4-Pirono

Vidu ankaŭ: 2-Pirono kaj Piridino

4-Piranono
Kemia formulo	C5H4O2
Bastona kemia strukturo de la Pirono
Tridimensia kemia strukturo de la Pirono
Alternativa(j) nomo(j)
Gama-pirono 4-Piranono
CAS-numero-kodo	108-97-4
ChemSpider kodo	7680
PubChem-kodo	7968
Fizikaj proprecoj
Aspekto	senkolora aŭ blanka solidaĵo
Molmaso	96,08556 g mol−1
Denseco	1,192 g/cm−3
Fandpunkto	33°C
Bolpunkto	212,5°C
Refrakta indico	$n_{761}^{20}$ 1,5238
Ekflama temperaturo	101,1°C
Solvebleco	Akvo:solvebla
Memsparka temperaturo	740°C
Mortiga dozo (LD50)	1410 mg/kg (buŝe)
GHS etikedigo de kemiaĵoj
GHS Damaĝo Piktogramo
GHS Signalvorto	Averto
GHS Deklaroj pri damaĝoj	H315, H319, H335
GHS Deklaroj pri antaŭgardoj	P261, P264, P264 265, P271, P280, P302 352, P304 340, P305 351 338, P319, P321, P332 317, P337 317, P362 364, P403 233, P405, P501
Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo (25 °C kaj 100 kPa)

4-Pirono aŭ 4-piranono estas organika kombinaĵo rezultanta per senkarboksiligo de kelidonata acido. Ĝi estas senkolora aŭ blanka solidaĵo, solvebla en akvo. 4-Pirono posedas 5 karbonatomojn, 4 hidrogenatomojn kaj 2 oksigenatomojn. 4-Pirono uzatas en kemiaj sintezoj kaj en la preparado de farmaciaĵoj kaj aliaj derivaĵoj.

Ĝi estas izomero de 2-Pirono.

Sintezoj

Sintezo 1

• Preparado de la 4-pirono per senkarboksiligo de kelidonata acido:

${\mathsf {{\xrightarrow[{-2\,CO_{2}}]{}}\,}}$

Sintezo 2

• Preparado de la 4-pirono per reduktado de la maltolo:

${\mathsf {{\xrightarrow[{}]{[H]}}\,}}$

Sintezo 3

• Preparado de la 4-pirono per reduktado de koĵata acido:

${\mathsf {{\xrightarrow[{}]{[H]}}\,}}$

Sintezo 4

• Preparado de la 4-pirono per reduktado de la dehidroacetata acido:

${\mathsf {{\xrightarrow[{}]{[H]}}\,}}$

Sintezo 5

• Preparado de la 4-piridono per traktado de 4-pirono kaj amoniako:

${\mathsf {{\xrightarrow[{}]{}}\,}}$

Sintezo 6

• Preparado de la tetrahidro-4-piranono per reduktigo de la 4-pirono:

${\mathsf {{\xrightarrow[{}]{[H]}}\,}}$

Vidu ankaŭ

• Piroloj