La SilaNacia Parko situas en la koro de la Sila altebenaĵo kaj etendiĝas sur 73 695 ha[1], kun nord-suda longec-formo. La oficejoj de la parko situas en Lorica, dum ĝia teritorio dividiĝas inter tri el la kvin kalabriaj provincoj, nome la Provinco Katanzaro, la Provinco Kosenco kaj la Provinco Krotono, Suda Italio.
La internacia kunordiga konsilio de la programo "Homo kaj Biosfero", dum sia 26-a sesio en Jönköping en Svedio, aprobis la registriĝon de la sila parko kiel la 10-a itala biosfera rezervejo en la monda reto de elektitaj lokoj de Unesko.
En la parko estas 3 el la 6 artefaritaj basenoj de la Sila altebenaĵo kaj ĝia arbara areo estas tre granda, tiel ke inter la italaj naciaj parkoj ĝi estas tiu kun la plej alta procento de arbara areo, ĉirkaŭ 80% de la tuta areo [2], konsistanta ĉefe el fagaj kaj pinaj arbaroj de la tipa sila pino (Pinus nigra laricio). Larĝaj estas la valoj kiuj malfermiĝas laŭlonge de la krestoj de la parko kie brutbredado estas praktikata, kun formoj de transmigrado kaj paŝtejoj kiuj ankoraŭ rezistas hodiaŭ, kaj agrikulturo ligita ĉefe al la plantado de la sila terpomo (I.G.P Protektita Geografia Indiko).
La SilaNacia Parko estis fondita en 2002, kaj ĝi akiris sian propran administran strukturon la 14an de novembro 2002, post longa diskutado kiu reskribigis la teritorian limojn de la parko plurfoje pro la fortaj kontrastoj kiuj estis inter la komunumoj.
La historio de la Sila Nacia Parko havas leĝdonan historion de preskaŭ jarcento, jam en 1923 estis diskuto pri la neceso de nacia parko en la sila altebenaĵo.[3]
Bedaŭrinde, la unua leĝpropono, (male al tiuj kiuj sukcesis establi la italajn naciajn parkojn Gran Paradiso kaj Abruzzo), ne sukcesis kompletigi sian procezon [4]. La bezono de starigo de nacia parko baziĝis sur la malfacila situacio, en kiu la Silaj arbaroj vivis jam ekde la fino de la 18a jarcento, damaĝitaj plurfoje per uzurpad-agoj de ŝtataj areoj faritaj de privataj personoj, pretaj malarbarigi la terenojn por kultivigi ilin. Ĉio ĉi generis pezan socian konflikton, kiu ofte rezultigis krimfajron kontraŭ la arbaro mem, kiu mem estis konsiderata "ŝtelisto de tero" fare de la kamparanoj kaj paŝtistoj. La afero iĝis tiel serioza, ke devis interveni la centra registaro, kiu sendis ŝtatajn funkciulojn en diversaj okazoj por kontroli la damaĝojn kaj mildigi la sociajn streĉojn.
Vasta senarbarigo okazis komence de la 20-a jarcento ĉikaze tamen permesita de la unua itala arbara leĝo (L. 3917/1877) [5]; tio tamen utilis por klarigi ankaŭ al la altaj politikaj sferoj la problemon protekti la silajn arbarojn: ĉi tiu momento estas do konsiderata la simbola komenco de la agoj por la institucio de la sila parko.
La unua leĝpropono (de Antonino Anile) favore al la starigo de la parko ne havis sekvojn, nur gazetaj anoncoj kaj politikaj deklaroj. Ĉi tio kaŭzis malfortiĝon de la iniciatoj favore al la parko kiam la plej internaj areoj de Silo, kiuj ĝis la komenco de la 20-a jarcento estis esence sovaĝaj kaj preskaŭ sen formoj de konstanta antropigo (escepte de la urbo San Giovanni in Fiore), komencis suferi rapidan loĝantarkreskon kaj la pliiĝon de multaj kamparaj vilaĝoj[6].
La konstruado de la transsila fervojo, kiu estis planita dum kelkaj jardekoj kaj kiu devintus ligi Kosencon kun Krotono, kune kun la intensigo de la ekspluatado de arbaraj areoj, kondukis en la postmilita periodo al drameca situacio por la silaj arbaroj. La situacio iĝis alarma, ĉar estis oftaj terglitoj kaj seriozaj formoj de erozio de la silaj krestoj, tiel ke la novnaskita itala respubliko devis starigi la Silan Valorigan Laboron, kiu havis inter la ĉefa celo: restarigi damaĝitajn arbarojn per vasta rearbarigo[6].
La atento pri la protekto de la silaj arbaroj pliiĝis en 1968, kio kondukis al la starigon de la tri protektitaj areoj apartenantaj al la nacia parko de Kalabrio, unu el la kvin historiaj parkoj en Italio establitaj en 1968 (leĝo n-ro 2). La propono farita de kelkaj lokaj politikistoj interbatalis kun alia parto de la kalabria politiko, instigita de la ĉasistaj asocioj, kiuj levis zorgojn pri la estonteco de ĉasado en Kalabrio. La diferencoj inter la du politikaj pozicioj kaŭzis la kompromison de 1968 kun la kreo de la nacia parko de Kalabrio, kiu fakte ne vere estis nacia parko [7], pro la manko de la Parka Aŭtoritato (la administrado de la tri protektitaj areoj estis konfidita al la tiama "Ŝtata Agentejo por Ŝtataj Arbaroj"), al teritoria kontinueco, kun la kreo de tri rezervoj, je dekoj da kilometroj for unu de la alia.
Inaŭguro de la sidejo de la Sila Nacia Parko en 2006, kun Alfonso Pecoraro Scanio (tiama ministro pri la medio), Mario Oliverio (tiam prezidanto de la provinco Cosenza), Diego Tommasi (tiama regiona konsilisto pri medio), Antonio Fratto (tiam portempa prezidanto de la parko) kaj la ĉefepiskopo de Cosenza-Bisignano, Salvatore Nunnari
Du eventoj markis la procezon de starigo de la parko,
la promulgado de la kadra leĝo pri protektitaj areoj de 1991 n. 394;
la kreo de la nacia parko Aspromonte en 1989, kaj de la parko Pollino en 1993, konfirmita de leĝo n-ro. 394;
ĉar la parko de Kalabrio, aŭ kio restis de ĝi, estis forigita de la listoj de naciaj parkoj en Italio [7].
En la naŭdekaj jaroj, per la petoj de la ekologiaj asocioj en 1992 nova projekta leĝpropono estis proponita kun preciza perimetro de la parko kiu ĉirkaŭprenis 3 provincojn kaj la 3 Silajn geografiajn areojn, de la "Greka" norde ĝis la "Malgranda" sude. La propono de la asocio Legambiente kaj iuj propagandaj komitatoj trovis la bonvolemon de lokaj politikistoj de ambaŭ flankoj, kiuj prezentis projekton kreitan laŭ la gvidlinioj proponitaj de la asocioj al la Parlamento. Malgraŭe, la procezo montriĝis tre malfacila; la 8an de oktobro 1997 per artikolo. 4 de la leĝo n. 344, la Nacia Parko Sila estis formale establita, 75 jarojn post la unua formuliĝo proponita de Antonino Anile. [8]
Kompreneble la geologia historio de la teritorio de la parko estas la sama de la tuta Silo, akrokoro, altebenaĵo, montarmasivo esence formita de du grupoj de litologioj: magmaj rokoj kaj metamorfaj rokoj, kiuj okupas la centran granitan areon, ĉirkaŭ kiu etendiĝas kalkoŝtonaj montetaj randoj formitaj de terciara kaj kvaternaraj sedimentaj rokoj[9]. La metamorfaj rokoj estas submetitaj al magmaj granitaj ŝtonoj. Ĉi tiu grupo de rokoj montrus, ke la Sila altebenaĵo havus ia orogenion kaj geologian strukturon similan al tiu de Alpoj, tiel ke Giovanni Marinelli en 1898 kreis la nomon "Kalabraj Alpoj"[10]. La grundo de la altebenaĵo estas formita de la degradado de rokoj el granito, diorito, skisto, mikasko, gnejso kaj porfirio, kaj diferenciĝas de tiu de la kalkaj Apeninoj, per rimarkinda karakteriza vegetala diverseco.
Nudaj rokoj ĉe Monto Volpintesta.
La rokoj ĉeestantaj en Sila kaj aparte en la parka areo ŝajnas esti supermetitaj kaj enmetitaj en la teritorion dum la meza miocena periodo, kaj kiel klarigus la geologo Pierre Gueremy, du eroziaj formoj koncentriĝus sur la teritorio, unu el mekanika tipo, kun erozio, transporto kaj lokigo de rokoj, kaj alia formo de kemia tipo ligita al la karakterizaĵoj kaj klimataj efikoj de la fina Mioceno kaj Plioceno[11].
La perimetro de la parko ĉirkaŭprenas ĉiujn tri Silajn regionojn (Greka Silo, Granda Silo, Malgranda Silo). La plej implikitaj areoj estas "Sila Grande" kaj "Sila Piccola", dum nur la teritorioj kun pli granda natura intereso de "Sila Greca" estis inkluzivitaj en la parko.
