Insulo Iniŝmoro
| Árainn, Árainn Mhór, Inis Mór Inishmore | ||
|---|---|---|
 kruda mrbordo apud Dún Aengus | ||
| insulo | ||
| Akvejo | Atlantiko | |
| Insularo | Britaj Insuloj | |
| Geografia situo | 53° 7′ N, 9° 44′ U (mapo)53.123611111111-9.7275123Koordinatoj: 53° 7′ N, 9° 44′ U (mapo) | |
 Inishmore | ||
|
| ||
| Longo | 14 km | |
| Larĝo | 3 km | |
| Areo | 30,91 km² | |
| Plej alta loko | 123 m | |
| Loĝantaro | 845 (2011) 27 loĝ./km² | |
| Ĉefa loko | Cill Rónáin | |
rifoj de Dun Aengus | ||
Árainn [ˈɑːɾən̠ʲ] (
aŭskultu) (irlande ankaŭ Árainn Mhór aŭ Inis Mór; esperante: Granda Insulo, angle Inishmore) estas insulo antaŭ la okcidenta marbordo de Irlando. Ĝi apartenas al la insularo Aran kaj estas la plej granda kaj plej okcidenta insulo de tiu insularo en la Galiva golfo. Ĝi longas ĉ. 14 km kaj larĝas 3 km. Sur ĝi loĝas 845 homoj (stato: 2011). La insulo estas konata kiel centro de la irlanda lingvo kaj kulturo, krome sur ĝi troviĝas multaj antaŭ- kaj prakristanaj ejoj. La Aran-insuloj apartenas al la regionoj, kie dominas la irlanda lingvo, nomata Gaeltacht (= Irlandlingvio).
Historio
[redakti | redakti fonton]Sur la insulo naskiĝis la poeto Máirtín Ó Direáin kaj la verkisto Liam O’Flaherty. Ĉe ĝia marbordo Brendan la Vojaĝisto konstruis laŭ onidiroj en la jaro 565 sian Curragh kaj ekvojaĝis trans la Atlantiko (Navigatio Sancti Brendani).
En 2014 okazis en Poll na bPéist, nome rektangula natura akvobaseno ĉe la Atlantika marbordo, la “Red Bull Cliff Diving”, konkurso de saltado de rifoj. [1]
Turismo kaj trafiko
[redakti | redakti fonton]Árainn estas ŝatata turisma celo. La turistoj povas malkovri la insulon tra migravojoj, per ĉevalĉaroj, per biciklo kaj busetoj. Per pramo la insulo Árainn estas ligita kun Doolin kaj Ros an Mhíl en Connemara. En Cill Éinne (Killeany), sude de Cill Rónáin, troviĝas la flughaveno de la insulo, kiun Aer Arann plurfoje tage per aviadilo de la tipo Britten-Norman BN-2 Islander alflugas de Inverin. La ĉefa loko de la insulo estas Cill Rónáin (Kilronan), kie troviĝas la haveno por la pramo. Cill Rónáin havas hotelojn kaj junulargastejon, malgrandan supermerkaton kaj gastejojn. Ĝenerale dominas sur Árainn la taga turismo. Precipe la pramo ebligas rapidan alveturadon de Doolin al la insulo Árainn kaj la turisma kulmino, la Klifoj de Moher.
Konstruaĵoj kaj historiaj ejoj
[redakti | redakti fonton]- ruino de la kastelo Arkyn, burgo el la 16ª jarcento
- Dún Dúchathair aŭ Doocaher (esperante: la nigra fortreso), fortreso kun tiel nomata rajdista baraĵo
- St. Eany’s Well kaj preĝejo kun restaĵoj de la en la 19a jarcento disfalita ronda turo de Turmartin
- Na Seacht dTeampaill (esperante: la sep preĝejoj), ruinoj de prakristanaj preĝejoj (preĝejo Sankta Kieran, preĝejo Kilchoran, Templebrecan, Templenaneeve – preĝejo de la sanktuloj, templo Benen, templo MacDuagh, templo Soorney)
- Kloŝano, inter ili la fama Clochán na Carraige, la sola komplete konservita sur la Aran-insuloj
- Dún Aonghasa, la plej fama el la Dunoj aŭ ŝtonfortikaĵoj en Irlando kiu aĝas pli ol 3000 jarojn
- Dún Eochla kaj Dún Eoghanachta estas pliaj rondaj fortikaĵoj
- kelkaj dolmenoj (ekzemple Oghil Wedge tomb) kaj ŝtonaj krucoj
- preĝejo Sankta Benan, la plej malgranda oratorio de Irlando
- Leachtanna cuimhne, tipo de ŝajntomboj, kiu ĉefe troviĝas sur la insulo Áirann
Sur la insulo estas registritaj pli ol 30 antaŭ kaj prahistoriaj trovitejoj.
Fotaro
[redakti | redakti fonton]-
Dún Eochla -
Na Seacht dTeampaill -
Oghill (Eochaill) -
strando en Kilronan
