Clavijoko gudua

Clavijoko gudua (gaztelaniaz: batalla de Clavijo) Errekonkista garaiko balizko gudua izan zen.^[1]^[2] Narrazioaren arabera, 844ko maiatzaren 23an, Ramiro I.a Asturiaskoa musulmanen aurka borrokatu zen Clavijo Errioxako herritik gertu.^[3] Bere ezaugarri mitikoei (Done Jakue apostoluaren esku-hartzea) eta XVIII. mendean Juan Francisco Masdeuk egindako kritika historiografikoari esker, egun kondairatzat hartzen da.

Kontestu historikoa

Rodrigo Ximenitz Arradakoa garestar artzapezpikuak aipatu eta zabaldu zuen guduaren berri, zenbait guduren datuak elkarrekin nahastuz, baina batez ere Laturce mendiko guduan oinarritu zen gudu horren berri kontatzeko.^[4]^[5] 1243 aldera aipatu zuen, bere De rebus Hispaniae idazlanean.

Chronica naiarensis edo Naiarako kroniketan, garai haietan, Ramirok musulmanen aurka zeramatzan kanpainak aipatzen ziren. Era berean, Abd ar Rahman II.aren garaiko kroniketan, Araban zehar gertatutako islamdar razziak aipatzen ziren. Edonola ere, Errioxa aldean bi gudu izan ziren:

851n, Musa ibn Musa qasitarren buruzagiak armada frankoak menderatu zuen Albeldako lehenengo guduan.
859an, Ordoño I.ak, Ramiro I.aren semea, setioa jarri zion Albeldari, eta Laturce mendiko guduan Banu Qasi eta iruindarren kontra borrokatu zen.

Narrazioaren edukia

Ramiro I.a Asturiaskoak uko egin omen zion arabiar Abd ar Rahman Kordobako emirrari zergak ordaintzeari, batez ere "Ehun dontzeilen zerga".^[6] Ramiro I.ak zuzendutako kristau armada Abd ar Rahman II.ak berak zuzendutako musulmanen bila atera zen, baina Naiara eta Albeldaraino iristean inguratuta zegoen. Kristauek Clavijoko gazteluan babesa bilatu zuten, Laturce mendian zegoena. Ramiro I.ari Done Jakue agertu omen zitzaion ametsetan, eta guduan esku hartuko zuela promes egin. Hurrengo egunean, Ramiro I.aren armadak, zaldi zuri baten gainean Donejakue apostolua buruan zuela,^[7] aurkariak menderatu zituen.^[8]^[9] Santiago Matamoros edo Donejakue Mairu Hiltzaile izeneko ikono mitikoa horrela sortu zen.

Urte hartako maiatzaren 25ean, Calahorran zegoelarik, erregeak Jakueren botoa eman zuen: Penintsula osoko kristauak Santiago de Compostelarantz erromes ibili behar izan ziren apostoluaren laguntza eskertzeko.^[10]

Gerora sortutako kontakizuna

Jatorrizko narrazioan, gudua 834. urtean gertatu zela adierazten da. Aldiz, Ramiro I.a ez zen errege une horretan.^[11] Gerora, 844 urtea eman zen guduaren urtetzat, kontraesan kronologiko hori zuritzeko. Ramiro erregeak ustez elizari egiten zion dohaintza ere ez da benetakoa: hori ezartzen duen gutuna XII. mende hasieran diseinatu zen Santiago de Compostelan.^[11]

Erreferentziak

↑ Pérez de Urbel, Justo. (1954). «Lo viejo y lo nuevo sobre el origin del Reino de Pamplona» Al-Andalus (19): 20–26..
↑ Torres Sevilla-Quiñones de León, Margarita. (2003). Las batallas legendarias y el oficio de la guerra. Bartzelona: Ediciones Debolsillo, 99-114 or..
↑ Martínez Díez, Gonzalo. (2005). El Condado de Castilla (711-1038): la historia frente a la leyenda. I Valladolid, 143 or. ISBN 84-9718-276-6..
↑ Sayas Abengochea, J.J.; García Moreno, L.A.. (1981). Historia de España dirigida por Manuel Tuñón de Lara II. Romanismo y Germanismo: el despertar de ls pueblos hispánicos. Madril: Labor.
↑ Sánchez-Albornoz, Claudio. La auténtica batalla de Clavijo. in: Cuadernos de Historia de España. 9, 94–139 or..
↑ Manzanares de Cirre, M.. (1966). «Las cien doncellas: trayectoria de una leyenda» Proceedings of the Modern Language Association (8): 179-184..
↑ Rucquoi, Adeline. (2007). «Clavijo : saint Jacques matamore?» Compostelle. Cahiers du centre d'Études Compostellanes (10): 48-58..
↑ Batalla de Clavijo: Santiago Apóstol se transforma en matamoros y peregrino. .
↑ Fletcher, Richard A.. (1984). Saint James's Catapult: The Life and Times of Diego Gelmírez of Santiago de Compostela. Oxford: Oxford University Press.
↑ Castelao Rey, Ofelia. (1985). La historiografía del Voto de Santiago. Recopilación crítica de una polémica histórica. Santiago de Compostela.
↑ ^a ^b Collins, Roger. (1983). Early Medieval Spain. New York: St. Martin's Press, 236 or. ISBN 0-312-22464-8..

Kanpo estekak

De rebus Hispaniae, gaztelerazko itzulpena

Datuak: Q635213
Multimedia: Battle of Clavijo / Q635213

42°21′N 2°25′E / 42.350°N 2.417°E

Ikus, halaber

Santiago Matamoros

[1] Pérez de Urbel, Justo. (1954). «Lo viejo y lo nuevo sobre el origin del Reino de Pamplona» Al-Andalus (19): 20–26..

[2] Torres Sevilla-Quiñones de León, Margarita. (2003). Las batallas legendarias y el oficio de la guerra. Bartzelona: Ediciones Debolsillo, 99-114 or..

[3] Martínez Díez, Gonzalo. (2005). El Condado de Castilla (711-1038): la historia frente a la leyenda. I Valladolid, 143 or. ISBN 84-9718-276-6..

[4] Sayas Abengochea, J.J.; García Moreno, L.A.. (1981). Historia de España dirigida por Manuel Tuñón de Lara II. Romanismo y Germanismo: el despertar de ls pueblos hispánicos. Madril: Labor.

[5] Sánchez-Albornoz, Claudio. La auténtica batalla de Clavijo. in: Cuadernos de Historia de España. 9, 94–139 or..

[6] Manzanares de Cirre, M.. (1966). «Las cien doncellas: trayectoria de una leyenda» Proceedings of the Modern Language Association (8): 179-184..

[7] Rucquoi, Adeline. (2007). «Clavijo : saint Jacques matamore?» Compostelle. Cahiers du centre d'Études Compostellanes (10): 48-58..

[8] Batalla de Clavijo: Santiago Apóstol se transforma en matamoros y peregrino. .

[9] Fletcher, Richard A.. (1984). Saint James's Catapult: The Life and Times of Diego Gelmírez of Santiago de Compostela. Oxford: Oxford University Press.

[10] Castelao Rey, Ofelia. (1985). La historiografía del Voto de Santiago. Recopilación crítica de una polémica histórica. Santiago de Compostela.

[#1-11] Collins, Roger. (1983). Early Medieval Spain. New York: St. Martin's Press, 236 or. ISBN 0-312-22464-8..

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]