wynosić

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search

Old Polish

[edit]

Etymology

[edit]

Inherited from Proto-Slavic *vynositi. By surface analysis, wy-nosić. First attested in 1395.

Pronunciation

[edit]
  • IPA(key): (10th–15th CE) /vɨnɔɕit͡ɕ/
  • IPA(key): (15th CE) /vɨnɔɕit͡ɕ/

Verb

[edit]

wynosić impf (perfective wynieść)

  1. (attested in Masovia, Sieradz-Łęczyca) to carry out (to take with oneself carrying something)
    • 1920 [1403], Marceli Handelsman, Antoni Rybarski, Kazimierz Tymieniecki, editors, Najdawniejsze księgi sądowe mazowieckie, volume I, number 350, Płońsk:
      Iacom ia ne winoszil Racziborowi trzech cop rszi s gego gumna
      [Jakom ja nie wynosił Raciborowi trzech kop rży s jego gumna]
    • 1920 [1405], Marceli Handelsman, Antoni Rybarski, Kazimierz Tymieniecki, editors, Najdawniejsze księgi sądowe mazowieckie, volume I, number 615, Płońsk:
      Yacom ya ne winoszil Luthkowy lanky brzemenem
      [Jakom ja nie wynosił Lutkowi łąki brzemieniem]
    • 1973 [1493], Elżbieta Belcarzowa, Felicja Wysocka, editors, Glosy polskie w zbiorze kazań łacińskich w rękopisie Biblioteki Jagiellońskiej nr 67/54[1], Lutomiersk, page 125:
      Quia proficientes provehit, vinoschy, facta est navis tutele et salutis
      [Quia proficientes provehit, wynosi, facta est navis tutele et salutis]
  2. to reveal secrets, to spread the word to unauthorized people
    • 1897 [1395], Teki Adolfa Pawińskiego[2], volume III, number 3781, Łęczyca Land:
      Cum Climo... vituperauit Niconem... et alios fratres ipsius..., quod... essent proditores secretorum ciuitatis et ipsam seriem consilii eorum aliis nunciarent et seu reuelarent vlg. vynosily
      [Cum Climo... vituperauit Niconem... et alios fratres ipsius..., quod... essent proditores secretorum ciuitatis et ipsam seriem consilii eorum aliis nunciarent et seu reuelarent vlg. wynosili]
[edit]
nouns

Descendants

[edit]
  • Polish: wynosić
  • Silesian: wynosić

References

[edit]
  • B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “wynosić”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

[edit]

Etymology

[edit]

Inherited from Old Polish wynosić. By surface analysis, wy-nosić.

Pronunciation

[edit]
 
  • Audio 1; wynosić:(file)
  • Audio 2; wynosić się:(file)
  • Rhymes: -ɔɕit͡ɕ
  • Syllabification: wy‧no‧sić

Verb

[edit]

wynosić impf (perfective wynieść)

  1. (transitive) to carry out, to take out (to remove from the inside of something by carrying)
  2. (transitive) to get, to acquire (to increase one's experience, knowledge, etc.)
  3. (transitive) to total, to amount (to have a particular numeral value)
    Synonym: kształtować się
  4. (transitive, colloquial) to reveal, to spill the beans (to tell people of a secret that were not supposed to know) [with dative ‘to whom’]
    Synonym: ujawniać
  5. (transitive) to snag, to swipe (to steal; to take wrongfully or illegally)
    Synonyms: see Thesaurus:kraść
  6. (transitive) to take out (i.e. of spacecraft, to take upward)
  7. (transitive) to bring up (to cause someone to achieve a higher position and become more important) [with do ( genitive) or na ( accusative) ‘to what’]
    Synonym: wywyższać
  8. (reflexive with się) to move out (to transfer to a different place, residence, club, organization, etc.)
    Synonym: przenosić się
  9. (reflexive with się) to be high and mighty (to consider oneself better and let others know about this opinion) [with nad or ponad ( instrumental) ‘over whom’]
    Synonym: wywyższać się
  10. (reflexive with się, colloquial) to shove off (to leave)
    Synonyms: see Thesaurus:uciekać

Verb

[edit]

wynosić impf

  1. (transitive) to raise up, to boost (to praise, emphasizing the advantage of someone or something over someone or something else)
  2. (reflexive with się) to tower over (to be taller than one's surroundings) [with nad or ponad ( instrumental or accusative) ‘over whom/what’]
    Synonym: wznosić się

