan zirelarik. Garai hartan, Port Phillip Bay inguruan, lehorreratze aurreko entseguak egin ziren, dibisioa abuztuan eta irailean Ginea Berriko batzar-guneetara joan aurretik; hala ere, aliatuen aktibo gehienak Huongo penintsularen inguruko operazioekin lotuta zeuden, eta horrek esan nahi zuen entsegu mugatuak baino ezin zirela egin 1943ko azaroa igaro arte. Borroka-taldeak hiru lekutara joan ziren (Milne badia, Sudest lurmuturra eta Goodenough uhartea), eta, ondoren, Taupota badiaren inguruan lehorreratze gehiago egin zituzten, 1943ko abenduan Sudest lurmuturrean, Oro badiaren inguruan, kontzentratu baino lehen, Bunako hego-ekialdean[31][32].

AEBko tropak borrokatu ziren Japoniako 17. Dibisioko (Yasushi Sakai teniente jenerala) elementuekin, aurretik Txinan zerbitzatu zutenak 1943ko urrian eta azaroan Britainia Berrira iritsi aurretik. Tropa horiek, 'Matsuda Indarra' izenarekin ezagutzen ziren, beren komandante nagusia zen Iwao Matsuda jeneralaren ondoren, eta 65. brigadak osatzen zuen, infanteriako 53. eta 141. erregimentuekin eta IV. itsas indarreko elementuekin. Tropa horiek, kanpainako eta antiaireko artilleria eta hainbat elementu lagungarri zituzten, tartean, ingeniariak eta seinale-tropak. Guduaren aurretik, 3.883 soldadu zeuden Gloucester lurmuturraren inguruan[33][34]. Matsurdaren kuartel nagusia Kalingin egon zen, Talawe mendiaren ipar-mendebaldean, Gloucester lurmuturraren aerodromoetatik 8,0 km-ra, baina, aliatuek guduaren aurretik egindako bonbardaketaren ondoren, Egaroppura eraman zuten, Borgengo badiatik hurbilago. Kalingiko kuartel nagusia Koki Sumiya koronelak hartu zuen bere gain, infanteriako 53. Erregimentuko komandanteak, batez ere erregimentuko 1. Batailoiarekin defendatu baitzituen aerodromoak, artilleriako bi batailoik, arma astunen konpainia batek eta hegazkinen aurkako armen batailoi batek lagunduta[35]. 2. Batailoia, 53. infanteria erregimentua erreserban zegoen Nakarop inguruan[36], eta 141. infanteria erregimentua (Kenshiro Katayama koronela), berriz, ondo kokatuta zegoen, hegoaldean, Bushing lurmuturraren inguruan. [37]Gloucester lurmuturraren inguruko borroken garaian, tropa horien eraginkortasuna (gaixotasunaren eta hornikuntza faltaren ondorioz) gutxitu egin zen itsasertzeko hornikuntza Japoniako gabarren oztopoen ondorioz[38]. Aire laguntza prest zegoen 11. Itsas Flota eta 6. Aire Dibisioarekin[39].

Prestaketak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Gloucester lurmuturrean lehorreratzea abenduaren 26rako zegoen aurreikusita. Operazioaren aurretik, planeatzaileek esan zuten hornigai-pilo bat metatu behar zela Oro badiaren inguruan –hilabete bateko borroka-operazioetarako adina–; hori prest zegoen abenduaren 16rako, eta Gloucester lurmuturrera eramango zuten lehorreratze-ontziz beharren arabera[40]. Bezperan, AEBko Armadako 112. zalditeriako erregimentua Arawen lehorreratu zenean hasi ziren laguntza operazioak, hego-erdialdeko kostaldean, japoniarren indartze eta horniduren ekialdetik mendebalderako ibilbidea blokeatzeko eta Gloucester lurmuturreko lehorreratzeetatik desbideratzeko[41][38]. Arawe inguruko operazioak Gloucester lurmuturretik 1.000 japoniar inguru desbideratzea lortu zuen[42].

Black and white aerial photograph of an airfield in a jungle clearing. Part of the fuselage of the aircraft is visible at the top of the photograph.
Lurreratu aurreko aire-erasoa Gloucester lurmuturreko aerodromoan.

Lehorreratu baino zenbait hilabete lehenago, aliatuen hegazkinek bonbardatu zituzten aerodromoen inguruko eremua eta Gloucester lurmuturraren eta Natamoren arteko kostaldeko lautada, Borgen badiaren hegoaldean, batez ere AEBko Bosgarren Aire Armadak[43]. Japoniarren lubakiak suntsituak izan ziren, eta Gloucester lurmuturraren inguruko aerodromoak erabileratik kanpo geratu ziren azarotik aurrera[44][42]. Guztira 1.845 erasoaldi egin zituzten AEBko hegazkinek Gloucester lurmuturraren inguruan, ia 3.000.000 kartutxo munizio eta 3.926 tona bonba gastatuta[45]. AirSol hegazkinek era askotako aire erasoak ere egin zituzten erasoaren aurreko egunetan, Rabaul inguruko japoniar aerodromoetan zentratuta; itsas hegazkinek, berriz, Kavieng bonbardatu zuten. Madang eta Wewaken aurkako erasoaldiak ere izan ziren[43]. Bizkitartean, aliatuek aireko azterketa zabala egin zuten, eta marineek, Alamo esploratzaile eta kostazainen taldeak hainbat tokitan lehorreratu ziren, Borgen badian izan ezik, TJ ontzietatik (torpedo jaurtitzaile itsasontzia) hiru alditan 1943ko iraila eta abendua bitartean[46][47].

