Wikipedia

LPEE

Lurralde Petrolio Esportatzaileen Erakundea[1] (LPEE, ingelesez: Organization of the Petroleum Exporting Countries, OPEC) petrolio-ekoizle diren hamabi herrialdek osatutako kartela da. Herrialde kide dira: Aljeria, Angola, Ekuador, Iran, Irak, Kuwait, Libia, Nigeria, Qatar, Saudi Arabia, Arabiar Emirerri Batuak eta Venezuela. Kartelaren egoitza nagusia Vienan dago 1965etik[2], eta herrialde kideen energia ministroen aldizkako bilerak antolatzen ditu. Indonesia 2008an irten zen LPEEtik, petrolio inportatzaile bihurtu baitzen, baina berriro kartelera itzultzeko desioa agertu zuen, baldin eta berriro esportatzaile bihurtuko balitz[3].

LPEE
Datuak
Izen laburraOPEC, OPEL, OPEP, OPEP, OPEP, OPEP, OPEP, OPUL, АПЕК, OPEP, ETOP, OPEP, ОПЕК, ОПЕК, ОПЕК, אופ״ק, אָפּע״ק, ოპეკი, МЭЕҰ, 油組, 油组, 油組, ABEP, ONEP, LPEE, ՆԱԵԿ, 欧佩克 eta 歐佩克
Motanazioarteko erakundea, Interes-taldea, gobernu arteko erakundea eta Kartela
Jarduera sektoreapetrolioaren industria
Herrialdeainternationality (en) Itzuli
Jarduera
Ekoizpena
Agintea
Idazkari orokorraHaitham al-Ghais (en) Itzuli
Egoitza nagusi (2009–)
Osatuta
Arabiar Emirerri Batuak
Ekuatore Ginea
Gabon
Irak
Iran
Kongoko Errepublika
Kuwait
Libia
Nigeria
Saudi Arabia
Venezuela
Aljeria
1969 -
Angola
2007 -
Zeren jabe
Historia
Sorrera1960ko irailaren 14a
SorlekuaBagdad
webgune ofiziala
Facebook: OPECSecretariat Twitter: OPECSecretariat LinkedIn: opecsecretariat Youtube: UCRsn6DJQZtj-bdZVuafOnLg Edit the value on Wikidata

Munduko petrolio-ekoizpenaren % 43 eta munduko petrolio-erreserben % 81 LPEEko herrialdeetan daude[4]. Petrolio gordinaren esportazioetan duen nagusitasuna, 2016ko hirugarren hiruhilekorako, % 34,9 inguruan aurreikusten da[5].​ Gainera, munduko ekoizpenaren % 40 biltzen du, munduko petrolioa ekoitzi beharreko ahalmen osoaren baliokidea, eta horrek, de facto, petrolioa esportatzen duten herrialdeen erakundea bihurtzen du petrolio-merkatuaren banku zentral. 1970eko hamarkadan, petrolio ekoizpenaren murrizketen ondorioz, petrolioaren prezioak eta LPEEren diru sarrerak eta aberastasuna izugarri igo ziren, eta horrek ondorio gogor eta zailak ekarri zizkion munduko ekonomiari. 1980ko hamarkadan, LPEE ekoizpen-helburuak ezartzen hasi zen bere nazio kideei; oro har, ekoizpenak murrizten direnean, petrolioaren prezioek gora egiten dute. Hori berriz gertatu da erakundeak, 2008an eta 2016an, gehiegizko eskaintza murrizteko hartutako erabakien ondorioz.

1960ko eta 1970eko hamarkadetan, LPEEk arrakastaz berregituratu zuen petrolioa ekoizteko munduko sistema, erabakiak hartzeko agintea eta irabazi gehienak petrolioa ekoizten duten herrialdeen esku geldi zitezen. 1980ko hamarkadaz geroztik, LPEEk eragin mugatua izan du munduko petrolio horniduran eta prezioen egonkortasunean; bada, kideak gezurretan ibiltzen dira maiz elkarren arteko konpromisoetan, eta kideen konpromisoek islatzen dute zer egingo zuketen LPEE egon ez balitz ere[6]. 2016aren amaieran, LPEE izeneko talde handiago bat sortu zen petrolio gordinaren munduko merkatuaren gaineko kontrol handiagoa izateko[7].

