La gaja scienco

Die fröhliche Wissenschaft
literatura verko
Aŭtoroj
Aŭtoro	Friedrich Wilhelm Nietzsche
Lingvoj
Lingvo	germana lingvo
Eldonado
Eldondato	1882
Ĝenro	filozofio

La gaja scienco (germane Die fröhliche Wissenschaft), foje tradukita kiel La ĝoja scienco aŭ La gaja saĝeco, estas libro de Friedrich Nietzsche publikigita en 1882, kaj sekvita de dua eldono en 1887 post la finkompletigo de Tiele parolis Zaratuŝtro kaj Trans bono kaj malbono. Tiu substanca etendo inkludas kvinan libron kaj apendicon de kantoj. Ĝi estis priskribita de Nietzsche kiel "la plej persona el ĉiuj [liaj] libroj", kaj enhavas pli da poemoj ol iu ajn el liaj aliaj verkoj.

La libro estas kutime metita en la meza epoko de Nietzsche, dum kiu liaj verkoj laŭdis la meritojn de scienco, skeptikismo, kaj intelekta disciplino kiel vojoj al mensa libereco. La konfirmo de la provenca tradicio (invokita tra la titolo de la libro) estas tiu de la ĝoja (gaja) "jesa afirmo" de vivo. En La gaja scienco, Nietzsche eksperimentas kun la nocio de povo, sed ne avancas sisteme en tiu teorio. La libro enhavas la unuajn konsiderojn de Nietzsche pri la ideo de la senfina reveno, koncepto kiu iĝos fundamenta en lia venonta verko Tiele parolis Zaratuŝtro kaj en multo de liaj postaj verkoj.

Famaj kaj elstaraj eltiraĵoj el la libro

Pri la morto de Dio

Ĉu vi ne aŭdis pri tiu frenezulo, kiu unu helan matenon ekbruligis poŝlampon, poste kuris al la merkato kaj kriis senĉese: "Mi serĉas Dion! Mi serĉas Dion!" - ĉar multaj el tiuj, kiuj ne kredas je Dio, estis tie kolektitaj en tiu tempo, la viro kaŭzis grandan ridon. Ĉu li estis perdita? demandis unu el ili. Kaj eble li perdiĝis sur la vojo kiel infano? demandis alia. [...] "Kien malaperis Dio?" kriis la frenezulo, "Mi diros al vi kie. Ni mortigis lin - vi kaj mi! Ni ĉiuj estas liaj murdistoj! Sed kiel ni faris tion? Kiel ni sukcesis trinki la maron ĝis la fino? Kian agon ni faris, kiam ni malligis ĉi tiun teron de ĝia suvereno? Ĉu ni ne faladas malsupren kaj malsupren kaj tien kaj reen kaj antaŭen — ĉiudirekten? Ĉu ankoraŭ estas supren kaj malsupren? Ĉu ni ne malvarmiĝos? Ĉu la nokto ne malleviĝas la tutan tempon — pli kaj pli da nokto? Ĉu ne estas neceso ŝalti lumturojn antaŭ tagmezo? Ĉu ni ankoraŭ tute ne aŭdas la bruon de la enterigistoj, kiuj enterigas de Dion? Ĉu ni ankoraŭ tute ne flaras la dian kadukiĝon? - Eĉ putrantaj dioj! Dio mortis! Dio restos morta! Kaj ni mortigis lin!" — De la "Parabolo de la Frenezulo" (Sekcio 125)

La fama deklaro ke "Dio estas morta" ne devus esti interpretita en la laŭvorta signifo. Ĝi estas parabolo, ke religio kaj spiriteco ne plu estas fonto de edukado kaj moralo; kaj por la forlaso de kristanismo kaj malakcepto de la kredo je pli alta potenco. La libro levas la bezonon de nova valorsistemo en foresto de religia moralo, ĉar sen ĝi ne nur religia moralo estos malakceptata sed ankaŭ ajna absoluta, objektiva aŭ universala valorsistemo - Kiu kondukos al la erozio de la absoluta bazo de moralo kaj post nelonge al nihilismo. Nietzsche vidis en la "Volo por si mem" kiel bazon por pli profundaj valoroj ol tiuj de la kristanismo.