Koncerne la zonon Sila Greca, kiu estas la plej norda areo, ĉi tiu estas la malplej inkluzivita en la Parko. Estas en ĝi la areo de Monto Paleparto (1.481 m), Monto Altare (1.653 m) kaj Monto Sordillo (1.551 m); ĉi tiu geografia areo finiĝas per la artefarita lago Cecita kaj la altebenaĵo de Campo San Lorenzo, kiuj tamen ne eniras en la limoj de la parko Sila[12].
La centra strio estas tiu de la Sila Grande, la plej granda areo kiu inkludas la plej gravajn pintojn de la tuta parko, kaj ankaŭ ĉiujn ĉefajn akvo-basenojn; la ĉefaj pintoj, kiuj estas parto de ĉi tiu teritorio, estas Monte Botte Donato (1.929 m) la plej alta monto de Sila, Montenero (1.881 m), la Montagne della Porcina (1.826 m), Monte Curcio (1.768 m), la Monte Volpintesta (1.729 m), Monte Carlomagno (1.669 m) kaj Monte Scuro (1.621 m); la artefaritaj akvobasenoj apartenantaj al la parko, kiuj falas en ĉi tiun bandon, estas la lago Arvo kaj la lago Ariamacina; La historia centro de Zagarise. la nun eksa lago Votturino, malplenigita inter la fino de la okdekaj kaj la komenco de la naŭdekaj jaroj, aperas ankaŭ erare sur iuj geografiaj mapoj; ankaŭ la grandaj valoj de Macchiasacra kaj Macchialonga apartenas al ĉi tiu zono, same kiel multaj aliaj malgrandaj valoj; ĉi tiu geografia parto finiĝas per la lago Ampollino, kiu limas la lastan Silan areon[13];
La strio de la Sila Piccola komenciĝas de Lago Ampollino ĝis ĝi atingas la turismajn vilaĝojn de la regiono de Catanzaro; la parko inkluzivas la strion de Monte Scorciavuoi (1.745 m), kun la pintoj de la Timpone della Guardiola (1.667 m) kaj la Timpone della Monaca (1.598 m), apartigitaj per la Valle del Tacina kun la strio de Monte Gariglione (1.765 m), kun la pintoj de la Petto di Mandra (1.681 m), la Cozzo del telegrafo (1.679 m) kaj la Timpone Morello (1.665 m), ĉi tiu strio apartigita de la Vallone del Soleo de la lasta strio de la Sila Piccola kaj la parko, tiu de Monte Femminamorta (1.730 m), kun la pintoj de la Timpone Vecchio (1.648 m) kaj la Timpa del Cucco (1.507 m); en la zono Sila Piccola estas multaj valoj, inter kiuj la ĉefa estas certe la Savuta Valo, trairita de la sola granda sila rivero kiu enfluas en la Tirenan Maron[14].
La riveroj
La ĉefaj akvovojoj, kiuj transiras la parkon, estas la rivero Crati kaj la rivero Neto, la du plej longaj kaj gravaj riveroj de Kalabrio. Al iIi alfluas serio de alfluantoj.
La silaj artefaritaj lagoj, kiuj estas en la teritorio de la parko, estas tri: Ampollino, Arvo kaj Ariamacina . Ekzistas ankaŭ baseno, nun tute malplena, kiu estis la lago Votturino.
Rimarkinda estas la ĉeesto de iuj pasintaj lagoj, formortintaj antaŭ miloj da jaroj pro formoj de erozio de iliaj sojloj.
Ĉi tiuj lagoj estis la Mucone, kiu estis preskaŭ en la areo de la nuna lago Cecita, kaj la lago Trionto, situinta en Difesella di Trionto.
Bordoj de la artefarita lago Arvo.
Ambaŭkaze oni trovis spurojn de plejstocenaj deponaĵoj, enhavantaj organikan materialon, elementoj, kiuj sugestas la ekziston de lagoj [15] .
La flaŭro de la Sila Nacia Parko estas okazigita de la orografio kaj morfologio de la teritorio. La geologiaj kaj grundaj karakterizaĵoj proksimigas Silo kaj ĝiajn teritoriojn al tiuj de la alpaj pli ol la aliaj partoj de la Apeninoj. Tio montriĝas ankaŭ en la riĉa kaj varia flaŭra spektro[16]. Aliflanke, la Sila pejzaĝo, kvankam aspektanta kompakta kaj homogena, fakte posedas rimarkindajn plantan kaj floran diversecojn, kiuj ŝuldiĝas kaj al la diversaj altecoj, kaj al la agado de la homo, kiu, uzante lignon kaj la valojn por paŝti, profunde influis la originalajn karakterizaĵojn de la altebenaĵo [17] .
La flaŭro de la parko estas do ligita al la teritoriaj trajtoj de Silo, same kiel al ekologiaj faktoroj kiel klimato, kaj de historiaj-geografiaj faktoroj. La Sila parko reprezentas la sudan limon de ĉeesto por granda grupo de plantospecioj[16] .
La Sila Nacia Parko do konservas, tre varian median diversigon, kiun oni povas resumi per la distingaj flauraj vivejoj en ok malsamaj specoj:
Fagaroj de Apeninoj kun ĉeesto de arĝentaj abioj (Abies alba). Ĉi tiu speco de habitato troviĝas sur profundaj kaj subacidaj grundoj aŭ proksime al silikaj substratoj kun ĉeesto de granito kaj metamorfaj rokoj. La alteco de ĉi tiu habitato estas inter 1 100 kaj 1 900 m [18]
Transiraj kaj malstabilajtorfejoj, vivejo trovita inter 1 400 kaj 1 700 m en hiperhumidaj montaj grundoj karakterizitaj per alta grunda acideco [19] .
Submediteraneaj pinarbaroj de nigraj pinoj (sila larika pino) (Pinus nigra laricio) sur grundoj riĉaj je granitaj substratoj, kiuj estigas acidajn kaj sablajn grundojn, apartajn grundojn, kie la sila pino superregas fagon ĉar ĝi estas sufiĉe rustika planto (kserofila kaj ŝparema), ĝi pli taŭgas por ĉi tiuj ĉirkaŭaĵoj [20] .
Aluviaj arbaroj formitaj de nigra alno (Alnus glutinosa) kaj ordinara frakseno (Fraxinus excelsior), kiuj etendiĝas laŭlonge de ĉiuj akvovojoj de la monta kaj monteta zono de la parko. Ĉi tiuj vivmedioj kaj rilataj plantoj postulas abunde humidajn grundojn [21] .
Dorna ulekso, vivmedio kie naskiĝas kaj kreskas dornaj arbustaj formacioj tipaj de la altaj montoj de Mediteraneo. Parto de ĉi tiu vivmedio estas la kalabria astragalo (Astragalus calabrus) kies ĉeesto troviĝas en tre malriĉaj granitaj substratoj, devenantaj de degenero de la granito mem inter 1 000 kaj 1 700 m [22] .
Partaj, montaj kaj alpaj limoj de Hidrofila megaforbis, oftaj laŭ akvofluoj en kaj arbaraj kaj malfermaj medioj [23] .
Specioriĉaj herbaj formacioj, aridaj aŭ mezofaj, karakterizitaj per vasta riĉeco de specioj ĉeestantaj sur acidaj kaj malriĉaj nutraj grundoj. La itala nardeto estas parto de ĉi tiu vivmedio eĉ se ĝia ĉeesto ne ĉiam aktivas, sed ĝi troviĝas en stagnaj aŭ tre acidaj areoj [24] .
Stagnaj akvoj, de oligotrofaj ĝis mezotrofaj, kun heliofilaj akvaj fitokoenozoj karakterizitaj per herbaj faskoj en stagna akvo. Depende de la akvonivelo, dominas la specioj de la komunumoj de Littorelletea uniflorae kaj Isoëto-Nanojuncetea[25] .
La vario de vegetaĵaro estas atribuebla al la influo de la mediteranea klimato kaj de la distanco de la maro, kiu faras iujn areojn de Silo, precipe en la "Sila Grande", tipaj enlandaj areoj kun kontinenta klimato. La arbaro, kaj pingla kaj larĝfolia, estas la distinga trajto de la parko, kiu iras de la plej malaltaj ĝis la plej altaj montoj de Silo [26] .
La Sila arbaro estas formita en la pli malaltaj altitudoj de 600 ĝis 1 000 m de foliarbaroj kaj precipe de mezofilaj kverkoj[27] . Ĉeestas, eĉ se ofte limigita al strioj ĉe la limoj de la parka areo, la kaŝtano (Castanea sativa) [26] . Ĉi tiu zono inkluzivas ankaŭ la napolan alnon (Alnus cordata), rustikan planton, kiu ankaŭ adaptiĝas al malbonaj grundoj, kiu disvastiĝis en la pasinta jarcento kiam la kaŝtano, iam gravega por la ekonomio de Kalabrio perdis ĉi tiun valoron spertante mallarĝiĝon de la kultivaĵoj dediĉitaj al ĝi.
