Eusko Trenbideak
Eusko Trenbideak – Ferrocarriles Vascos S.A. Eusko Jaurlaritzak 1982an sortutako enpresa publikoa da, Euskal Autonomia Erkidegoko hainbat trenbide, tranbia eta autobus zerbitzu kudeatzen dituena. Lau marka komertzial ditu: Euskotren Trena tren bidezko bidaiarien garraiorako, Euskotren Tranbia tranbia lineen ustiapenerako, Euskotren Autobusa autobus bidezko bidaiarien garraiorako, eta Euskotren Kargo tren bidezko zama-garraiorako.
Eusko Trenbideak - Ferrocarriles Vascos S.A. | |||
---|---|---|---|
Euskotrenen EMU-900 serieko bi tren Amarako geltokian. | |||
Eslogana | Zure bide berean | ||
Mota | Sozietate Anonimoa | ||
Sektorea | Garraiobideak | ||
Sorrera | 1982ko maiatzaren 24a[1] | ||
Sortzailea | Eusko Jaurlaritza | ||
Egoitza | Atxuri kalea, 6; 48006 Bilbo | ||
Presidentea | Antonio Aiz Salazar[2] | ||
Langileak | 1.158[3] | ||
Eskumendekoak | Euskotren Trena Euskotren Tranbia Euskotren Autobusa Euskotren Kargo | ||
Akziodunak | Eusko Jaurlaritza (jabea) | ||
Webgunea | www.euskotren.eus | ||
Kronologia | |||
|
Nortasun korporatiboa
aldatuBide estuko trenbideak Eusko Jaurlaritzara transferitu zireneko lehen urteetan, ohikoa izan zen ikustea, FF.VV. inskripzio ezaguna aprobetxatuz (Ferrocarriles Vascongadosen jatorrizkoa), FF.VV.-E.TB. inskripzio diskretua Bilbotik Donostiara doan burdinbideko automobil-autoetan eta tren-makina elektrikoetan. Orduan sortutako Euskal Telebistarekin (ETB) nahasterik egon ez zedin, behin betiko ezarri zen Eusko Trenbideak - Ferrocarriles Vascongados izena enpresa sortu zenean.
Izen hori ET/FV sigletara laburtu zen erabilera-eremu batzuetan (logoa barne, inoiz aldatu ez zena), eta oraindik ere oso adierazgarria da errepideen seinaleetan, tren geltokietarako seinaleetan. Hala ere, hasieratik bertatik, eta nahiz eta garraiobide publiko ezberdinetan egon (trenak, tranbiak, autobusak eta funikularrak), publizitate guztietan erabili zen marka bakarra enpresaren izen bera izan zen beti, ", S.A." barne.
Kolore korporatiboei dagokienez, lehen urteetan urdin iluna eta horia (ibilgailuaren inguruan margotutako banda moduan) nagusitu ziren trenetan eta autobusetan, 80ko hamarkadaren erdialdera arte, zuria nolabaiteko protagonismoa hartzen hasi zen arte (ibilgailu zuriak, banda urdinak eta horiak), urdina kolore korporatibo bezala mantenduz; Ermuko tranbiaren kasuan, estanpatu zuri bat erabili zen berde argiarekin batera, eta horrek iradokitzen zuen, 20 urte geroago, Bilboko eta Gasteizko tranbien kolore-konbinazioa. Ibilgailu zaharrenek logoaren erabilera handia egin zuten Eusko Trenbideetara igaro zirenean (autobus edo tren-auto bakoitzak, alboetan); hori nabarmen murriztu zen ondorengo diseinuetan; adibidez, 200 eta 300 serieetako tren-unitateetan.
