Ebur-Bordo

Ebur-Bordo (oficiale Côte d'Ivoire malofte esperantigite kiel Kotdivuaro) estas lando en Okcidenta Afriko kun landlimoj kun Liberio kaj Gvineo okcidente, Malio kaj Burkino norde, Ganao oriente kaj la Golfo de Gvineo sude.

Ebur-Bordo
République de Côte d'Ivoire Ebur-Borda Respubliko
Flago de Ebur-Bordo	Blazono de Ebur-Bordo
Nacia himno: L'Abidjanaise Kanto de Abiĝano
Nacia devizo: Union - Discipline - Travail Unio - Disciplino - Laboro
suverena ŝtato respubliko lando vd
Bazaj informoj
Ĉefurbo	Jamusukro
Oficiala(j) lingvo(j)	franca
Uzata(j) lingvo(j)	ĝula
Plej ofta(j) religio(j)	islamo kristanismo animismo
Areo	322,460 km²
- % de akvo	1,4 %
Loĝantaro	26.378.274 (2020) (2023)
Loĝdenso	56 loĝ./km²
Horzono
Interreta domajno	ci
Landokodo	CI
Telefona kodo	225
Plej alta punkto	Monto Nimbao
Plej malalta punkto	Gvinea Golfo
Politiko
Politika sistemo	respubliko
Ŝtatestro	Alassane Ouattara
Ĉefministro	Robert Beugré Mambé
Nacia tago	7-a de aŭgusto
Sendependiĝo disde Francio	7-a de aŭgusto 1960
Ekonomio
Valuto	Okcidentafrika franko (XOF)
MEP	laŭ 2007
– suma	$32,86 mlrd
– pokapa	$ 1.800
Membro de Organizaĵo de Islama Kunlaboro (2001–) Organizaĵo por la Malpermeso de Kemiaj Armiloj (1997–) Observejo Ekonomika kaj Statistika de Afriko Sub-Sahara (1993–) Multflanka Investado-Garantia Agentejo (1988–) Internacia Civildefenda Organizaĵo (1981–) Internacia Organizaĵo de la Franclingvio (1970–) Internacia Centro por Dispozicio de Disputoj pri Investado (1966–) Tutmonda Pridogana Organizo (1963–) Internacia Banko por Rekonstruo kaj Disvolvigo (1963–) Internacia Financa Korporacio (1963–) Internacia Disvolviĝa Asocio (1963–) Interpol (1961–) Universala Poŝta Unio (1961–) Internacia Telekomunika Unio (1960–) Monda Organizaĵo pri Meteologio (1960–) Unesko (1960–) Unuiĝintaj Nacioj (1960–) Afrika Banko por Disvolviĝo Mano-Rivera Unio Monda Organizaĵo pri Sano Ekonomia Komunumo de Okcidentafrikaj Ŝtatoj Grupo pri Teraj Observoj Afrika Unio Organizaĵo por Harmoniigo en Afriko pri Komerca Juro Monda Organizaĵo pri Komerco Grupo de Afrikaj, Karibaj, kaj Pacifikaj Ŝtatoj Conseil de l'Entente (en) vd
Esperanto-movado
Landa E-asocio	Kotdivuara Esperanto-Asocio

Ebur-Bordo (Ebur-Bordo) DEC Yamoussoukro DEC San-Pédro DEC Gagnoa DEC Daloa DEC Abidjan DEC Guiglo DEC Dimbokro DEC Korhogo DEC Bouaké DEC Bondoukou DEC Monto Nimbao LIBERIO GVINEO MALIO BURKINA FASO GANAO ATLANTIKO Lago Kosu Lago Bujo

Ĝi estas membro de la Afrika Unio, UN kaj AKP-ŝtatoj, internacia organizaĵo de momente 77 nacioj el la regionoj Afriko, Karibio kaj la Pacifiko. Teamo el Eburio dum 2006 unuafoje partoprenis la Futbalan Mondpokalon, okazantan en Germanio.

Ĝi estas relative juna lando, kiu de 1893 ĝis 1960 apartenis al la franca imperio, sed la konata historio de ĝiaj sesdek etnoj estas maljuna kaj riĉa.