La familio de la Fagacoj estas bone reprezentata de diversaj specioj de kverkoj. Oni trovas la lanugan kverkon (Quercus pubescens), tre ofta en la pli malaltaj altitudoj proksime je 600 m, la tigfolian kverkon (Quercus petraea), kiu troviĝas en la Parko miksita kun aliaj larĝfoliaj arboj aŭ ĉeestas en malgrandaj arbaretoj, la Muska kverko (Quercus cerris), kiu troveblas precipe miksita kun kaŝtanarbaroj. Koncerne la farneto (Quercus frainetto) ĝi ĉeestas ĉefe sur la orientaj deklivoj de la akrokoro dum en la Parko ĝi ĉeestas en la komunumo Bocchigliero proksime al la monto Basilicò [28] .
Pinus nigra ssp. laricio en la natura biogenetika rezervo de Fallistro.
En la montaro, de 1 100 al 1 600 m [29], la larika pino (Pinus nigra laricio) regas, la reĝo de la Sila arbaro, tiom abunda kaj kun karakteriza, eleganta formo, ke ĝi ofte estas menciita en iuj tekstoj kiel Sila Pino[30] . La arbo fakte estas agnoskita kiel apartaĵo rilate al la aliaj larikaj pinoj de Sicilio kaj Korsiko. Ĝi estas karakterizita per maldika trunko, kun ŝelo formita de grandaj skvamoj, kiuj prenas ruĝajn nuancojn interne. La planto aperas en tia abunda formo danke al la amasa rearbarigo farita post la milito kiam, pro la troa senarbarigo de Silo, kiu kaŭzis rapidan erozion, precipe en areoj kun ĉeesto de krutaĵoj. Oni preferis uzi la larikan pinon pro la facileco enradikiĝi en la tero kaj por la neeblo uzi koniferojn sur grundoj en kunteksto de severa defa, uzante la malmultajn rimedojn disponeblajn por rapide kovri la grundon, tiel mildigante la fenomenon de erozio [31] .
Fagaro en la Parko Sila.
Je pli ol 1 400 m, la fago (Fagus sylvatica) okupas la areon de la plej altaj pintoj.
La fago ofte troviĝas kun la arĝenta abio (Abies alba), la tria plej disvastigita specio de la zono. Ĉi tiu eleganta arbo troviĝas en la areoj de la Malgranda Silo, proksime al la monto Gariglione, kaj sur la monto Femminamorta. En Granda Silo la arĝentaj abioj estas disigitaj tra la areo kune kun fagoj kaj pinoj, sed sufiĉe granda grupo de arĝentaj abioj ĉeestas ĉe Monte Scuro [32]
La malsekaj regionoj karakterizas per la vojoj formitaj de la nigraj alnoj (Alnus glutinosa) kaj de la pli grandaj fraksenoj (Fraxinus excelsior ), kiuj sekvas ĉiujn ĉefajn riverojn kiel la Neto, la Crati, la Trionto, la Arvo kaj la Lese.
Estas kompaktaj areoj kun tipa vegetaĵaro. Estas jenaj:
stagnaj deprimitaj areoj kun formacioj de Caltha palustris, Ranunculus fontanus, Chaerophyllum hirsutum var. calabricum, Crepis paludosa kaj Cardamine silana[33] ;
randoj de stagnaj areoj kun ĉeesto de Viola palustris kaj Soldanella calabrella, endemia planto de Sila ;
pli sekaj kaj pli kompaktaj areoj kun la ĉeesto de Nardus stricta, malmola kaj aparte hirta herbo;
Anthemis cretica, subsp. de Kalabrio.
krutaj areoj, kie ne estas akva stagno, kun riĉaj herbejoj karakterizitaj per amasa flora abundo, kaj herbejoj pli malriĉaj taŭgaj por paŝti. En la riĉaj herbejoj estas facile trovi Viola messanensis kaj Dactylorhiza sambucina . En la maldikaj herbejoj la ĉeesto de herboj kaj guŝoj estas riĉa, kaj tre ofta estas la ĉeesto, laŭ iom amasa maniero, de la Genista silana, spartio tre simila al la Genista anglica, sed tipe endemia en Kalabrio [33] .
rokaj areoj kun ĉeesto de granito, sur sabla grundo, kiuj havas malkontinuan kovron de Cytisus spinescens kaj Astragalus calabrus[34] .
Endemiaj specioj
Aldone al tiuj jam menciitaj en la parka areo, ekzistas multaj endemiaj specioj en la kalabriaj montoj [34] . Aliaj specioj estas endemiaj de la suda Apenino.
La faŭno en Silo profunde ŝanĝiĝis ekde la periodo de la lasta glaciiĝo ĝis hodiaŭ. La ĉeesto de iuj mamuloj, precipe grandaj mamuloj, estis influita de la ĉeesto de homoj, kio ŝanĝis la vivmedion de iuj specioj, inter la lastaj la cervo, kiu malaperis komence de la 20-a jarcento kaj estis reenkondukita nur en la lastaj jaroj. Malgraŭ tio, Silo estas konsiderata unu el la plej sovaĝaj geografiaj areoj en Italio kaj la plej riĉa je faŭno en la tuta suda Italio [35] .
Embalzamitaj kapreoloj en la naturscienca muzeo de Cupone.
Laŭ studoj de la komenco de la pasinta jarcento fare de profesoro Cavara de la Universitato de Napolo, surbaze de paleontologiaj eseoj faritaj sur vastaj areoj de la regiono, post la lasta fazo de glaciejiĝo en Silo estis mamuloj kiel la ibekso (Capra ibekso) [36], kapreoloj (Capreolus capreolus), damaoj (Dama dama), uro (Bos taurus primigenius), apro (Sus scrofa), ruĝa cervo (Cervus elaphus) kaj ĉamo(Rupicapra pyrenaica). La plej grandaj predantoj de ĉi tiuj mamuloj estis la lupo (Canis lupus italicus), la urso (Ursus arctos) kaj la linko (Lynx lynx) [37] .
Nuntempe la ĉeesto de jenaj bestoj estas dokumentita:
Kapreoloj (Capreolus capreolus), ĝia ĉeesto estis endanĝerigita en la sepdekaj jaroj, sed kun la enkonduko de kapreoloj venantaj de la orientaj Alpoj la ĉeesto de ĉi tiu hufulo estas konsiderinde pliigita [38] . Tamen restas duboj pri la aŭtoktona raso, ĉar ŝajnas, ke la reenkonduko de la aliaj specioj genetike ŝanĝis la originan aspekton de ĉi tiu mamulo, eĉ se la ĉeesto de aŭtoktonoj ne estas ekskludita [39] .
Ruĝa cervo (Cervus elaphus subsp. Hippelaphus), malaperinta komence de la pasinta jarcento, estis reenkondukita en la okdekaj jaroj en la naturrezervejo Golia-Corvo. Ĉi tiu specio estas konsiderata fundamenta por la nutra ĉeno de la parko, kaj por la adaptado de la specio en la Silaj arbaroj, kaj ĉar ĝi estas unu el la ĉefaj predoj de la lupo. En 2010, 20 specimenoj estis liberigitaj en la Parko proksime al Fossiata. Ĝia ĉefa teritorio estas la norda parto de la Parko.
Damao (Dama dama), oni kredas, ke ĉi tiu besto ne ĉeestis origine en Sila sed nur en iuj marbordaj regionoj de la Regiono. En la Parko ĝi estis enkondukita antaŭ kelkaj jaroj en la naturrezervejo Golia - Corvo [40], kaj hodiaŭ eblas admiri ĝin ĉe la Vizitcentro de la Kupono en barita areo en la rezerveja areo al ĝi dediĉita.
Apro (Sus scrofa), ĉeestas grandkvante en Silo kaj estas la celata predo de ĉasistoj en la Silaj areoj ekster la parko, hodiaŭ la apro ĉeestas sufiĉe multnombraj danke al la kontinuaj repopulaciaj intervenoj por ĉasaj celoj.
Melo (Meles meles), nokta karnomanĝulo, ĉeestanta en grandaj areoj de la parko; la ĉeesto kaj graveco de ĉi tiu specio por la parko Sila ankaŭ estas konfirmitaj danke al la starigo de la Natura Rezervejo "Tasso Camigliatello Silano", protektita areo de pli ol 200 hektaroj, kie la specio estas disvastigita.
Lutro (Lutra lutra), altvalora media indikilo; pri la lutro estis farita grava nacia enketo; la lutro en la unua duono de la pasinta jarcento ĉeestis en tre multaj populacioj, laŭlonge de la ĉefaj akvovojoj kaj en la lagoj. Esploro farita meze de la okdekaj jaroj, konstatis la malpliiĝon kaj malaperon de la lutro en granda parto de la itala teritorio kaj precipe de Kalabrio. En Silo, kvankam la ĉeesto de la specio estis konstatita, la ĉeesto de la lutro estis konsiderata en danĝero, sed en la dua duono de la naŭdekaj jaroj, aperis pozitiva tendenco de ĉi tiu musteledo, kiu ŝajnas multfoje reproduktiĝi kaj repopoli ĉiujn ĉefajn riverojn kaj lagojn [41][42] .
Driomio (Dryomys nitedula), tre rara specio, ĉeestanta en iuj areoj de Alpoj kaj en la kalabria teritorio sur ĉiuj tri naciaj parkoj.
