Pentekosta Kristanismo
Pentekosta Kristanismo (ankaŭ pentekostismo) estas kristana movado, kiu speciale emfazas la donacojn de la Sankta Spirito. Ĝi ekestis komence de la 20-a jarcento kiel aparta branĉo de la protestantismo. Post jarcento de rapida kresko tiu ĉi movado laŭ takso ampleksas pli ol 200 milionojn da homoj.
Pentekostismo estas kristana kredmovado, parto de la "religia renoviga movado" kadre de novprotestanta evangelia kristanismo, kiu metis specialan emfazon de malfrua religia evento kiu aperas en la Nova Testamento kaj nomiĝas "Bapto per la Sankta Spirito". En ĉi tiu evento, la ministerio de la Sankta Spirito estas priskribita pri la fruaj kristanoj en Jerusalemo dum la festo de Ŝavuot aŭ Pentekosto (Agoj de la Apostoloj, 2:38). Tiu sperto ŝajne estis centra kaj ĉefa evento inter la unuaj kristanaj movadoj. Kiel aliaj formoj de novprotestantismo, pentekostismo postulas aliĝon al la nediskutebla aŭtoritato de la kristanaj Sanktaj Skriboj (la "Biblio" - la Malnova kaj la Nova Testamentoj). kaj akceptante Jesuon kiel personan savanton. Laŭ pentekostismo, bapto de la Sankta Spirito ebligas al kristano sperti plenan vivon povigitan de la ĉeesto de la Sankta Spirito. Ĉi tiu povigo inkluzivas la uzon de spiritaj donacoj kiel glosolalio "parolado en lingvoj" kaj dia resanigo. Pro la engaĝiĝo al biblia aŭtoritato kaj spiritaj donacoj, pentekostismo similas al la "karisma movado", kiu evoluis pli frue kaj apartigis de la establita eklezio. Almenaŭ en la frua periodo de la movado, la karisma kristanoj emis resti membroj de la eklezioj al kiuj ili apartenis. Pro la proksimeco al la karisma movado, la esprimoj "Pentekostal" kaj "karisma" foje estas uzitaj kiel sinonimoj.
La esprimo "pentekostismo" originas de " Pentekosto ", la angla vorto de greka origino indikanta la judan feston de Ŝavuot. Por kristanoj, Pentekosto festas la devenon de la Sankta Spirito sur la apostolojn de Kristo, laŭ la libro de "Agoj de la Apostoloj" en la Nova Testamento.
Pentekostistoj kredas ke ilia movado reflektas la saman specon de spirita potenco, stilo de kultado kaj la saman doktrinon kiel en la eklezio de la unuaj kristanoj. Tial kelkaj pentekostistoj ankaŭ uzas la nomon "Apostolika" (de la apostoloj) aŭ "La Plena Evangelion" por sia movado.
Pentekostismo estas larĝa koncepto kiu inkluzivas vastan gamon de teologiaj kaj religiaj organizaj konceptoj. Pro tio, ekzistas neniu ununura centra organizo aŭ eklezio administranta la movadon. Estas triunuaj pentekostistoj (Trinitarian Pentekostals), kio signifas tiuj kiuj kredas je la Sankta Triunuo, sed ekzistas ankaŭ kontraŭtrinitarian pentekostistoj. Multaj Pentekostaj eklezioj estas reprezentitaj en la "Monda Pentekosta Konferenco" (PWF). En kelkaj landoj, kiel ekzemple Brazilo, la Pentekostistoj nomas sin "evangelikoj".
Kredo kaj adorado
redakti
Ene de pentekostismo estas tri bazaj fluoj. La sekvantoj de la plej multaj Pentekostaj eklezioj kredas, ke ili povas atingi savon, la pardonon de pekoj kaj akcepton de Dio, per kredo al Jesuo kiel Sinjoro kaj Savanto.
Kiel aliaj evangeliistoj, tipe, pentekostistoj kredas ke la Sanktaj Skriboj (Biblio) havas decidan aŭtoritaton en aferoj de kredo. Inter la ĉefa pentekosta fluo "parolado en lingvoj" estas signo de bapto de la Sankta Spirito sed ne rilatas al la savo de la individuo. Ĝiaj sekvantoj kredas, ke bapto fare de la Sankta Spirito estas supernatura inspiro por religia misio konfidita al iu nur post kiam li akceptis la kristanan kredon.
