William Hyde Wollaston

William Hyde Wollaston (1766-1828)
Malkovrinto de la kemiaj elementoj Paladio kaj Rodio
Persona informo
Naskiĝo	6-a de aŭgusto 1766 en East Dereham, Norfolk,  Anglio
Morto	22-a de decembro 1766 en Londono,  Anglio
Lingvoj	angla • germana vd
Ŝtataneco	Unuiĝinta Reĝlando de Granda Britio kaj Irlando (1801–1922) vd
Alma mater	Universitato de Kembriĝo
Memorigilo
Familio
Patro	Francis Wollaston (en) vd
Patrino	Althea Hyde (en) vd
Gefratoj	Francis Wollaston (en) , Althea Hyde Wollaston (en) kaj George Hyde Wollaston (en) vd
Profesio
Okupo	kemiisto metalurgo inĝeniero fizikisto astronomo vd
Laborkampo	Kemio vd
Aktiva en	Londono vd
Aktiva dum	1793–1828 vd
Postenoj Postenoj prezidento de la Reĝa Societo de Londono (1820–1820) vd
Honorigoj Honorigoj (1828)  Reĝa Medalo (1828)  Baker-a Prelego (1812)  Baker-a Prelego (1809)  Croonian Medal and Lecture (en) (1805)  Baker-a Prelego (1802)  Medalo Copley (1802)  Baker-a Prelego  Membro de la Reĝa Societo de Londono  Honorary Fellow of the Royal Society of Edinburgh (mul)  Fellow of the American Academy of Arts and Sciences (en)  Royal Society Bakerian Medal (en) vd
Membrecoj Membrecoj Reĝa Societo de Londono (Membro de la Reĝa Societo de Londono) (1793–) Usona Akademio de Artoj kaj Sciencoj Reĝa Sveda Akademio de Sciencoj Bavaria Akademio de la Scienco vd
vd	Fonto: Vikidatumoj

William Hyde Wollaston (1766-1828) (n. en East Dereham, Norfolk,  Anglio, en la 6-a de aŭgusto 1766 - m. en Londono,  Anglio, en la 22-a de decembro 1766) estis angla kemiisto, fizikisto kaj fiziologa kuracisto, kiu malkovris la kemiajn elementojn Paladio kaj Rodio. Li famiĝis ankaŭ danke al sia speciala metodo en la procezo de la Plateno, transformante ĝian ercon en duktilan ingoton.

Biografio

Li estis filo de la astronomo Francis Wollaston (1731-1815) kaj Althea Hyde. En 1793, li diplomiĝis kiel Doktoro pri Medicino en la Universitato de Kembriĝo, kaj inter 1787 kaj 1828, li estis membro de sia kolegio. Li laboris kiel kuracisto en la kamparaj vilaĝoj inter 1793 kaj 1797. Poste li translokiĝis al Londono. Liaj ĉefaj interesoj estis kemio, kristalografio, metalurgio kaj fiziko. En 1800, dank'al heredo kiun li ricevis el unu el siaj fratoj pli maljunaj, li forlasis la medicinon por sin dediĉi al kemio kaj fiziko. En 1793, li elektiĝis Membro de la Reĝa Societo de Londono, kies influo estis tre alta. En 1820, li nomumiĝis prezidanto. En 1822, li elektiĝis Honora Membro de la Usona Akademio pri Artoj kaj Sciencoj.

En 1800, li starigis societon kun Smithson Tennant cele al produktado kaj vendado de kemiaĵoj. Wollaston riĉiĝis dank'al siaj fiziko-kemiaj metodoj en la procezo de la platena erco por komercaj kvantoj. Li sekrete konservis la detalojn de la procezo ĝis preskaŭ sia morto, kaj multe profitis dum ĉirkaŭ 20 jaroj, kiam li estis la sola provizanto de la produkto, kiu estis tre samkvalita kiel la oro, tamen ĝi estis pli malaltkosta. Kemiaj analizoj dum la procezo pri purigado de la plateno, kondukis Wollaston-on al la malkovro de la elementoj Paladio, en 1802, kaj Rodio, en 1804. Anders Gustaf Ekeberg malkovris la kemian elementon Tantalon, en 1802, tamen, Wollaston deklaris ke ĝi estis identa al la Niobio, tiam konata kiel Kolumbio.

Pli malfrue Heinrich Rose (1795-1864) elmontris, en 1846, ke la kolumbio kaj la tantalo estis efektive malsamaj elementoj, do, li renomis la kolumbion kiel "niobion". La mineralo "volastonito" estis pli malfrue nomita omaĝe al li dank'al liaj kontribuaĵoj en la kampoj de la kristalografio kaj minerala analizado. Wollaston ankaŭ provis demonstri sensukcese la ĉeeston de la glukozo en la sango de la diabetoportantoj kaŭze de la tiamaj limigitaj detektorimedoj.

La Wollaston-medalo estas scienca premio pri geologio, nome la plej alta atribuita de la Geologia Societo de Londono.

Literaturo

• Personensuche
• Virtual International Authority File
• WorldCat Identities
• Bibliothèque Nationale de France
• Dictionary of National Biography
• Johnson Matthey Tehcnology Review Arkivigite je 2014-09-03 per la retarkivo Wayback Machine
• Encyclopaedia Britannica
• UFCG Arkivigite je 2014-09-04 per la retarkivo Wayback Machine
• NNDB

Vidu ankaŭ

• William Wollaston (1659-1724)
• William Heberden (1710-1801)
• Henry Cavendish (1731-1810)
• William Herschel (1738-1822)
• Joseph Banks (1743-1820)
• Francis John Hyde Wollaston (1762-1823)
• John Brinkley (1763-1835)
• John Dalton (1766-1844)
• Astley Cooper (1768-1841)
• William Henry Fitton (1780-1861)
• Joseph von Fraunhofer (1787-1826)
• Armand Lévy (1795-1841)
• John George Children (1777-1852)
• William Henry Fitton (1780-1861)
• Joseph von Fraunhofer (1787-1826)
• Michael Faraday (1791-1867)
• Armand Lévy (1795-1841)
• Kemio
• Listo de kemiaj elementoj laŭ atomnumero
• Listo de kemiaj elementoj laŭ nomo
• Listo de kemiaj elementoj laŭ simbolo
• Perioda tabelo
• Paladio
• Rodio