Tombejo meza de Gotha
La Tombejo meza de Gotha (germane: Mittlerer Gottesacker aŭ Friedhof II) estis unu el la malnovaj tombejoj de la urbo Gotha.
Historio
redakti
Ĉar post pli ol 200 jaroj la Malnova tombejo apenaŭ ne plu havis lokon por entombigoj, oni instalis en 1757 rekte supre de ĝi novan tombejon. Limigis lin la Eisenacher-strato, Sonneborner-strato kaj Karl-Schwarz-strato.
La unua tie ĉi entombigita kadavro estis de altranga prusa soldato, kiu dum batalo en la urboparto Schlichte mortpafitis far aŭstra soldato en la 19.9.1757.[1] La novan tombejon multaj tradiciaj familioj tamen ne akceptis tuj. Kelkaj daŭre uzis la Malnovan tombejon kun ĝiaj maŭzoleoj. Definitiva fermo de la unua tombejo estis nur en 1874. En 1831 oni konstruigis sur la tereno tombeja loĝejon por la administranto kaj kadavrodeponejon. Per urba decido venis la definitiva fino de la tombejouzo en aprilo 1883.[2]
En la 1933-a jaro oni vidis ankoraŭ 109 tombojn sur la tombejo[3]sed ofte temis pri tomboj por pluraj familianoj. 80 de la tomboj estis laŭlonge de la tombeja muro.
En novembro 1968 komenciĝis la malplenigon de la tombejo fare de VEB Grünanlagen und Friedhofswesen. Nur 16 kulturhistorie kaj urbohistorie elstaraj tomboj (i.a. de Arnoldi kaj Ekhof) konservitis kaj restarigitis sur la Ĉefa tombejo.[4] En la kuro de la 1969-a jaro ĉiuj tomboj komplete forprenitis kaj restis nur la ĉirkaŭanta muraro kaj la kadavrodeponejo el la 18-a jarcento. Ĝi alikonstruitis kaj gastigis unue la urban infanĝardenon 8. März (1970-90), poste la evangelian infanĝardenon (1990-93), la unuan evangelian bazlernejon (septembro 1993 ĝis aŭgusto 1995) kaj la far Diakoniewerk tenata porjunulara klubo New E-Haŭs (1996-2012).[5] Ekde tiam la ejo ne plu havas iun funkcion.
En la 21.5.1993, okaze de la 215-a datreveno naskiĝtaga de Ernst Wilhelm Arnoldi, lia tomboŝtono estis restarigita en la orienta parto de la parka tereno, sed ne ĉe la originala situo (ĉ. 10 m for). Lernantoj de la proksima gimnazio, kiu nomitis por Arnoldi, honoras la graveculon ĉiun jaron per almeto de floro-bukedo.
Tomboj de elstaruloj
redaktiJen ekzemplo de gravaj personoj kiuj estis enterigitaj tie ĉi:
- Conrad Ekhof (1720–1778), aktoro, "patro de germana teatroarto"
- Johann Gottfried Geißler (1726–1800), lernejestro
- Rudolph Zacharias Becker (1752–1822), verkisto kaj eldonisto
- Samuel Élisée von Bridel (1761–1828), bibliotekisto kaj poeto
- Georg Engelhard (1778–1830), ĉefpresisto
- Adam Weishaupt (1748–1830), fondinto de la ordeno de la Iluminatoj
- Ernst Friedrich von Schlotheim (1764–1832), botanikisto kaj oficisto
- Anton von Carlowitz (1785–1840), ŝtata ministro
- Ernst Wilhelm Arnoldi (1778–1841), entreprenisto kaj fondinto de la unua banko por vivoasekuro en Germanlando
- Friedrich Christoph Perthes (1772–1843), libroldonisto kaj kunfondinto de Börsenverein
- Carl Christian Friedrich Glenck (1779–1845), entreprenisto
- Friedrich August Ukert (1780–1851), filologo kaj historiisto
- Valentin Christian Friedrich Rost (1790–1862), filologo kaj direktoro de la Banko pri vivasekuroj de Gotha
- Ernst Behm (1830–1884), geografo
La pestpordeto
redaktiInteresa estas eta, mure fermita pordeto maldekstre de la enirejo ĉe Eisenacher-strato kun la populara nomo Pestpförtchen. Ĝi originas de la Malnova tombejo kaj portas la daton 1554 vertice. Laŭ la legendo pri tiu ĉi pordeto la kadavroj estis portataj tombejen tra ĝi, kiam furoris epidemio en la urbo. Laŭ konsilio de migranta frokulo oni murfermis ĝin - kaj la pesto abrupte ĉesis. La legendo malpermesas la reforigon de la ŝtopaĵo por ne plu enlasi la peston en la urbon. Post la forigo de la muroj de la Malnova tombejo oni respektis tiun ĉi legendon kaj enmetis la pordeton en la ĉirkaŭbaraĵon de la nova tombejo.
Eksteraj ligiloj
redakti- Pri la tombejoj de Gotha sur la urba retpaĝaro. Arkivigite je 2018-03-16 per la retarkivo Wayback Machine
Subnotoj
redakti- ↑ Louis Schmidt: Ein Gang über unseren ältesten Friedhof, Gotha o.J., Seite 5
- ↑ Gothaer Bürgerbuch. Amtliche Sammlung der Ortsstatute, Verträge, Polizeiverordnungen und sonstigen behördlichen Vorschriften, Gotha 1899
- ↑ Rund um den Friedenstein, Nr. 15, Gotha 1933
- ↑ Alte Steine ziehen um, in: Gothaer Heimatzeitung, 28. November 1968
- ↑ Matthias Wenzel: Dokumentation zur Geschichte des Friedhofs II, Gotha 2014, S. 3f.