Japoniaren defentsa-plangintza aerodromoaren sektorea mantentzera bideratuta zegoen. Bunkerrak, lubakiak eta gotortutako posizioak eraiki ziren kostaldean, ekialdean eta mendebaldean, eta hego-ekialdean ezarri zen posiziorik sendoena, zelai lauetan zehar hurbilketa batetik babesteko. Talawe mendiaren oinean ere gune bat ezarri zen, aerodromoen ikuspegi nagusia eskaintzen zuena eta infanteriako batailoi batek eusten ziena, zerbitzuko tropek eta artilleriako pieza batzuek sostengatua. Penintsularen ekialdean, Silimati Point inguruko hondartzak zingira trinkoz mugatuak, gotorlekurik gabe geratu ziren; neurri handi batean, japoniar defentsa eskema, hainbat ezaugarri altutan oinarritu zen: Target Hill, 660 Hill eta alboko pisten kontrola mantentzea, azkar mugitu ahal izateko eraso baten aurrean[48].

Ontziratzea

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Aliatuen planak penintsulako ekialdean eta mendebaldean zeuden zenbait hondartzatan bi aldeko lehorreratzea eskatzen zuen, eta, ondoren, iparralderantz, Gloucester lurmuturreko aerodromoetarantz. Abenduaren 21ean, azken entseguak egin zituzten, eta, ondoren, Eguberri egunean, tropek goiz ontziratu zituzten, ontziak Oro badian eta Kretin lurmuturrean, Finschhafen inguruan, zeudela. Konboia, 76. Lan Talde izendatua, Daniel E. Barbey[49] kontralmirantearen agindupean, 9 Abiadura Handiko Garraio (APD), 19 Infanteria Lehorreratze Ontzi (LCI), 33 Tankeak Lehorreratzeko Ontzi (LST), 14 Lehorreratze Ontzi Mekanizatu (LCM) eta 12 Tankeak Lehorreratzeko Gabarra (LCT) osatzen zuten, 12 destruktorek eskoltatuta, baita lantaldearen Conyngham intsignia ontzia, hiru mina-biltzaile eta bi anfibio (DUKW) ere. Bi anfibio horiek mendebaldeko lehorreratzeei eutsiko zieten, eta bi infanteria lehorreratze ontzi (LCI) berdin eraldatuak izan ziren ekialdeko lehorreratzeari eusteko[50].

Black and white map with military symbols depicting a military operation to land forces on two sides of a peninsula and then advance along the eastern coast
Gloucester lurmuturraren eremuaren mapa, hondartzak barne.

Tropak abiadura handiko garraiotan (APD) zihoazen, eta tankeak lehorreratzeko ontziek (LST) ibilgailu astunak garraiatzen zituzten, hondeamakinak, tankeak eta kamioiak barne. Tropa hornitu ahal izateko, guztira, hogei eguneko anoa hornidura zehaztu zen, tropa erasotzaileentzat, eta segizioko tropek, berriz, hogeita hamar eguneko hornikuntza izango zuten lehorreratzeko. Bi taldeek, hornikuntzarako hiru munizio-unitate eraman behar zituzten, eta arma antiaireentzako bost egunerako. Hala ere, espazioa primerakoa zen, eta, zenbait kasutan, ezin zen hori bete. Deskarga prozesua bizkortzeko eta ekialdeko hondartzetan pilaketak murrizteko, karga-plan mugikor bat diseinatu zen, 2,5 tonako aurrez kargatutako 500 kamioietan. Ibilgailu horiek hondartzetara iritsiko ziren goizean erasoko tropak lehorreratuko zituen lehen taldearekin, eta, zuzenean, tankeak lehorreratzeko ontzietatik (LST) irten, eta zama deskargatu ahal izango zuten lehorrera hainbat zabortegitan, segizioko tropekin arratsaldean lehorreratuko zen bigarren taldeari esleitutako tankeak lehorreratzeko ontzietara (LST) itzuli aurretik. Talde medikoak, medikuak eta korpinak barne, garraio bakoitzari eta tankeak lehorreratzeko ontzi (LST) batzuei esleitu zitzaizkien, eta langile horiek ebakuazio kate baten parte izango ziren, Sudest lurmuturrera eramandako biktimak hartuko zituena, non 88 oheko ospitale flotagarri bat ezarri zen tankeak lehorreratzeko ontzi (LST) batean, zeinak kasualtasun-harrerako estazio gisa balioko zuen lehorreratze baseko ospitaleetara joan aurretik[40][51].

Indar hori Estatu Batuetako Itsas Armadak (USN) eta Australiako Errege Itsas Armadak (RAN) lagundu zuten, Itsas Armadako Victor Crutchley kontralmirantearen agindupean. 12 korapiloko abiadurari eutsiz, konboiak Vitiazko itsasartea zeharkatu zuen Gloucester lurmuturrerantz, Rooke eta Sakar uharteen artean. Beren helbururantz zihoazela, patruila-ontzi aliatuek iparralderantz eta mendebalderantz egin zuten, Dampier itsasartean eta Britainia Berriko hegoaldeko kostaldean[52][43]. Beren helbururantz zihoazela, japoniar hegazkin batek konboia ikusi zuen, baita behatzaile batek ere Cape Ward Hunt inguruan. Ondorioz, Rabauli haien aurrerapenaren berri eman zioten. Hala ere, Jinichi Kusaka almiranteak, Japoniako Hego-ekialdeko Eremuko Flotaren buruzagiak, gaizki baloratu zuen konboia, ustez Arawe aldera zihoala indargarri; ondoren, aireko eraso gogor bat agindu zuen Gloucester lurmuturraren inguruan, Rabauleko 63 Zero hegazkin borrokalarirekin eta 25 bonbardatzailerekin[43][53].