1990eko hamarkadaren erdialdean, Eusko Trenbideak aldaketa nabarmena jasan zuen bere antolaketan, hainbat arrazoirengatik, baina bereziki Bilbo-Plentzia linea emankorra lagatzeagatik eta berriki abian jarri delako Burdinbidearen Euskal Museoa. Horrek guztiak ekarriko lukeen barne-berregituraketak eta beste garraio batzuen in crescendo lehiak (hala nola beste operadore batzuen autobus publikoak edo sortu berria den Bilboko metroa) beren nortasun korporatiboaren eraldaketa nabarmen bat behartu zuten, marka sendoagoa, sinpleagoa eta, beraz, erakargarriagoa sortzearen ingurukoa. Hala, 1994 eta 1995 artean, operadoreak Eusko Trenbideak marka (euskaraz bakarrik) indartzea probatu zuen, bere logoa mantenduz eta ET/FV siglak behin betiko baztertuz. Marka hamar urte baino gehiagoko ibilbidean jendarteratzeko lehen saiakera da. Hala ere, saiakera hau iragankorra izan zen.
1996an, ordura arteko EuskoTren lagunarteko apokopea ofizialki onartu zen, oraingoan, bere logotipo berrian islatuko zen aldaketa bat. Honek, laukizuzen urdin batean bildutako Univers tipografia erabiltzen zuen, trinkoagoa zen eta ez zuen isotiporik. Pixkanaka, irudi berria indartuz joango zen: hamarkada amaieran eta bi milako hamarkadaren hasieran, trenak eta autobusak osorik margotu ziren itsas urdinez (hasiera batean logotipoa baino ez zitzaien aldatu), eta estreinatu eta hamar urtera, 2005ean, behin betiko utzi zen laukizuzen urdina, eta isotipo bat sartu zen, "e" itxurakoa, trenen aurrealdeetan ezarriko zena. Autobusen alboetan, merkantzia-lokomotoretan eta tranbietan ere jantzi zuen.[4]
Etapa horretan bertan, eta enpresaren autobus lineak Bizkaibus edo Lurraldebus zerbitzuetan integratzen ziren heinean, horien ibilgailu-parkea pixkanaka itsas kolore urdina alde batera utzi eta marka horien diseinuak hartzen hasi zen. Anezka zerbitzuetarako mikrobusek bakarrik, trenen osagarri, mantendu zuten irudi hori. Aldi horretan EuskoTran (berdearekin lotuta) eta EuskoKargo (gorriz) markak sortu ziren, tranbientzat eta merkantzientzat, hurrenez hurren. Bitartean, EuskoTren beteranoena bere ohiko zerbitzuetarako gorde zuten; bereziki, aldiriko trenetarako. Autobusetan, aldundien marken azpian, oso logotipo txikia zegoen aurrean eta atzean, eta ez zen pentsatu marka gehigarri bat mantentzea.
Euskotrenen brandingeko azken aldaketa nabarmena, 1996az geroztiko esanguratsuena, 2011 eta 2012 artean egin zen, gizartearen hogeita hamargarren urteurrenarekin batera. Interbrand estudioaren zuzendaritzapean, eta estetika hutsetik haratago, EuskoTren marka, ordura arte enpresa eta bere bi garraiobide identifikatzen zituena, ofizialki Euskotren izatera pasako zen (euskotren estilizatua logotipo berrian). Aterki marka gisa, jendeari begira izendatuko luke, legezko izena aldatu gabe, gizarte osoa. Bere dibisioak izendatzeko, euskarazko Trena, Tranbia, Autobusa eta Kargo hitzak gehitu zitzaizkion, aplikazio eremuaren arabera.
