Marksismo-leninismo
Marksismo-leninismo (ruse Марксизм-ленинизм, Marksizm-Leninizm) estas politika ideologio evoluigita fare de Stalin,[1] kiu oficiale estis bazita sur Marksismo (la sciencaj socialismaj konceptoj, kreitaj de Karl Marx kaj Friedrich Engels) kaj Leninismo (la teoriaj vastiĝoj fare de Vladimir Lenin de Marksismo kiuj inkluzivas kontraŭ-imperiismon, "demokratan centraligon", kaj avangarde parti-konstruajn principojn.[2] Tamen, ĝi ne estas la nura unio de ambaŭ sed prefere estas esprimo kreita por priskribi la specifan politikan ideologion kiun Stalin efektivigis en la Komunista Partio de Sovetunio kaj en la Tria Internacio. Ekzistas neniu definitiva interkonsento inter historiistoj ĉu Stalin fakte sekvis la principojn de Marx kaj Lenin.[3] Ĝi ankaŭ enhavas deviojn kaj el Marksismo kaj el Leninismo, kiel ekzemple la teorio pri "socialismo en unu lando".[4][5] Marksismo-leninismo estis la ideologio de la plej klare videbla komunista movado. Kiel tia, ĝi estas la plej elstara ideologio asociita kun komunismo.
La celo de Marks-leninismo estas la evoluo de ŝtato en kio ĝi konsideras socialisma ŝtato tra la gvidantaro de revoluciema avangardo kunmetita de "profesiaj" revoluciuloj, organika parto de la laborista klaso kiuj venas al socialisma konscio kiel rezulto de la dialektiko de klasbatalo. La socialisma ŝtato, kiu laŭ Marksismoleninismo reprezentas "diktatorecon de la proletaro", estas ĉefe aŭ ekskluzive regita fare de la partio de la revoluciema avangardo tra la procezo de demokrata centralismo, kiun Lenin priskribis kiel "diversecon en diskuto, unueco en ago."[6] Tra tiu politiko, la komunista partio (aŭ ekvivalento) estas la supera politika institucio de la ŝtato kaj primara forto de socia organizo. Marksismoleninismo vidas la ĉeeston de konkurado inter partioj, kiel neefika kvanto de originala demokratio kaj prefere asertas ke, en socialisma socio, plurismo nur mezuras dividadon kaj misfunkcion ene de socio.[7]
Aliaj komunistaj kaj marksistaj tendencoj havas, aliflanke, malsaman vidon. Ili argumentas ke marksist-leninistaj ŝtatoj ne establis socialismon sed prefere ŝtatkapitalismon.[8] La diktatoreco de la proletaro, laŭ marksismo, reprezentas la regulon de la plimulto (demokratio) prefere ol de unu partio, laŭ la mezuro laŭ kiu la kunfondinto de marksismo nome Friedrich Engels priskribis ĝian "specifan formon" kiel la demokratan respublikon.[9] Plie, laŭ Engels, ŝtata posedaĵo estas privata proprieto de kapitalisma naturo[10] se la proletaro ne havas kontrolon de politika rajtigo, en kiu kazo ĝi formas publikan posedaĵon. [11] Ĉu la proletaro estis fakte en kontrolo de la marksist-leninistaj ŝtatoj estas demando pri debato inter Marksismoleninismo kaj aliaj komunistaj tendencoj. Al tiuj tendencoj, Marksismoleninismo estas nek Marksismo nek Leninismo nek la unio de ambaŭ, sed prefere artefarita esprimo kreita por pravigi la ideologian misprezenton de Stalin,[12] devigitan en la Sovetunian Komunistan Partion kaj en la Trian Internacion. En Sovetunio, la lukto kontraŭ Marksismoleninismo estis gvidita fare de la Maldekstra Opozicio (kun Trockij kiel fakta gvidanto). Trockiismo priskribas sin kiel marksista kaj leninista.
La finfina celo de Marksismo-leninismo estas la evoluo de socialismo en la plenan konscion de komunismo, senklasa socia sistemo kun komuna proprieto de la produktadaj rimedoj kaj kun plena socia egaleco de ĉiuj membroj de socio. Por realigi tiun celon, la komunista partio plejparte temigas la intensan evoluon en industrio, scienco kaj teknologio, kiuj kuŝis kiel bazo por kontinua kresko de la produktivaj fortoj kaj en tio pliigas la fluon de materiala riĉo.[13] Ĉiu tero kaj naturaj resursoj estas publike posedataj kaj administritaj de la marksist-leninista ŝtato, kun ŝanĝiĝantaj formoj de publika proprieto de sociaj institucioj.