Gudua

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Operazio nagusia abenduaren 26an hasi zen, egunsentia baino lehentxeago, japoniarren posizioen aurkako itsas erasoekin, Estatu Batuetako Armadako Aire Indarren (USAAF) eta Australiako Errege Armadaren (RAAF) aire erasoekin[52][54]. Frederick A. Smith brigada-jeneralaren agindupeko 1. Aireko Talde Operatiboko 14 eskuadroik aireko laguntza estua jaso zuten. Horietatik bederatzi bonbardaketari-eskuadroiak ziren, eta bost erasokoak. Gainera, zenbait ehiza-hegazkin eskuadroik borrokarako aireko patruilak hegaldatzen zituzten, Japoniako hegazkinen mehatxua ezabatzeko: eskuadroi batek hurbiltzen ari zen konboia estaltzen zuen; hiruk lehorreratze-hondartzak estaltzen zituzten, eta beste batek arratsaldean erretiratuko ziren itsas elementuak estaltzen zituen[55][50]. Eraso horien eta aireko ke-pantaila baten ondoren, Itsas Dibisioko 1. Dibisioa lehorreratu zen, Yellow Beaches 1 eta 2an, ekialdean, Silimati Point eta Borgen badiatik gertu, aerodromotik 8,0 kilometro hego-ekialdera, eta desbideratze bat Green Beachen, mendebaldean, Taualin, Gloucester lurmuturretik 10,5 kilometrora[46]. Eraso nagusia Silimati Pointen izan zen, mendebaldean, eta batailoi bakarra lehorreratu zen[56]. Sudest lurmuturretik abiadura handiko garraiotan (APD) garraiatu ondoren, armada lehorreratu egin zen lehorreratze-ontzietan, tankeak lehorreratzeko ontziak (LST) eta infanteria lehorreratze ontziak (LCI) barne[57].

Mendebaldeko lehorreratzea

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Large naval guns firing on board a ship cast in silhouette
AEBko 'Phoenix' kanoiek bat egiten dute inbasioaren aurreko bonbardaketarekin.

Mendebaldeko distrakzio lehorreratzea Taualin (Green Beach), penintsulako Dampier Strait aldean, 21. Lehorreratze Taldeari esleitu zitzaion, II. Batailoiak, I. Infanteria-marineak artilleria bateria batekin eta XI. Infanteria-marineak osatua. Bi destruktorek eta bi patruila-ontzik lagunduta, hainbat motatako 31 lehorreratze-ontzitan (bost infanteria lehorreratze ontzi (LCI), 12 tankeak lehorreratzeko gabarra (LCT) eta 14 lehorreratze ontzi mekanizatu (LCM) sartu zen indarra. 20 eguneko anoak eta artilleriako sei munizio-unitate zeramatzaten. Oro badiatik konboi nagusiarekin abiatu ondoren, indar hau Finschhafen inguruan desegin zen, eta bere kabuz joan zen Dampier itsasartean zehar[58]. 07:30 aldera, itsas eta aireko bonbardaketa baten ondoren, japoniar defentsak, Green Beach inguruan, abandonatuta aurkitu zituzten. 21. LTk ez zuen inolako aurkakotasunik izan lehorrera iristeko, aurretik su gogorrak jo baitzituzten, zenbait ibilgailu anfibiotatik jaurtitako suziriak barne[59][42]. Hondartza-burua 08:35erako ezarrita zegoen, eta lehen eguneko helburu guztiak ziurtatuta zeuden 10:00etarako. Inguruko lurren interferentziak zirela eta, marineek ezin izan zuten dibisioko beren kuartel nagusia jaso, eta, horren ordez, 6. Armadaren (Alamoko Armada)[60] kuartel nagusiaren bidez bidali behar izan zituzten mezuak. Ilunabarrean, marineek perimetro bat segurtatua zuten, eta kostaldeko bidea moztua, bide-blokeo bat ezarriz[59]. Horrek galarazi egin zien japoniarrei aerodromoen inguruko posizioak indartzeko erabiltzea, baina bigarren bide bat, Talawe mendiaren ekialdera, irekita geratu zen japoniarrentzat, AEBko inteligentziak antzeman gabe geratu ondoren[61].

Mendebaldeko lehorreratzea gertatu eta gutxira, japoniarrek infanteriako 53. Erregimentuko bi konpainia bidali zituzten erantzuteko[62]. Hurrengo egunetan, marineek japoniar talde txikiekin egin zuten talka, eta japoniar artilleriak eta morteroek tiro egin zuten AEBko perimetroaren aurka, Dorf Pointetik. Patruilen arteko liskarrak areagotu egin ziren abenduaren 30eko goizaldera arte; 53. Infanteriako bi konpainiek Coffin Kantoi inguruko marineei eraso zietenean, ekaitz gogor baten eta ilunpe baten ezkutua baliatuz, eraso kontzentratu bat egin zuten babestutako bi gailur arteko etorbide estu batetik. Morteroz, metrailadorez eta artilleriaz lagundurik, bost orduko tiraldia izan zen erasoa atzera bota baino lehen. Japoniarren aldetik 89 hildako eta bost atzitu izan ziren; estatubatuarren aldetik, berriz, sei marine hil eta 17 zauritu izan ziren. Horren ondoren, ez zen beste erasorik izan mendebaldeko perimetroan. Artilleria abenduaren 31n erori zen posizioaren gainera, baina XI. Marineen kontrabateriaren tiroekin egin zuten topo, zeinak lan egin zuten beren armak prestatzeko. Nahiz eta japoniarrek kontaktua saihestu nahi izan zuten, gehienak ekialdeko kostaldeko borroketan laguntzeko erretiratu baitziren, patruila ekintzek aurrera jarraitu zuten 1944ko urtarrilaren hasieran, Dorf Pointen inguruan, ekialdeko ostatutik lurraz bestaldera joandako V. Marineetako patruila batekin kontaktua ezarri zenean. Gero, zaurituak eta material astuna urtarrilaren 11n ontziratu ziren, lehenago eguraldi txarrak oztopatu ondoren, eta LT 21ek, orduan, bere posizioa hondoratu zuen, ekialderantz abiatuz, aerodromoetarantz, eta, urtarrilaren 13an, AEBko tropen talde nagusiarekin lotu ziren, abenduaren amaieran aerodromoak harrapatu zituztelarik[63].