LPEEren estatutuen arabera, bere helburu nagusia kartelaren interesak, banaka zein talde gisa, zaintzeko beharrezkoak diren bitartekoak zehaztea da. Horrez gain, petrolioaren nazioarteko merkatuetako salneurriak egonkortzeko moduak eta bitartekoak jartzea da beste xedeetako bat, gorabehera kaltegarri eta ez beharrezkoak saihestuz, betiere nazio ekoizleen interesak eta haiek dituzten diru-sarrera premiak babestuz; petrolio hornidura erregularra eta eraginkorra segurtatzea nazio kontsumitzaileei, eta kapitalen itzulera bidezkoa bermatzea petrolioaren industriari.

Egoitza

aldatu
 
LPEEren egoitza Vienan (Austria)

LPEEk Genevan (Suitza) izan zuen egoitza 1960 eta 1965 artean; gero, Vienara eraman zuen, Austriako gobernuak emandako erraztasunei esker. LPEEk eragin handia izan dezake petrolioaren merkatuan, bereziki ekoizpen maila murriztea edo handitzea erabakitzen badu[8].

Kideak

aldatu

Afrika, Asia eta Hego Amerikako hamahiru herrialdek osatzen dute LPEE[9].

Herrialdea Eskualdea Afiliazioaren iraupena[10][11] Populazioa
(2022)[12][13] 		Eremua
(km2)[14][15] 		Petrolio-ekoizpena (upel/egun, 2023)
[O 1][17] 		Frogatutako erreserbak
(upel/egun, 2022)[18][15]
  Aljeria Iparraldeko Afrika 1969tik 44.903.220 2.381.740 1.183.096 12200.000.000
  Kongoko Errepublika Erdialdeko Afrika 2018tik[19] 5.970.000 342.000 261.986 1.810.000.000
  Ekuatore Ginea Erdialdeko Afrika 2017tik 1.674.910 28.050 88.126 1.100.000.000
  Gabon Erdialdeko Afrika
  • 1975–1995,
  • 2016tik
 2.388.990 267.667 204.273 2.000.000.000
  Iran Ekialde Hurbila 1960tik[O 2] 88.550.570 1.648.000 3.623.455 208.600.000.000
  Irak Ekialde Hurbila 1960tik 44.496.120 437.072 4.341.410 145.020.000.000
  Kuwait Ekialde Hurbila 1960tik 4.268.870 17.820 2.709.958 101.500.000.000
  Libia Iparraldeko Afrika 1962tik 6.812.340 1.759.540 1.225.430 48.360.000.000
  Nigeria Mendebaldeko Afrika 1971tik 218.541.210 923.768 1.441.674 36.970.000.000
  Saudi Arabia Ekialde Hurbila 1960tik 36.408.820 2.149.690 9.733.479 267.190.000.000
  Arabiar Emirerri Batuak Ekialde Hurbila 1967tik[O 3] 9.441.130 83.600 3.393.506 113.000.000.000
  Venezuela Hego Amerika 1960tik 28.301.700 916.445 750.506 303.220.000.000
Denera LPEE 491.757.880 10.955.392 28.956.906 1.240.970.000.000
Denera munduan 7.951.150.000 510.072.000 81.803.545 1.564.441.000.000
LPEEren % % 6.18 % 2.14 % 35.39 % 79

LPEE

aldatu

LPEEeko kide ez diren hainbat herrialdek ere parte hartzen dute erakundearen ekimenetan, hala nola borondatezko hornikuntza mozketetan, LPEEko kide eta LPEEko ez diren kideen artean politika-helburuak gehiago lotzeko[20]. LPEE izenez ezagutzen den herrialdeen multzo solte honek barne hartzen ditu: Azerbaijan, Bahrain, Brunei, Brasil, Kazakhstan, Malaysia, Mexiko, Oman, Errusia, Hego Sudan eta Sudan hartzen ditu barnean[21][22].

