Bill Clinton

Bill Clinton
	Irudi gehiago
	Ahotsa
; 42. Ameriketako Estatu Batuetako Presidentea
33. Ameriketako Estatu Batuetako Presidente-Hautetsia
42. Arkansasko Gobernadorea
40. Arkansasko Gobernadorea
; Arkansasko Fiskal Nagusia
presidentea
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	William Jefferson Blythe III
Jaiotza	Hope, 1946ko abuztuaren 19a (78 urte)
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Bizilekua	Chappaqua (en) ; Bill Clinton Boyhood Home (en) ; Boyhood Home of Bill Clinton (en) ; Clinton House (en) ; President William Jefferson Clinton Birthplace Home National Historic Site (en)
Lehen hizkuntza	ingelesa
Familia
Aita	William Jefferson Blythe Jr.
Ama	Virginia Clinton Kelley
Ezkontidea(k)	Hillary Clinton (1975eko urriaren 11 -
Seme-alabak	ikusi Chelsea Clinton;
Haurrideak	ikusi Roger Clinton, Jr.; Leon Ritzenthaler (en) ;
Familia	ikusi Marc Mezvinsky (suhi);
Hezkuntza
Heziketa	Hot Springs High School (en) 1964) ; Walsh School of Foreign Service (en) ; (1964 - 1968) Zientziatan graduatua ; University College, Oxford (en) ; (1968 - 1970) ; Yaleko Zuzenbide-Eskola ; (1970eko iraila - 1973ko maiatza) Juris Doctor (en)
Hizkuntzak	ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	politikaria, abokatua, diplomazialaria, autobiografialaria, idazlea, irakaslea, estatu-politikaria, saxofoi-jotzailea, gobernadorea eta legelaria
	Parte-hartzailea commencement at the Knox College (en) ; commencement at the Syracuse University (en) ; World Economic Forum Annual Meeting 2013 (en) ; Crypto Bahamas 2022 (en) ; World Economic Forum Annual Meeting 2004 (en) ;
Lateralitatea	ezkerra
Altuera	189 zentimetro
Lantokia(k)	Washington
Enplegatzailea(k)	University of Arkansas (en) ; Nazio Batuen Erakundea
Jasotako sariak	ikusi Karlomagno Saria (2000ko ekainaren 2a) ; Grand cross of the Order of the White Lion ; Four Freedoms Award – Freedom Medal (2005) ; Philadelphia Liberty Medal ; Freedom Award (2005) ; Sergio Vieira de Mello Citizen of the World ; James Parks Morton Interfaith Award ; NAACP Image Award – President's Award (2001) ; TED Prize (2007) ; Golden Plate Award ; Doublespeak Award (1997) ; Grand Cross of the National Order of Honor and Merit (2011) ; Askatasunaren Domina Presidentziala ; Fulbright Prize (2006) ; Order of Logohu ; Grand Collar of the Order of Good Hope ; Order of the Cross of Terra Mariana, 1st Class ; St. George's Order of Victory ; Order of State of Republic of Turkey ; Ellis Island Medal of Honor ; Grammy Sariak ; Fellow of the American Academy of Arts and Sciences ; honorary doctorate from the McGill University (2009ko urriaren 16a) ; Rhodes Scholarship (1968) ; honorary doctor of the Hofstra University ; Osgar (2008) ; Order of Good Hope ; Order of the White Lion ; Order of the Cross of Terra Mariana ; National Order of Honour and Merit ; Presidential Medal of Distinction ; Order of King Abdulaziz al Saud ; Order of Mubarak the Great ; 47th Annual Grammy Awards ; Tomáš Garrigue Masaryken Ordena ; Order of Freedom ;
Kidetza	Batzorde Trilaterala; Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia; Fundazio Frantses-Estatubatuarra; Phi Beta Kappa Elkartea
Musika instrumentua	saxofoia
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	Metodismoa; Eliza Metodista Batua
Alderdi politikoa	Ameriketako Estatu Batuetako Alderdi Demokrata
	clintonlibrary.gov

William Jefferson Clinton (jaiotzaz Blythe III, Hope, Arkansas, 1946ko abuztuaren 19a), Bill Clinton moduan ezaguna, estatubatuar politikaria da, 1993tik 2001era Ameriketako Estatu Batuetako presidentea izandakoa.