Suda nigra sciuro (Sciurus meridionalis, Zaccarella en dialekta formo) karakterizita per nigra mantelo, meritas apartan mencion, ĉar ĉi tiu besto estas la ĉefa ronĝulo ĉeestanta en la arbaroj de Silo. Ĝi koloniigis preskaŭ la tutan Silan montan teritorion, kaj troveblas ankaŭ en la urbaj parkoj de la vilaĝoj antaŭ-silaj kaj en la loĝataj centroj. Ĝia grandega ĉeesto sur la Sila teritorio, kiel endemia specio kaj propra al la teritorio, ankaŭ estas konfirmita de la ĉeesto de ĉi tiu besto en la Muzeo pri Natura Historio en Milano, kiu katalogas ĝin kiel "Sila sciuro". La koloro de la mantelo estas nigra kun grizaj nuancoj ĉe la flankoj kaj blanka ventro .
Histriko (Hystrix cristata), ĉeestanta en la plej orientaj lokoj kaj sur la rando de la altebenaĵo.
Balzamita lupo en la muzeo kaj vizitcentro Cupone.
Hodiaŭ, post la enkonduko de protektaj rimedoj kaj post la reenkonduko de iuj specioj, ĉi tiuj mamuloj loĝas en la parko:
Apenina lupo (Canis lupus subsp italicus), 3 establitaj luparoj, konsistantaj el po 3 - 4 individuoj, por entute ĉirkaŭ 15 - 20 en la tuta Silo[44] . Simbolo de la parko, ĉi tiu mamulo estas konsiderata la plej grava predanto de la apeninaj arbaroj kaj de la kalabriaj montoj. En 1970 ĝi suferspertis gravan demografian malkreskon, restante sur la rando de malapero, kun certa ĉeesto taksita nur en Abruco kaj en Silo. Kun la aprobo de la leĝo favore al ĝia konservado (Berna Konvencio), ĉi tiu rabobesto iom post iom pliigas sian komunumon tra la itala teritorio. En sia favoro estis reklamitaj planoj por reenkonduko de iuj specioj de predoj preferataj de la lupo kiel cervoj kaj kapreoloj, planoj, kiuj kondukis al konstanta kresko de la specio, kiu disvastiĝas tra la nacia teritorio. En Kalabrio ĝia ĉeesto estas konfirmita en ĉiuj tri naciaj parkoj.
Sovaĝa kato (Felis silvestris), rara kaj protektita mamulo disvastiĝis tra la montaro Sila; ne estas multaj fontoj kaj fidindaj datumoj pri ĉi tiu kato, tial estas malmultaj informoj pri la distribuado kaj abundo de ĉi tiu specio eĉ se ĝia ĉeesto estas certa [39] ;
Komuna aŭ eŭropa leporo (Lepus europaeus), tre ofta ĝis la unua duono de la pasinta jarcento, la ĉeesto de ĉi tiu besto suferis akran malpliigon pro la ĉasa agado, kiu kompromitis ĝian ĉeeston en la parko;
Vulpo (Vulpes vulpes), disvastigita en la Silaj areoj precipe en tiuj kun la plej milda klimato (montetaj areoj kaj kamparo), la vulpo en la lastaj jaroj havis progresivan kaj ĉiam pli evidentan multiĝon de sia komunumo, dankon ĉefe al la totala manko de intereso de ĉasistoj al ĉi tiu besto; en la lastaj jaroj estis evidenta ĉeesto de la mamulo en la urbaj centroj de Silo, precipe en la ekstercentraj areoj kun ĉeesto de rubujoj, kie la vulpo facile povas trovi manĝorestaĵojn;
Talpo (Talpa europaea), Tupin'ru en dialekta formo, vaste disvastigita tra la parko; la ĉeesto en urbaj centroj ankaŭ kreskis konsiderinde en la lastaj jaroj;
Erinaco (Erinaceus europaeus), estas tre disvastigita en la parko, sed ankaŭ en la urbaj centroj.
La birdofaŭno estas sufiĉe vasta ĉar multaj areoj de la parko estas paŭz-lokoj dum la migrado laŭ la trako Sicilio-Markolo de Mesino-Kalabrio, grava parto de la nord-sudaj migraj itineroj, kaj nestad-loko de multaj specioj de birdoj. Laŭ enketo farita de la parka aŭtoritato, 113 specioj de birdoj estis identigitaj sur la Sila areo, el kiuj 57 estas konsiderataj "interesaj por la konservado de la specioj" [45]. La fotografia Atlaso de la birdoj de la Sila Nacia Parko, publikigita en 2019 de la Parka Aŭtoritato, ĝisdatigas la sciojn pri la Sila birdofaŭno kaj etendas la intereson de esplorado preter la limoj de la Sila protektita areo, kun 147 specioj fotitaj en la parka areo kaj en la areo Unesko - Biosfera rezervejo najbara al la parko; cetere ĝi proponas neeldonitan kontrolliston (referencaj jaroj 1997/2018), kiu listigas 211 observitajn speciojn kaj 111 el ĉi tiuj konsiderataj nestumantaj en la areo [46] .
Multnombra grupo ĉeestanta en la Sila ĉielo, konsistas el la familioj de Falkedoj kaj Akcipitredoj[47]. Ankaŭ konsiderinda estas la ordo de la noktaj rabobirdoj, ĉeestantaj en la parko kun la familioj de la Titonedoj kaj la Strigedoj.
Akcipitredoj Birdoj kun fortika korpo kaj grandaj flugiloj, nestas inter la arboj kaj en la interkrutejoj, en Silo estas [48] : la akcipitro (Accipiter gentilis), la plej granda rabobirdo de la Silaj arbaroj [47], la nizo (Accipiter nisus), la serpent-aglo (Circaetus gallicus), la buteo (Buteo buteo), la ruĝa milvo (Milvus milvus) kaj la nigra milvo (Milvus migrans) rekoneblaj per la duigita vosto. Ankaŭ interesa estas la ĉeesto de la egipta vulturo (Neophron percnopterus) kiu manĝas kadavraĵon kaj nestas en la pli mildaj areoj de la kalabria marbordo kaj iras al Silo serĉante manĝon. Koncerne la ĉeeston de la reĝa aglo (Aquila chrysaetos), estas okazoj de ekvidoj de ĉi tiu granda rabobirdo en pluraj lokoj de la altebenaĵo kaj en diversaj periodoj; la ekvidoj estas konfirmitaj per fotografiaj trovaĵoj [49] .
Strigoformaj Inter la noktaj rabobirdoj, kiuj loĝas en la parko, estas la turstrigo (Tyto alba) kaj la arbarstrigo (Strix aluco) en multaj komunumoj. Ankaŭ ĉeestas la noktuo (Athene noctua) kaj la longorela strigo (Asio otus). Malpli multnombraj estas la komunumoj de malgrandaj orelstrigoj (Otus scops) kaj gufoj (Bubo bubo), tre maloftaj se ne tute formortintaj en Sila [50] .
la nigra pego (Dryocopus martius), rara specio kaj konsiderita la plej grava inter la pegoformaj ĉeestantaj sur Sila laŭ la konservado kaj zoogeografia vidpunkto
Korvedoj El tiu familio nestas en la parka areo la garolo (Garrulus glandarius), la monedo (Coloeus monedula), la pigo (Pica pica), la griza korniko (Corvus cornix) kaj la korvo (Corvus corax), nome la plej granda el ĉi tiu familio estas inter la plej grandaj birdoj ĉeestantaj en Sila [46] .
Akvobirdoj La platbeka anaso (Anas platyrhynchos) kaj la granda grebo (Podiceps cristatus) estas inter la nestaj specioj la plej ĉeestantaj en Sila kaj kiuj haltas ĉe la lagoj de la parka regiono dum migradoj, sed menciindas ankaŭ la ĉeesto de fulikoj (Fulica atra) kaj galinoloj (Gallinula chloropus), kiuj nestas proksime al la lagoj [46][54][55] . Inter la Cikonioformaj birdoj oni memoras la grizan ardeon (Ardea cinerea) kiu haltas laŭ la lagoj de la parko eĉ se ĝi ne nestas en Sila [48] .
Sur la Sila altebenaĵo estas dokumentita la pasado de sufiĉe raraj migrantaj specioj, kiel ekzemple la morinelo (Charadrius morinellus), la nigrorela enanto (Oenanthe hispanica), la ruĝvosta rokturdo (Monticola saxatilis), la koracio, la nigra cikonio, la ruĝkapa lanio kaj aliaj [46][57] .
En la Nacia Parko Sila estas 22 specioj de herpetologia intereso (12 amfibioj kaj 10 reptilioj) el 31 specioj dokumentitaj en la regiono Kalabrio [58], kio respondas al ĉirkaŭ 25% de la itala herpetologia diverseco konsistanta el 91 specioj (40 amfibioj kaj 51 reptilioj). Iuj specioj estas oftaj kaj disvastigitaj en Italio dum aliaj estas raraj. La severa klimato de la Silaj vintroj malavantaĝis la loĝantaron de iuj specioj de reptilioj, dum aliaj sukcesis integriĝi kaj interagadi kun la Sila medio.
