Deredia

Deredia
	Euskal Herria
Kokapena
Herrialdea	Araba
Udalerria	Barrundia
Geografia
Koordenatuak	42°52′42″N 2°26′39″W / 42.87819891°N 2.44425013°W
Demografia
Biztanleria	75 (2022)

Deredia^[1] (gaztelaniaz: Heredia; eta euskaraz ere oraintsu arte ere hala zen, euskal izena galduta) Arabako ipar-ekialdeko herri bat da, Barrundia udalerrikoa.

Izena

Herriaren jatorrizko izena, euskaraz ere biltzen zena, Deredia da. Horren lekukotza ugari dago, bai dokumentazio historikoan, (besteak beste Donemiliagako goldean), bai toponimian. Herriaren lehenengo testigantza 1024koa da, eta Deredia izenaz ageri da. Gaur egun ofiziala den Heredia XVI. mendean agertu zen.^[2]

Inguruko udal dokumentazioan oso ugariak dira Derediaren lekukotasunak; Barrundian bertan, 100 alditan baino gehiagotan ageri da. Toponimiak ere ematen du horren lekukotza: Derediazabala izena dago herrian bertan, Derediabidea Narbaxan, eta Derediola Elgeamendin.^[2]

Horretaz gain, Lazarragaren lekukotza dugu, bere liburu ezagunean ondokoa baitakar: «Derediako galea dator / ponpa handiaz beterik; / oi, hainbat dira ederrak eze / ni nago admiradurik» ^[3]

Ikerketa egin zen arte, Deredia izena ez zen kontuan hartu. Aldaketa handia zenez, Euskaltzaindiko Onomastika batzordeak bertaratzea erabaki zuen, derediatarrek horren berri zehatza izan eta galderak egiteko aukera izan zezaten.^[2]

Historia

Heredia familiaren sorrera XIII. mendekoa da eta herrian dorrea izan zuten baina XV. mendean Haroko Juan de Belaskok behera bota zuten. San Kristobal elizan dorrearen aztarnak ikus daitezke oraindik.

Demografia

Derediako biztanleria

Garraioa

Eskualdeko Garraioa sareak 2 linea ditu herrian:

Eskualdeko Garraioa

Zerbitzua	Hasiera	Ibilbidea	Amaiera ⁠
7	Azilu Burgu Dulantzi Ozeta	Elgea • Marieta • Matura • Mendixur • Gebara • Etura • Audikana • Deredia • Dallo • Arrieta • Txintxetru • Etxabarri Urtupiña • Arbulu • Argomaiz • Gazeta • Añua • Trokoniz • Ixona • Egileta • Eretxun	Azilu Burgu Dulantzi Ozeta⁠
8b	Agurain Erdoña Ozeta	Etxabarri Urtupiña • Audikana • Etura • Gebara • Mendixur • Matura • Marieta-Larrintzar • Elgea • Hermua • Larrea • Axpuru • Narbaxa • Zuhatzola • Deredia • Dallo • Arrieta	Agurain Erdoña Ozeta

Ondasun nabarmenak

San Kristobal eliza
San Bartolome baseliza

San Kristobal eliza
San Kristobal elizako ataria
San Kristobal elizako kapitelak
San Kristobal elizako kapitelak
San Kristobal elizako leihoak
San Kristobal elizako arkupeak
San Kristobal eliza atzetik

Erreferentziak

↑ «[Euskaltzaindiko Onomastika batzordeak, b]esteren artean, Deredia eta Gillarte herri izenak eta Aguraingo karrika izenak onartu ditu [...]»
2013ko oroitidazkia, Euskaltzaindia, 23. orrialdea.
↑ ^a ^b ^c Euskaltzaindia: «Barrundiako Deredia izenari buruzko hitzaldia», Plazaberri, 2015-04-27.
↑ Bilbao, etab., Gidor. (2020). Lazarraga Eskuizkribuaren edizioa eta azterketa. II. Testua. Bilbo: Euskal Herriko Unibertsitatea (UPV/EHU), 93 or. ISBN 978-84-1319-162-I..