Kaptado
(Best)kaptado aŭ simple kaptado, estas la uzo de aparato por demalproksime kapti beston. Bestoj povas esti kaptitaj por vario de celoj, inkluzivanta manĝaĵon, la pelta komerco, ĉasado, plagokontrolo kaj sovaĝeja administrado.
Bestkaptado estas foje farata de aliaj bestoj aŭ eĉ de plantoj: la Muŝkaptulo metas "kaptilojn" por insektoj kiuj estas altiritaj al ĝi, por manĝi ilin.
Licencojn foje ricevas privatuloj por kapti sovaĝajn bestojn (ekzemple, por serpentoj kaj ratoj), sed tiuj estas monitoritaj pro la timo damaĝi sovaĝajn bestojn. En multaj de la landoj, kaptado sen speciala permesilo estas delikto kontraŭ la leĝo. Krome, pli kaj pli da municipoj havas politikon de kaptado de bestoj por populacioreguligo, en kiu ekzemple vagantaj stratkatoj estas kaptitaj kaj steriligitaj.
Nemortigita kaptado rutine okazas por antaŭenigi esploradon pri bestojn kaj iliaj vivstiloj. La kaptita besto estas alkroĉita al dissendilo aŭ alia spura aparato kaj post kapto, ĝi estas transdonita, kiam necese, al veterinara traktado antaŭ ol reveni denove en la naturon.
Estas multaj specoj de kaptiloj. Por deadfalkaptilo, ĉasisto fosas profundan truon en la grundo kaj kaŝas ĝin tiel la besto falas en la truon kaj ne povas eliri. Alia formo de kaptilo estas maŝo, kiu streĉas ĉirkaŭ la kolo aŭ alia parto de la besto.
Bestprotektaj organizaĵoj asertas, ke doni licencojn por kapti sovaĝajn bestojn damaĝas ilin, eĉ se ĝi estas donita ŝpareme. Krome, la kontraŭuloj al la politiko de kaptado de bestoj asertas, ke tiuj, kiuj aĉetas sovaĝajn bestojn (simioj, papagoj, ktp.) kiel dorlotbestojn, subtenas la industrion kapti tiujn bestojn en triamondaj landoj kaj grave damaĝas la ekologion.
Kaptiloj estas sendistingaj, kaptante la unuan beston kiu tretis ilin. Sennombraj hundoj kaj katoj, cervoj, birdoj kaj aliaj bestoj - inkluzive de minacataj kaj endanĝerigitaj bestoj - ankaŭ estas vunditaj kaj mortigitaj ĉiujare per la kaptiloj. Kaptilaj kontrolaj tempoj varias de unufoje ĉiujn 24 horojn ĝis unufoje ĉiujn 14 tagojn. La regularoj pri kaptado estas malfortaj kaj ekstreme malfacile plenumeblaj, kio signifas, ke nedireblaj kvantoj da besta sufero okazas kaj estas nedokumentita.
Multaj bestoj mortas provante liberigi sin, apud dehidratiĝo, sangoperdo kaj hipotermio. Ofte bestoj iĝas tiel malesperaj, ili provas maĉi aŭ tordi sian propran kaptitan membron por eskapi, rompante dentojn kaj ostojn en la procezo. Kelkaj povas morti pro sangoperdo aŭ ŝoko sed la plej multaj bestoj estos kaptitaj dum tagoj antaŭ ol la kaptisto revenas por mortigi ilin.
Aktuale en 2020, pli ol 100 landoj, inkluzive de EU kaj Ĉinio, malpermesas la uzon de la ŝtalmakzela krurokaptilo. Sed en Usono, ŝtal-makzelaj kaptiloj ne estas nur laŭleĝaj, ili estas la ilo por ĉasistoj kiuj kaptas kaj mortigas milionojn da sovaĝaj bestoj jare por la tutmonda felmerkato. En septembro 2019, Kalifornio iĝis la unua subŝtato en Usono se temas pri malpermesi kapti por komerca kaj distra celo.
Historio
[redakti | redakti fonton]En la fruaj tagoj de la koloniiĝo de Nord-Ameriko, la komerco de peltoj estis ofta inter la nederlandanoj, francoj aŭ angloj kaj la indiĝenaj loĝantaroj. Multaj lokoj kie komerco okazis estis plu-gvidita al kiel komercaj stacioj. Multe da komerco okazita laŭ la Hudsono rivera areo en la frua 1600aj jaroj.