La plej ĉefurbo estas Jamusukro, sed la plej granda urbo estas Abiĝano. La aliaj urboj troveblas en la Listo de urboj de Ebur-Bordo.

Geografio

Ebur-Bordo estas lando en Okcidenta Afriko kun landlimoj kun Liberio kaj Gvineo okcidente, Malio kaj Burkino norde, Ganao oriente kaj la Golfo de Gvineo sude.

La kvar plej grandaj riveroj (de okcidento orienten) kiuj kiuj enlfuas la Gvinean Golfon estas la:

• Cavally (rivero)
• Sassandra (rivero)
• Bandama (rivero)
• Comoé (rivero)

Ebur-Bordo konsistas el dek naŭ regionoj. La regionoj estas plue subdividataj en 109 departementoj. Vidu artikolon Departementoj de Ebur-Bordo.

Etnoj kaj lingvoj

Ekzistas 60 etnoj en Ebur-Bordo

La oficiala lingvo estas la franca, sed ekzistas ankaŭ aliaj lingvoj kaj dialektoj. Inter ili la ĝula, la abia, la abiĝia, la abrona, la bambara kaj la malinka lingvoj.

Ekonomio

Ebur-Bordo estas la plej grandamasa produktanto de kakao en la mondo, Krom tio ĝi eksportas kafon, naftoproduktojn kaj konstruajn lignaĵojn.

Pokapa MEP: 660 $.

Politiko

En 2020 Ebur-Bordo la prezidanto Laurent Gbagbo rifuzis agnoski sian malvenkon en la baloto kaj de la 4-a de decembro 2010 ĝis la 11-a de aprilo 2011 li kaj lia rivalo Alassane Ouattara konfliktis pri la prezidanta posteno, inkluzive forme de armitaj interpuŝiĝoj, pro kio pereis 3000 homoj. Alassane Ouattara gajnis kaj servis du oficperiodojn ĝis 2020. Laurent Gbagbo estis akuzita pri la krimoj kontraŭ la homaro ĉe la Internacia puna kortumo, sed estis pravigita en januaro 2019, kontraŭ kio la kortumo planas apelacii.

En oktobro 2020 devos okazi prezidanta baloto. Ĝis antaŭnelonge la plej promesplena kandidato estis konsiderata la ĉefministro Amadou Gon Coulibaly, kiu kandidatiĝis de la Unuiĝo de Houphouëtistoj por Demokratio kaj Paco (UHDP), kies nomo aludas al la unua prezidanto Félix Houphouët-Boigny, konsiderata fondinto de Ebur-Bordo. UHDP konsistas el la Unuiĝo de la Respublikanoj, la Demokratia Partio de Ebur-Bordo, la Unuiĝo por Demokratio kaj Paco en Ebur-Bordo, la Movado de la Fortoj de la Futuro kaj la Unuiĝo por Ebur-Bordo. Post lia subita forpaso la 8-an de julio 2020 la situacio iĝis malklara kaj ekcirkulis onidiroj, laŭ kiuj estraro de la reganta partio persiste postulas ke Alassane Ouattara plu regu la landon por ne malstabiligi la situacion. El aliaj kandidatoj elstaras la 86-jara eks-prezidanto Henri Konan Bédié. La eksa ĉefministro kaj ribelestro Guillaume Soro ankaŭ planis kandidatiĝi, sed en aprilo li estis malĉeeste kondamnita al 20-jara malliberigo pro monŝtelado.

Esperanto

• Kotdivuara Esperanto-Asocio aliĝinta al UEA ekde 1989.
• Antoine Kouassi Kouablan.

Bibliografio

"Côte d'Ivoire" en Encyclopaedia Britannica Online

Côte d'Ivoire Arkivigite je 2020-08-31 per la retarkivo Wayback Machine, The World Factbook, CIA, 2017.

Clár Ní Chonghaile, "Ivory Coast aims to entice investors with 'new vibe' of stability and growth" in The Guardian, la 7an de marto 2016.

Vidu ankaŭ

• Ebur-Borda nacia teamo de futbalo