La aliaj du grupoj de pentekostistoj referencas al la evangelio en Agoj 2:68, laŭ kiu homo devas penti kaj esti baptita en la nomo de la Sinjoro Jesuo kaj ricevi la Sanktan Spiriton. Laŭ la sekvantoj de ĉi tiuj sektoj, ricevante la Sankta Spirito estas necesa por persona savo kaj inkluzivas paroli en lingvoj
Ĉi tiuj Pentekostaj eklezioj estas dividitaj en kvar tipojn: "La Nomo Jesuo", "La Unua", "Unueco" kaj "Individueco", laŭ la maniero de la baptoceremonio - nur en la nomo de Jesuo, aŭ en la nomo de la Patro, la Filo kaj la Sankta Spirito.
Ĉar multaj el la Pentekostaj eklezioj naskiĝis el Metodismo aŭ el la Metodista Sankteco-movado, Pentekosta Savteologio estas ĝenerale pli Arminianisma ol Kalvinisma, surbaze de la kredo ke la kapablo kredi je Kristo dependas de onies libera volo.
Listo de Pentekostaj religiaj grupoj en la mondo
redakti
La plej granda pentekostisma konfesio estas la Asembleoj de Dio.
- Sendependaj Pentekostaj preĝejoj - 50 milionoj da kredantoj
- Preĝejo de Dio en Kristo (Church of God in Christ) - miliono da kredantoj
- La Apostola Eklezio (The Apostolic Church) - 6 milionoj da kredantoj
- La Pentekosta Misio 6-7 milionoj da kredantoj
- Preĝejo de Dio (Church of God) en Cleveland, Tenesio - 5 milionoj da kredantoj
- United Pentecostal Church International - 4 milionoj da kredantoj
- Christ Apostolic Church 2.8 milionoj da kredantoj
- La Kristana Kongregacio de Brazilo - 2,5 milionoj da kredantoj
- Zion Christian Church - 2.5 milionoj da kredantoj
- Preĝejo de Dio Aladora - 2.5 milionoj da kredantoj
- La Internacia Preĝejo de la kvadrata Evangelio - 2 milionoj da kredantoj
- Universala Preĝejo de la Regno de Dio - 2 milionoj da kredantoj
- La Pentekostaj komunumoj de Kanado - 1 miliono da kredantoj
- Proksimiga Kristana Preĝejo - (Aŭstralio, Nov-Zelando, Salomonoj ) malpli ol 1 miliono da kredantoj
- Kristana Urba Preĝejo ( Christian City Church ) - malpli ol miliono da kredantoj
- Monda Kristana Ministerio-Asocio (World Christian Ministries Association ) - malpli ol miliono da kredantoj
- Hillsong Church - malpli ol miliono da kredantoj
Aliaj influaj komunumoj en la pentekosta mondo:
- La Pentecostals de Northgate (Northgate Pentecostals) en Dallas - Fort Worth, Teksaso
- Preĝejo de Jesuo Kristo de Profetaĵo (Church of Jesus Christ of Prophecy) (Alinome Mercy Tabernacle, Benton Tenesio)
- Internacia Eklezio de Jesuo Kristo (International Church of Jesus Christ) en Columbus, Ohio
- "La Kristana Asocio - Potter's House" en Prescott, Arizona (Potter's House Christian Fellowship)
- United Christian Church - en Klevlando, Tenesio
- La Pentekosta kaj Apostola Preĝejo de la Misio de Kristo - en San Paulo, Brazilo
- La Internaciaj Centroj por Reviviĝo - La Reviviĝo-Unuiĝo - en Aŭstralio
Gvidantoj
redaktiVidu ankaŭ
redaktiLiteraturo
redakti- Arrington, French L. "The Indwelling, Baptism, and Infilling with the Holy Spirit: A Differentiation of Terms". Pneuma: the Journal of the Society for Pentecostal Studies 3, no. 1 (Fall 1981):1-10.
- Zbigniew Pasek: Ruch Zielonoświątkowy: Próba monografii (Pentekosta movado. Provo de monografio), NOMOS, Krakovo, ISBN 83-85527-04-6.
Eksteraj ligiloj
redakti- Pentecostal History Arkivigite je 2013-07-28 per la retarkivo Wayback Machine
- Wojciech Gajewski, Historia ruchu (Historio de la movado)[rompita ligilo]