LPEE kide diren herrialdeen arteko lankidetzak, 2017an, Lankidetza Adierazpena (LA) ezartzea ekarri du, eta hainbat aldiz luzatu da arrakasta nabarmena dela eta. LAk, izan ere, LPEEkoak diren eta LPEEkoak ez diren herrialdeen arteko lankidetza eta koordinazio esparru gisa balio du. Gainera, LPEE -eko kideek lankidetza-ahalegin gehiago egiten dituzte Lankidetza Gutunaren bidez (LG), epe luzerako lankidetzarako plataforma bat eskaintzen duena. LGk petrolioaren eta energiaren merkatu globalaren baldintzei buruzko elkarrizketa eta iritzi-trukea errazten ditu, eta bere helburu nagusiari: energia-hornidura ziurtatzea eta egonkortasun iraunkorra sustatzea, mesede egiten dio ekoizle, kontsumitzaile, inbertitzaile eta ekonomia globalari[23].

Behatzaileak

aldatu

1980ko hamarkadatik, Kanada, Egipto, Mexiko, Norvegia, Oman, Errusia eta petrolio-esportatzen duten beste nazioetako ordezkariak LPEEren bilera askotan parte hartu dute behatzaile gisa. Antolamendu horrek politikak koordinatzeko mekanismo informal gisa balio du[24].

Kide berriak

aldatu

Petrolio gordina esploratzen ari diren Uganda eta Somalilandia LPEErekin bat egin dezakete etorkizunean, 2024-2025 arteko ekoizpen data berriekin, LPEE LPEE en hedatzearekin eta esplorazioan dauden herrialde berriak, LPEEren Gutunaren irizpidea petrolio gordina ekoiztea baita.

Utzitako kideak

aldatu
Herrialdea Eskualdea Kidetza urteak[10] Populazioa
(2022)[12][13] 		Eremua
(km2)[14] 		Petrolio ekoizpena
(upel/egun, 2023)[17] 		Frogatutako erreserbak
(2022)[15]:22. or.
  Angola Hegoaldeko Afrika
35.588.987 1.246.700 1.144.402 2.550.000.000
  Ekuador Hego Amerika
  • 1973–1992.
  • 2007–2020[26]
 18.001.000 283.560 475.274 8.273.000.000
  Indonesia Hego-ekialdeko Asia
  • 1962–2008,
  • Jan–Nov 2016
 275.501.000 1.904.569 608.299 2.250.000.000
  Qatar Ekialde Hurbila 1961–2019[27] 2.695.122 11.437 1.322.000 25.244.000.000

Petrolioa bolumen txikitan esportatzen duten herrialdeentzat, LPEEeko kide gisa duten negoziazio-ahalmen mugatua ez luke justifikatuko LPEEeko produkzio-kuotek eta kidetzaren kostuek ezarritako zamak. Ekuador LPEEtik atera zen 1992ko abenduan, ez baitzegoen prest urtero 2 milioi dolarreko bazkidetza-kuota ordaintzeko, eta garai hartan LPEEk baimentzen zion kuota baino petrolio gehiago ekoitzi zezakeela uste baitzuen[28]. Geroago, Ekuador 2007ko urrian sartu zen berriro, eta, azkenik, 2020ko urtarrilean alde egin zuen[29]. Ekuadorreko Energia eta Baliabide Natural Berriztaezineko Ministerioak, 2020ko urtarrilaren 2an, baieztatu zuen Ekuadorrek LPEE utzi zuela adierazpen ofizial baten bitartez[26]. Antzeko kezkengatik, Gabonek kidetasuna eten zuen 1995eko urtarrilean[30]; 2016ko uztailean sartu zen berriro.