Logoaren "e" isotipoa ere berritua izan zen. Itxura abstraktuago baterantz eraldatua izan zen, eta zuriz degradatutako zerbitzuaren arabera koloreztatua; kolore korporatiboa, bere aldetik, grisa izatera pasa zen. Marka horien ezarpena, beste behin ere, Euskotren Tranbiarekin hasi zen Bilbon, 2012ko apirilaren 25ean zerbitzuan jarri zen linearen zabalkuntza aprobetxatuz. Halaber, konpainiak berriki erositako 900 tren unitateetan inprimatutako logotipoak (hasieran 2005eko marka erakutsi zutenak) berehala eguneratu ziren, eta 200 serieko unitateen kanpo-errotulazioa, itsas urdina, errotik aldatu zen, bizitza baliagarririk handiena duen 200 serieko unitateetatik, UT900 modernoena emulatu zuena.[5]
1982 - 1996 | 1996 - 2004 | 2004 - 2005 | 2005 - 2012 | 2012 - Orain arte |
---|
Zerbitzuak
aldatuTrena
aldatuEuskotren Trenak Euskal Trenbide Sareak bere gain dituen trenbideak ustiatzen ditu Bizkaia, Gipuzkoa eta Lapurdin, guztira 241,184 kilometroko luzeerarekin, zeinetatik 4,505 elektrifikatu gabe dauden, Burdinbidearen Euskal Museoan, Lasao - Azpeitia lurrunezko trenari dagozkienak. Gainera, Larreinetako funikularrak beste 1,198 kilometro gaineratzen dizkio Euskotren Trenaren sareari.[6]
Aldiriak
aldatuLinea | Ibilbidea | Hasiera | Azken luzapena | Luzera (km) | Geltokiak | Trenak |
---|---|---|---|---|---|---|
Matiko ↔ Amara | 1901 | 2015 | 241,184 | 38 | Euskotren 900 | |
Lasarte-Oria ↔ Hendaia | 1912 | 2017 | 28,370 | 20 | Euskotren 900 | |
Kukullaga ↔ Lezama | 1894 | 2015 | 13,10 | 16 | Euskotren 950 | |
Matiko ↔ Bermeo | 1888 | 2019 | 51,032 | 26 | Euskotren 900/950 | |
Amara ↔ Altza | 2016 | 2017 | 6,500 | 6 | Euskotren 900 | |
Azpeitia ↔ Lasao | 1926 | 2014 | 4,600 | 2 | Lurrunezko trena | |
Matiko ↔ Elgoibar | 1982 | 2015 | 55,812 | 24 | Euskotren 900 | |
Zumaia ↔ Amara | 1982 | 2015 | 33,296 | 9 | Euskotren 900 | |
Ermua ↔ Eibar | 1982 | 2015 | 4,226 | 7 | Euskotren 900 |
Metroa
aldatuLinea | Ibilbidea | Hasiera | Azken luzapena | Luzera (km) | Geltokiak | Trenak |
---|---|---|---|---|---|---|
Kukullaga ↔ Matiko | 2017 | 2017 | 5,885 | 7 | Euskotren 950 |
Funikularra
aldatuLinea | Ibilbidea | Hasiera | Azken luzapena | Luzera (km) | Geltokiak | Trenak |
---|---|---|---|---|---|---|
Larreineta ↔ Ezkontrilla | 1926 | 1926 | 1,179 | 2 | Funikular |
Tranbia
aldatuEuskotren Tranbia tranbia zerbitzuak eskaintzeko marka komertziala izan zen 2012ko apirila arte. Euskotrenen marka komertzial berriak Bilboko tranbian sartu ziren lehen aldiz, 2012ko apirilaren 25ean izan zen linearen luzapena aprobetxatuta. Basurtuko Ospitalea eta La Casillako tarte berria martxan jartzearekin batera, informazio material grafikoa berritu zen, marka berria erabiliz.[10]
Bilboko tranbia
aldatu1990eko hamarkadaren erdialdera Gasteizen tranbia ezartzeko proiektu bat antolatzen ari zen bitartean, Bilboko Udalak Bilbon tranbia berriz ezartzeko zer nolako aukerak zeuden ikertzen hasi zen. Azkenik 2002an tranbiaren lehen zatia zabaldu zen. Hilabeteak aurrera egin ahala Basurturarte ailegatu zen tranbia.
