Pola Scienca Akademio

Pola Scienca Akademio
akademio de sciencoj ; erudicia societo ; eldonejo de malfermita aliro ; nacia akademio
Informoj
fondodato	1951
Situo
Geografia situo	52° 13′ 54″ N, 21° 0′ 23″ O (mapo)52.231721.0064Koordinatoj: 52° 13′ 54″ N, 21° 0′ 23″ O (mapo)
lando	Pollando
urbo	Varsovia Kultur- kaj Sciencpalaco
Estraro
ĉefestro(j)	Jerzy Duszyński (2015–) vd
retejo	Oficiala retpaĝaro [ ]
Listoj
membro de
	IFIP ; International Union of Forest Research Organizations (en) ; International Union of Food Science and Technology (en) ; Internacia Unio de Geodezio kaj Geofiziko ; Internacia Unio de Geologiaj Sciencoj ; International Union of History and Philosophy of Science (en) ; Internacia Unio de Kristalografio ; IUAES (en) ; International Union of Biochemistry and Molecular Biology (en) ; Internacia Unio pri Teoria kaj Aplika Biofiziko ; Internacia Unio por Kvaternara Esploro ; International Permafrost Association (en) ; International Union of Laboratories and Experts in Construction Materials, Systems and Structures (en) ; IUPAK ; Scientific Committee on Oceanic Research (en) ; Scientific Committee on Antarctic Research (en) ; European Network of Research Integrity (en) ; All European Academies ; International Union of Nutritional Sciences (en) ; Nuclear Physics European Collaboration Committee (en) ; International Union of Theoretical and Applied Mechanics (en) ; International Association of Penal Law (en) ; Internacia Unio pri Teoria kaj Aplika Fiziko ; Internacia Unio de Radiscienco ; InterAcademy ; International Numismatic Council (en) ; Internacia Geografia Unio ; European Forest Institute (en) ; European Federation of Biotechnology (en) ; European Veterinary Society for Small Animal Reproduction (en) ; International Arctic Science Committee (en) ; International Association of Byzantine Studies (en) ; European Council of Applied Sciences and Engineering (en) ; COMNAP (en) ; European Academies Science Advisory Council (en) ; Komitato pri Kosma Esplorado ; Internacia Akademia Unio ; Internacia Matematika Unio ; Interna Astronaŭtika Federacio ; International Centre for Mechanical Sciences (en) ; International Federation for Research in Women's History (en) ; International Council for Laboratory Animal Science (en) ; International Federation for Structural Concrete (en) ; International Federation for the Promotion of Mechanism and Machine Science (en) ; Internacia Astronomia Unio ; International Committee of Slavists (en) ; International Commission of Military History (en) ; Internacia Komitato de Historiaj Sciencoj ; Internacia Komisiono por Akustiko ; Internacia Komisiono por Optiko ; Internacia Scienca Konsilio ; vd
filioj
	Institute of Fundamental Technological Research (en) ; Institute of Archeology and Ethnology of the Polish Academy of Sciences (en) ; Institute for Medical Biology, Polish Academy of Sciences (en) ; Institute of Nature Conservation, Polish Academy of Sciences (en) ; Institute of Dendrology (en) ; European Regional Centre for Ecohydrology (en) ; Institute of Geography and Spatial Organization (en) ; Institute of History (en) ; WIT University (en) ; Władysław Szafer Institute of Botany (en) ; Institute of Geological Sciences, Polish Academy of Sciences (en) ; Institute of Rural and Agricultural Development (en) ; Collegium Civitas (en) ; Mammal Research Institute of the