Marksismo-leninismo rilatas al la sociekonomia sistemo kaj politika ideologio efektivigita fare de Stalin en Sovetunio kaj poste kopiita fare de aliaj ŝtatoj bazite sur la sovetia modelo (centra planado, unupartia ŝtato, ktp.), dum Stalinismo rilatas al la stilo de Stalin de administrado (politika subpremo, kulto al personeco, ktp.); Marksismo-leninismo restis post sen-stalinigo, dum stalinismo ne pluis. Tamen, la esprimo "Stalinismo" foje estas uzita por rilati al Marksismo-leninismo, foje por eviti ke implicanta Marksismo-leninismo estas rilatita kaj al Marksismo kaj al Leninismo.
Vidu ankaŭ
redaktiNotoj
redakti- ↑ Г. Лисичкин (G. Lisichkin), Мифы и реальность, Новый мир (Novy Mir), 1989, № 3, p. 59 en rusa
- ↑ Marxism–Leninism. The American Heritage Dictionary of the English Language, 4a Eldono. Houghton Mifflin Company.
- ↑ Александр Бутенко (Aleksandr Butenko), Социализм сегодня: опыт и новая теория// Журнал Альтернативы, №1, 1996, pp. 2–22 en rusa
- ↑ Contemporary Marxism, Issues 4-5. Synthesis Publications, 1981. Paĝo 151. "socialism in one country, a pragmatic deviation from classical Marxism."
- ↑ North Korea Under Communism: Report of an Envoy to Paradise. Cornell Erik. Paĝo 169. "Socialism in one country, a slogan that aroused protests as not only it implied a major deviation from Marxist internationalism, but was also strictly speaking incompatible with the basic tenets of Marxism".
- ↑ Michael Albert, Robin Hahnel. Socialism today and tomorrow. Boston, Massachusetts, USA: South End Press, 1981. pp. 24–25.
- ↑ Ian Adams. Political ideology today. Manchester England, UK: Manchester University Press, 1993. p. 201.
- ↑ "State capitalism" in the Soviet Union Arkivigite je 2019-07-28 per la retarkivo Wayback Machine, M.C. Howard kaj J.E. King
- ↑ A Critique of the Draft Social-Democratic Program of 1891. Marx & Engels Collected Works Volume 27, p. 217. "If one thing is certain it is that our party and the working class can only come to power under the form of a democratic republic. This is even the specific form for the dictatorship of the proletariat"
- ↑ "Socialism: Utopian and Scientific". Friedrich Engels. Part III. Progress Publishers. "But, the transformation — either into joint-stock companies and trusts, or into State-ownership — does not do away with the capitalistic nature of the productive forces."
- ↑ "Socialism: Utopian and Scientific". Friedrich Engels. Part III. Progress Publishers. "The proletariat seizes the public power, and by means of this transforms the socialized means of production, slipping from the hands of the bourgeoisie, into public property. By this act, the proletariat frees the means of production from the character of capital they have thus far borne, and gives their socialized character complete freedom to work itself out"
- ↑ History for the IB Diploma: Communism in Crisis 1976-89. Allan Todd. Paĝo 16. "The term Marxism-Leninism, invented by Stalin, was not used until after Lenin's death in 1924. It soon came to be used in Stalin's Soviet Union to refer to what he described as 'orthodox Marxism'. This increasingly came to mean what Stalin himself had to say about political and economic issues." [...] "However, many Marxists (even members of the Communist Party itself) believed that Stalin's ideas and practices (such as socialism in one country and the purges) were almost total distortions of what Marx and Lenin had said.
- ↑ Charles F. Andrain. Comparative political systems: policy performance and social change. Armonk, New York, USA: M. E. Sharpe, Inc., 1994. p. 140.
Bibliografio
redakti- Bottomore, T. B. A Dictionary of Marxist thought. Malden, Massaschussetts, USA; Oxford, England, UK; Melbourne, Victoria, Australia; Berlin, Germany: Wiley-Blackwell, 1991 ISBN 0631180826
- Lee, Stephen J. European dictatorships, 1918–1945. 2nd edition. London, England, UK; New York, New York, USA: Routledge, 2000 ISBN 0415230462
- Pons, Silvo kaj Service, Robert (eld.). A Dictionary of 20th Century Communism. Princeton, New Jersey, USA; Oxfordshire, England, UK: Princeton University Press ISBN 0691154295
- Ulam, Adam Bruno. The Bolsheviks: the intellectual and political history of the triumph of communism in Russia. Harvard University Press, 1965, 1998 ISBN 0674078306
Eksteraj ligiloj
redakti- Difino ĉe marxists.org
- Fundamentals of Marxism–Leninism Arkivigite je 2010-01-27 per la retarkivo Wayback Machine Soviet textbook explaining Marxism–Leninism
- Leninist Ebooks Arkivigite je 2015-01-26 per la retarkivo Wayback Machine
- Alexander Spirkin. Fundamentals of Philosophy Arkivigite je 2011-11-06 per la retarkivo Wayback Machine. Tradukita el rusa fare de Sergei Syrovatkin. Moscow: Progress Publishers, 1990.