Azkenik 2002ko abenduaren 18an jarri zen martxan Atxuri-Uribitarte geltokien artean. 2003ko apirilean Guggenheimerarte luzatu zen, 2003ko uztailean Santimamiraino, eta 2004an Basurtuko geltokia ireki zen, 2012an Ospitalea izena hartu duena. Urte berean, tranbia Etxetxura heldu zen, Autonomia kaletik.
Atxuri ↔ La Casilla lineak 5,570 km ditu, eta 10-15 minutuko maiztasunaz dabil. Ekitaldi bereziak daudenean zerbitzu bereziak jartzen dira, adibidez, Bilboko Athletic futbol klubaren partidak daudenean.
Linea | Ibilbidea | Hasiera | Azken luzapena | Luzera (km) | Geltokiak | Trenak |
---|---|---|---|---|---|---|
Atxuri ↔ La Casilla | 2002 | 2010 | 5,57 | 14 | Euskotren 400/500 |
Gasteizko tranbia
aldatuGasteizen bi linea daude martxan, Abetxuku, Lakua eta Ibaiondoko auzoak hiriaren erdialdearekin lotzen dituztenak. Lehen linea 2008ko abenduaren 23an inauguratu zen,[12] eta bigarren linea 2009ko uztailaren 10ean jarri zen martxan. Tranbiak Gasteizko zentroa urrunen dauden auzoekin lotzen ditu, tarte amankomun bat eta bi adarreko sarearen bidez, guztira 20 geltokirekin (Unibertsitatea - Ibaiondo linean 15 geltoki eta Florida - Abetxuko linean 15), eta sareari zazpi geltoki gaineratuko zaizkio luzapen-fase ezberdinetan dauden proiektuak gauzatu ondoren.
Unibertsitatea ↔ Ibaiondo lineak 4,967 km ditu, eta 15 minutuko maiztasuna. Linea honen hegoaldeko luzapenaren lanak 2017ko udazkenean hasi ziren eta lineari hiru geltoki gaineratuko dizkio: Florida, Hegoalde eta Unibertsitatea.
Florida ↔ Abetxuko lineak 5,685 km ditu eta 15 minutuko maiztasuna.
Angulema eta Hondurasko geltokien arteko tartean maiztasuna bikoizten da, 7,5 minututik behin tranbia bat pasatzen dela.
Linea | Ibilbidea | Hasiera | Azken luzapena | Luzera (km) | Geltokiak | Trenak |
---|---|---|---|---|---|---|
Unibertsitatea ↔ Ibaiondo | 2008 | 2020 | 6,53 | 15 | Euskotren 500/600 | |
Florida ↔ Abetxuko | 2009 | 2020 | 5,76 | 15 | Euskotren 500/600 |
Autobusa
aldatuEuskotren Autobusa marka komertzialaren bitartez, Eusko Trenbideak sozietateak Bizkaian zein Gipuzkoan hiri-arteko eta hiri-barruko autobus linea batzuk ustiatzen ditu.
Bizkaian, Bizkaiko Foru Aldundiaren menpe dagoen Bizkaibus hiri-arteko zerbitzuko linea batzuk kudeatzeaz gain, Bilboko metroaren autobus zerbitzu gehigarria ere ustiatzen du, astean zehar gauetan eskaintzen den zerbitzua, alegia. Hiri-barruko zerbitzuei dagokienez, Euskotren Autobusak bi anezka zerbitzu ustiatzen ditu: Zamudioko tren geltokia eta Bizkaiko Zientzia eta Teknologia Parkearen artekoa, eta Usansoloko tren geltokia eta Galdakaoko Ospitalearen artekoa; eta Barakaldo udalerriko hiri-barruko autobusa, Kbus izenekoa, ADNOR eta Transitia enpresekin batera ere ustiatzen du.
Gipuzkoan, Gipuzkoako Foru Aldundiaren menpe dagoen Lurraldebus hiri-arteko zerbitzuko linea batzuk kudeatzen ditu, eta Eibar udalerriko hiri-barruko autobusa, Udalbus izenekoa, ere kudeatzen du.
