Georg Dehio
Georg Gottfried Julius DEHIO (naskiĝinta la 22-an de novembro 1850 en Talino, mortinta la 19-an de marto 1932 en Tübingen) estis germana (art)historiisto kaj klasika filologo.
| Georg Dehio | |
|---|---|
| |
| Persona informo | |
| Naskiĝo | 22-an de novembro 1850 en Talino |
| Morto | 19-an de marto 1932 (81-jaraĝa) en Tübingen |
| Tombo | Stadtfriedhof Tübingen (en)  48° 31′ 37″ Nordo 9° 03′ 14″ Oriento / 48.526896 °N, 9.053791 °O (mapo) 
|
| Lingvoj | germana |
| Ŝtataneco | Germanio
|
| Alma mater | Universitato de Göttingen Imperia universitato de Dorpat
|
Memorigilo 
| |
| Familio | |
| Patro | Julius Woldemar Dehio (en)
|
| Infano | Ludwig Dehio (mul)
|
| Okupo | |
| Okupo | arthistoriisto universitata instruisto
|
En 1884 li edziĝis al Charlotte Friedländer, filino de la filologo Ludwig Friedländer, kiu naskis al li du filojn kaj du filinojn.
Vivo
redaktiEstante filo de ruslandana kuracisto li studentis unu semestron en Tartu antaŭ iro al Göttingen studi historisciencojn. Iĝinte disĉiplo de Georg Waitz li doktoriĝis en 1872 per defendo de disertaĵo pri la hamburga-bremena arkiepiskopo Hartwich von Stade. Habilitiĝo sukcesis en Munkeno post livero de historia verko pri la Ĉefepiskoplando Hamburgo-Bremeno en du volumoj.
Munkene li ekdediĉis sin pli kaj pli al prelegoj arthistoriaj kaj vokiĝis en 1883 je eksterorda profesoreco pri arthistorio Kenigsbergon. Orda profesoro li iĝis tie en 1883. Ankoraŭ en Munkeno li estis komencinta kun la amiko Gustav von Bezold verkegon titolitan Die kirchliche Baukunst des Abendlandes. Ĝi finiĝis en 1901 kaj validas fundamente ĝis hodiaŭ. Kvankam ĝi temigas nur mezepokajn aferojn ĝi fontas sur surlokaj profundaj esploroj kaj desegna dokumentado kaj eĉ eksterlande ade prenitis kiel fidinda fonto kaj referencilo.
Jam en 1892 li vokitis al la Universitato de Strasburgo kie li rajtis resti ĝis 1918; poste pro politikaj kialoj ordonitis transloĝiĝo Germanujon. En Tübingen li pasigis la reston de tre fruktodona vivo. Liaj sciencaj kaj verkistaj agadoj tiam ekskluzive fokusis sin al la (germana) arto. Tiel li ankaŭ ekgravis kiel instiganto por multaj monumentprotektadaj oficiistoj.
Opus magnum
redaktiEn 1899 jam planitis la manlibro Handbuch der deutschen Kunstdenkmäler (5 volumoj) kiun li malekigis en 1912. Tiumaniere al ĉiuj esploristoj kaj arthistorie interesataj vojaĝantoj li donis veran kaj eternan tezoron. Bazo por la informokolekto kaj -interpreto estis la oficialaj registroj kion li feliĉe kombinis per rava kaj akurate trafa priskribado de ĉio.
La unua kompendio pri germana arto Geschichte der deutschen Kunst (3 volumoj, 1919-25) ŝuldiĝas ankaŭ al li. Dehio tie intence klarigas la interdependojn inter ĝenerala historio kaj artistaj respondoj dum ĉiuj epokoj. Laŭ li estis tempoj - ĉefe de Mezepoko ĝis baroko - dum kiuj la spirita vivo de la tuta popolo vigle partoprenis la vidajn artojn kaj subtenis ilin. Pli malfrue, ĉ. ekde 1750, la animo de la germanoj ŝajne ŝanĝiĝis ke komentoj pri la interna sento de popolo apenaŭ plu konkludeblis el la artaĵoj.
Kelkaj unuopaj studoj eĉ montris novajn vojojn al la sciencaro, ekz. liaj trovoj pri la proporcioj en la arkitekturo de Antikvo kaj Mezepoko. Memkompreneble tio parte devancitis de pli novaj sciencaj atingoj.
Honoroj
redakti- honora doktoreco en Jena pri teologio
- honora doktoreco pri politika scienco en Tübingen
- honora doktoreco pri medicino en Frankfurto ĉe Majno
- honora doktoreco pri inĝenierado en Darmstadt
- Paca klaso de la ordeno Pour le mérite
- ordeno Maximiliansorden für Wissenschaft und Kunst
- akademianeco en Berlino, München kaj Göttingen
Aliaj verkoj
redakti- Untersuchungen über das gleichseitige Dreieck als Norm gotischer Bauproportionen, 1894
- Proportionsgesetz der antiken Baukunst, 1895
- Kunstgesch. in Bildern, 1898-1901
- Denkmale deutscher Bildhauerkunst, 1905-10
- Kunsthistorische Aufsätze, 1914
- Das Straßburger Münster, 1922
- Der Bamberger Dom, 1924
- Aus Skizzenbüchern und Briefen (eldonis Gertrude Dehio), 1947
Fonto
redaktiGall, Ernst, "Dehio, Georg" ĉe: Neue Deutsche Biographie 3 (1957), p. 563-564 (tie ĉi interrete)