Polish Academy of Sciences (en) ; Kielanowski Institute of Animal Physiology and Nutrition (en) ; Nicolaus Copernicus Astronomical Center of the Polish Academy of Sciences (en) ; Institute of Chemical Engineering, Polish Academy of Sciences (en) ; Instituto de Filozofio kaj Sociologio de la Pola Akademio de Sciencoj ; Institute of Plant Physiology (en) ; Institute of Systematics and Evolution of Animals, Polish Academy of Sciences (en) ; Institute of Political Studies (en) ; Institute of Psychology, Polish Academy of Sciences (en) ; Institute of Art of the Polish Academy of Sciences (en) ; Polish Academy of Sciences Scientific Center in Paris (en) ; Systems Research Institute (en) ; Institute of Theoretical and Applied Informatics (en) ; Institute of Environmental Engineering, Polish Academy of Sciences (en) ; Institute of Paleobiology (en) ; Instituto de Lingvo Pola ; Witold Stefanski Institute of Parasitology (en) ; Institute of Genetics and Animal Biotechnology of the Polish Academy of Sciences (en) ; Strata Mechanics Research Institute (en) ; Institute of Mediterranean and Oriental Cultures (en) ; Instituto de Slavologio de Pola Akademio de Sciencoj ; Centre of Polymer and Carbon Materials, Polish Academy of Sciences (en) ; Institute of Animal Reproduction and Food Research (en) ; Institute of Human Genetics of Polish Academy of Sciences (en) ; Nencki Institute of Experimental Biology (en) ; Institute of Pharmacology of the Polish Academy of Sciences (en) ; Space Research Centre of Polish Academy of Sciences (en) ; Institute of Agrophysics of Polish Academy of Sciences (en) ; Centre of Molecular and Macromolecular Studies of Polish Academy of Sciences (en) ; Institute of Catalysis and Surface Chemistry (en) ; Institute of Organic Chemistry, Polish Academy of Sciences (en) ; Institute of Bioorganic Chemistry Polish Academy of Sciences (en) ; Mirosław Mossakowski Institute of Experimental and Clinical Medicine (en) ; Instituto de Atomkerna Fiziko Henryka Niewodniczański ; Ludwik Hirszfeld Institute of Immunology and Experimental Therapy (en) ; Institute of Biocybernetics and Biomedical Engineering (en) ; Institute of Biochemistry and Biophysics, Polish Academy of Sciences (en) ; Center for Theoretical Physics (en) ; Institute of Economics, Polish Academy of Sciences (en) ; Institute of Hydroengineering Polish Academy of Sciences (en) ; Institute of Computer Science, Polish Academy of Sciences (en) ; Institute of Fluid Flow Machinery (en) ; Institute of Physical Chemistry, Polish Academy of Sciences (en) ; Mineral and Energy Economic Research Institute (en) ; Włodzimierz Trzebiatowski Institute of Low Temperature and Structure Research (en) ; Museum and Institute of Zoology of the Polish Academy of Sciences (en) ; Institute of Geophysics (en) ; Institute of High Pressure Physics (en) ; Institute of Physics, Polish Academy of Sciences (en) ; Institute of Mathematics of the PAS (en) ; Institute of Plant Genetics of Polish Academy of Sciences (en) ; Institute of Metallurgy and Materials Science (en) ; Polish Academy of Sciences Institute of Oceanology (en) ; Institute of Molecular Physics, Polish Academy of Sciences (en) ; Institute for Agricultural and Forest Environment of Polish Academy of Sciences (en) ; vd
	Pola Scienca Akademio (Varsovio)
	Pola Scienca Akademio (Varsovio)
	Pola Scienca Akademio
	v • d • r