Anuroj En la Parko estas la Apenina bufo (Bombina pachypus), malgranda grizbruna bufo kun flav-oranĝa ventro [59], la verda bufo (Bufotes balearicus), la ordinara bufo (Bufo bufo) [58], la itala arbo-rano (Hyla intermedia), malgranda anuro kun glata haŭto, helverda kaj kun karakterizaj kupoj ĉe la finoj de la kruroj, kaj la aro de verdaj ranoj kiel Pelophylax lessonae, la facilmova rano (Rana dalmatina) kaj la itala rano (Rana italica), malgranda rano kiu preferas humidajn mediojn kiel la riveretojn [60]
Urodeloj Koncerne la urodelajn amfibiojn en la parko estas la okulvitra salamandro (Salamandrina terdigitata), malgranda filiforma amfibio kun longa vosto, kun 4 piedfingroj en la piedo kaj tipa "V" -forma makulo inter la okuloj [61], la fajrosalamandro (Salamandra salamandra), la itala salamandro (Lissotriton italicus), la plej malgranda eŭropa salamandro (80mm maksimuma longo) endemiaj specioj de centra-suda Italio, kaj la itala kresta salamandro ( Triturus carnifex), salamandro mez-granda kun malhela dorso kaj de vertebrara kresto [62] .
La monta klimato de Silo certe ne favoris la disvastiĝon de reptilioj, tamen ekzistas kelkaj serpentoj kaj saŭroj, sed ne estas testudoj.
Sauri Inter la Saŭroj ĉeestantaj en la Parko estas 5 specioj: la okcidenta verda lacerto (Lacerta bilineata), specio disvastigita tra la parko, ofta en la herbejoj, heĝoj, ŝtona grundo kaj herbaj maldensejoj de Sila kies specimenoj ankaŭ atingas longecon de 45 cm, kun helverda koloro sur la dorso [61]; la luŝengola (Chalcides chalcides), saŭro kiu atingas 40 cm kun serpenteca korpo, tre ofta en tre sunaj herbejoj; la angviso (Anguis veronensis) kun sia kupra koloro, estas senmembra saŭro, kiu preferas sufiĉe humidajn kaj marĉajn vivejojn, ĝi do troveblas laŭ la akvovojoj kaj riveretoj de Sila; la murlacerto (Podarcis muralis) kaj la kampara lacerto (Podarcis sicula) tre oftaj kaj disvastigitaj tra la tuta teritorio [58] .
Serpentoj Inter la serpentoj estas: la ruĝokula tondro (Zamenis lineatus), tipa en la sudo, estas serpento, kiu povas atingi konsiderindajn dimensiojn (200 cm); ĝi havas koloron de griza ĝis olivverda ĝis bruna, ĝi manĝas malgrandajn mamulojn sed ankaŭ birdajn ovojn [63]; la ordinara vipuro (Vipera aspis), kun dika kaj masiva korpo kaj mallonga vosto, ofte troviĝas en la arbaro, en la raduremoj en la rokaj areoj kaj en la sablaj marbordoj [64]; la herba serpento (Natrix natrix) kiu vivas nur en akvaj medioj ; la ratserpento (Hierophis viridiflavus), "Cursuni" en dialekta formo; la glata serpento (Coronella austriaca) kaj la cervone (Elaphe quatuorlineata), el kiuj tre rara albina specimeno estis trovita antaŭ kelkaj jaroj.
La fiŝospecoj ĉeestantaj en la akvomedioj de la Parko povas esti dividitaj en indiĝenaj specioj, kaj ne-indiĝenaj specioj (fremdaj specioj enigitaj en la habitato de Sila pro la repopulacio kiu okazis dum la pasinta jarcento cele al sporta fiŝkaptado.
Kobito
Inter la indiĝenaj specioj estas la mediteranea truto aŭ makrostigma truto (Salmo cettii), la rovelo (Rutilus rubilio) kaj la kobito (Cobitis bilineata). [65] Inter la neindiĝenaj specioj, la brunaj trutoj (Salmo trutta fario) dum multaj jaroj konfuzitaj kun indiĝenaj specioj, kaj la ĉielarkaj trutoj (Oncorhynchus mykiss) enkondukitaj por sportaj fiŝkaptaj celoj. Inter la angiloformaj ĉeestas angilo (Angvila angvilo), dum inter la ciprinoformaj estas tinko (Tinca tinca), enkondukita por sporta fiŝkaptado kiu ĉeestas en la ĉefaj silaj lagoj, la karaso (Carassius carassius), abunda en la marĉaj akvoj, la skvalio (Squalius squalus), la alborelo (Alburnus arborella), la bastono (Scardinius erythrophthalmus) kaj la karpo (Cyprinus carpio), fiŝoj kiuj en la artefarita lago Ariamacina, kie fiŝkaptado estas malpermesita, povas atingi kaj superi abunde 15 kg da pezo. Inter la perkoformaj oni havas la eŭropan perkon (Perca fluviatilis disvastigitan en la lagoj kaj aviditan predon de sportaj fiŝkaptaj entuziasmuloj, kaj la lepomon (Lepomis gibbosus). Fine, la bastoneto (Gasterosteus aculeatus) meritas mencion.
La indiĝenaj specioj estas minacataj pro la ĉeesto de neindiĝenaj specioj, kiuj bone adaptiĝis kaj en la lagoj kaj en la riveroj. Ĉi tio determinis fenomenojn de nutra konkurenco kaj hibridadon inter malsamaj specioj, kaŭzante pezan malpliiĝon de la komunumo de indiĝenaj specioj. Ekzemplo de tio estas la makrostigma truto. Alia minaco venas de iuj hidraŭlikaj laboroj celantaj reguligi la akvojn, kiuj en multaj okazoj kompromitis la vivmedion de iuj indiĝenaj specioj per modifo de la riveraj kursoj.
La internaj areoj de la parko dum la jarcentoj havis limigitan homloĝadon, kun provizoraj loĝlokoj uzataj nur dum la someraj sezonoj. Silo ĉiam estis konsiderata kiel nepenetrebla arbaro, apenaŭ taŭga por gastigi konstantajn komunumojn. La ekspluatado de la resursoj de la Silaj arbaroj tamen malfermkomencis la alon por portempa koloniigo. La areoj de la Parko estis ekspluatitaj pro la abundo de peĉo kaj ligno jam en romiaj tempoj, eĉ se tiutempe la praktiko de agrikulturo kaj paŝtado estis malabunda. Kun la paso de la jarcentoj kaj la pliiĝo de ĉi tiuj du lastaj praktikoj, la Sila historio karakteriziĝis per la kontinuaj kamparanaj luktoj, kiuj de la mezepoko postulis la fortranĉadon de la arbaro por akiri teron dediĉotan al agrikulturo kaj paŝtado. Ĉi tiu kontrasto inter arbaro kaj agrikulturo daŭros multajn jarcentojn, signife modifante la teritorian strukturon de la antikva Selva Brutia[66] .
La prahistoria setlejo kaj la unuaj portempaj setlejoj
En 2004 komenciĝis la esploroj de la superintendenco pri la arkeologiaj havaĵoj de Kalabrio, kiuj malkaŝis - interalie - vastan prahistorian setlejon devenantan de la fino de la neolitiko (3800 a.K.) kaj la komenco de la Eneolitiko (3300 a. K.). La prahistoria setlejo situas proksime al la nuna artefarita lago Cecita, proksime de Camigliatello Silano, ĉe la limo kun la Sila Nacia Parko, kaj sur la loko troviĝis restaĵoj kiel bovloj, kruĉoj, ŝtonaj aksoj, ŝtonaj klingoj kaj obsidiano [67][68] .
La Brutioj provis koloniigi la Silan areon, sed ili ne povis ekloĝi konstante en la plej internaj areoj de la altebenaĵo. Ili tamen estis la homoj, kiuj plej ekspluatis la Silajn terojn kaj havaĵojn: ili loĝis en la Sila dum la plej moderklimataj periodoj, transirante ĝin por rifuĝi tie kaj por gerili kontraŭ la grekaj kolonianoj. Eĉ la sibaroj uzis Silon kiel lokon por ĉasado kaj ŝafbredado, kaj plurfoje ili sukcesis transiri ĝin por fondi siajn koloniojn en montetaj areoj aŭ sur la Tirena marbordo. Silo en ĉi tiu historia periodo do estis uzata kiel granda baseno por ekspluatado de iuj materialoj (ligno) aŭ kiel neatingebla loko, en kiu fuĝantaj popoloj povus trovi pacajn ŝirmejojn [69], kiel ekzemple Spartako, kiu rifuĝis tien antaŭ esti venkita de Marko Licinio Kraso en Apulio.