2008ko maiatzean, Indonesiak iragarri zuen LPEE utziko zuela urte horren amaieran, bere kidetasuna iraungitzen zenean, petrolio-inportatzaile garbi bihurtu baitzen eta bere ekoizpen-kuota bete ezin zuelako[31]. 2016ko urtarrilean sartu zen berriro erakundean[10], baina, urte amaieran, bere kidetzaren beste «aldi baterako etenaldia» bat iragarri zuen LPEEk produkzioaren % 5eko murrizketa eskatu zuenean[32].

Qatarrek, 1961ean erakundean sartu ondoren, 2019ko urtarrilaren 1ean utzi zuen LPEE gas naturalaren ekoizpenean zentratzeko, gas natural likidotuaren (GNL) moduan munduko esportatzailerik handiena baita[33][34].

LPEEk 2023ko azaroan egindako bilera batean, Nigeriak eta Angolak, Saharaz hegoaldeko Afrikako petrolio ekoizle handienak, LPEEren kuoten aurrean desadostasuna adierazi zuten; haien arabera, petrolioaren ekoizpena areagotzeko eta atzerriko erreserbak sustatzeko ahaleginak blokeatzen ari ziren. 2023ko abenduan, Angolak iragarri zuen LPEE uzten zuela, erakundearen ekoizpen-kuoten eskemarekin ados ez zegoelako[35].

Bagdadeko hitzarmena

aldatu

1960ko irailaren 14an, LPEEren lehen biltzarrean onartu zen Irak, Iran, Kuwait, Saudi Arabia eta Venezuelako ordezkariek Bagdaden sinatutako hitzarmena. Hitzarmen horretan, herrialde kideen petrolio-politika bateratzeko aurreikuspenak egin ziren, eta, helburu horrekin, Herrialde Esportatzaileen Erakundea izeneko organismo iraunkorra eratzea erabaki zen.

Irakeko Errepublikak gonbidatuta, Lurralde Petrolio Esportatzaileen Konferentzia, Irak, Iran, Kuwait, Saudi Arabia eta Venezuelako Errepubliketako ordezkariez osatua, aurrerantzean kide deituko direnak, Bagdaden bildu dira 1960ko irailaren 10etik 14ra, eta honako hau erabaki zuten:

  • Kideek beharrezko garapen-programa asko dituztela martxan, beren petrolio-esportazioetatik datozen sarrerek finantzatuta, batez ere.
  • Kideek, hein handi batean, petrolioaren diru-sarrerak erabili behar dituztela urteko aurrekontu nazionala orekatzeko.
  • Petrolioa aberastasun galkorra dela eta agortzen doan heinean beste aberastasun batzuekin ordezkatu behar dela.
  • Munduko nazio guztiek, beren bizi-mailari eusteko eta hobetzeko, ia erabat petrolioa izan behar dutela energia sortzeko lehen mailako iturritzat.
  • Petrolioaren prezioaren edozein gorabeherak nahitaez eragiten dio «Kideen Programen» martxari, eta dislokazio kaltegarria da, ez bakarrik haien ekonomiarentzat, baita nazio kontsumitzaile guztientzat ere. Ebazpen hauek hartzea erabaki du:

