Florido

Florido; State of Florida
(Flago de Florido)	(Blazono de Florido)
	Ŝtata kromnomo: The Sunshine State (la sunbrila ŝtato)
	Aliaj subŝtatoj de Usono
Ĉefurbo	Tallahassee
Plej granda urbo	Jacksonville
Guberniestro	Ron DeSantis; (ekde 8-a de januaro 2019)
Areo	170.304 km² (22)
- Tero	140.000 km²
- Akvo	30.000 km² (17,9 %)
	Loĝantaro (2020)
- Loĝantaro	21 538 187 (4-a)
- Denso	126,47 /km² (8-a)
	Aliĝo
- Dato	3-a de marto 1845
- Ordo	27
Horzono	EST: UTC-5/-4
Latitudo	24° 27' N al 31° N
Longitudo	80° 02'U al 87° 38' U
Larĝeco	582 km
Longeco	721 km
Alteco
- Plej alta	105 m
- Meza alteco	30 m
- Plej malalta	0 m
	Mallongigoj
- USPS	FL
- ISO 3166-2	US-FL
Retejo	myflorida.com
	v • d • r

Florido (angle Florida [FLOR-i-da]) estas subŝtato de Usono. Ĝi fariĝis la 27-a ŝtato de Usono je la 3-a de marto 1845.

Kennedy Kosmocentro, de kie NASA lanĉas kosmopramojn kaj direktas kosmo-vojaĝojn, troviĝas en Cape Canaveral, apud la orienta bordo de Florido. La ekonomio de Florido baziĝas grandparte sur turismo. Inter la vidindaĵoj estas plaĝoj apud la Atlantiko kaj la Golfo de Meksiko, kaj Dizni-Mondo proksime al Orlando.

Geografio

La granda parto de la duoninsulo de Florido konsistas el marĉoj. Florido estas konata pro la produktado de citrusaj fruktoj. Bestoj ofte vidataj en Florido estas aligatoroj, manatoj, delfenoj, pelikanoj, flamengoj kaj aliaj.

La Florida Patotenilo aŭ en angla Florida Panhandle, Northwest Florida (Nordokcidenta Florido), aŭ West Florida (Okcidenta Florido), neformala, neoficiala termino por la nordokcidenta parto de Florido, estas strio de tero ĉirkaŭ 200 mejlojn longa kaj 50 al 100 mejlojn larĝa (320 km por 80 al 160 km), kuŝa inter Alabamo norde kaj okcidente, Georgio ankaŭ norde, kaj la Golfo de Meksiko sude.

Alia foja divio distingas inter ‎Norda Florido, Centra Florido kaj Suda Florido.

La Floridaj Rifoj aŭ en angla Florida Keys [kiis] estas koral-rifa arkipelago situanta ĉe la suda marbordo de Florido, formante la plej sudan parton de la kontinenta Usono. Ili komencas ĉe la plej suda marbordo de la Florida duoninsulo, ĉirkaŭ 24 km sude de Miami, kaj etendas kiel arko sud-sudokcidenten kaj poste okcidenten al Key West, nome la plej okcidenta de la loĝataj insuloj, kaj al la neloĝataj Dry Tortugas.

Historio

Hispana Florido (hispane La Florida) estis la unua grava eŭropa terpostulo kaj provo de setlado en Nord-Ameriko dum la eŭropa Epoko de Malkovroj. La Florida estis parto de la Ĝeneralkapitana Oficejo de Kubo en la Vicreĝlando de Nova Hispanio kaj de la Hispana Imperio dum la Hispana koloniado de Ameriko. Kvankam ĝiaj limoj neniam estis klare aŭ formale difinitaj, la teritorio komence estis multe pli granda ol la nuna ŝtato Florido, etendiĝante super granda parto de tio, kio nun estas Sudorienta Usono, inkluzive de la tuta nuna Florido kaj partoj de Georgio,^[1] Sud-Karolino,^[2] Norda Karolino, Alabamo, Misisipio kaj Luiziano. Hispanio bazis sian postulon je ĉi tiu vasta regiono sur pluraj ampleksaj ekspedicioj entreprenitaj dum la 16-a jarcento.

Politiko

Florido estis loko de disputa rezulto en la balotado de 2000 por Prezidanto de Usono. Post du rekalkuloj, la Alta Tribunalo de Usono eventuale ĉesigis la rekalkuladon kaj George W. Bush gajnis la 25 grandajn voĉojn de Florida. Rezulte de tio li fariĝis la Prezidanto. La frato de la Prezidanto, Jeb Bush, estis la ŝtatestro de Florido.

Demografio

La plej grandaj urboj de Florido:

Aliaj urboj estas Sarasota, Daytona Beach...

Pro la bona vetero kaj leĝoj favoraj al maljunuloj, multaj homoj translokiĝas al Florido post emeritiĝo. Preskaŭ 19 procento de la loĝantaro estas pli ol 65 jaraĝa. Multaj homoj el Kubo provas enmigri al Usono per boato al Florido. En 1980 pli ol 100,000 kubaj rifuĝintoj eniris, plejparte tra Florido, dum la boata veturigo Mariel.

Kulturo

La kulturo de Florido estas simila al aliaj Sud-Usonaj ŝtatoj, aparte en norda kaj centra Florido, kaj la suda influiĝis iel per hispania kulturo, per sia historio en Nova Hispanio kaj ankaŭ per enmigrado el Kubo kaj Porto-Riko.

Estas stereotipo en Usono ke Florido estas la plej freneza ŝtato.^[3]

Referencoj

↑ (3 August 2011) “Murder and Martyrdom in Spanish Florida: Don Juan and the Guale uprising of 1597”, Anthropological Papers of the American Museum of Natural History 95, p. 40. doi:10.5531/sp.anth.0095.
↑ (30 December 2008) Linda S. Cordell: Archaeology in America: An Encyclopedia. ABC-CLIO. ISBN 978-0-313-02189-3. “The first capital of La Florida was founded at Santa Elena in 1566 (at present Parris Island, South Carolina) with St. Augustine serving as a separate military post.”.
↑ http://tvtropes.org/pmwiki/pmwiki.php/Main/OnlyInFlorida