Se ĝis la mezepoko la loĝantaroj ne kapablis krei stabilajn urbajn centrojn, en 1189 la abato Gioacchino da Fiore grimpis la okcidentajn deklivojn de la altebenaĵo kaj fondis grandan abatejon sur la orienta kresto de la altebenaĵo. Ĉirkaŭ la monakejo, iom post iom, kreiĝis la urbo San Giovanni in Fiore en 1500, la unua stabila urba centro konstruita sur la Silo je pli ol 1000 m. Laŭ lastatempaj studoj, tamen, la loko elektita de Gioacchino, kelkaj jarcentoj antaŭe, estis jam loĝita de longobarda tribo. De kiam la monakoj venis en Silo, la teritorio estis dividita en Sila Badiale kaj Sila Regia: la unua konsistanta el la teroj donitaj de Henriko la 6a al la monakoj, la dua konsistanta el la teroj de la reĝa posedaĵo. Ĉi tiu divido konserviĝis dum multaj jarcentoj. Notindas, ke antaŭ la alveno de Gioacchino da Fiore, en Silo jam estis baziliaj monakoj, kiuj konstruis iujn rokajn setlejojn. Post tiu de Gioacchino, aliaj establiĝis: la abatejo Corazzo en la Sila Piccola en la komunumo Carlopoli, aliaj aŭtonomaj kiel la franciskana centro de Pedace, cetere Frederiko la 2-a de Ŝvabio pligrandigis la tri kalabriajn cisterciajn abatejojn: nome la abatejo Sambucina en Luzzi, la abatejo Santa Maria della Matina en San Marco Argentano kaj la abatejo Sant'Angelo de Frigillo en Mesoraca, donante senpagan paŝtadon en grandaj areoj de Silo, permesis al ili krei ekonomian disvolviĝon de la mezepoko ĝis ilia malfondo. [70][71]
Post la jaro 1500, la areoj de la nuna parko suferis perfortajn atakojn kaj detruojn fare de la kamparanoj kaj urbanoj de San Giovanni in Fiore sed ankaŭ de la municipoj de Presilani kiel Aprigliano, Albi, Magisano kaj Spezzano Grande, kiuj bezonis kultivi areojn. La situacio fariĝis tiel grava, ke la registaro sendis oficialulojn por konstati, kio okazis [72] . Giuseppe Maria Galanti, alveninta en Sila en 1792, kaj Giuseppe Zurlo en 1852 trovis sin antaŭ "malgajaj kaj inferaj" scenaroj. Ambaŭ oficialuloj rimarkis la palpeblajn signojn de la fajroj, kiuj detruis multajn akreojn da arbaroj.
Tiutempe la centroj de la Kosenca antaŭsila areo komencis interesiĝi al la plej internaj areoj, precipe en la agrikultura kampo kaj ankaŭ en la ekspluatado ligita al paŝtado. Komence de la 1800-aj jaroj la kultivado de terpomoj ekfunkciis kaj baldaŭ fariĝis gravaĵo de la areoj de kultivado, tiel ke nuntempe la prestiĝa IGP- rekono kun la "Patata della Sila" marko estis akirita.
Inter la fino de la deknaŭa jarcento kaj la komenco de la dudeka jarcento, multaj areoj de la parko estis submetitaj al gravaj ŝanĝoj. La unua signo de renovigo estis la planado de la fervojo "Transila", kiu devis ligi Kosencon kun Krotono. Malgraŭ la uzado de alta inĝenieristiko (laŭ tiutempaj eblecoj), la laboroj progresis lame, kaj la itinero neniam estis kompletigita, kun la lasta sekcio malfermita nur en 1956 [73] . La fervoja sistemo estis vidata ne nur kiel infrastrukturo kapabla rompi la izoladon de la Silaj areoj kaj precipe de San Giovanni in Fiore [74], sed ankaŭ kiel industria rimedo por funkciigi avangardan arbaran industrion en Silo [75] .
La arbara industrio kaj la problemo de Gariglione
Simbolo de la arbara industrio en Silo estas certe la areo de Gariglione, kiu en la unuaj jardekoj de la dudeka jarcento suferis tre signifan senarbarigan agadon fare de So.Fo.Me. (Suda Arbara Societo) [76][77][78] . La areo de Gariglione kaj Sila Piccola ĝenerale estis karakterizita per densa arbaro formita de jarcentaj fagoj, pinoj kaj abioj, majestaj arboj kun diametro, kiu plejparte superis 2 m. La intensa uzado de la arbaro daŭris ĉirkaŭ 20 jarojn, de 1929 ĝis 1949, kaj miloj da malnovaj arboj estis dehakitaj [79]. La ligno estis tiel abunda, ke por pli bone plenumi la laboron, la arbaraj industrioj decidis konstrui kamparajn vilaĝojn por loĝigi la laboristojn [80] . Kaj ankaŭ telferoj kaj et-ŝpuraj fervojoj estis konstruitaj, por la transporto de trunkoj al la haveno de Krotono [81] .
La areoj de la nuna parko suferis aliajn profundajn vundojn, kaj dum la Dua Mondmilito kun forta postulo de ligno por militaj celoj [79], kaj kiel militpromeson al la angl-usonaj aliancanoj, kiuj sen arbarokulturaj kriterioj kaŭzis la morton de grandega kvanto de centjaraj arboj. La arbara situacio fariĝis tiel grava, ke ĝi instigis la registaron starigi iujn agrarreformajn leĝojn kaj starigi organon respondecan pri administrado de la silaj regionoj: tiel, en 1950, la Sila Valoriga Laboro naskiĝis.
Naskiĝo de la silaj lagoj kaj turismaj vilaĝoj
Vapora trajno ĉe la stacidomo de Camigliatello
Alian grandan kaj profundan renovigon donis la konstruado de la Silaj lagoj. La industria perspektivo ligita al Silo rilatis al la naskiĝo de energia industrio, kaj grandegaj investoj estis faritaj tiusence. La digoj, kiuj formis la basenojn de Lago Ampollino (1927) kaj Lago Arvo (1931), estis konstruitaj (la Fervojo Crotone-Timpa Grande estis konstruita por faciligi la transporton de materialoj), kunligitaj inter si per akvokondukilo, kiuj servas la hidroelektrajn centralojn de Calusia (Caccuri) kaj Timpagrande (Cotronei). Post la dua mondmilito estis konstruitaj la akvobasenoj de Lago Cecita (1951) kaj Lago Ariamacina (1956), ligitaj inter si kaj kiuj nutras la elektrocentralojn Mucone 1 kaj 2 kaj Vaccarizzo.
La naskiĝo de la artefaritaj lagoj konsiderinde ŝanĝis la teritorian sistemon Silan kaj produktis ne nur industrion ligitan al energio, sed ili ankaŭ estis centroj kie konstrui turismajn vilaĝojn. Komence de la jarcento naskiĝis la turismaj vilaĝoj de Lorica, sur la lago Arvo, kaj de Trepidò, sur la lago Ampollino. La tiama kampara vilaĝo Camigliatello ankaŭ havis konsiderindan evoluon kiam la lago Cecita estis konstruita kelkajn kilometrojn for. La turismaj vilaĝoj Sila Piccola, kiel Villaggio Mancuso kaj Racise, ankaŭ devenas de la 1950-aj jaroj, naskiĝintaj kiel gastamaj montaj cellokoj por la civitanoj de la regiono Catanzaro. En la kvindekaj jaroj, danke al la agrikultura reformo, multaj kamparaj vilaĝoj estis konstruitaj en Sila kaj en la areo de la nuna parko, kiel Rovale, Cagno kaj Germano en la komunumo San Giovanni in Fiore, Sculca, Righio kaj Croce di Magara en la komunumo Spezzano Sila, Cava di Melis en la komunumo Longobucco, Caporose kaj Tassitano en la komunumo Aprigliano, Bocca di Piazza en la komunumo Parenti. Multaj el ĉi tiuj vilaĝoj ankoraŭ konservas agrikulturan apartecon, dum iuj el ili fariĝis turismaj feriaj centroj.
La parko Sila gastigas multajn agro-forst-paŝtistajn kompaniojn, kiuj koncentras siajn agadojn en speciala agrikulturo. Dum jarcentoj la agro-forst-paŝtistaj agadoj (kune kun la agadoj ligitaj al la arbara provizoĉeno) okupis gravan lokon en la ekonomio de la Sila altebenaĵo. La grundoj de Sila ĉiam favoris iujn kultivaĵojn kiel legomoj kaj fruktoj (precipe pomoj), kaj ĉefe por la kultivado de la terpomo en la vario de la terpomo Sila kiu ricevis la markon IGP en 2010. La terpomo kune kun la fungoj, el kiuj Sila estas la plej riĉa regiono de Italio [82] kun Camigliatello Silano kiu estas la plej grava fungomerkato en Italio [83], estas la elementoj kiuj plej distingas la gastronomion de Sila kaj de la municipoj de la parko ĝenerale [84] .