Ekialdeko lurreratzea eta aerodromoetara aurreratzea

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

76ko gainerako lantaldea, 9 abiadura handiko garraioz, 14 infanteria lehorreratze ontzi (LCI) eta 33 tankeak lehorreratzeko ontziz (LST) osatua, ekialdeko eremura bideratu zen (Yellow Beaches 1 eta 2)[50]. 7. Infanteria-marineak lehen lehorreratu behar ziren, eta hondartza-burua ziurtatzeko ardura hartu zuten; 1. Infanteria-marineak, berriz, Taualiren inguruko distrakzio lehorreratzea zegokion batailoia izan ezik, haien atzetik joango ziren hasierako erasoaldiaren ondoren, eta haien lerroetatik igaroko ziren, iparralderantz abiatuz aerodromora[64]. 5. Infanteria-marineak komandante-mugikor gisa, erreserban geratuko ziren, eta Kruegerrek aginduta soilik askatuko ziren[65].

Marines manning a defensive position in the jungle. There is a medium machine gun, as personnel operating individual small arms.
AEBko marineek japoniar kontraerasoa atzera botatzen Gloucester lurmuturrean.

Lantaldeak lekua hartu zuenean, hondartzako bideak seinalatu eta hustu egin ziren ilunpetan, eta 06:00etan, H ordua baino ordu bat eta 45 minutu lehenago, itsas bonbardaketa gogor bat hasi zen, gurutzontziak aireportuen inguruan, hondartzen inguruan eta Target Hill aldera helburuak erasotuz. H ordua hurbiltzean, eskolta-destruktoreak ere batu ziren bonbardaketara, eta, ondoren, kontu handiz koordinatutako bonbardaketa-sarekada bat, B-24ko bost eskuadroirekin, eta B-25eko eskuadroi batekin, Target Hill eraso zuten[66]. Erasoko tropen lehen olatua abiadura handiko garraioetatik (APD) lehorreratu zen, eta 12 lehorreratze ontzitan, Ibilgailuan, Pertsonalean (LCVP) kargatu ziren: sei Yelow Beach 1era zeuden lotuta, eta beste seiak Yelow Beach 2ra. Abiadura handiko garraioak (APD) erretiratzen ziren bitartean, lehorreratze gabarretakoek (LCVP) itsasertzera ihes egiten hasi ziren. B-25ek hondartzei azken erasoa jo ondoren, bi infanteria lehorreratze ontzi (LCI), albotan suziriez hornituta, hondartzako defentsetara jo zuten[67].

Aireko bonbardaketatik, Target Hill kea isuriz, hondartzak eta ibilbideak ilundu eta lehorreratzea oztopatu zuen, tropa batzuk leku okerrean lehorreratuz. Hala ere, lehen olatuak Yellow Beach 1 inguruan minutu batera jo zuen H ordua, Yellow Beach 2tik, berriz, 2 minutura. Bi hondartza horien inguruetan ez zen aurkakotasunik izan, baina III. Batailoiko 7. Itsas-infanteriako talde txikia, zeina Yellow Beachetik 270 m-ra lehorreratu baitzen, ipar-mendebaldera, akats baten ondorioz, eta artilleriaz eraso egin zieten, urrutira, bunker kopuru handi batetik, oihan trinkoa zeharkatu ondoren kostaldeko arrastoa aurkitu nahian. Goiz osoan zehar, 1. Itsas-infanteriako gainerako segizioko tropak lehorreratu eta 7. Itsas-infanteriako tropak gurutzatu zuten iparralderako aurreratzeari ekiteko, aerodromoetarantz. Borgengo badiaren iparraldean zegoen lurreratze-eremua zingira handi batez inguratua zegoen neurri handi batean, eta hondartza estu bat besterik ez zuen, non itsas-infanteriak eta 1. Tanke Batailoiko Sherman tankeen euskarriak aurrera egin zezaketen aerodromoetarantz. Horrek barealdia ekarri zuen, eta, hondartzetan, pilaketa handiak sortu ziren, deskarga prozesua oztopatuz[68][69].

Hasieran, goizean Arawe aldera desbideratu ondoren, japoniar hegazkinek, Rabaulen erregaia hartu eta berrarmatu ondoren, aliatuen ontziak erasotu zituzten 14:30ak aldera lehorreratze hondartzen inguruan, eta, ondorioz, USS Brownson destruktorea galdu zuten, ehundik gora tripulatzailerekin eta USS Shaw eta Mugford destruktoreekin. Hala eta guztiz ere, 13.000 soldadu inguru eta 7.600 tona material inguru lehorreratu ziren operazioaren lehen egunean lurmuturraren alde banatan, eta japoniar hegazkin erasotzaileek galerak izan zituzten AEBko ehiza-hegazkin eta itsasontzietatik jaurtitako antiaireko tiroengatik[70]. Lehorreratze-eremu nagusiko oposizioa, hasiera batean, inbadituak izan ziren atzegoardiako tropen esku gelditu zen, baina Infanteriako 53. erregimentuko kontraeraso azkar bat (Shinichi Takabe maiorra) zeinak Nakaropetik joan eta lehenengo eguneko egun eta gau guztia iraun baitzuen, batez ere Odell M. Conoley[71][72] teniente koronelaren aginduetara zegoen II. Batailoiko, 7. marine batailoiaren kontra izan zen. Egunaren bukaeran, 7. Itsas-infanteriak hondartza-buruari eusten zioten, eta 11. Itsas-infanteriak, berriz, beren artilleriako piezak lehorrera ekarriak zituzten, eta 1. Itsas-infanteriak, astiro, iparralderantz aurrera egiten zuten, bidezidor estuan zehar zutabe luze bat osatuz[68].