1. Ebazpena

aldatu
  1. Kideek ezin izango dute gehiago arduragabe gelditu petrolio-konpainiek orain arte izan duten jarreraren aurrean prezio-aldaketak egiterakoan;
  2. Kideek petrolio konpainiek prezioak egonkor eta beharrezkoak ez diren gorabeheretatik libre mantentzea eskatuko dutela; kideak gaur egungo prezioak berrezartzen saiatuko direla, eskura dituzten bitarteko guztiak erabiliz, murrizketen aurretik ziren mailetara, eta, egoera berriren bat sortzen bada eta petrolio-konpainien arabera prezioak aldatu behar badira, konpainia horiek kontsultan sartu beharko dutela kaltetutako kidearekin edo kideekin egoera zehatz-mehatz azaltzeko;
  3. Kideek prezioen egonkortasuna ziurtatzeko sistema bat aztertu eta formulatuko dutela: besteak beste, ekoizpena erregulatuz nazio ekoizleen eta kontsumitzaileen interesei behar bezalako arreta eskainiz; herrialde ekoizleei diru-sarrera egonkorrak ziurtatuz; nazio kontsumitzaileei energia-iturri hori modu eraginkor, ekonomiko eta erregularrean hornituz, eta petrolioaren industrian inbertitzen dutenei beren kapitalean bidezko irabazia ziurtatuz;
  4. Konferentzia honek aho batez hartutako edozein erabaki aplikatzearen ondorioz, konpainia interesdunen batek herrialde kide baten edo gehiagoren aurkako zuzeneko edo zeharkako edozein errepresalia hartuz gero, beste ezein kidek ez du tratamendu onuragarriko eskaintzarik onartuko, dela esportazioak gehitzeko, dela prezioak hobetzeko, konpainia horietako batek edo gehiagok aho batez hartutako erabakia aplikatzea etsiarazteko eskainiz gero.

2. Ebazpena

aldatu
  1. 1. Ebazpenean xedatutakoa betetzeko, biltzarrak Lurralde Petrolio Esportatzaileen Erakundea (LPEE) izeneko erakunde iraunkorra eratzea erabaki du. Erakunde horretako kideek kontsulta erregularrak egin ahal izango dituzte, kideen politikak koordinatu eta bateratzeko eta, besteak beste, 1. Ebazpeneko 2. paragrafoan aipatutako egoerak gertatzen diren bakoitzean kideek hartu beharreko jarrera zehazteko.
  2. Konferentzia honetan ordezkatuta dauden herrialdeak petrolioa esportatzen duten herrialdeen erakundearen kide fundatzaileak izango dira.
  3. Funtsezko petrolio-esportazio kopurua duen edozein herrialde izan daiteke kide, baldin eta erakundea sortu zuten bost kideek aho batez onartzen badute.
  4. Erakundearen helburu nagusia da kide diren herrialdeek petrolio-politikak bateratzea eta herrialde kideen interesak banaka edo kolektiboki babesteko bitarteko onenak zehaztea.
  5. Erakundea, gutxienez, urtean bi aldiz bilduko da, eta, behar izanez gero, sarriago, kide den herrialde bateko edo besteko hiriburuan edo komeni den beste edozein tokitan.

a) Erakundearen lana antolatzeko eta koordinatzeko, Lurralde Petrolio Esportatzaileen Erakundeko idazkari bat ezarriko da. b) Herrialde bakoitzeko kide batek, gutxienez, osatutako azpibatzorde bat Bagdaden bilduko da 1960ko abenduaren 1a baino lehen, idazkaritzaren egiturari eta funtzioei buruzko araudiaren aurreproiektua lantzeko eta hurrengo biltzarrari aurkezteko; idazkariaren lehen urterako aurrekontua proposatu eta idazkaritzarentzat egokiena den egoitza aztertu eta proposatuko du.