Bizkaibus
aldatuBizkaian, Euskotren Autobusak Ezkerraldean eta Eskuinaldean linea batzuk ustiatzen ditu, Bizkaiko Foru Aldundiaren menpe dagoen Bizkaibus hiri-arteko autobus zerbitzuaren barruan. Hurrengoak dira:
Linea | Ibilbidea | Hasiera | Luzera (km) | Geltokiak |
---|---|---|---|---|
A2315 | Santurtzi ↔ Portugalete ↔ EHU | 1982 | ? | 13 |
A2316 | Sestao ↔ EHU | 1982 | ? | 7 |
A2326 | Barakaldo ↔ EHU | 1982 | ? | 5 |
A2336 | Muskiz ↔ EHU | 1982 | ? | 15 |
A3411 | Bilbo ↔ Getxo | 1982 | ? | 39 |
A3414 | Bilbo ↔ Getxo | 1982 | ? | 17 |
A3422 | Areeta ↔ Berango | 1982 | ? | 19 |
A3451 | Areeta ↔ Plentzia ↔ Armintza | 1982 | ? | 46 |
A3471 | Getxo ↔ Gurutzeta | 1982 | ? | 21 |
A3472 | Areeta/Bizkaia Zubia ↔ Gurutzeta | 1982 | ? | 18 |
A3499 | Plentzia ↔ Gorliz ↔ Andraka | 1982 | ? | 13 |
Lurraldebus
aldatuGipuzkoan, Euskotren Autobusak Urola Kostan eta Debabarrenean linea batzuk ustiatzen ditu, Gipuzkoako Foru Aldundiaren menpe dagoen Lurraldebus hiri-arteko autobus zerbitzuaren barruan. Hurrengoak dira:
Linea | Ibilbidea | Hasiera | Luzera (km) | Geltokiak |
---|---|---|---|---|
DB01 | Eibar ↔ Elgeta | 1982 | ? | 5 |
DB02 | Ermua ↔ Donostia | 1982 | ? | 5 |
DB03 | Lekeitio ↔ Donostia | 1982 | ? | 16 |
DB04 | Mallabia ↔ Mendaro | 1982 | ? | 40 |
DB05 | Ondarroa ↔ Zumaia | 1982 | ? | 16 |
DB06 | Soraluze ↔ Ondarroa | 1982 | ? | 28 |
DB44G | Mallabia ↔ Deba ↔ Ondarroa | 1982 | ? | 40 |
UK07 | Zumaia ↔ Aizarnazabal ↔ Zestoa | 1982 | ? | 9 |
UK08 | Zarautz ↔ Aia ↔ Orio | 1982 | ? | 23 |
UK09 | Zumaia ↔ Donostia | 1982 | ? | 32 |
UK10 | Zumaia ↔ Zarautz ↔ Donostia | 1982 | ? | 13 |
UK11 | Zumaia ↔ Orio ↔ Donostia | 1982 | ? | 12 |
UK49G | Zumaia ↔ Donostia | 1982 | ? | 32 |
Kbus
aldatuEuskotren Autobusak, ADNOR eta Transitia enpresekin lankidetzan, Barakaldoko hiri autobus zerbitzua, Kbus, 2011. urtetik dihardu.
Linea | Ibilbidea | Hasiera | Luzera (km) | Geltokiak |
---|---|---|---|---|
01 | Desertu ↔ Lutxana | 2011 | ? | 23 |
02 | Errekatxo ↔ Lasesarre | 2014 | ? | 16 |
Udalbus
aldatuEuskotren Autobusak Eibarko hiri autobus zerbitzua, Udalbus, 2008. urtetik dihardu.
