Salcburgo
Salcburgo | ||
esperante Salcburgo | ||
urbo | ||
Vido de la malnova urbo de Salzburg
| ||
|
||
Oficiala nomo: Salzburg | ||
Ŝtato | Aŭstrio | |
---|---|---|
Federacia lando | Salcburgio | |
Montaro | Alpoj | |
Aŭtoŝoseoj | A1, A8 | |
Memorindaĵoj | 9
| |
Konstruaĵo | Katedralo de Salcburgo | |
Rivero | Salzach | |
Situo | Salzburg | |
- alteco | 424 m s. m. | |
- koordinatoj | 47° 48′ 00″ N 13° 02′ 00″ O / 47.80000 °N, 13.03333 °O (mapo) | |
Plej alta punkto | Mönchsberg | |
- alteco | 540 m s. m. | |
Areo | 65,678 km² (6 567,8 ha) | |
Loĝantaro | 147 571 (13.06.2010) | |
Denseco | 2 246,89 loĝ./km² | |
Orogenenezo montariĝo |
Mönchsberg | |
Fondo | 696 | |
Horzono | MET (UTC 1) | |
- somera tempo | MET (UTC 2) | |
Poŝtkodo | 5020 | |
Telefona antaŭkodo | 43 0662 | |
Loko de Monda heredaĵo de UNESKO | ||
Nomo | Historic Centre of the City of Salzburg | |
Tipo de heredaĵo | kultura heredaĵo | |
Jaro | 1996 (#20) | |
Numero | 784 | |
Regiono | Eŭropo | |
Kriterioj | ii, iv, vi | |
Specialaĵoj | Globoj de Mozart, Salcburgaj noktoj | |
Situo enkadre de Aŭstrio
| ||
Situo enkadre de Alpoj
| ||
Vikimedia Komunejo: Salzburg (Stadt) | ||
Retpaĝo: www.stadt-salzburg.at | ||
Salcburgo (germane Salzburg) estas urbo en centra Aŭstrio rekte apud la landlimo kun Bavario. Ĝi havas 150.000 loĝantojn kaj estas ĉefurbo de la federacia lando Salcburgio. La malnova urbo, de baroka arkitekturo, estas Monda Kulturheredaĵo de UNESKO. Wolfgang Amadeus Mozart naskiĝis en Salcburgo.
En Salcburgo ĉiujare en julio/aŭgusto okazas la Festivalo de Salcburgo, fama festivalo por opero, klasika muziko kaj teatro.
En la urbo Franz Christanell instruis en gimnazio, kaj Aŭstra Esperanto-Kongreso okazis tie iam en la frua 20-a jarcento.
Salcburgo estis unu en la kandidatoj, kun Soĉi, Rusio (la elektita urbo) kaj Pjongĉango, Sud-Koreio, por la Vintra Olimpiko 2014.
Priskribo
[redakti | redakti fonton]Senpene oni povus citi plurajn artistojn, kiuj laŭdis Salcburgon pro ĝia situo. Kio ĝenerala estas produkto de la entuziasmo, tion realigis ĉi tie la naturo: pejzaĝo kaj arkitekturo jen unuiĝis en plena harmonio. La rivereto Salzach (Salcaĥ), fluanta tra la pordo de la alparo, premiĝas ankoraŭfoje - inter rokoj - al la nordo; kruta deklivo ne sekvas ĝin, sed verve kurbiĝas por fine reatingi la rivereton: en tiu mallarĝa valo kuŝas la malnova urbo. Rigardata de supre, la antikvaj epokoj estas kvazaŭ kaptitaj inter la Montetoj de la Monako (Mönchsberg) kaj de la Kapuĉeno (Kapuzinerberg).
Sur la maldekstra riverbordo, en la direkto al la Monaka Monteto, la urbo havas la fizionomion de sidejo de eklezia princo: preĝejoj, palacoj, larĝaj placoj, monakejoj kun longaj vicoj da fenestroj, kvietaj kortegoj - sole en la direkto al la rivero amasiĝas la domoj de la burĝaro. Tute alian bildon oni havas sur la dekstra flanko de la rivero: la burĝa urbo ĉirkaŭas la Kapuĉenan Monteton, dume la gigantaj konstruaĵoj de la ekleziaprinca aspekto troviĝas je la periferio. Katedralo kaj Fortikaĵo estas simboloj de ekleziaj kaj de profanaj aŭtoritatoj, ĉar la princ-episkopoj kiel landestroj devis atenti ankaŭ la defendon de la teritorio. Duobla premado - la hegemonio de ekleziaj propraĵoj kaj mallarĝeco diktita de la naturo devigis la burĝanojn, konstrui pli vertikale ol horizontale. En la mallarĝa, laŭvide mezepoka Grenstrateto (Getreidegasse) staras la naskiĝdomo de Wolfgang Amadeus Mozart. En tiu ĉi urbo lia nomo estas pli populara ol la nomoj de ĝiaj konstruemaj regintoj.