La Polska Akademia Nauk (PAN) (eo. Pola Scienca Akademio) estas ŝtata scienca establaĵo, kiu kaj prezentas la plej famajn sciencularanojn de Pollando kaj reton de komune administrataj ŝtataj sciencinstitutoj, kies celo estas la efektivigo de studoj je laŭeble alta nivelo.

Historio

La PAN kreiĝis en la jaro 1951 ĉe la unua kongreso de la Pola Scienco transprenante la sovetan (stalinan) ekzemplon kiel kununuiĝo de la malnova Polska Akademia Umiejętności (Pola Akademio de Kono, PAU), de la Towarzystwo Naukowe Warszawskie (Varsovia Scienca komunumo) kaj de la Krakowskie Towarzystwo Naukowe (Krakova Scienca Komunumo) kiel pura scienca komunumo. Unue en la jaro 1960 ĝi estis transformita al centrala ŝtata institucio – funkcio, kiun ĝi ree perdis post la sistema ŝanĝo en 1990. La ŝtatan scienckontrolon transprenis anstataŭe la Komitet Badań Naukowych (Komitato por sciencaj studoj).

Strukturo

Kiel scienca komunumo la PAN ne enhavas pli ol 350 laŭordajn membrojn. Krome korespondantajn membrojn ĝi ankaŭ enhavas. La membreco estas donata dumvive. La rajton, sugesti korespondantajn membrojn, havas la laŭordaj membroj kaj la sciencaj konsilioj de la universitatoj kaj membraj institutoj de la akademio. Novaj laŭordaj membroj estas elektataj per la ceteraj membroj se seĝoj malokupiĝas. Tute estas ĉirkaŭ 30 % de la membroj eksterlandaj scienculoj. Ĉiuj membroj kune kreas la ĝeneralasembleon, kiu elektas la prezidanton, la prezidion kaj la estrojn de la diversaj eroj kaj de la komitatoj.

Kiel reto de institutoj la PAN enhavas kelkajn dekduojn da tiaj establaĵoj el ĉiuj sciencaj regionoj. La financadon de la institutoj administras senpere la Komitet Badań Naukowych. En la institutoj laboras ĉirkaŭ 2000 scienculoj. La establaĵoj ne donas bazajn studojn por studentoj, sed nur doktoriĝajn kaj habilitiĝajn studadojn.

La centralaj establaĵoj de la PAN kaj la kancelario aŭ la arkivo estas lokataj en Varsovio. Krome ekzistas regionaj sekcioj en Krakovo, Dancigo, Lublin, Katowice, Vroclavo, Lodzo kaj Poznań

Ekzistas sep superaj fakultatoj:

Wydział Nauk Społecznych (Socia scienco)
Wydział Nauk Biologicznych (Biologiaj sciencoj)
Wydział Nauk Matematycznych, Fizycznych i Chemicznych (Matematikaj, fizikaj kaj kemiaj sciencoj)
Wydział Nauk Techniczych (Teknikaj sciencoj)
Wydział Nauk Rolniczych, Leśnych i Weterynaryjnych (Agraraj, forstaj kaj veterinaraj sciencoj)
Wydział Nauk Medycznych (Medicinaj sciencoj)
Wydział Nauk o Ziemi i Nauk Górniczych (Geo- kaj minado-sciencoj)

La akademio ankaŭ enhavas la centron por historia studo (Berlino)^[1] kaj la sciencan centron de la Pola Scienca Akademio en Vieno.^[2]

Konindaj membroj

Janusz Groszkowski, elektronikisto, rektoro (1962–1971)
Michał Kleiber, informadikisto, rektoro (2007–2014)
Leszek Kołakowski, filozofo
Tadeusz Kotarbiński, filozofo, rektoro (1957–1962)
Aleksander Wolszczan, astronomo
Jerzy Vetulani, nervobiologo

Interesaĵo

Okaze de Zamenhof-Jaro laŭ invito de profesoro Wojciech Chlebda, gvidanto de Lingvistika Komitato de PAN, la 9-an de decembro 2017 d-ino Ilona Koutny prelegis pri Kiel lingvo el provtubo ekvivis? Tipologia aliro al la lingvo Esperanto, "Pola Esperantisto", n-ro 5/2017

Vidu ankaŭ

Referencoj

↑ Zentrum für Historische Forschung Berlin der Polnischen Akademie der Wissenschaften
↑ Wissenschaftliches Zentrum der Polnischen Akademie der Wissenschaften in Wien. Arkivita el la originalo je 2009-08-12. Alirita 2011-10-04 .

Eksteraj ligiloj

Kategorio Pola Scienca Akademio en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)

Retejo de la akademio Arkivigite je 2010-09-29 per la retarkivo Wayback Machine angle
Hans Golombek: Pola Scienca Akademio. Arkivigite je 2008-11-19 per la retarkivo Wayback Machine mallonga prezentado de la akademio (el la jara raporto de la DAAD, 2002) (PDF; 98 kB)

Bibliotekoj

[1] Zentrum für Historische Forschung Berlin der Polnischen Akademie der Wissenschaften

[2] Wissenschaftliches Zentrum der Polnischen Akademie der Wissenschaften in Wien. Arkivita el la originalo je 2009-08-12. Alirita 2011-10-04 .

[1]

[2]