Linea | Ibilbidea | Hasiera | Luzera (km) | Geltokiak |
---|---|---|---|---|
58 | Amaña ↔ Tekniker | 2008 | ? | 28 |
59 | Amaña ↔ Saratsuegi | 2008 | ? | 33 |
60 | Eibar ↔ Arrate | 2008 | ? | 11 |
Anezkak
aldatuEuskotren Autobusak, gainera, Euskotren Trena sareko geltoki batzuetatik (Usansoloko geltokia eta Zamudioko geltokia) trenbide-konexiorik ez duten helmugetara joateko anezka-zerbitzuak eskaintzen ditu, hala nola Galdakaoko ospitalea eta Zamudioko parkea. Zerbitzu horiek erabiltzeko, lineen arteko ontzi-aldaketa klasikoa egiten da, baina tren batetik autobus batera.
Linea | Ibilbidea | Hasiera | Luzera (km) | Geltokiak |
---|---|---|---|---|
Galdakaoko ospitalea | Usansolo ↔ Galdakaoko ospitalea | ? | 0,953 | 2 |
Parke Teknologikoa | Zamudio ↔ Zamudioko parkea | ? | 9,275 | 9 |
Kargo
aldatuEuskotren Kargo marka komertzial bat da, eta Euskal Autonomia Erkidegoko trenbide sare batzuetan merkantzia garraio zerbitzuak eskaintzen ditu. Trenbide sareak Euskal Trenbide Sareak kudeatzen ditu. Beste marka komertzialak Euskotren Trena, Euskotren Tranbia eta Euskotren Autobusa dira, eta Euskadiko tren bidezko bidaiari garraioez, tranbien ustiapenez eta autobus bidezko bidaiari garraioez arduratzen dira, hurrenez hurren[19].
Irudiak
aldatuErreferentziak
aldatu- ↑ Euskal Herriko Aldizkari Ofiziala, Jaurlaritzaren 105/1982 dekretoa http://www.bopv.euskadi.net/cgi-bin_k54/bopv_20?c&f=19820604&a=198200693
- ↑ Deia. «Palomino regresa a Euskotren como director general» (Noiz kontsultatua: 2013-01-29).
- ↑ Eusko Trenbideak, Langileak - 2018ko maiatzaren 31n http://www.euskotren.eus/sites/www2.euskotren.es/files/Langileak - 2018ko maiatzaren 31n.pdf[Betiko hautsitako esteka]
- ↑ «Zer da Euskotren? | Drupal» www.euskotren.eus (Noiz kontsultatua: 2020-11-07).
- ↑ Euskotren. Zure bide berean. .[Betiko hautsitako esteka]
- ↑ Euskotren. «Trenak» (Noiz kontsultatua: 2013-01-28).[Betiko hautsitako esteka]
- ↑ «Trena | Drupal» www.euskotren.eus (Noiz kontsultatua: 2020-11-07).
- ↑ «Funikularra | Drupal» www.euskotren.eus (Noiz kontsultatua: 2020-11-07).
- ↑ «Metroa | Drupal» www.euskotren.eus (Noiz kontsultatua: 2020-11-07).
- ↑ Euskotren, itxura berria[Betiko hautsitako esteka]
- ↑ «Bilbao | Drupal» www.euskotren.eus (Noiz kontsultatua: 2020-06-06).
- ↑ Noticias de Alava egunkariko albistea.[Betiko hautsitako esteka]
- ↑ «Vitoria | Drupal» www.euskotren.eus (Noiz kontsultatua: 2020-06-06).
- ↑ «Bizkaibus | Drupal» www.euskotren.eus (Noiz kontsultatua: 2020-11-08).
- ↑ «Lurraldebus | Drupal» www.euskotren.eus (Noiz kontsultatua: 2020-11-08).
- ↑ «Kbus | Drupal» www.euskotren.eus (Noiz kontsultatua: 2020-11-08).
- ↑ «Udalbus | Euskotren» www.euskotren.eus (Noiz kontsultatua: 2020-11-08).
- ↑ «Euskotren autobusa | Drupal» www.euskotren.eus (Noiz kontsultatua: 2020-11-08).
- ↑ EuskoTrenen webgunea[Betiko hautsitako esteka]