Vidindaĵoj
[redakti | redakti fonton]Religiaj ejoj
[redakti | redakti fonton]- Arkiabatejo Sankta Petro
- Dia setlejo Sankta Erentrudis en la sudo de Salcburgo
- Kajetana kirko
- Kapucena monaĥejo
- Katedralo de Salcburgo
- Paroĥcentro Sankta Marteno (Liefering)
- Petra tombejo
- Kirko Sankta Triunuo
- Preĝejo Sankta Erhard
- Preĝejo Ĉieliro de Maria (Mülln)
- Kirko Sankta Mikaelo
- Kirko Sankta Marko
- Kirko Sankta Sebastiano
- pilgrimloko Maria Plain
- Monaĥinejo Nonnberg
- Porpastra seminario (Priesterhaus)
Kasteloj kaj aliaj aferoj
[redakti | redakti fonton]- Chiemseehof
- Citadelo Hohensalzburg
- Ĉevaltrinkigejo
- Domo de la ekzekutisto
- Kastelo Emsburg
- Kastelo Freisaal
- Kastelo Hellbrunn
- Kastelo Kleßheim
- Kastelo Mirabell
- Loĝdomo de la Mozartoj
- Malnova rezidejo, kun galerio
- Naskiĝdomo de Mozart
- Palaco Leopoldskron
- Panoramo de Sattler
- Rezidejo nova
- Robinighof, kastelo rokoka
Servoj
[redakti | redakti fonton]- Salcburga universitato
- Salzburger Volkszeitung: (mallongigo: SVZ) estis ĝis 2014, kun eldonokvanto de nur ĉirkaŭ 8500 ekzempleroj, la plej malgranda tag-gazeto de Aŭstrio. Ĝi aperis ĉiutage kaj servis precipe al la loĝantaro de Salcburgo kaj Distrikto Salzburg-Umgebung.
- Salzburg-muzeo
- Salcburga Barokmuzeo (fermita kaj translokigita)
- Universitato Mozarta de Salcburgo
Famuloj
[redakti | redakti fonton]En Salzburg naskiĝis:
- Adolf Schemel, unua ministroprezidanto post 1945
- Berthold Pürstinger, teologo kaj episkopo
- Christian Doppler, fizikisto
- Felix Baumgartner
- Franz Martin, historiisto
- Friedrich von Lama
- Georg Trakl, poeto
- Hans Makart
- Herbert von Karajan, dirigento
- Martin Kocher
- Michael Becker, etnologo
- Otto la 1-a (Grekio), reĝo
- Raimund Lang, aktoro kaj historiisto
- Renate Aichinger
- Salome Alt, konkubino de Wolf Dietrich
- Tibor Tallián
- Walter Kappacher
- Wolfgang Amadeus Mozart, muzikisto
En Salcburgo loĝis:
- Monako el Salcburgo, verkisto
- Michael Haydn, komponisto
- Stefan Zweig, verkisto
- Thomas Bernhard, verkisto
- Theodor Herzl, ĵurnalisto
En Salcburgo mortis:
- episkopo Hartwig (nehungaro!)
- hungaraj historiistoj Ernő Gerendás kaj László Szalay
- hungara grafikisto Viktor Olgyai
- hungara verkisto Zoltán Szitnyai
- hungardevenaj komponistoj Barna Kováts kaj Andor Losonczy
- nehungara juristo, politikisto kaj komercisto Alfred Maleta.
Esperantistoj:
Partneraj urboj
[redakti | redakti fonton]Ekzistas partneraj rilatoj interalie al la urbo
Vidu ankaŭ
[redakti | redakti fonton]- Fervojlinio Salcburgo-Lamprechtshausen
- Historio de Aŭstrio
- Princĉefepiskoplando Salcburgo
- Salzburg Global Seminar
- Salzburger Autorengruppe
- Salzburger Volkskultur
- Societo pri Salcburgia Regionhistorio
- Trolebusa transporto en Salcburgo
Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]- http://www.visit-salzburg.net
- http://www.salzburg.info
- Salzburg, monda kulturherdaĵo de UNESKO angle france