Szabolcs-Szatmár-Bereg

Szabolcs-Szatmár-Bereg
hungare: Szabolcs-Szatmár-Bereg, slovake: Sabolčsko-satmársko-berežská župa
departemento en Hungario
kastelo Báthory en Nyírbátor
Situo de departemento Szabolcs-Szatmár-Bereg en Hungario (klakmapo)
Blazono
Oficiala nomo: Szabolcs-Szatmár-Bereg megye
Lando	Hungario
Historia regiono	Hungara reĝlando Departemento Szabolcs Departemento Sătmar
Riveroj	4  - Tiso  - Someș  - Tur  - Crasna
Situo	Nyíregyháza
- koordinatoj	47° 57′ 11″ N 21° 43′ 37″ O (mapo)
Ĉefurbo	Nyíregyháza
Areo	5 935,83 km² (593 583 ha)
Loĝantaro	529 381 (2022)
Denseco	89 loĝ./km²
Horzono	MET (UTC 1)
- somera tempo	MEST (UTC 2)
ISO 3166-2	HU-SZ
Situo de la departementa urbo enkadre de Hungario Situo de la departementa urbo enkadre de Hungario
Vikimedia Komunejo: Szabolcs-Szatmár-Bereg County
Retpaĝo: www.szszbmo.hu

La departemento Szabolcs-Szatmár-Bereg (pron. sabolĉ-satma'r-bereg) situas nordoriente en Hungario, ĝi estas najbara al departementoj de Borsod-Abaúj-Zemplén kaj Hajdú-Bihar. Grava rivero de la departemento estas Tiso (hungare Tisza).

Historio

Departementejo Nyíregyháza

La departemento formiĝis en 1950 per kunigo de la (tiam t.n. fortik(aĵ)aj) departementoj Szabolcs, Bereg, Ugocsa kaj Ung kiel Szabolcs-Szatmár. La nomo ŝanĝiĝis la 1-an de januaro 1990 al Szabolcs-Szatmár-Bereg. Tiu regiono ĉiam apartenis al la plej malriĉaj de Hungario, sed de tie venis multaj famaj homoj (Zsigmond Móricz verkisto, Bertalan Farkas sola hungara kosmovojaĝinto, József Torgyán hungara politikisto, prezidinto de la Partio de Sendependaj Etbienuloj; György Bessenyei verkisto en la 18-a jc.).

Ekonomio

La agro de la departemento ne estas bonkvalita (ofte sabla aŭ elformita el iamaj marĉoj, apudriveraj areoj). Kulturplantoj estas tabakplanto, pomarbo. Dum la socialisma epoko la varoeksporto al la Sovetunio okazis tra la regiono, kio donis iom da eblecon por la departamento. Post kolapso de la socialismo, la regiono denove malriĉiĝis, falis la eksporto je pomo.

En la departemento vivas multaj ciganoj, kiuj kelkloke jam donas plimulton en vilaĝoj.

Akvoj

Parte navigebla rivero estas Tiso, alfluantoj estas Somesul, Tur (rivero), Crasna (rivero), fine Orienta ĉefkanalo estas elfluanto.

Trafiko

En la fruaj tempoj konstruiĝis aliĝa fervoja linio inter Kassa kaj Debrecen, kiu trairas la departementon. Záhony estas grava nodo kaj limpasejo al Ukraino. Aŭtoŝoseo M3 atingis la departementon.

Limpasejoj

• Vállaj-Csanálos
• Csenger-Óvári
• Csengersima-Pete
• Barabás
• Lónya
• Záhony
• Tiszabecs-Vilok
• Beregsurány

Komunumoj

Urboj de la departemento, samtempe subregionaj centroj

Nyíregyháza estas ankaŭ departementejo kune kun departementa rajto.

Baktalórántháza	Csenger	Fehérgyarmat	Ibrány	Kisvárda	Mátészalka
Nagykálló	Nyírbátor	Nyíregyháza	Tiszavasvári	Vásárosnamény

Simplaj urboj de la departemento

Ajak	Balkány	Demecser	Dombrád	Kemecse	Mándok
Máriapócs	Nagyecsed	Nagyhalász	Nyírlugos	Nyírmada	Nyírtelek
Rakamaz	Tiszalök	Újfehértó	Vaja	Záhony

Grandvilaĝoj

Buj	Gávavencsellő	Hodász	Kállósemjén	Kölcse	Levelek
Mérk	Nyírbéltek	Nyírbogát	Nyírmeggyes	Ököritófülpös	Porcsalma
Tarpa	Tiszabecs	Tiszadob	Tuzsér	Tyukod

