Berninches
| Berninches | |||
|---|---|---|---|
 | |||
municipo en Hispanio  vd
| |||
|
| |||
| Blazono | |||
| Administrado | |||
| Lando | Hispanio | ||
| Regiono | Kastilio-Manĉo | ||
| Provinco | Gvadalaĥaro | ||
| Komarko | Alkario | ||
| Poŝtkodo | 19133 | ||
| Retpaĝaro | retejo | ||
| Demografio | |||
| Loĝantaro | 50 (2023) [ ] | ||
| Loĝdenso | 1 loĝ./km² | ||
| Geografio | |||
| Geografia situo | 40° 34′ N, 2° 48′ U (mapo)40.572777777778-2.7997222222222Koordinatoj: 40° 34′ N, 2° 48′ U (mapo) [ ] | ||
| Alto | 930 m [ ] | ||
| Areo | 35,2 km² (3 520 ha) [ ] | ||
| |||
| |||
| |||
|
| |||
| Alia projekto | |||
 Vikimedia Komunejo Berninches [ ]
| |||
Berninches [berNINĉes] estas municipo en Hispanio, en la aŭtonoma komunumo, do regiono Kastilio-Manĉo kaj la provinco Gvadalaĥaro. Laŭ la stato de 2023 en la municipo vivis 50 loĝantoj sur areo de 35,2 kvadrataj kilometroj, kio rezultigas loĝdenson de 1,4 loĝantoj/km².
Situo
[redakti | redakti fonton]Berninches situas en la nordorienta parto de Kastilio-Manĉo en la komarko aŭ distrikto Alkario en la sudokcidenta kvarono de la Provinco Gvadalaĥaro, je 930 msm. La geografiaj koordinatoj estas 37º 56' N, 6º 37' Ok. Najbaras la municipoj Alhóndiga, Alocén, Auñón, Fuentelencina, Peñalver, San Andrés del Rey, Budia kaj El Olivar.
Geografio
[redakti | redakti fonton]Ĝi situas ĉe la elfluejo de la valo kiun formas la rivero Arlés, sur deklivo nome "Las Matas". Tiu situo sur deklivo devigis konstruadon sur "teracoj", por superi la misnivelojn.
Tiu valo estas okupita de ĉerivera arbaro kaj fruktoĝardenoj por irigacio (legomoj, fruktoj, ktp). Dume la sekaj areoj (tritiko, hordeo kaj sunfloro, ĉefe) estas kultivataj en la paramo, multe pli ebena kaj seka. Antikve, oni produktis vinon kaj oleon, kiuj esti produktita en la muelejo, kaj tiele la hegemonia pejzaĝo estis de olivarboj kaj vitejoj, sed lastatempe ili estis iom abandonitaj.
La kamparoj estas loĝata de anzinoj kaj roburoj, ĉefe en la arbaroj Dureos, Herreras, Gimeno kaj Rodeiros. Inter la naturaj plantoj elstaras la lavendo (antaŭe bone pagita kaj laborita), la timiano, la satureo, la kamomilo, la kampara teo, la sumako, kratagoj kaj rubusoj, inter aliaj. Kaj inter tia vegetaĵaro svarmis zume la abeloj kiuj produktas la faman mielo de la Alkario.
Inter la faŭno de la municipa teritorio troviĝas la leporo, la kuniklo, la vulpo, la apro kaj la kapreolo, krom birdoj kiaj la ruĝa perdriko, la palumbo, la turto, la falko, la buteo kaj la gipo.
Priskribo
[redakti | redakti fonton]
La ĉefa placo estas la kerno de la vilaĝo, kun sia paroĥa preĝejo de Nia Sinjorino de la Asunción (Ĉieliro), de la 16-a jarcento, kies retablo baroka ĵus restaŭriĝis; la urbodomo estas nova konstruaĵo; estas nova ulmo (ĉar antaŭa centjara falis viktimo de la terura grafiozo); estas murpilkejo, kaj fontano duŝpruca. Tra la cetero de la vilaĝo disas aliaj kvar fontanoj: Estefanía (en la kronikoj nomit "Estebanía", kaj la plej aĝa ĉe la suprenirejo de la enirejo al la vilaĝo); la fontano de la Mezo; la fontano Cajón (Tirkesto), multe pli moderna kaj situa ĉe la elirejo de la vilaĝo al la ermitejo de la Soledad (Soleco), kaj aliaj pli nova sennoma, iom pli malsupre.
Historio
[redakti | redakti fonton]Mezepoko
[redakti | redakti fonton]Kvankam estas aliaj referencoj kiuj indikas iaman alandalusan kampardomaron, la unua skribita mencio de Berninches datas el la 4-a de novembro 1187, kaj en tiu la papo Gregorio la 8-a publikigis la duan Buleon de konfirmon de la Ordeno de Kalatrava, kaj inkludas inter ties novaj posedaĵoj Zorita de los Canes, Almoguera, Vállaga, Almonacid de Zorita, Pangía, Auñón, Hueva, la duonon de Moratilla de los Meleros, Cogolludo, La Mierla, la heredaĵon en Molina de Aragón kaj El Collado de Berninches. Poste, en 1189, Raimundo, abato de la monaĥejo de Monsalud de Córcoles, vendis kontraŭ "onze moros" (dekunu maŭroj, supozeble sklavoj) la rajtoj sur El Collado kaj Berninches al la Ordeno de Kalatrava, kies superulo estis tiam Nuño Pérez de Quiñones, kvara superulo el la fondo de la Ordeno.
Dum la 13-a kaj 14-a jarcentoj pluas konfliktoj inter la diversaj senjoroj, la urbaj konsilantaroj kaj la superuloj de la Ordeno. Same estas mencioj pri la aligo de la loĝantoj de setlejoj kiuj senloĝiĝis nome El Collado kaj La Golosa (8-a de novembro de 1391). Dum jaroj pluis la konfliktoj pri tiuj aferoj.
20-a jarcento
[redakti | redakti fonton]Post la Hispana Enlanda Milito la loĝantaro falis el pinto en 1950 al 58, tio estis oni perdis loĝantojn pro diversaj tialoj: nome bataloj, prizono, politika persekutado, malsato ktp. Meze de la 20a jarcento la loĝantaro de multaj vilaĝoj de la regiono atingis pinton, kaj ankaŭ ĉe Berninches, sed poste okazis elmigrado, senloĝigo kaj maljuniĝo de la loĝantaro ĉefe dum la 1960-aj kaj 1970-aj jaroj, kaj ankaŭ ĉe Berninches kie oni falis al 58 lokuloj en 2016 kaj al 50 en 2023.
Ekonomio
[redakti | redakti fonton]Agrikulturo kaj brutobredado tradicie. Servoj kaj loĝejoj.
Bibliografio
[redakti | redakti fonton]- Enrique Rodríguez-Picavea Matilla. Documentos para el estudio de la Orden de Calatrava en la Meseta meriodinal castellana (1102-1302). Cuadernos de Historia Medieval. ISSN 1139-756X
- Francisco Fernández Izquierdo. Órdenes militares y régimen señorial: los dominios de Calatrava en tierras de la provincia de Guadalajara. siglos XI-XVI.
- Juan Catalina García y Manuel Pérez-Villaamil. Memorial histórico español: colección de documentos, opúsculos y antigüedades.
- Archivo Municipal de Berninches, Carpeta-1, Legajo nº1.
