Aureo (txanpona)
Aureoa (latinez aureus eta pluralean aurei) Antzinako Erromako urrezko txanpon bat izan zen, zilarrezko 25 denarioren baliokidea. K. a. I. mendeaz geroztik etenik gabe jaulki zen, harik eta IV. mendean bizantziar solidoak ordeztu zuen arte. Aureoak denarioaren antzeko neurria zuen gutxi gorabehera; hala ere, urrezkoa zenez, dentsitate handiagokoa eta astunagoa zen.
Bilakaera
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Erromatar Inperioan zehar ibili zen txanponik baliotsuena izan zen, eta garai horretan urrez egindako pieza bakanetakoa. Bere izenak, hain zuzen ere, fabrikatuta zegoen metalari egiten dio erreferentzia. Txanpon hori Erromatar Errepublikaren azken garaian bazegoen ere, garai inperialean hartzen du garrantzi handiena, garai horretako moneta-sistema erromatarraren buruan. Urrezko urre bat 25 denarioren baliokidea zen, zilarrezko txanpon erromatar nagusia eta garai klasikoan gehien hedatu zen piezetako bat. Urreak ere 100 sestertzio eta 400 as-etako balioa zuen.[1]
Julio Zesarren garaitik aurrera, aureoa askoz sarriago txanpondu zen. Zesarrek txanponaren pisua erromatar libraren (8 gramoren baliokidea gutxi gora-behera) berrogeirenean ezarri zuen. Neron enperadorearen agintaldian, aureoaren pisua erromatar libraren berrogeita bostenera murriztua izan zen.
Marko Aurelio enperadore filosofoaren agintaldian, aureoaren ekoizpena jaitsi egin zen, eta Karakalarenean berriz murriztu zen bere pisua erromatar libraren berrogeita amarrenera.
309an bizantziar solidoak hartu zuen bere ordezkoa, Konstantino Handiaren agintaldian.