Zuzenbide-ikasketak egin zituen, eta irakasle izan zen (1973-1976) Arkansasen ^[1]. 1974an egin zuen lehen ahalegina politikaren alorrean, Kongresurako hauteskundeetara aurkeztu baitzen eta, galtzaile atera bazen ere, boto-kopuru handia bildu zuen Alderdi Demokratarentzat. ^[2] 1976an, Clinton berriro hauteskundeetara aurkeztu zen, eta ordukoan Arkansasko fiskal nagusi atera zen. Handik bi urtera, Arkansasko gobernadore hautatu zuten, eta kargu horretan jardun zen hainbat urtez.

1992ko lehendakaritzarako hauteskundeetan Alderdi Demokrataren hautagai izatea lortu ondoren, kanpaina hiru zutabetan oinarritu zuen: ekonomia krisialditik ateratzeko plan bat, erdi-mailako gizarte-klaseari zergak gutxitzea eta osasun-segurantza moduko bat ezartzea. Hauteskundeetan, Clintonek botoen % 43 eskuratu zituen, Bushek % 38 eta Perotek % 19. 1993ko inaugurazio hitzaldian adierazi zuenez,

	Wikitekan bada UEUren liburu batetik ateratako testu zatia: Bill Clinton-en lehen inaugurazio hitzaldia
Liburu osoa: Gaur egungo munduaren historia, 1945-2009

Bill Clinton zineman.

Primary Colors -en filmari erreferentzia egiten dio 1992an izandako kanpainiari. ^[3]

«	Gaur egun, lurreko toki guztietako pertsonekin lehia baketsuan irabazten dugu bizimodua. Indar sakonak eta boteretsuak ari dira gure mundua astintzen eta berregituratzen; garaiotako arazorik premiazkoena ea gure laguna aldatzerik dagoen jakitea da, ez gure etsaia. Mundu berri honek milioika amerikarren bizitza aberastu du, eta lehiatzeko eta irabazteko gai dira amerikarrak. Baina gehiengoak gutxiagoren truke lan gehiago egiten duenean, beste batzuek lanik egin ezin dutenean, osasungintzako gastuak gehiegizkoak direnean familientzat eta enpresak (handiak nahiz txikiak) hondatzeraino hel daitezkeenean, delinkuentziari zaion beldurrak askatasuna ebasten dienean legearekiko leial direnei, eta milioika ume pobrek ezin dutenean irudikatu ere egin guk haientzat eskatzen dugun bizimodua, orduan, lagunok, ez da aldaketarik egon.	»
—^[4]. Testu osoa irakurtzeko Wikisourcen duzu eskuragarri

Agintera igo eta berehala, ia 500.000 milioi dolar eskatu zituen zerga-igoeretan eta gastu gutxitzeetan, eta Kongresuak ia guztia onartu zion. Agintaldi hartan onartu zen, orobat, Estatu Batuak, Kanada eta Mexikoren arteko NAFTA edo merkatu batua. Osasun-sistemaren erreforma, ordea, atzera bota zioten. Kanpo-arazoen eremuan, israeldarren eta palestinarren arteko bake-prozesua bultzatu zuen. Balkanetara, berriz, 20.000 soldadu igorri zituen, nazioarteko indar gehiagorekin, bakeak egitera. 1996ko hauteskundeak aurrekoak baino errazago irabazi zituen Clintonek, botoen % 49 eskuratu baitzituen. Kanpo-arazoetan, Errusiako presidentea, Boris Jeltsin, sobietar blokeko kide izandako hiru estatu NATOn sar zitezen konbentzitu zuen.

Clintonen bigarren agintaldi hori markatu zuen gertaera nagusia sexu-eskandalu bat izan zen. Monica Lewinsky izeneko Etxe Zuriko bekadun ohi batekin sexu-harremanak izana egotzi zioten, eta Clintonek ukatu egin zuen, zinpean. Baina Kenneth Starr fiskalak Lewinsky deitu zuen deklaratzera, eta hark harremanak aitortu ondoren, Clintonek onartu behar izan zuen ez zuela egia esan. Hala, 1998ko abenduaren 19an, auzia sartu zioten lehendakariari zin faltsua egiteagatik eta justiziari oztopoak jartzeagatik baina, Senatura eraman zenean, kasua bertan behera geratu zen.

