Pintumo
Pintumo – ne atendata frazo, kiu substrekas sencon de literatura vero, lokita en fino de verko. Pintumo kiel formala maniero estas uzata ĉu en epigramoj, humoreskoj, ĉu en noveloj. Estis unu el plej gravaj stilaj iloj en barokaj verkoj.
Mallonga, ofte rakontofina spritaĵo, kiu postulas bonan komprenon: ĉu Avinjo Byrne kaptis la pintumon? (ReTa Vortaro)
La strukturo de la ŝerco kaj la rolo de la pintumo
[redakti | redakti fonton]La tipa kaj ofta formo de ŝerco konsistas el tri partoj, foje nomataj AAB. Kutime, la unuaj du partoj de AAB-ŝerco dividos iun komunan denominatoron. la unua servas kiel malfermo por ŝerco en kiu la roluloj estos prezentitaj (se ili ekzistas) aŭ la eventoj, kiel ekspozicio, dum la alia prezentos fiksan rakonton, laŭ kiu la detaloj rivelitaj en la malfermo antaŭenigos apartan intrigon. La tria parto de la ŝerco estos la pintumo, kiam fariĝos devio de la komuna denominatoro de partoj A kaj B, kio kaŭzos surprizon inter la aŭskultantoj kaj tiel kreos humuron.
Sekvas ekzemplo de ŝerco de AAB:
- A - Unu sciencisto volis testi, ĉu araneo povas salti eĉ sen kruroj. Li mallevis ĉiujn krurojn al la araneo kaj diris al li: "Saltu!". La araneo ne saltis.
- A - La sciencisto diris al li denove "Saltu!". La araneo ne saltis.
- B - Do la sciencisto tiris konkludojn: araneo sen kruroj ne aŭdas.
Etapoj A reklamas ripetan rakonton, dum kiu la scienculo ordonas al la araneo salti sen kruroj. Laŭ tio, kio estas dirita en la unua parto A, la formita konkludo estas ke araneo sen kruroj ne kapablas salti, sed tiam parto B, la pintumo, devias de ĉi tio kaj alportas neatenditan konkludon, do la humuron.
Ekzistas ankaŭ AB aŭ AAAB-ŝercoj, sed ili estas malpli oftaj. Eĉ en aliaj ŝercoj la frapa linio ĉiam tenos la kondiĉojn de la kontraŭdiro, kiu kondukas al la surprizo, kiu kreas humuron.
