Boliviaj jungaoj
La boliviaj jungaoj estas tersupraĵa ekoregiono el la centr-anda ekoprovinco de la neotropisa ekozono laŭ la tipologio de la Monda Natur-Fonduso (WWF). Biome la ekoregiono apartenas al tropikaj kaj subtropikaj humidaj foliarbaroj kiuj etendiĝas laŭlonge de la orientaj flankoj de Andoj en Bolivio kaj parte en la sudo de Peruo. La Inambari-Rivero estas la limo inter la peruaj jungaoj kaj la boliviaj jungaoj ĉar la jungaoj norde kaj sude de la rivero havas diferencajn ekologiajn rekonilojn. Ambaŭ tiuj ĉi jungaoj konstituas tutmondaj 200-regionon, kiu nomiĝas "centr-andaj jungaoj". La ekoregiono situas en la biodiverseco-riĉaĵejo Tropikaj Andoj laŭ la organizaĵo Naturprotekto Internacie.
| Boliviaj jungaoj | ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
| ekoregiono laŭ Monda Natur-Fonduso [ ] | ||||
| Landoj | Bolivio, Peruo | |||
| Areo | 90 500 km² (9 050 000 ha) | |||
| Biomoj de regiono | Tropikaj kaj subtropikaj humidaj foliarbaroj | |||
|
||||
 Vikimedia Komunejo: Bolivian Yungas Ecoregion [ ] |
||||
Priskribo
redaktiLa ekoregiono kovras areon de 90 500 kvadrataj kilometroj. La Boliviaj jungaoj estas limigitaj al okcident-centra Bolivio kaj ekstreme sudorienta Peruo [1]. La nordaj, sudaj, okcidentaj kaj orientaj limoj de tiu ĉi ekoregiono finiĝas proksimume je la 13° kaj 17° sudaj latitudoj kaj 69° kaj 63° okcidentaj longitudoj, respektive [2]. La granda humideco de la Jungaoj originas el akvogutoj kaj pluvo kiuj estas demetitaj de la pasatoj [3]. La topografio estas kompleksa, altitude variante de 400 ĝis pli ol 3500 metroj.
Vegetaĵaro
redakti
Tiu ekoregiono estas transiro inter amazonia vegetaĵaro kaj altaĵaj punaaj herbejoj [4]. La biotopoj estas humidaj tropikaj arbaroj [5], inkluzive de nubarbaro kaj de aliaj tipoj de ĉiamverda arbaro [6]. Arboj ofte estas ŝarĝitaj kun diversaj epifitoj, inkluzive de bromeliacoj, orkidoj kaj arbaj filikoj; Chusquea bambuo karakterizas la regionon [7].
Endemioj
redaktiEn la ekoregiono la nombro de endemiaj specioj estas granda, kun 35 areale limigitaj endemiismoj [8], inkluzive de Schulenberg-skitalopo (Scytalopus schulenbergi, rinokriptedoj) [9], kaj Tangara meyerdeschauenseei (traŭpedoj) [10]. Plie, oni entreprenis ekspediciojn nur por la studado de tiaj maloftaj kaj forte endemiaj populacioj kiel tiu de Pauxi unicornis (Cracidae) [11]. Kvankam birdoj kaj plantoj reprezentas la plej fortajn endemiismojn, aliaj inkluzivas mamulojn kiel la malbone konata Mazama chunyi (parhufuloj) [12]. Kvankam tiu ekoregiono estas karakterizita de montaraj endemiismoj, aliaj pli disvastigitaj malaltaĵ-neotropikaj mamuloj ankaŭ ĉeestas, inkluzive de specioj kiaj la sudamerika tapiro (Tapirus terrestris) [13] kaj la jaguaro (Panthera onca)[14]. Bestoj adaptataj al Andoj, al andaj deklivoj kaj al kserofitaraj biotopoj, ankaŭ troviĝas en la boliviaj jungaoj, ekzemple la okulvitra urso (Tremarctos ornatus), la salmarĉa oncifeliso (Oncifelis geoffroyi) kaj la pakarano (Dinomys branickii) [15].
Referencoj
redakti- ↑ Olson et al. 2000
- ↑ Anon. 1980
- ↑ Stattersfield et al. 1998
- ↑ Mee 1999, Olson et al. 2000
- ↑ Olson et al. 2000
- ↑ Stattersfield et al. 1998
- ↑ Schulenberg et al. 1998, Whitney 1994, Mee 1999
- ↑ Stattersfield et al. 1998
- ↑ Whitney 1994
- ↑ Schulenberg and Binford 1985
- ↑ Mee 1999
- ↑ Tarifa 1996
- ↑ Bodmer & Brooks 1997
- ↑ Tarifa 1996
- ↑ Tarifa 1996
Bibliografio
redakti- angle Anon. 1980 : Time-Hammond World Atlas. Hammond, Inc., U.S.
- hispane Instituto Geográfico Nacional. 1987 : Ecoregiones del Peru. Map 1:5,000,000. Atlas del Peru, Lima, Peru.
- hispane Mee, A. 1999 : Habitat association and notes of the southern helmeted curassow (Pauxi unicornis) in Carrasco National Park, Bolivia. Bol. CSG 9: 15-19.
- angle Olson, D., E. Dinerstein, P. Hedao, S. Walters, P. Allnutt, C. Loucks, Y. Kura, K. Kassem, A. Webster and M. Bookbinder. 2000 : Terrestrial Ecoregions of the Neotropical Realm (map). Conserv. Sci. Program, WWF-US, DC.
- angle Stattersfield, A.J., M.J. Crosby, A.J. Long and D.C. Wege 1998 : Endemic Bird Areas of the World: Priorities for Biodiversity Conservation. Birdl. Cons. Ser. 7, Cambridge, UK.
- angle Schulenberg, T.S., B.K. Holst, R.B. Foster and L.H. Emmons. 1998 : A rapid assessment of the humid forests of south central Chuquisaca, Bolivia. RAP Wkg. Pap. 8. Cons. Intl., DC.
- hispane Tarifa, T. 1996 : Mamíferos. Pp. 165-264. en P. Ergueta S. y C. de Morales, editors, Libro Rojo de los Vertebrados de Bolivia CDC-Bolivia.
- angle Whitney, B.M. 1994 : A new Scytalopus tapaculo from Bolivia, with notes on other Bolivian members of the genus and the magellanicus complex. Wils. Bull., 106: 585-614.
Vidu ankaŭ
redakti- Ekologia klasifiko de la tersupraĵoj
- Konservada stato de ekoregiono
- Nacia Parko Carrasco
- Nacia Parko kaj Indiĝena Teritorio Isiboro Sécure
Eksteraj ligiloj
redakti
- angle Ekoregiono NT0105 : Boliviaj jungaoj (WWF)
- angle Boliviaj jungaoj (WWF-Wildworld)
- angle Boliviaj jungaoj (Wildworld) - Nacia Geografia Societo
- angle Boliviaj jungaoj (The Encyclopedia of Earth)
- angle Boliviaj jungaoj (Globalspecies) Arkivigite je 2011-04-28 per la retarkivo Wayback Machine
- angle Situo de la ekoregiono : tajpu Bolivian Yungas Arkivigite je 2011-09-07 per la retarkivo Wayback Machine
- angle Tutmondaj 200; numero 46 : Centr-andaj jungaoj (WWF) Arkivigite je 2012-04-16 per la retarkivo Wayback Machine
- angle Tropikaj Andoj (Naturprotekto Internacie)
- hispane Naturprotekto en Bolivio (El Tunqui)