Erreferentziak

aldatu
  1. ↑ EIMA: Eskola-liburuetako onomastikaren. gertaera historikoen eta artelanen izenak. Zerrendak
  2. ↑ (Ingelesez) A brief history of OPEC
  3. ↑ (Ingelesez) https://archive.today/20120115050326/http://www.forbes.com/afxnewslimited/feeds/afx/2008/09/10/afx5406908.html
  4. ↑ (Ingelesez) OPEC Share of World Crude Oil Reserves. .
  5. ↑ OPEC. (Septiembre de 2016). «MARKET INDICATORS» MARKET INDICATORS AS AT END*: SEPTEMBER-2016.
  6. ↑ The Stagnation of OPEC.  doi:10.1093/oso/9780197546376.001.0001/oso-9780197546376-chapter-4..
  7. ↑ (Ingelesez) Cohen, Ariel. OPEC Is Dead, Long Live OPEC . .
  8. ↑ (Ingelesez) OPEP. Does OPEC control the oil market?. .
  9. ↑ OPEC : Member Countries. .
  10. ↑ a b c "Member Countries". OPEC. Archived from the original on 7 January 2020. Retrieved 7 January 2020.
  11. ↑ "OPEC 172nd Meeting concludes" (Press release). OPEC. 11 March 2019. Archived from the original on 27 May 2017. Retrieved 26 May 2017.
  12. ↑ a b World Bank Open Data. .
  13. ↑ a b Population 2022. .
  14. ↑ a b «Field Listing: Area» The World Factbook (Central Intelligence Agency).
  15. ↑ a b c Organization of the Petroleum Exporting Countries. (2023). OPEC Annual Statistical Bulletin (58th ed.). Retrieved April 17, 2024, from https://www.opec.org
  16. ↑ Hayler, William B.; Keever, John M.. (2003). American Merchant Seaman's Manual. Cornell Maritime Press, 14.3 or. ISBN 978-0-87033-549-5..
  17. ↑ a b International - U.S. Energy Information Administration (EIA). .
  18. ↑ OPEC, Organization of the Petroleum Exporting Countries. OPEC Share of World Crude Oil Reserves. .
  19. ↑ «Congo Republic becomes OPEC oil cartel's newest member» U.K. (Reuters).
  20. ↑ (Ingelesez) Cohen, Ariel. «OPEC Is Dead, Long Live OPEC » Forbes (Noiz kontsultatua: 2024-10-14).
  21. ↑ Prashanth Perumal J.. (5 June 2022). «Opec Plus The cartel and its allies that keep oil on the boil» The Hindu.
  22. ↑ OPEC: OPEC makes history in Vienna. .
  23. ↑ Organization of the Petroleum Exporting Countries, OPEC. Declaration of Cooperation. .
  24. ↑ OPEC: Fifty Years Regulating Oil Market Roller Coaster. Inter Press Service 14 September 2010.
  25. ↑ Angola leaves Opec oil cartel in output quota row. 22 December 2023.
  26. ↑ a b Comunicado Oficial. Metropolitan District of Quito. Ecuador: Ministry of Energy and Non-Renewable Natural Resources 2 January 2020.
  27. ↑ Alkhalisi, Zahraa (3 December 2018). "Qatar is pulling out of OPEC to focus on gas". CNN. Archived from the original on 3 December 2018. Retrieved 3 December 2018.
  28. ↑ "Ecuador Set to Leave OPEC". The New York Times. Associated Press. 18 September 1992. Archived from the original on 14 March 2016. Retrieved 8 April 2016.
  29. ↑ Stephan, Kueffner. (1 October 2019). Ecuador to Leave OPEC in January Amid Efforts to Boost Income. .
  30. ↑ "Gabon Plans To Quit OPEC". The New York Times. Bloomberg News. 9 January 1995. Archived from the original on 14 March 2016. Retrieved 8 April 2016.
  31. ↑ "Indonesia to withdraw from OPEC". BBC. 28 May 2008. Archived from the original on 3 December 2013. Retrieved 27 January 2014.
  32. ↑ Jensen, Fergus; Asmarini, Wilda. (1 December 2016). «Net oil importer Indonesia leaves producer club OPEC, again» Reuters.
  33. ↑ Alkhalisi, Zahraa. (3 December 2018). Qatar is pulling out of OPEC to focus on gas. CNN.
  34. ↑ «Qatar quit OPEC because of politics, not oil» The Economist 6 December 2018.
  35. ↑ (Ingelesez) Angola to quit OPEC over oil production quotas disagreement. 2023-12-21.

Oharrak

aldatu
  1. ↑ Petrolio upel batek 42 litro edo 159 litro edo 0,159 m3 ditu gutxi gorabehera, tenperaturaren arabera apur bat aldatuz. Ekoizpen-kopuruak testuinguruan jartzeko, superzisterna batek normalean 2.000.000 upel ditu (320.000 m3)[16], eta munduko egungo ekoizpen-tasa 56 urte beharko lituzke gutxi gorabehera munduko egungo erreserba frogatuak agortzeko.
  2. ↑ Bost kide sortzaileak LPEEren lehen konferentzian izan ziren 1960ko irailean.
  3. ↑ Arabiar Emirerri Batuak 1971ko abenduan sortu zen. LPEEko kide izatea Abu Dhabiko Emirerrian sortu zen.

