Amélie

Amélie
Jatorria
Argitaratze-data	2001
Izenburua	Le Fabuleux Destin d'Amélie Poulain
Jatorrizko hizkuntza	frantsesa
Jatorrizko herrialdea	Frantzia eta Alemania
Banatze bidea	eskatu ahalako bideo eta theatrical release (en)
Ezaugarriak
Genero artistikoa	komedia erromantikoa, film komikoa, film dramatikoa eta magic realist film (en)
Iraupena	122 minutu
Kolorea	koloretakoa
Grabazio lekua(k)	Kolonia, Paris, Montmartre, Porte des Lilas - Cinéma (en) eta Gare d'Ermont - Eaubonne (en)
Zuzendaritza eta gidoia
Zuzendaria(k)	Jean-Pierre Jeunet
Gidoigilea(k)	Jean-Pierre Jeunet; Guillaume Laurant
Antzezlea(k)
	Audrey Tautou ; Mathieu Kassovitz ; Jamel Debbouze ; Dominique Pinon ; Yolande Moreau ; André Dussollier ; Isabelle Nanty ; Rufus ; Ticky Holgado ; Andrée Damant ; Armelle ; Artus de Penguern ; Christiane Bopp ; Claire Maurier ; Claude Perron ; Clotilde Mollet ; Dominique Bettenfeld ; Fabienne Chaudat ; François Viaur ; Frankie Pain ; Frédéric Mitterrand ; Guillaume Viry ; Jean Rupert ; Jean-Pierre Becker ; Jonathan Joss ; Lorella Cravotta ; Luc Palun ; Marie-Laure Descoureaux ; Maurice Bénichou ; Michel Robin ; Michel Serrault ; Philippe Paimblanc ; Pierre Étaix ; Serge Merlin ; Sophie Tellier ; Thierry Gibault ; Urbain Cancelier ; Valériane de Villeneuve ; Jacques Thébault ; Patrick Paroux (en) ; Jean-Pol Brissart (en)
Ekoizpena
Ekoizlea	Claudie Ossard
Konpainia ekoizlea	France 3 Cinéma (en) ; Canal ; Miramax; UGC Images (en) ; Tapioca Films (en) ; MMC Movies (en)
Ekoizle eragilea	Claudie Ossard
Edizioa	Hervé Schneid
Ekoizpen-diseinatzailea	Aline Bonetto
Bestelako lanak
Musikagilea	Yann Tiersen
Argazki-zuzendaria	Bruno Delbonnel
Jantzi-diseinatzailea	Madeline Fontaine (en)
Fikzioa
Kontakizunaren tokia	Paris eta Montmartre
Argumentu nagusia	irudimena, fantasia, human bonding (en) , Herabetasuna eta Maitemina
Historia
Jasotako sariak	Amanda Award for Best Foreign Feature Film (en) ; Lumière Awards (en) ; Crystal Globe (en) ; Silver nugget for the best foreign film (en) ; Europako film onenaren Saria ; 14th European Film Awards (en) ; European Film Award - People's Choice Award for Best Director (en) ; 14th European Film Awards (en) ; Europako argazki zuzendari onenaren Saria ; 14th European Film Awards (en) ; Europako zuzendari onenaren Saria ; 14th European Film Awards (en)
Nominazioak	International Submission to the Academy Awards (en) ; Frantzia; Europako emakumezko aktore onenaren Saria ; 14th European Film Awards (en) ; Audrey Tautou; Europako zuzendari onenaren Saria ; 14th European Film Awards (en) ; Jean-Pierre Jeunet; Europako argazki zuzendari onenaren Saria ; 14th European Film Awards (en) ; Bruno Delbonnel; Jameson People's Choice Award for Best Actor (en) ; 14th European Film Awards (en) ; Mathieu Kassovitz; European Film Award - People's Choice Award for Best Director (en) ; 14th European Film Awards (en) ; Jean-Pierre Jeunet; Jameson People's Choice Award for Best Actress (en) ; 14th European Film Awards (en) ; Audrey Tautou; Europako film onenaren Saria ; 14th European Film Awards (en) ; France 3 Cinéma (en) , Jean-Pierre Jeunet, UGC Images (en) , Tapioca Films (en) , MMC Movies (en) ; Emakumezko aktore onenaren César Saria ; 27th César Awards (en) ; Audrey Tautou; Jatorrizko gidoi onenaren Oscar Saria ; 74. Oscar Sariak ; Guillaume Laurant, Jean-Pierre Jeunet; Soinu onenaren Oscar Saria ; 74. Oscar Sariak ; Vincent Arnardi (en) , Guillaume Leriche (en) , Jean Umansky (en) ; Zuzendaritza artistiko onenaren Oscar Saria ; 74. Oscar Sariak ; Aline Bonetto, Marie-Laure Valla (en) ; Ingelesa ez den hizkuntza batean egindako film onenaren Oscar Saria ; 74. Oscar Sariak ; Argazkigintza onenaren Oscar Saria ; 74. Oscar Sariak ; Bruno Delbonnel
	miramax.com…
Bideoa	YouTube