Caciocavallo Silano kaj aŭtunaj fruktoj
Koncerne zooteknikon, tio karakteriziĝas per vasta disvastigo de bredado de podolikaj brutoj, sed ankaŭ de ŝafoj. En Sila estas ankoraŭ uzado de transumado kaj montaj paŝtejoj, kaj la bredado de brutoj ĉefe al la lakta produktado de iuj fromaĝoj kiel provola, burrino, [85] kaj ĉefe caciocavallo Silano, fromaĝo, kiu akiris la DOP- markon, unu el la plej malnovaj streĉitaj kazeaj fromaĝoj en suda Italio [86]. La kategorio de la fromaĝoj ankaŭ inkludas ricotta, caciotte kaj giuncate. Estas ankaŭ granda produktado de salitaj porkaĵoj breditaj en alta monto, ĉefe kolbasoj, pancetta, soppressata kaj capocollo el la tipa nigra porko de Kalabrio, [87] . Interesaj produktoj kiel ekzemple farunoj por la produktado de la Sila pano [82], kaŝtanoj kaj nuksoj por produktoj kiel ekzemple bruna pano aŭ la tipa Kristnaska dolĉaĵo pitta 'mpigliata[88] . Ampleksa uzo ankaŭ estas farita de beroj kiel rubusoj, fragoj, riboj kaj framboj, precipe en konservaĵoj [89] . Rimarkindas ankaŭ la produktado de ekstra virga oliv-oleo en la ĉirkaŭaĵaj areoj de la parko, kiel la oleo Machesato di Crotone DOP, la vino de Kalabrio IGT, iuj likvoroj kaj spiritoj kaj konservaĵoj inkluzive de kuirita mosto [90] .
Pri la metia sektoro, la tekstila arto ankoraŭ uzata en la municipoj Longobucco kaj San Giovanni in Fiore [91] esti emfazita, dum pri la lignoprilaborado estas metiistaj butikoj en ĉiuj centroj de la parko. Eĉ prilaborado de ŝtono, precipe de Silana granito, estas ankoraŭ vasta agado kaj plenumita de lertaj ŝtonistoj.
Estas tri historiaj centroj tute en la perimetro de la Sila Nacia Parko: Longobucco, Magisano kaj Zagarise. Inter la plej gravaj historiaj centroj kun historia kaj arta naturo certe menciindas Taverna, kun la muzeo Mattia Preti kaj la preĝejoj San Domenico (17-a jarcento) kaj Santa Barbara [92]. Alia grava historia centro riĉa je arto kaj historio estas tiu de Rossano, kiu enhavas la antikvan preĝejon San Marco de bizanca origino, la katedralo de Maria Santissima Akiropita kaj multaj nobelaj palacoj, krom ekster la historia centro en la "Sila Greca" la abatejo de la 12a jarcento de Santa Maria del Patire.
San Giovanni in Fiore estas la ĉefa centro de Sila, plena de preĝejoj kiel la preĝejo Santa Maria delle Grazie (16a jarcento), la preĝejo Santa Maria della Sanità (17a jarcento), la monakejo de la Kapucenaj Patroj (17a jarcento) kaj ĉefe la antikva abatejo Florense de la 12-a jarcento [92] . En la historia centro estas la demologia muzeo pri ekonomio, laboro kaj socia historio de Silo kaj la fotografia arkivo de Saverio Marra, same kiel historiaj domegoj. Spezzano della Sila havas multajn preĝejojn inkluzive de San Pietro, San Biagio (15-a jarcento), kaj la franciskana monakejo. Mesoraca havas tre antikvan historian centron ene de kiu ĝi konservas multajn interesajn preĝejojn, el kiuj du estis deklaritaj naciaj monumentoj ekde la 1930-aj jaroj, tio estas: la preĝejo de la Retiro de la 18-a jarcento kaj la sanktejo de SS Ecce Homo de bazilia origino kaj, proksime al la parko la restaĵoj de la abatejo Sant'Angelo de Frigillo, mezepoka cisterciana monakejo. Menciindas ankaŭ la historia centro kaj la 16-a-jarcenta sanktejo de Santa Spina di Petilia Policastro.
La nuna zonigado de la Sila Nacia Parko distingas du areojn, unu kiu estas "integra rezervejo" kaj la alia, kiu estas "areo de ekonomia kaj socia evoluado" [93] . La elekto farita kiam la parko estis fondita, estas tamen nur provizora ĉar tiam oni elektis simplan ilon, por plenumigi la ĉefajn bezonojn, estas tamen jam antaŭvidita ke poste oni transigos al la pli klasika zonado kun 4 areoj A - B - C - D (Integra Rezervejo, Orientita Ĝenerala Rezervejo, Protekta Areo kaj Ekonomia evoluada Areo) [94] .
Temas do pri valoraj naturaj areoj, kiuj en "Sila Grande" troviĝas proksime al lago Cecita, al vilaĝoj Serrisi kaj Germano kaj al monto Pettinascura; en Sila Piccola, aliflanke, ĝi inkluzivas la areojn de la montoj Gariglione, Femminamorta kaj Scorciavuoi, kaj la turismajn kaj kamparajn vilaĝojn en la valo de Ciricillà.
Kolekto de "Malpermeso-Tabloj" montrita ĉe la Vizitcentro de la Kupono
En la Sila Nacia Parko same kiel en aliaj italaj protektitaj areoj, estas reguloj por protekti la teritorion kaj la vivulojn de la parko. Interalie estas malpermesita jeno:
la kapto, mortigo, damaĝo kaj ĝenado de bestospecioj; esplorado kaj studado pri la specioj ne estas permesata sen la necesa rajtigo fare de la Parka Aŭtoritato;
la kolekto kaj damaĝo de spontanea sovaĝa flaŭro, (krom en la teritorioj kie agro-forstaj-paŝtistaj agadoj estas permesitaj kaj konforme al la regularo de lokaj uzoj). La kolektado de fungoj estas regulita de regiona leĝaro; la funga plukado estas malpermesita sen rajtigilo disdonita de la loka komunumo;
la enkonduko en senbarilan naturan medion de plantospecioj aŭ bestospecioj senrilataj al la indiĝenaj flaŭro kaj faŭno de Silo;
la kolekto de materialoj kun grava geologia kaj paleontologia intereso, krom por esploraj kaj studaj celoj kaj kun la rajtigo de la Parka Aŭtoritato;
la malfermo kaj ekspluatado de ŝtonminejoj, minoj, rubodeponejoj kaj forigo de mineraloj, krom se laŭregule rajtigita;
la enkonduko de nerajigitaj armiloj por kapti kaj detrui;
la tendumado, ekster la speciale ekipitaj areoj, escepte de la provizora tendumado rajtigita de la Parka Aŭtoritato;
nerajigita superflugo;
la trafiko de motorizitaj veturiloj de ŝtataj, provincaj, urbaj kaj lokaj vojoj ŝarĝitaj de servitudoj, escepte de servaj veturiloj kaj akcesoraj veturiloj por ekzercado de agro-forstaj-paŝtistaj agadoj.
En la teritorio de la parko, en la turismaj vilaĝoj kaj en la tri loĝlokoj en la parko, estas vizitcentroj, naturaj muzeoj kaj botanikaj ĝardenoj por edukaj celoj. Ĉie eblas trovi informan materialon kaj viziti la lokojn [97] .
La vizit-centroj
Vizitcentro Cupone, en Sila Grande proksime al Lago Cecita en la komunumo Spezzano della Sila[98].
Vizitcentro Monako, en la Sila Piccola ĉe la Vilaĝo Mancuso en la komunumo Taverna[99] .
Vizitcentro Buturo-Casa Giulia, en la Sila Piccola proksime al la lago Cecita en la komunumo Albi[100] .
Vizitcentro Trepidò, en la vilaĝo Trepidò ĉe la lago Ampollino en la komunumo Cotronei (konstruata vizitcentro).
Muzeoj
Naturscienca Muzeo de Kupono, en la Sila Grande proksime al la lago Cecita en la komunumo Spezzano della Sila [98].
Naturscienca Muzeo de Monako, en la Sila Piccola ĉe la Vilaĝo Mancuso en la komunumo Taverna [101][102] .
En la Sila Nacia Parko estas iuj el la plej gravaj naturaj rezervejoj de la regiono Kalabrio, administrataj kunlabore kun la parka aŭtoritato. Ekzistas 9 biogenetikaj naturaj rezervejoj:
Natura Rezervejo "Giganti della Sila" en Fallistro, la plej fama el la ĉeestantaj naturaj rezervejoj, inkluzivas 56 arbojn kun konsiderinda grandeco kaj aĝo (de 2 ĝis 6 metroj da cirkonferenco, iuj arboj havas 2 metrojn da diametro kaj havas aĝon de pli ol 350 jaroj) 50 arboj estas el Laricio-pino, la superrega raso de pino en Sila, dum ekzistas ankaŭ 5 samacelaj montaraj arboj, kaj fagoj kaj kaŝtanarboj de diversaj grandecoj, kiuj bone reprezentas kiel Sila eble estis antaŭ sia antropiĝo.
Natura Rezervejo Golia Corvo, areo de disvastigo kaj alklimatiĝo de cervoj. Ĉi tiu rezervejo estis uzata por la reproduktado de cervoj por la reenkonduko de ĉi tiu specio en la regiono Silane. La cervoj fakte formortis komence de la pasinta jarcento, kaj ĝia reenkonduko de la parko estas parto de la ĝenerala kadro por restarigi la nutroĉenon de la ĉeestantaj bestoj en la parko. La cervo estas fakte unu el la plej serĉataj predoj de la lupo.