Hurrengo egunean, marineek mendebalderantz egin zuten, 4,8 km bultzatuz beren helbururantz, japoniar blokeo posizio batera iritsi aurretik, marineek 'Infernuko Punta' izenez identifikatua, aerodromoen ekialdean. Posizio hori ondo ezkutatuta zegoen, eta tankeen kontrako kanoiez eta 75 mm-ko kanoiez hornituta[73][74]). Itsas Eraikuntzarako 19. Batailoiko taldeak (3. Batailoiko 17. itsas-infanteria gisa izendatuak[75]) lanean ari ziren AEBko indarrak zihoazen bideak hobetzeko, hornigai ugari lehorreratu ahala[76]. Anfibioen lehorreratze-ibilgailuak erabili ziren munizioa garraiatzeko[77], baina trafikoaren bolumenak, euri jasarekin batera, kostaldeko errepide estua inarrosi zuen. Ondorioz, zaila izan zen borroka-hornigaiak Yellow Beachetik ateratzea, baita zaurituak konpromiso-guneetatik ateratzea ere. Abenduaren 28an, bigarren mailako lehorreratze hondartza bat ezarri zen, Blue Beach, borroketatik distantzia murrizteko 6,4 km-ra[78]. Aldi berean, blokeo posizioari eraso egin zioten, eta AEBko blindatua altxatu zuten. Bederatzi marine hil eta 36 zauritu ziren, eta japoniar galerak, berriz, gutxienez, 266 izan ziren[79].

Suizidio erreka, Aogiri tontorra, 660 Hill.

V. Itsas-infanteriak, hasierako lehorreratzerako erreserban egondakoak, abenduaren 29an lehorreratu ziren. Lehorreratzean, nahasmena sortu zen, azken orduan erregimentuak, 'Yellow Beach' 1 eta 2aren ordez, 'Blue Beachen' lehorreratzeko agindua jaso zuelako. Ondorioz, erregimentua bi lekuetan lehorreratu zen, 'Yellow Beach' ibilbidera iritsi zirenak 'Blue Beachera' joan ziren, edo kamioiz garraiatu zituzten[80]. Lehorreratu ondoren, 5. itsas-infanteriak hegal mugimendua egin zuen hego-mendebaldean, eta 1. itsas-infanteriako erregimentuak kostan aurrera jarraitu zuen. Azkenean, marineek japoniarren defentsak hautsi zituzten eta aerodromoaren zatirik gehiena kontrolpean zuten. Japoniarren aire erasoak abenduaren 29an amaitu ziren, eguraldi txarra hasi zenean[38][81]. Horren ondoren, AEBko aire-jarduera handia izan zen Rabaul inguruan, Gloucester lurmuturraren aurkako aire-eraso gehiago eragotzi zituena[82]. Abenduko azken egunetan, marineek aerodromoa gainditu, eta beren perimetroa handitu zuten, Razorback Ridge gehituz, funtsezko ezaugarria, gutxi gorabehera, No 2 lerrotik 1.400 m hegoaldera eta iparraldetik hegoaldera doana [83][84]. Urtarrilaren hasieran, 2. Batailoiko 5. itsas-infanteriako E konpainiak mendebaldeko Dorf Point inguruko ostatuarekin bat egin zuen mendebaldeko kostaldean[61].

Borgen badiarantz aurreratzea

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Aerodromoa hartu ondorengo asteetan, AEBko tropek hegoalderantz egin zuten Borgengo badiarantz, perimetroa Japoniako artilleriaren helmenetik haratago zabaltzeko. Une horretan, 5. eta 7. itsas-infanteriek ekintza gehiago egin zituzten gelditzen ziren infanteriako 53. errejimentuko eta infanteriako 141. erregimentuko hondarren aurka, zeinak Bushing lurmuturretik iparraldera, hasierako lehorreratzeei jarraituz, lur zailetan zehar martxa bat abiatu baitzuten[62]. Urtarrilaren 2an, borroka handia izan zen 'Suicide Creek' inguruan, aurrera zihoazen marineak infanteriako 53.ko babes-indar batekin topo egin zutenean defentsa sendoei eutsita. Oihan trinkoaren artean ondo ezkutatuta zeuden defentsa sendoei eutsita, marineak gelditu eta aldi baterako trintxeran sarrarazi zituzten Suicide Creek inguruan. Hurrengo egunean, Japoniako 141. Infanteria Erregimentuko konpainia indartu batek arrakastarik gabeko kontraeraso bat hasi zuen Target Hill inguruan, AEBko tropen aurka. Horren ondoren, Suicide Creek inguruan, borroka berritu zen, japoniarrek defentsa gogorra jarri baitzuten, eta, azkenean, tankeen eta artilleriaren laguntzarekin gainditu zuten urtarrilaren 4an[85].

In the foreground marines watch as a light tank climbs up the bank of creek in a jungle setting.
AEBko tropek Suicide Creek zeharkatzen tankeen laguntzarekin.

Urtarrilaren 5ean berrantolatu ondoren, AEBko tropek Aogiri Ridge eta 150 Hill ziurtatu zituzten urtarrilaren 6an[86]. Horren ondoren, 660 Hill inguruko lur garaietarantz jo zuten[87][88]. Eguraldi txarrak, lur malkartsuek eta japoniarren erresistentziak motelduta, marineen 660 Hill inguruko aurrerapena geldoa izan zen. Azkenean, 1944ko urtarrilaren 16an, hiru eguneko borroken ondoren, 50 marine eta 200 japoniar baino gehiago hil ziren. Posizio hau hartzeak Gloucester lurmuturra eta Borgen badia eremuetan egindako defentsa operazioen amaiera suposatu zuen japoniarrentzat[89]. Honen ondoren, Matsuda, 1.100 soldadu ingururekin, erretiratu egin zen, eremua estatubatuarrei utziz; hauek bere aginte postua bere horretan harrapatu zuten[90].