Bibliografia

aldatu
  • Ansari, Dawud. (2017) "OPEC, Saudi Arabia, and the shale revolution: Insights from equilibrium modelling and oil politics." Energy Policy 111 (2017): 166–178. online
  • Claes, Dag Harald, and Giuliano Garavini eds. (2019) Handbook of OPEC and the Global Energy Order: Past, Present and Future Challenges (Routledge 2019) excerpt
  • Colgan, Jeff D. (2014) "The emperor has no clothes: The limits of OPEC in the global oil market." International Organization 68.3 (2014): 599–632. online
  • Dudley, Bob. (2019) "BP energy outlook." Report–BP Energy Economics–London: UK 9 (2019) online.
  • Economou, Andreas, and Bassam Fattouh. (2021) "OPEC at 60: the world with and without OPEC." OPEC Energy Review 45.1 (2021): 3-28. online, a historical perspective from 1990 to 2018.
  • Evans, John (1986). OPEC, Its Member States and the World Energy Market. ISBN 978-0-8103-2148-9.
  • Fesharaki, Fereidun (1983). OPEC, the Gulf, and the World Petroleum Market: A Study in Government Policy and Downstream Operations. ISBN 978-0-367-28193-9.
  • Garavini, Giuliano. (2019). The Rise and Fall of OPEC in the Twentieth Century. Oxford University Press.
  • Gately, Dermot. (1984) "A ten-year retrospective: OPEC and the world oil market." Journal of Economic Literature 22.3 (1984): 1100–1114. summary of scholarly literature online
  • Licklider, Roy. (1988). «The Power of Oil: The Arab Oil Weapon and the Netherlands, the United Kingdom, Canada, Japan, and the United States» International Studies Quarterly 32 (2): 205–226.  doi:10.2307/2600627..
  • Monbiot, George. (26 June 2019). «Shell is not a green saviour. It's a planetary death machine» The Guardian. March 2023.
  • Painter, David S (2014). "Oil and geopolitics: The oil crises of the 1970s and the cold war". Historical Social Research/Historische Sozialforschung. 186–208.
  • Pickl, Matthias J. (2019) "The renewable energy strategies of oil majors–From oil to energy?." Energy Strategy Reviews 26 (2019): 100370. online
  • Ratti, Ronald A., and Joaquin L. Vespignani. (2015) "OPEC and non-OPEC oil production and the global economy." Energy Economics 50 (2015): 364–378. online
  • Skeet, Ian (1988). OPEC: Twenty-five Years of Prices and Politics. Cambridge UP. ISBN 978-0-521-40572-0 online
  • Van de Graaf, Thijs. (2020) "Is OPEC dead? Oil exporters, the Paris agreement and the transition to a post-carbon world." in Beyond market assumptions: Oil price as a global institution (Springer, Cham, 2020) pp. 63–77. online
  • Wight, David M. Oil Money: Middle East Petrodollars and the Transformation of US Empire, 1967-1988 (Cornell University Press, 20210 Website: rjissf.org online reviews
  • Woolfson, Charles, and Matthias Beck. (2019) "Corporate social responsibility in the international oil industry." in Corporate social responsibility failures in the oil industry. (Routledge, 2019) pp. 1–14. online
  • Yergin, Daniel (1991). The Prize: The Epic Quest for Oil, Money, and Power. ISBN 978-1-4391-1012-6 online
  • Yergin, Daniel (2011). The quest : energy, security and the remaking of the modern world (2011) online

Kanpo estekak

aldatu


  Artikulu hau ekonomiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=LPEE&oldid=9973449"(e)tik eskuratuta