Turgeco

Turgeco (aŭ Turga premo) estas esprimo de plantofiziologio kaj ĉelbiologio. Ĝi estas la premo de ĉellikvo sur la ĉela muro. Se la osmoza valoro en la ĉelo estas pli alta ol en la ĉirkaŭanta apoplasto, ĝi ensorbas per deplasmolizo akvon. La plialtiĝanta premo en la ĉelo streĉas la ĉirkaŭantan ĉelan muron. La elasta murapremo kompensas la turgecon. Je ĝia plej alta valoro la ĉelo atingas la staton de „plena turgeco“. La ĉelo nomiĝas tiam plenturga. Se la osmoza valoro de la ĉirkaŭanta medio pli alta ol tiu en la ĉelodes (hipertona medio), la turgeco sinkas. Potoplasto loziĝas de la ĉela muro (→ plasmolizo). La kunlaboro de turgeco kaj premo de la ĉela muro kaŭzas la stabileco de herbaj, neligniĝintaj plantoj.

osmazaj statoj de plantĉelo (plasmolizo) super la bildoj: hopertona, izotona, hipotona
sub la bildoj: plasmolizo, limplasmolizo, turgeco

La turgo en plantĉelo havas valoron de 0,07 ĝis 4 Megapaskalo.

La efiko de la turgeco

bazilio (Ocimum basilicum) returgiganta post akvumado

Glandohistoj kapablas helpe de la turgo eligi sekreciojn. Pere de la ŝanĝado de la turgeco la planto povas kontroli la malfermitecon de la stomoj. Kelkaj plantoj (likvidpremdisigantoj) disigas la semojn helpe de turgoĵetiloj, ekzemple impatientoj), povas estiĝi premojn ĝis 1,5 megapaskalo (ĉ. 15 bar) kaj la semoj estas ŝprucigataj ĝis 12 m (ŝpruckukumo) (Ecballium elaterium).

Literaturo

• Eduard Strasburger (Begründer), Peter Sitte (Bearbeiter), Elmar W. Weiler, Joachim W. Kadereit, Andreas Bresinsky, Christian Körner (Autoren): Lehrbuch der Botanik für Hochschulen. 35. Auflage. Spektrum, Heidelberg, Berlin 2002, ISBN 3-8274-1010-X.

Eksteraj ligiloj

• NetLogo Simulationsmodell des osmotischen Anschwellens von Zellen (Java Applet für schnelle PCs) Arkivigite je 2011-02-17 per la retarkivo Wayback Machine
• NetLogo Simulationsmodell des osmotischen Anschwellens von Zellen (Java Applet für langsame PCs) Arkivigite je 2011-07-06 per la retarkivo Wayback Machine
• Magnetsonde zur Messung des Turgors