Baseen garapena

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Baseko ingeniaria eta bere operazio-kideak 1943ko abenduaren 27an lurreratu ziren, eta, abenduaren 30erako, amaitua zuten Japoniako bi aerodromoen azterketa. Aurkitu zuten 3 oineko (0,91 m) kunai belarra zegoela eta japoniarrak ez zirela saiatu drainatze egokirik eraikitzen, ezta aireko pistak lautzen ere. 1. pistako lanekin ez jarraitzea, eta Cape Gloucester aireportuko 2. pistan kontzentratzea erabaki zuten. 1913. Abiazio Ingeniarien Batailoia urtarrilaren 2an iritsi zen, ondoren, urtarrilaren 10ean, 864. Ingeniarien Batailoia, eta, urtarrilaren 17an, 841. Ingeniarien Batailoia. 1944ko urtarrilaren 8ra arte, lanorduak Talde Operatiboko komandanteak ezarritako itzalaldi murrizketek mugatzen zituzten, lanaldia egun argira mugatzen zutenak. 1943ko abenduaren 27tik 1944ko urtarrilaren 21era arte, euri jasa gogor eta etengabeak egin zituen, astean batez beste 254 mm. Maila 0,91 eta 1,83 m artera jaitsi zen (gehiena kunai humusena) eremuaren bi herenetan. Azpikaldea errauts bolkaniko gorriz egonkortu zen, gertuen zegoen iturritik, 13 km, ekarri behar izan zena. Gero, gailurrean, Marston Mat jarri zuten, baina 1944ko urtarrilaren 25era arte ez zen iritsi, eta horrek atzerapen handiagoa ekarri zuen. Urtarrilaren 31rako, 1.200 m pista erabil zitekeen, eta martxoaren 18rako, berriz, 1.600 m. Oztopo naturalek pasabidea 1.800 metrora luzatzea eragotzi zuten, hasieran aurreikusi moduab, baina 30-229 metroko lau alerta-gune zeuden, 80 euskarri gogor, kontrol-dorre bat, ibilbideak, sarbideak eta lau eskuadroientzako instalazioak[91].

Service personnel with a padre at a memorial service. In the foreground are several graves marked with white crosses.
Guduan hildako marineen oroimenezko elizkizuna.

Urtarrilean, C-45 bat lurreratu zen Gloucester lurmuturreko pistan, eta, ondoren, C-47 bat. 1944ko urtarrilaren 9an, Walter Krueger teniente jeneralak, Alamoko Armadako komandanteak, aireko pista ikuskatu zuen Frederic H. Smith Jr. brigada-jeneralarekin. 8. Ehiza-hegazkin Taldea urtarrilaren 15ean sar zitekeela uste zuten, baina ezin izan zen; hegazkin-basea ez zegoen amaituta, eta edukiera ahalmen gehienera zegoen hainbeste hornigai zekartzaten hegazkinekin. 35. Ehiza-hegazkin Eskuadroia otsailaren 13an iritsi zen, eta 80.a otsailaren 23an. Euri-jasa bortitzek lokatza harrotu zuten altzairuzko oholaren zuloetan barrena, eta pista irristakor bihurtu zuen. Horrek ez zion enbarazurik egin 35. Ehiza-hegazkin Eskuadroiari, zeinak P-40 Kittyhawks hegazkinekin ari baitziren, baina 80. Ehiza-hegazkin Taldeko P-38 tximistek pista laburra gainditu egiten zuten. Ennis C. Whitehead jeneralak, Bosgarren Aire Armadako Maila Aurreratuaren (ADVON) komandanteak, 8. Ehiza-hegazkin Taldea Nadzabera eramatea erabaki zuen, eta Kiriwinako RAAFen Kittyhawk eskuadroiekin ordezkatzea[92]. RAAFeko 78. taldea Gloucester lurmuturrera joaten hasi zen martxoaren 11n. RAAFeko 80. eskuadroia martxoaren 14an iritsi zen, eta, berehala, 78.a iritsi zen, 75. bi egun beranduago. 78. taldeak hurbileko laguntza eman zion Itsas-infanteriako 1. Dibisioari; itsasoan, ontzi torpedo-ontziei lagundu zien, eta berebiziko aire estaldura eman zien Almirantegoaren uharteetako kanpainara zihoazen konboiei. Apirilaren 22ra arte egon ziren operazioak goi mailan. Orduan, 78. taldeari abisatu zioten Reckless eta Persecution operazioetarako prestatzeko, Hollandia (Jayapura) eta Aitape lurreratzeko[93].

Aireko operazioei laguntzeko, 18.000 upel estatubatuar (2.100.000 l) hornitu ziren petrolio-biltegi handietarako, bost biltegietarako konexioak zituen kamioi atrakaleku batekin batera, 1944ko maiatzean martxan jarri zirenak. Itsas Eraikuntzarako 19. Batailoiak 40 m eta 160 m metro zabal zituen harkaitzez betetako zimendu kai bat egin zuen Liberty ontzientzat. Lanak ez ziren bukatu, 1944ko apirilean, Itsas Eraikuntzarako 19. Batailoia Russell uharteetara, 1. Itsas Dibisioarekin batera, abiatu baino lehen. Beste obra batzuen artean eraiki zuten: 74.000 m2-ko biltegi irekiak, 11.000 m2-ko biltegi estaliak eta 150 m3 biltegi hoztuak; 500 oheko ospitale bat 1944ko maiatzean amaitu zena eta egunean 110.000 l-rako ahalmena zuen ur hornidura sistema bat. Nahiz eta arazoak izan bideen gaineko material egokiak lortzeko, 56 km-ko edozein eguraldirako balio zuen bi erreiko bideak zeuden, hondarrez, buztinez, errauts bolkanikoz eta hondartzako hartxintxarrez estaliak. Zura bertan lortu zen, eta 841. Ingeniari Hegazkintza Batailoiak ustiatutako zerrategi batek 2.400 m3 taula sortu zituen[94].

