Yaiza

Yaiza
municipo en Hispanio vd
Flago	Blazono
Administrado
Poŝtkodo	35570
En TTT	Oficiala retejo [ ]
Demografio
Loĝantaro	17 415 (2023) [ ]
Loĝdenso	82 loĝ./km²
Geografio
Geografia situo	28° 57′ N, 13° 46′ U (mapo)28.955-13.766666666667Koordinatoj: 28° 57′ N, 13° 46′ U (mapo) [ ]
Alto	192 m [ ]
Areo	212 km² (21 200 ha) [ ]
	Yaiza (Kanariaj insuloj)
	Situo de Yaiza
Alia projekto
	Vikimedia Komunejo Yaiza [ ]
	v • d • r

Yaiza [ĜAJza] estas urbo kaj municipo apartenanta al la provinco Las Palmas, en la regiono Kanarioj.^[1] Ĝi etendiĝas sur la sudokcidenta pinto de la insulo Lanzarote. Ĉefaj rimedoj estas turismo kaj agrikulturo.

Geografio

Ĝi estas la plej suda kaj plej okcidenta parto de la insulo Lanzarote, ĉirkaŭita de Atlantiko, lime kun Tinajo (nordoriente) kaj Tías (oriente).

La loĝloko Yaiza estas la municipa ĉefurbo, kie estas la urbodomo kaj la preĝejo Nuestra Señora de los Remedios. Yaiza elstaras inter la loĝlokoj de la insulo pro siaj zorgita pejzaĝo kaj respekto al la tradicia arkitekturo.

Krom la Nacia Parko Timanfaya, la municipo enhavas aliajn gravajn naturajn lokojn, kiel la natura monumento de la vulkanoj Los Ajaches, sur kies marbordo estas la strandoj Papagayo, kaj Charco Verde, nomita ankaŭ Los Clicos.

Sur la marbordo de Yaiza estas ankaŭ la grandaj salproduktejoj de Janubio.

Historio

En la areo estis setlejoj de guanĉoj. En la suda pinto de la teritorio de la nuna municipo Yaiza, en la zono konata kiel El Rubicón, instaliĝis la unua setlejo de eŭropanoj de la insuloj Kanarioj en 1402, ekde kie startis la konkero de la insularo. Tie estis la katedralo de San Marcial de Limoges, patrono de Lanzarote kaj kunpatrono de la kanaria diocezo.^[2] Tiun katedralon detruis anglaj piratoj en la 16-a jarcento kaj aktuale estae en Femés la Ermitejo de San Marcial de Limoges.

Yaiza estas en la bordo de la areo enterigita per la vulkanaj erupcioj okaziĝintaj en Lanzarote inter 1730 kaj 1736, kiuj kreis la areon kiu nun estas la Nacia Parko Timanfaya. Precize, la ĉefa kroniko de la erupcioj estis rakontita de la tiam paroĥo de Yaiza, Andrés Lorenzo Curbelo.

En la insulo gravis produktado de kalia herbo kaj eksportado jam fine de la 18-a kaj komenco de la 19-a jarcentoj. Kiam tiu dekadencis, sekvis importado de koĉo kiu utilis por tekstila industrio. Pere de tiu rimedo Arrecife iĝis insula ĉefurbo en 1847, kaj tial ĝi iĝis ekonomia kaj politika centro de Lanzarote, tre norde de Yaiza.

Ekde la 1970-aj jaroj la urbo iĝis altirejo por turismo.

Demografio

Ĝis 1991 la loĝantaro kreskiĝis nur ĝis 2 675 loĝantoj; poste kreskiĝis ĝis nunaj 17 000 loĝantoj pro la gravo de turismo, preskaŭ sesobligante la populacion.

Loĝlokoj

En la municipa teritorio estas Femés, loĝloko en kiu okazas la ĉefa agado de la romano Mararía, de la kanaria verkisto Rafael Arozarena. Playa Blanca, en la suda pinto de la insulo, estas la ĉefe turisma kerno de la municipo.

Loĝantaro en loĝlokoj (2022)
Loĝlokoj	Loĝantoj
Playa Blanca	12839
Uga	1201
Yaiza (ĉefurbo)	1098
Puerto Calero	513
Las Breñas	389
El Golfo	251
Femés	219
Playa Quemada	116
Cortijo Viejo	79
Las Casitas de Femés	59
La Degollada	54
La Hoya	49
Maciot	29
La Geria	28
Totalo	16924^[3]