Gravaj komunumoj

• Nyíregyháza, centro de la depertamento
• Baktalórántháza
• Csenger
• Demecser
• Dombrád
• Fehérgyarmat
• Ibrány
• Kisvárda, ruino de fortikaĵoj
• Máriapócs fama grekkatolika preĝejo el la 18-a jarcento
• Mátészalka de kie emigris la gepatroj de Tony Curtis
• Nagyecsed
• Nagyhalász
• Nagykálló
• Nyírbátor
• Rakamaz
• Tiszalök (granda akvoenergia centralo)
• Tiszavasvári
• Újfehértó
• Vásárosnamény
• Záhony, limtrapaŝejo al Ukrainio

Gravaj aliaj setlejoj

• Csaroda mezepoka preĝejo
• Szatmárcseke tombo de Ferenc Kölcsey; boatosimilaj tombaj steleoj el ligno
• Tákos mezepoka preĝejo
• Túristvándi akva muelejo el ligno
• Tarpa seka muelejo (funkciiginta per ĉevalo) el ligno
• Tiszacsécse naskiĝloko de Zsigmond Móricz, memordomo
• Tiszabercel naskiĝloko de György Bessenyei

Vilaĝoj

Anarcs		Fülpösdaróc		Pócspetri		Nyírcsaholy		Penészlek		Tiszabezdéd
Apagy		Gacsály		Rétközberencs		Nyírcsászári		Penyige		Tiszacsécse
Aranyosapáti		Garbolc		Kisszekeres		Nyírderzs		Petneháza		Tiszadada
Balsa		Géberjén		Kisvarsány		Nyírgelse		Piricse		Tiszaeszlár
Barabás		Gelénes		Kocsord		Nyírgyulaj		Pusztadobos		Tiszakanyár
Bátorliget		Gemzse		Komlódtótfalu		Nyíribrony		Ramocsaháza		Tiszakerecseny
Benk		Gégény		Komoró		Nyírjákó		Rápolt		Tiszakóród
Beregdaróc		Geszteréd		Kömörő		Nyírkarász		Rohod		Tiszamogyorós
Beregsurány		Gulács		Kótaj		Nyírkáta		Rozsály		Tiszanagyfalu
Berkesz		Győröcske		Laskod		Nyírkércs		Sényő		Tiszarád
Besenyőd		Győrtelek		Lónya		Nyírlövő		Sonkád		Tiszaszalka
Beszterec		Gyügye		Lövőpetri		Nyírmihálydi		Szabolcs (vilaĝo)		Tiszaszentmárton
Biri		Gyulaháza		Magosliget		Nyírparasznya		Szabolcsbáka		Tiszatelek
Botpalád		Gyüre		Magy		Nyírpazony		Szabolcsveresmart		Tiszavid
Bököny		Hermánszeg		Mánd		Nyírpilis		Szakoly		Tisztaberek
		Hetefejércse		Mándok		Nyírtass		Szamosangyalos		Tivadar
Cégénydányád		Ilk		Márokpapi		Nyírtelek		Szamosbecs		Tornyospálca
Csaholc		Jánd		Mátyus		Nyírtét		Szamoskér		Tunyogmatolcs
Csaroda		Jánkmajtis		Méhtelek		Nyírtura		Szamossályi		Túristvándi
Császló		Jármi		Mezőladány		Nyírvasvári		Szamosszeg		Túrricse
Csegöld		Jéke		Milota		Olcsva		Szamostatárfalva		Ura
Csengersima		Kálmánháza		Nagyar		Olcsvaapáti		Szamosújlak		Uszka
Csengerújfalu		Kántorjánosi		Nábrád		Ópályi		Szatmárcseke		Újdombrád
Darnó		Kék		Nagycserkesz		Ömböly		Székely		Újkenéz
Döge		Kékcse		Nagydobos		Őr		Szorgalmatos		Vasmegyer
Encsencs		Kérsemjén		Nagyhódos		Panyola		Tákos		Vállaj
Eperjeske		Kisar		Nagyszekeres		Pap (vilaĝo)		Terem		Vámosatya
Érpatak		Kishódos		Nagyvarsány		Papos		Tiborszállás		Vámosoroszi
Fábiánháza		Kisléta		Napkor		Paszab		Timár		Zajta
Fényeslitke		Kisnamény		Nemesborzova		Pátroha		Tiszaadony		Zsarolyán
Fülesd		Kispalád		Nyírbogdány		Pátyod		Tiszabercel		Zsurk

krome Ófehértó.

Eksteraj ligoj en la hungara

• http://www.nefelejcs.com/nyito/nyito2.htm Arkivigite je 2004-04-02 per la retarkivo Wayback Machine