Ondorioak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Azterketak eta estatistikak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Gloucester lurmuturra segurtatzeko operazioetan hildakoak 310 izan ziren, eta 1.083 zauritu estatubatuarrentzat[88]. Japoniako galerak 2.000 baino gehiago hildako izan ziren 1943ko abendutik 1944ko urtarrila bitartean[95]. Edozein modutan (John Miller historialariaren arabera) Gloucester lurmuturra «inoiz ez zen aireko base garrantzitsua izan»[88]. 1944ko abuztuan, bertan behera geratu ziren 13. Aire Armadako unitateak lekualdatzeko planak[96]. Historialariek, hala nola Miller eta Samuel Eliot Morison, operazioaren balorazioan argudiatu dute garrantzi estrategiko mugatua zuela Cartwheel Operazioaren helburu aliatuak lortzeko[97]. Morisonek «denbora eta esfortzu galera» deitu zion[3]. Hala ere, aireko pistak berebiziko garrantzia izan zuen 1944ko otsailean hasi zen Almirantegoaren uharteko operazioari laguntzeko eta Kavieng eta Rabauleko erasoaldietan kaltetutako hegazkinentzako larrialdiko lurreratze eremu gisa; 1945eko apirilera arte erabili zen. Ekainean, Gloucester lurmuturreko basea Finschhafeneko F basearen zati bihurtu zen[96].

Ondorengo operazioak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Map of western New Britain with tracks and settlements involved in the Japanese withdrawal marked on it
Japoniarren ebakuazio-ibilbideak Britainia Berriaren mendebaldetik.

Beste leku batzuetan, AEBko eta Australiako indarrek Long Islandeko lehorreratzea burutu zuten, 130 km ipar-mendebaldera, non, abenduan, radar estazio bat ezarri zen[87]. Alamo Indarrak, 1944ko urtarrilean, Saidorreko lehorreratzean jarri zuen arreta, Ginea Berriko hurrengo operazioen zati gisa[98]. Urtarrilaren erdialdean, 17. Dibisioko komandanteak, Yasushi Sakaik, baimena eskatu zuen bere agintea Mendebaldeko Britainia Berritik erretiratzeko[99]. Otsailaren 16an, Gloucester eta Arawe lurmuturretako patruila estatubatuarrek bat egin zuten Gilnit inguruan[100]. 1. Marineen konpainia bat Rooke uhartean lehorreratu zen otsailaren 12an, sei LCMtan, tropa japoniarrez libre zegoela ziurtatzeko. Itsasertzera oztoporik gabe iritsi ondoren, marineek patruilak bidali zituzten uhartea ikuskatzera. Abandonaturik zegoela ikusterakoan, Gloucester lurmuturrera itzuli ziren hilaren 20an[101]. Otsailaren 23tik aurrera, japoniar indarrek estatubatuarrengandik askatu nahi izan zuten Britania Berriko mendebaldean, eta Talasea aldera joan[88]. Itsas patruilek presioa mantendu zuten, eta, uhartearen erdialdean eta iparraldeko kostaldean, zenbait borroka txiki jokatu zuten[102].

1944ko hasieran, Gloucester lurmuturraren inguruan, metatze-lanek jarraitu zuten, nahiz eta 1944ko otsailerako, egoera nahikoa egonkortu zen AEBko planifikatzaileek lekua ekialderago zabaltzeko prestaketei ekin ahal izateko. 1944ko martxoaren hasieran, estatubatuarrek Talasea harrapatzeko operazioa hasi zuten Britainia Berriko iparraldeko kostaldean; japoniarrek, berriz, Hoskins lurmuturrera eta Rabaulera egindako erretiratze orokor baten jarraipena egin zuten[103][104]. Itsas-infanteriako 1. Dibisioa, Gloucester lurmuturraren inguruan, arindua izan zen 1944ko apirilaren 23an, eta AEBko Armadaren 40. Infanteria Dibisioak ordezkatu zituen[105], Guadalcanaletik iritsia[106]. Britania Berrian atseden egoera bat jarraitu zuen AEBk beren operazioak uhartearen mendebaldeko muturrera mugatu zituztenean, eta Rabaul inguratzea erabaki zuten, bien bitartean, japoniarrak uhartearen beste muturrean geratu ziren, Rabauletik gertu[107]. Estatu Batuetako indarrek Britania Berriko operazioen erantzukizuna australiarrei eman zieten. 1944ko azaroan, Jacquinot badiako lehorreratzea zuzendu zuten, Wide Bayko guduarekin erasoaldi mugatu bat egiteko, eta japoniarren indar handienak Gazelle penintsulara baztertzeko, non gerra bukatu arte geldituko ziren[108].