La celo de la scienco

Nu, la fina celo de la scienco estas kaŭzi al li, la homo, kiel eble plej multe da plezuro kaj kiel eble plej malmulte da malĝojo. Sed kio se la plezuro kaj malĝojo estas tiel interligitaj en unu ŝnuro, ke ĉiu, kiu volas ĝui kiel eble plej multe de unu, estas devigita preni kiel eble plej multe de la alia? [...] La stoikuloj almenaŭ kredis ke estas tiel, kaj ili estis konsekvencaj en tio, en sia deziro al kiel eble plej malmulte da plezuro, kondiĉe ke ilia malĝojo de vivo estu kiel eble plej malgranda. [...] Eĉ hodiaŭ, vi ankoraŭ havas la elekton - Decidu por vi mem: aŭ kiel eble plej malmulte da plezuro, resume la manko de sufero, kaj fakte tio estas la afero kiun socialistoj kaj politikistoj el ĉiuj partioj honeste rajtas promesi al sia popolo, ĉi tion kaj nenion alian - aŭ kiel eble plej multe da malĝojo, kiel la prezon de la kresko de abundo da plezuroj kaj teneraj ĝojoj, kiu venas ne kiel ilia gusto sed malofta-malofta. ! [...] Fakte, helpe de la scienco, eblas antaŭenigi kaj la unuan celon kaj la alian! Povas esti, ke hodiaŭ ĝi estas pli konata pro sia potenco depreni la homon de la propraĵoj de siaj ĝojoj kaj igi lin pli malvarma, monumenta kaj stoika. Sed tamen li ankaŭ povas esti malkaŝita kiel la granda generatoro de sufero – aŭ tiam li povas esti malkaŝita flanke de la kontraŭa potenco kiu estas en li, flanke de lia grandega kapablo malkaŝi novan ĉielon de ĝojo. — El Eltiraĵo 12 - "Pri la Celo de Scienco"

Senfina reveno

Kaj tiel li dirus al vi: „Ĉi tiu vivo, kiun vi nun vivas kaj kiun vi vivis ĝis nun, vi estos devigita vivi denove kaj denove kaj sennombraj fojoj; kaj nenio renoviĝos en ili, ĉar se ĉio, kio estis, ĉiu doloro kaj ĉiu plezuro, ĉiu penso kaj ĉiu ĝemo, kaj ĉiu afero senlime malpli granda kaj senmezure granda, pro neceso denove okazos ĉe vi; kaj ĉio en la precize sama kunteksto kaj en la sama ordo. — De sekcio 341 - "La gravitpunkto"

Iuj argumentas, ke la intenco de Nietzsche estas cedi kiel ekscii, kio estas nia vera deziro; kaj la mezureco kiun li donas al tio estas en la demando ĉu vi farus ĝin denove; tio estas, kiam vi alfrontas elekton en certa maniero, demandu vin, ĉu vi pretis vivi la sekvojn de tiu elekto denove kaj denove.

Amo de la fato (latine: Amor Fati)

Mi volas aldoni kaj lerni bone, kiel vidi la neceson de aferoj ĉio en la potenco de beleco - tiam mi estos unu el tiuj, kiuj donas belecon al aferoj. Amo de la fato: Ĉi tio ekestos mia amo de nun! — El eltiraĵo 276 "Por la Novjaro"

Referencoj

• Kaufmann, Walter, Nietzsche: Philosopher, Psychologist, Antichrist, Princeton University Press, 1974.
• The Gay Science: With a Prelude in Rhymes and an Appendix of Songs de Friedrich Nietzsche; tradukita, kun komentario, de Walter Kaufmann (Vintage Books, Marto 1974, (ISBN 0-394-71985-9))
• Pérez, Rolando. Towards a Genealogy of the Gay Science: From Toulouse and Barcelona to Nietzsche and Beyond. eHumanista/IVITRA. Volume 5, 2014.