Erreferentziak

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

↑ (Ingelesez) «William J. Clinton» Academy of Achievement (Noiz kontsultatua: 2021-02-15).
↑ (Ingelesez) Electoral history of Bill Clinton. 2020-09-22 (Noiz kontsultatua: 2021-02-15).
↑ [https://www.pagina12.com.ar/1998/98-05/98-05-09/pag30.htm «P�gina/12»] www.pagina12.com.ar (Noiz kontsultatua: 2021-02-15).
↑ Martínez Rueda, Fernando; Aizpuru Murua, Mikel. (2011). Gaur egungo munduaren historia, 1945-2009. Udako Euskal Unibertsitatea ISBN 9788484383345..

Kanpo estekak

(Ingelesez) Biografia

Datuak: Q1124
Multimedia: Bill Clinton / Q1124

[1] (Ingelesez) «William J. Clinton» Academy of Achievement (Noiz kontsultatua: 2021-02-15).

[2] (Ingelesez) Electoral history of Bill Clinton. 2020-09-22 (Noiz kontsultatua: 2021-02-15).

[3] [https://www.pagina12.com.ar/1998/98-05/98-05-09/pag30.htm «P�gina/12»] www.pagina12.com.ar (Noiz kontsultatua: 2021-02-15).

[4] Martínez Rueda, Fernando; Aizpuru Murua, Mikel. (2011). Gaur egungo munduaren historia, 1945-2009. Udako Euskal Unibertsitatea ISBN 9788484383345..

[1]

[2]

[3]

[4]

i e a Karlomagno Saridunak
1950–1975	1950 Richard Nikolaus Graf Coudenhove-Kalergi 1951 Hendrik Brugmans 1952 Alcide de Gasperi 1953 Jean Monnet 1954 Konrad Adenauer 1955 1956 Sir Winston S. Churchill 1957 Paul Henri Spaak 1958 Robert Schuman 1959 George C. Marshall 1960 Joseph Bech 1961 Walter Hallstein 1962 1963 Edward Heath 1964 Antonio Segni 1965 1966 Jens Otto Krag 1967 Joseph Luns 1968 1969 Europako Batzordea 1970 François Seydoux de Clausonne 1971 1972 Roy Jenkins 1973 Salvador de Madariaga 1974 1975
1976–2000	1976 Leo Tindemans 1977 Walter Scheel 1978 Konstantinos Karamanlis 1979 Emilio Colombo 1980 1981 Simone Veil 1982 Joan Karlos I.a 1983 1984 1985 1986 Luxenburgotarrak 1987 Henry Kissinger 1988 François Mitterrand / Helmut Kohl 1989 Brother Roger 1990 Gyula Horn 1991 Václav Havel 1992 Jacques Delors 1993 Felipe González 1994 Gro Harlem Brundtland 1995 Franz Vranitzky 1996 Beatriz I.a 1997 Roman Herzog 1998 Bronisław Geremek 1999 Tony Blair 2000 Bill Clinton
2001–egun	2001 György Konrád 2002 Euro 2003 Valéry Giscard d'Estaing 2004 Pat Cox / Joan Paulo II.a¹ 2005 Carlo Azeglio Ciampi 2006 Jean-Claude Juncker 2007 Javier Solana 2008 Angela Merkel 2009 Andrea Riccardi 2010 Donald Tusk 2011 Jean-Claude Trichet 2012 Wolfgang Schäuble 2013 Dalia Grybauskaitė 2014 Herman Van Rompuy 2015 Martin Schulz 2016 Frantzisko 2017 Timothy Garton Ash 2018 Emmanuel Macron 2019 António Guterres 2020 Klaus Iohannis 2021 2022 Sviatlana Tsikhanouskaia, Maria Kalesnikava, Veronika Tsepkalo 2023 Volodymyr Zelensky / Ukrainarrak
¹ Aparteko saria.