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ Morison 1975, Map, p. 375.
  2. ↑ Allied Geographical Section, South West Pacific Area 1943, 1 orr. .
  3. ↑ a b Morison 1975, 378 orr. .
  4. ↑ Casey 1951, 193 orr. .
  5. ↑ Allied Geographical Section, South West Pacific Area 1943, 1 & 17–18 orr. .
  6. ↑ a b Allied Geographical Section, South West Pacific Area 1943, 2–3 orr. .
  7. ↑ Morison 1975, 378–379 orr. .
  8. ↑ James 2013, 202 orr. .
  9. ↑ Keogh 1965, 271–277 orr. .
  10. ↑ Miller 1959, 6 orr. .
  11. ↑ James 2014, 186–209 orr. .
  12. ↑ Keogh 1965, 290 orr. .
  13. ↑ Miller 1959, 272–273 orr. .
  14. ↑ Keogh 1965, 310 orr. .
  15. ↑ Johnston 2007, 8–9 orr. .
  16. ↑ Keogh 1965, 298 orr. .
  17. ↑ Keogh 1965, 336–337 orr. .
  18. ↑ Miller 1959, 270 orr. .
  19. ↑ Miller 1959, 229–232 & 251–255 orr. .
  20. ↑ Miller 1959, 222–225 & 273–274 orr. .
  21. ↑ Miller 1959, 272–274 orr. .
  22. ↑ Morison 1975, 370–371 orr. .
  23. ↑ Miller 1959, 273–277 orr. .
  24. ↑ Shaw & Kane 1963, 324 orr. .
  25. ↑ Shaw & Kane 1963, 298 orr. .
  26. ↑ Miller 1959, 289 orr. .
  27. ↑ Hough & Crown 1952, 63 orr. .
  28. ↑ Shaw & Kane 1963, 300–307 orr. .
  29. ↑ Miller 1959, 290–293 orr. .
  30. ↑ Shaw & Kane 1963, 300–301 orr. .
  31. ↑ Hough & Crown 1952, 32–33 orr. .
  32. ↑ Shaw & Kane 1963, 303–312 orr. .
  33. ↑ Hough & Crown 1952, 36–37 orr. .
  34. ↑ Miller 1959, 280 orr. .
  35. ↑ Hough & Crown 1952, 38–39 orr. .
  36. ↑ Shaw & Kane 1963, 357 orr. .
  37. ↑ Shaw & Kane 1963, 328 orr. .
  38. ↑ a b c Keogh 1965, 340 orr. .
  39. ↑ Miller 1959, 287 orr. .
  40. ↑ a b Hough & Crown 1952, 34 orr. .
  41. ↑ Shaw & Kane 1963, 338–339 orr. .
  42. ↑ a b c Hammel 2010, 155 orr. .
  43. ↑ a b c d Morison 1975, 383 orr. .
  44. ↑ Tanaka 1980, 114 orr. .
  45. ↑ Keogh 1965, 338 orr. .
  46. ↑ a b Morison 1975, 379 orr. .
  47. ↑ Miller 1959, 277 orr. .
  48. ↑ Shaw & Kane 1963, 327–328 orr. .
  49. ↑ Morison 1975, 381 orr. .
  50. ↑ a b c Shaw & Kane 1963, 317 orr. .
  51. ↑ Shaw & Kane 1963, 316 orr. .
  52. ↑ a b Miller 1959, 290 orr. .
  53. ↑ Hough & Crown 1952, 60 orr. .
  54. ↑ Odgers 1968, 128 orr. .
  55. ↑ Hough & Crown 1952, 32 orr. .
  56. ↑ Shaw & Kane 1963, 350 orr. .
  57. ↑ Morison 1975, 381–383 orr. .
  58. ↑ Hough & Crown 1952, 82 orr. .
  59. ↑ a b Shaw & Kane 1963, 348 orr. .
  60. ↑ Hough & Crown 1952, 81–82 orr. .
  61. ↑ a b Hough & Crown 1952, 86 orr. .
  62. ↑ a b Tanaka 1980, 117 orr. .
  63. ↑ Hough & Crown 1952, 83–87 orr. .
  64. ↑ Miller 1959, 290–291 orr. .
  65. ↑ Miller 1959, 293 orr. .
  66. ↑ Shaw & Kane 1963, 349–350 orr. .
  67. ↑ Shaw & Kane 1963, 350–351 orr. .
  68. ↑ a b Miller 1959, 291 orr. .
  69. ↑ Shaw & Kane 1963, 352–355 orr. .
  70. ↑ Morison 1975, 385–386 orr. .
  71. ↑ Shaw & Kane 1963, 357–358 orr. .
  72. ↑ Hough & Crown 1952, 54 orr. .
  73. ↑ Miller 1959, 292 orr. .
  74. ↑ Shaw & Kane 1963, 362 orr. .
  75. ↑ Hough & Crown 1952, Note 11, p. 70.
  76. ↑ Morison 1975, 387 orr. .
  77. ↑ Shaw & Kane 1963, 353 orr. .
  78. ↑ Hough & Crown 1952, 71 orr. .
  79. ↑ Shaw & Kane 1963, 364–365 orr. .
  80. ↑ Hough & Crown 1952, 74–75 orr. .
  81. ↑ Miller 1959, 293–294 orr. .
  82. ↑ Morison 1975, 386 orr. .
  83. ↑ Shaw & Kane 1963, 367–370 orr. .
  84. ↑ Hough & Crown 1952, Map p. 68.
  85. ↑ Shaw & Kane 1963, 374–379 orr. .
  86. ↑ Shaw & Kane 1963, 380 orr. .
  87. ↑ a b Rottman 2002, 190 orr. .
  88. ↑ a b c d Miller 1959, 294 orr. .
  89. ↑ Shaw & Kane 1963, 389 orr. .
  90. ↑ Morison 1975, 388 orr. .
  91. ↑ Casey 1951, 193–194 orr. .
  92. ↑ Mortensen 1950, 342–343 orr. .
  93. ↑ Odgers 1968, 200–201 orr. .
  94. ↑ Bureau of Yards and Docks 1947, 295 orr. .
  95. ↑ Tanaka 1980, 120 orr. .
  96. ↑ a b Casey 1951, 194–196 orr. .
  97. ↑ Miller 1959, 295 orr. .
  98. ↑ Miller 1959, 299–300 orr. .
  99. ↑ Shaw & Kane 1963, 398 orr. .
  100. ↑ Shaw & Kane 1963, 403 orr. .
  101. ↑ Hough & Crown 1952, 138–139 orr. .
  102. ↑ Shaw & Kane 1963, 398–408 orr. .
  103. ↑ Hough & Crown 1952, 152 orr. .
  104. ↑ Shaw & Kane 1963, 411 orr. .
  105. ↑ Rottman 2002, 192 orr. .
  106. ↑ Shaw & Kane 1963, 429 orr. .
  107. ↑ Grant 2016, 225 orr. .
  108. ↑ Keogh 1965, 408–412 orr. .

Bibliografia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Gloucester_Lurmuturreko_gudua&oldid=9553849"(e)tik eskuratuta