Amélie (frantsesezko jatorrizko izenburua: Le Fabuleux Destin d'Amélie Poulain, hots, Amélie Poulainen patu zoragarria) 2001eko Jean-Pierre Jeunet frantziar zinema zuzendariaren filma da. 2001eko apirilaren 25ean, Ipar Euskal Herrian eta Frantzian estreinatu zen eta Hego Euskal Herrian, 2001eko urriaren 19an. Filmaren leloa «Berak bizitza aldatuko dizu...» zen (frantsesez: «Elle va te changer la vie...»).

2002ko film onenaren César Saria, 2001eko Europako Filma Onenaren Europako Zinema Saria eta 2001eko Europako Film Onenaren Goya Saria irabazi zituen, eta 2001eko lau Oscar Sarietarako izendapen jaso .

Argumentua

Oharra: Atal honek istorio osoa edo amaiera argitzen du.

1997ko abuztu eta irailean girotua da, Lady Di auto istripuan hil zen egunetan (filmean horrexen berri telebistan ematen baita). Paris hiriko Montmartreko auzokide Amélie Poulain (Audrey Tautou) 22 urteko neska gazte ameslari eta onberaren bizitza azaltzen da; aurretik, haren haurtzaroaren sarrera ikus daiteke. Auzo hartako Café les 2 Moulins kafetegian zerbitzari gisa lan egiten du, auzoko pertsona bitxienen topalekuan:

Suzanne (Claire Maurier), kafetegiaren jabea, iraganean zaldi gaineko artista izana, apur bat herren egiten du (bere zalditik erori baitzen) baina inoiz ez zaio daraman edaririk isurtzen, irabazi ezaren ondorioz atsekabez negar egiten duten atletak ikustea gustatzen zaio, aldiz, heuren haurren aurrean umilatzen duten gizona ikustea desatsegin du.

Georgette (Isabelle Nanty), kafetegiko tabako saltzaile hipokondriakoa, "zure sabeleko fruitua" esaldiari gorroto dio.

Gina (Clotilde Mollet), Amélieren lankidea; amona sorgina zuen, eta bere hezurrak kroskatzea gustatzen zaio.

Hipólito (Artus de Penguern), gainbeheran dagoen idazlea eta kafetegiko ohiko bezeroa, telebistan zezenketariak ikustea gustatzen zaio.

Joseph (Dominique Pinon), Ginak ezezkoa emandako maitale ohi jeloskorra eta kafetegiko ohiko bezeroa, Gina egun osoz zelatatzen du eta paperezko burbuilak lehertzea besterik ez zaio gustatzen.

Philomène, hegazkin azafata, katuak katiluarekin lurzoruaren aurka egiten duen soinua gustatzen zaio; era berean, katuari katuari haurren ipuinak entzutea gustatzen zaio.

