Amu Daria

Amu Daria
Омударё or дарёи Ому (td);
Amudaryo (uz); آمودریا(ps)
Amu Daria; Омударё or дарёи Ому (td);; Amudaryo (uz); آمودریا(ps)
Datu orokorrak
Garaiera	29 m
Mota	ibai
Luzera	2.620 km
Geografia
Koordenatuak	37°06′22″N 68°18′23″E / 37.106°N 68.3063°E
Estatu burujabe	Afganistan
Afganistango probintzia	Ghor probintzia
Hidrografia
Ibaiadarrak	ikusi Kunduz River (en) ; Kofarnihon River (en) ; Surxondaryo (en) ; Sherabad River (en) ; Zeravxan; Khulm River (en) ; Vakhx ibaia; Panj ibaia;
Arroaren azalera	309.000 km²
Ur-emaria	1.400 m³/s
Iturburua	Pamir River (en)
Bokalea; ()	Hegoaldeko Aral itsasoa

Amu Daria^[1] (tajikeraz Омударё or дарёи Ому; persieraz آمودریا‎; uzbekeraz Amudaryo) Erdialdeko Asiako ibai nagusienetako bat da.

Bere iturria Pamir goi-ordokian dago eta, behin Vakhx eta Panj ibaiak lotuta, Afganistan, Tajikistan, Turkmenistan eta Uzbekistan arteko muga egiten du. Bere ahoa Aral itsasoan dago behin 2.540 km egina.

Antzinako Grezian Oxus zuen izena eta Alexandro Handia bere kanpainetan zeharkatu zuen. Erdi Aroan Jayhoun (جيحون‎) zuen izena, Paradisuko lau ibaietako baten izena, bertokoek horrela diote egun, baina gaur egungo izena Āmul hiritik, egungo Türkmenabat, datorkio.

Ibai nabigagarria da 1.450 kilometroetan zehar. Sir Daria bezala, historian zehar, bere urak Aral itsasora (hegoaldetik), Kaspiar itsasora (ekialdetik) edo bietara joan dira^[2].

Erreferentziak

↑ Euskaltzaindia. (2012-06-29). 171. araua: Asiako toponimia. (Noiz kontsultatua: 2013-02-10).
↑ (Ingelesez) Létolle, René; Micklin, Philip; Aladin, Nikolay; Plotnikov, Igor. (2007-10). «Uzboy and the Aral regressions: A hydrological approach» Quaternary International 173-174: 125–136. doi:10.1016/j.quaint.2007.03.003. (Noiz kontsultatua: 2021-07-05).

Ikus, gainera

Kanpo estekak

Datuak: Q8493
Multimedia: Amu Darya / Q8493

[Euskaltzaindia171.araua-1] Euskaltzaindia. (2012-06-29). 171. araua: Asiako toponimia. (Noiz kontsultatua: 2013-02-10).

[2] (Ingelesez) Létolle, René; Micklin, Philip; Aladin, Nikolay; Plotnikov, Igor. (2007-10). «Uzboy and the Aral regressions: A hydrological approach» Quaternary International 173-174: 125–136. doi:10.1016/j.quaint.2007.03.003. (Noiz kontsultatua: 2021-07-05).

[1]

[2]