Donecko
Donecko (ukraine Донецьк) estas urbo, la ĉefa industria centro de Ukrainio en Donecka Baseno kaj ĉefurbo de Donecka regiono. Laŭ datumoj de 2013 jaro Donecko havis 1 059 800 loĝantojn. Nuntempa kvanto de loĝantoj de la urbo estas nekonata.
| Donecko | |||||
|---|---|---|---|---|---|
.png) | |||||
| urbo en Ukrainio (1991–) urbo (1917–) urbo de provinca signifo (–2023)  vd
| |||||
|
|
| ||||
| Flago | Blazono | ||||
| Administrado | |||||
| |||||
| Poŝtkodo | 283000–283497 • 83000–83497 | ||||
| En TTT | Oficiala retejo [ ] | ||||
| Demografio | |||||
| Loĝantaro | 901 645 (2022) [ ] | ||||
| Loĝdenso | 2 519 loĝ./km² | ||||
| Geografio | |||||
| Geografia situo | 48° 1′ N, 37° 48′ O (mapo)48.00888888888937.804166666667Koordinatoj: 48° 1′ N, 37° 48′ O (mapo) [ ] | ||||
| Alto | 169 m [ ] | ||||
| Areo | 358 km² (35 800 ha) [ ] | ||||
| Horzono | UTC 02:00 [ ] | ||||
| |||||
| |||||
| |||||
|
| |||||
| Alia projekto | |||||
 Vikimedia Komunejo Donetsk [ ]
| |||||
.svg)
Ĝi estas centro de aglomeraĵo, kie en 2013 loĝis ĉirkaŭ 1,9 mln de personoj. Donecko estas la kvara laŭ grandeco ukraina urbo kaj kune kun najbaraj urbaj centroj ĝi kreas kunurbaĵon. Ekde 2014, la teritorio de Donecko estas kontrolita de la memproklamita Donecka Popola Respubliko, kiun la ukraina registaro agnoskas kiel terorisma organizo.
Geografio
redaktiDonecko situas en orienta parto de la lando, sur ebenaĵo, laŭ Kalmiuso-rivero.
- Tuta areo estas 385 km².
- Longo de nordo al sudo estas 28 km.
- Longo de oriento al okcidento estas 55 km.
- Kvanto da distriktoj - 9.
- Kvanto da placoj - 21.
- Kvanto da stratoj, bulvardoj, avenuoj - 2200.
- Stratoj havas longon - 2500 km.
- Akvujoj - Kalmiuska akvujo (60 hektaro) kaj Donecka maro (206 hektaro).
- Riveroj - 5:, Kalmiuso, Asmolovka (13 km), Ĉeripaŝkina (23 km), Skomoroŝka, Baĥmutka.
- Kvanto da terrikonoj - 125.
Historio
redakti
La urbo havis nomojn Juzivka (Юзівка), Trock (Троцьк) kaj Stalino (Сталіно).
Juzivka havis statuson de fabrika urbeto.
La 3-an de julio 1917 Juzovka ekhavis statuson de urbo.
La 6-an de junio 1924 Juzovka estis renomita Stalino.
La 9-an de novembro 1961 Stalino estis renomita Doneck'.
Donecko estiĝis somere de 1869 sur lokoj de vilaĝetoj: Aleksandrovka, Avdotino, Grigorjevka (Georgievka), Lubimovka (Zakop), Nikolaevka, Jekaterinovka, Larinka, Semenovka, Oveĉij, kiujn fondis dum la 17-a jarcento zaporoĵskaj kozakoj. John Hughes, kimra negocisto, fondis tie fabrikon pri feraĵoj. En 1917 okazis ribelo. Antaŭ la dua mondmilito en Stalino loĝis ĉirkaŭ 507 mil homoj, post kiam liberigis la urbo ĉi tie loĝis nur 175 mil homoj. Dum la milito la urbo detruiĝis. Germanoj havis la urbon inter 1941-1943. En jaro 2012 urbo gastigas Eŭropan Futbal-Ĉampionadon 2012. En la urbo funkcias Donecka Universitato.
Vidindaĵoj
redaktiDistriktoj de la urbo
redakti- Kijivskij (Київський)
- fondita je la 1967-a j.
- areo - 33 km2.
- loĝantaro - 143,7 mil.
- Kujbiŝevskij (Куйбишевський)
- fondita je la 1937-a j.
- areo - 51 km2.
- loĝantaro - 120,8 mil.
- Kirovskij (Кировський)
- fondita je la 1937-a j.
- areo - 68 km2.
- loĝantaro - 171,7 mil.
- Kalininskij (Калінінський)
- fondita je la 1937-a j.
- areo - 19 km2.
- loĝantaro - 109,7 mil.
- Leninskij (Ленінський)
- fondita je la 1937-a j.
- areo - 37 km2.
- loĝantaro - 107,8 mil.
- Voroŝilovskij (Ворошиловський)
- fondita je la 1937-a j.
- areo - 10 km2.
- loĝantaro - 97,3 mil.
- Petrivskij (Петрівський)
- fondita je la 1937-a j.
- areo - 57 km2.
- loĝantaro - 88,6 mil.
- Budjonovskij (Будьоновський)
- fondita je la 1980-a j.
- areo - 25 km2.
- loĝantaro - 100,3 mil.
- Proletarskij (Пролетарський)
- fondita je la 1937-a j.
- areo - 58 km2.
- loĝantaro - 102,8 mil.
Famuloj
redakti- Anatolij Solovjanenko
- Heinrich Martens, eldonisto
Ĝemelurboj
redakti
Esperanto
redaktiEn la urbo kaj la regiono aktivis la ukrainia esperantisto Vladimir Kornilov.