Améliek ez du mutil lagunik, birritan izaten saiatu zen, baina bietan harremana gaizki atera zitzaion. Aldiz, Amélie eguneroko plazer txikiak lantzea gustatzen zaio: eskuak lekale zakuetan sartzea, kataluniar kremaren gainazaleko azukrezko karamelua goilararekin apurtzea, zinema aretoetako ikusleen aurpegiak ikuntasunean ikustea, Saint Martin kanalean harriak uretara jaurtikitzea edota une zehatz batean hiriko edozein lekutan jendea zer egiten ari den asmatzea.

Arratsalde batez, Amélie etxeko garbiketak egiten ari denean, ustekabean bainugelako harlauza baten atzealdean ume batek aspaldian ezkutatutako kutxatxo bat topatu du. 1997ko abuztuaren 30eko goizeko lauetan, ideia bat du: gaur egun gizon kutxatxo horren nagusia edonon dagoela ere topatu eta kutxatxoa itzultzea. Horrekin jabea hunkitzen ez badu, ongiaren mendekatzaile bilakatu da. Bestela, ezer ere ez.

Améliek filmean lan egiten zuen Montmartre auzoko Café des 2 Moulins kafetegia.
Collignon jaunaren barazki eta fruitu denda, Trois Frères karrika, Paris.

Aktoreak

André Dussollier: narratzailea
Audrey Tautou: Amélie Poulain
Mathieu Kassovitz: Nino Quincampoix
Urbain Cancelier: Collignon, barazki saltzaile zitala
Jamel Debbouze: Lucien, saltzailearen laguntzailea
Rufus: Raphaël Poulain, Amélieren aita
Lorella Cravotta: Amandine Poulain, Amélieren ama
Serge Merlin: Raymond Dufayel, "beirazko gizona"
Claire Maurier: Suzanne, Café des deux moulinseko jabea
Clotilde Mollet: Gina, kafetegiko zerbitzaria
Artus de Penguern: Hipolito, idazlea eta kafetegiko ohiko bezeroa
Isabelle Nanty: Georgette, kafetegiko tabako saltzaile hipokondriakoa
Dominique Pinon: Joseph, kafetegiko ohiko bezeroa
Yolande Moreau: Madeleine Wells
Maurice Bénichou: Dominique Bretodeau
Michel Robin: Collignon jauna
Andrée Damant: Collignon andrea
Claude Perron: Eva, Ninoren adiskidea
Armelle Lesniak: Philomène, hegazkin azafata
Ticky Holgado: argazkiko gizona

Kanpo estekak

Amélie filmaren IMDBko fitxa ikusgai (Ingelesez)
Amélie filmaren trailer edo iragarkia ikusgai. Youtube.com

Datuak: Q484048
Multimedia: Le Fabuleux Destin d'Amélie Poulain / Q484048

i e a Film onenaren César Saria
1970eko hamarkada	Le Vieux Fusil (1976) Monsieur Klein (1977) Providence (1978) L'Argent des autres (1979)
1980ko hamarkada	Tess (1980) Le Dernier Métro (1981) La Guerre du feu (1982) La Balance (1983) Le Bal eta À nos amours (1984) Les Ripoux (1985) Trois hommes et un couffin (1986) Thérèse (1987) Au revoir les enfants (1988) Camille Claudel (1989)
1990eko hamarkada	Trop belle pour toi (1990) Cyrano de Bergerac (1991) Tous les matins du monde (1992) Les Nuits fauves (1993) Smoking / No Smoking (1994) Les Roseaux sauvages (1995) La Haine (1996) Ridicule (1997) On connaît la chanson (1998) La Vie rêvée des anges (1999)
2000ko hamarkada	Vénus Beauté (Institut) (2000) Le Goût des autres (2001) Amélie (2002) The Pianist (2003) Les invasions barbares (2004) L'Esquive (2005) De battre mon cœur s'est arrêté (2006) Lady Chatterley (2007) La Graine et le Mulet (2008) Séraphine (2009)
2010eko hamarkada	Un prophète (2010) Des hommes et des dieux (2011) The Artist (2012) Amour (2013) Les Garçons et Guillaume, à table ! (2014) Timbuktu (2015) Fatima (2016) Elle (2017) 120 battements par minute (2018) Jusqu'à la garde (2019)
2020ko hamarkada	Les Misérables (2020) Adieu les cons (2021)