Naturrezervejo Gallopane, situanta ne malproksime de SS "Fossiata" por Bocchigliero kaj proksime al la "vizitcentro de la Kupono", estas altvalora rezervejo, kiu konservas naturajn ĉirkaŭbaraĵojn, kie specimenoj de kapreoloj, cervoj, damaoj, lupo kaj muflono estas "gastigita" celo de protekto de ĉi tiuj specimenoj. Ekzistas ankaŭ botanika ĝardeno kaj ekologia ĝardeno tre riĉa je floraj specimenoj.
Tasso Camigliatello Silano Naturrezervejo, situanta proksime de Camigliatello Silano, estas rezervejo celanta konservi la genetikan heredaĵon de la Silan-arbaro. En ĝia ĉirkaŭaĵo estas la meteologia stacio de Monte Scuro, de la aerarmeo.
Naturrezervejo Poverella Villaggio Mancuso, situanta proksime al la "Monaka vizitcentro" de Villaggio Mancuso, ene de kiu estis kreita la "verda muzeo", kie oni povas praktiki edukajn mediajn agadojn; la rezervejo estas ekipita per facile promeneblaj vojoj, kie ili estas ilustritaj tra tabeloj pri la flaŭra kaj faŭna ĉeesto de Sila Piccola.
Natura Rezervejo Coturelle Piccione, situanta en Sila Piccola ĉe 50 km for de Katanzaro; ĝi estas rezervejo, kiu konservas riĉan faŭnan komunumon, precipe birdojn, kaj florojn.
Gariglione - Natura Rezervejo Pisarello, situanta en Sila Piccola, karakteriziĝas per la ĉeesto de grandaj arbaroj kun altaj fagoj miksitaj kun blankaj abioj. Ĉi-lastaj, laŭ diversaj sciencaj studoj, estis aparte toleremaj al acida pluvo, tiom multe ke multaj el ĉi tiuj plantoj estas senditaj al la landoj de centra-norda Eŭropo, kiuj tre postulas, kiel ripara planto por la grundo submetita al tiaj pluvoj. En la rezervejo estas kolosa abio, konsiderata la plej granda abio en Italio. Kiam la Parko estis establita, la arbo estis ekbruligita de nekonataj personoj, omaĝo pagita en "speco" por la starigo de la protektita areo. Ĝi estis moknomita "Prometeo" kaj mezuris 35 metrojn altan kaj trunkon kun cirkonferenco de 10,20 metrojn. Konsiderita kiel netaksebla valoro, la abio estis klonita por disvolvi novajn plantojn kaj tiel plene konservi sian kodon kaj genetikajn karakterizaĵojn [104] ;
Macchia della Giumenta - Natura Rezervejo S.Salvatore, situanta inter la Sila Grande kaj la Greca, estas rezervejo, kie kreskas multaj kaj gravaj plantoj.
Natura Rezervejo Trenta Coste, situanta en Sila Greca, estas rezervejo, kiu konservas 245 hektarojn da pura larika pino, kaj ankaŭ miksitajn arbarojn de kaŝtano, arĝenta abio, kaj fago.
Rajdado ĉe la multaj staloj situantaj ene de la parko
Skimarŝado kaj descenda skiado, ĉe la turismaj centroj de Carlomagno (por skimarŝado), Lorica (skimarŝado kaj descenda skiado) kaj Camigliatello Silano (descenda skiado)
↑La Nacia Parko Sila faris enketon pri la lutro kiu informis en Rapporto tecnico 2008, pp. 34-49, kaj en Manlio Marcelli kaj Romina Fusillo "La lontra nel Parco Nazionale della Sila - Valutazione degli habitat acquatici del Parco Nazionale della Sila per la conservazione della lontra (Lutra lutra) (progetto di ricerca), Castrovillari (Cs), Promoteo, 2010
↑San Giovanni in Fiore estis unu el la plej grandaj centroj de Kalabrio, la kvara laŭ loĝantaro en la Provinco Cosenza, post Cosenza mem, Corigliano Calabro kaj Rossano
↑La arbaro de Gariglione estis vendita al germana societo kontraŭ 350 000 liroj. La socio faris la Caserma del Gariglione, nun regata de la Corpo Forestale dello Stato
↑La senarbarigo de Gariglione estis citita ankaŭ de la verkisto Norman Douglas, ege kortuŝita de la rapideco de la forhakado, denuncante "scomparire dalla terra di un'altra oasi di Bellezza"
Slow Food, Legambiente, Federparchi, Ministero dell'Ambiente e della Tutela del Territorio, Atlante dei prodotti tipici dei parchi italiani, Roma, Ministero dell'Ambiente e della Tutela del Territorio, 2002.
Francesco Bevilacqua, Il Parco Nazionale della Sila, Soveria Mannelli (Cz), Rubbettino, 1999, ISBN 978-88-7284-619-3.
Mariangela Bettini, Marina Fichera, Vita nel Parco - il Parco nazionale della Sila, Catanzaro (Cz), Abramo, 2004, ISBN 88-8324-092-8.
Regione Calabria, Regione Calabria, Assessorato turismo, emigrazione, identità e culture locali, minoranze linguistiche,sport, spettacolo - Calabria 2010, decimo rapporto sul turismo - Sistema Informativo Turistico Regione Calabria, Cosenza (Cs), le nuvole - editoria e arti visive, 2008, ISBN 978-88-88343-92-1.
Ente Parco Nazionale della Sila (a cura di), Guida Turistica del Parco Nazionale della Sila, Catanzaro, Tipografia Boccuto, 2007.ISBN non esistente
Giulio Ielardi (testi di), Il Tesoro dei Parchi, Roma, Futura Grafica, 2002.ISBN non esistente
Silvia Cammarata, Giuseppe Tagarelli, Calabria dei Parchi, Cosenza, Tipografia Francesco Chiappetta, 2001.ISBN non esistente
Antonio Garcea, Monumenti Versi in Sila Piccola e dintorni - La Morte di Prometeo mani malvagie lo hanno distrutto, Catanzaro, Abramo editore, 2003.ISBN non esistente
A.A. V.V. (a cura di), Ospiti nel Parco - i 21 Comuni ricadenti nel territorio del Parco Nazionale della Sila, Castrovillari (Cs), Promoteo, 2008.ISBN non esistente
A.A. V.V., Luci e Ombre della Sila, Cosenza, Pellegrini Editore, 1998.ISBN non esistente
Salari G., Filibeck G, Parco nazionale della Sila, CTS, 2009.
Brullo S., Gangale C., Spampinato G, Aspetti vegetazionali degli ambienti umidi della Sila (Calabria), in 98º Congresso Nazionale della Società Botanica Italiana. Catania 24-26 settembre 2003, 2003.
Brullo S., Gangale C. & Uzunov D, The orophilous cushion-like vegetation of the Sila Massif (S Italy), in Bot. Jahrb. Syst. 2004; 125(4): 453-488 .
Brullo S., Gangale C. & Uzunov D, Taxonomic remarks on the endemic flora of Sila Massif (S Italy), in Bocconea 2007; 21: 213-222.
Publikaĵoj de la Aŭtoritato de Sila Nacia Parko
Ente Parco Nazionale della Sila (a cura di), Il Parco nazionale della Sila - Natura, Storia, Cultura, Castrovillari (Cs), Promoteo, 2008, ISBN 978-88-95109-06-0.
Congi Gianluca, 2019, Atlante fotografico degli uccelli del Parco Nazionale della Sila con inediti contributi sull'avifauna silana, Ente Parco Nazionale della Sila - Lorica di San Giovanni in Fiore (CS), 400 pp., ISBN 978-88-97750-16-1.
Francesco Cosco, Lassù...nel Parco - 0 0l Parco Nazionale della Sila, Castrovillari (Cs), Promoteo, 2010. ISBN mankas
Manlio Marcelli, Romina Fusillo, La lontra nel Parco Nazionale della Sila - Valutazione degli habitat acquatici del Parco Nazionale della Sila per la conservazione della lontra (Lutra lutra) (progetto di ricerca), Castrovillari (Cs), Promoteo, 2010. ISBN mankas
Ente Parco Nazionale della Sila (a cura di), Guida Turistica del Parco Nazionale della Sila (in Ita.- e Ing.), Catanzaro (Cz), Tip. Boccuto. ISBN mankas
Silotto De Silva, La Valle della Musica Incantata, Soveria Mannelli (Cz), Calabria Letteraria Editrice, 2010, ISBN 978-88-7574-206-5. (Silotto Da Silva estas la nomo de la maskoto de la Parko.)
Parco nazionale della Sila, Tutela e valorizzazione della flora e della fauna nelle zone protette della Sila Grande - Rapporto Tecnico Allegato, San Giovanni in Fiore (Cs), Puzzle Agency, 2008, ISBN 978-88-96187-08-1.
Gabriella Reggiani, Carmen Gangale, Dimitar Uzunov, Il patrimonio botanico e faunistico della ZPS Sila Grande, San Giovanni in Fiore (Cs), Puzzle Agency, 2008, ISBN 978-88-96187-01-2.
Vikimedia Komunejo: Sila National Park [ ]
.jpg)
.JPG)
.jpg)
.jpg)
Wikimedia Commons enhavas bildojn aŭ aliajn dosierojn pri la Sila nacia parko
Bildoj, sonoj kaj videoj pri temo Sila Nacia Parko en Vikimedia Komunejo