Conjugation

[edit]
Conjugation of wynosić impf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive wynosić
present tense 1st wynoszę wynosimy
2nd wynosisz wynosicie
3rd wynosi wynoszą
impersonal wynosi się
past tense 1st wynosiłem,
-(e)m wynosił
wynosiłam,
-(e)m wynosiła
wynosiłom,
-(e)m wynosiło
wynosiliśmy,
-(e)śmy wynosili
wynosiłyśmy,
-(e)śmy wynosiły
2nd wynosiłeś,
-(e)ś wynosił
wynosiłaś,
-(e)ś wynosiła
wynosiłoś,
-(e)ś wynosiło
wynosiliście,
-(e)ście wynosili
wynosiłyście,
-(e)ście wynosiły
3rd wynosił wynosiła wynosiło wynosili wynosiły
impersonal wynoszono
future tense 1st będę wynosił,
będę wynosić
będę wynosiła,
będę wynosić
będę wynosiło,
będę wynosić
będziemy wynosili,
będziemy wynosić
będziemy wynosiły,
będziemy wynosić
2nd będziesz wynosił,
będziesz wynosić
będziesz wynosiła,
będziesz wynosić
będziesz wynosiło,
będziesz wynosić
będziecie wynosili,
będziecie wynosić
będziecie wynosiły,
będziecie wynosić
3rd będzie wynosił,
będzie wynosić
będzie wynosiła,
będzie wynosić
będzie wynosiło,
będzie wynosić
będą wynosili,
będą wynosić
będą wynosiły,
będą wynosić
impersonal będzie wynosić się
conditional 1st wynosiłbym,
bym wynosił
wynosiłabym,
bym wynosiła
wynosiłobym,
bym wynosiło
wynosilibyśmy,
byśmy wynosili
wynosiłybyśmy,
byśmy wynosiły
2nd wynosiłbyś,
byś wynosił
wynosiłabyś,
byś wynosiła
wynosiłobyś,
byś wynosiło
wynosilibyście,
byście wynosili
wynosiłybyście,
byście wynosiły
3rd wynosiłby,
by wynosił
wynosiłaby,
by wynosiła
wynosiłoby,
by wynosiło
wynosiliby,
by wynosili
wynosiłyby,
by wynosiły
impersonal wynoszono by
imperative 1st niech wynoszę wynośmy
2nd wynoś wynoście
3rd niech wynosi niech wynoszą
active adjectival participle wynoszący wynosząca wynoszące wynoszący wynoszące
passive adjectival participle wynoszony wynoszona wynoszone wynoszeni wynoszone
contemporary adverbial participle wynosząc
verbal noun wynoszenie
[edit]
adverbs
interjections
verbs

Trivia

[edit]

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), wynosić is one of the most used words in Polish, appearing 45 times in scientific texts, 29 times in news, 27 times in essays, 3 times in fiction, and 0 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 104 times, making it the 601st most common word in a corpus of 500,000 words.[1]

References

[edit]
  1. ^ Ida Kurcz (1990) “wynosić”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 2, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 703

Further reading

[edit]
  • wynosić in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
  • wynosić in Polish dictionaries at PWN
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “wynosić”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “wynosić się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • WYNOSIĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 10.09.2009
  • WYNOSIĆ SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 09.07.2009
  • Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “wynosić”, in Słownik języka polskiego
  • Aleksander Zdanowicz (1861) “wynosić”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
  • J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1919), “wynosić”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 7, Warsaw, page 951
  • wynosić in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego

Silesian

[edit]

Etymology

[edit]

Inherited from Old Polish wynosić. By surface analysis, wy-nosić.

Pronunciation

[edit]

Verb

[edit]

wynosić impf (perfective wyniyś)

  1. (transitive) to carry out, to take out
  2. (reflexive with sie) to move out (to vacate one's place of residence)

Conjugation

[edit]
Conjugation of wynosić impf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive wynosić
present tense 1st wynoszã wynoszymy
2nd wynosisz wynosicie
3rd wynosi wynoszōm
past tense 1st wynosiōłch,
wynosiōłech,
wynosiōł żech
wynosiyłach
wynosiyła żech
wynosiyłoch1)
wynosiyło żech
1)
wynosiylimy,
wynosiylichmy
wynosiyłymy,
wynosiyłychmy
2nd wynosiōłś,
wynosiōłeś,
wynosiōł żeś
wynosiyłaś
wynosiyła żeś
wynosiyłoś1)
wynosiyło żeś
1)
wynosiyliście,
wynosiyli żeście
wynosiyłyście,
wynosiyły żeście
3rd wynosiōł wynosiyła wynosiyło wynosiyli wynosiyły
future tense 1st bydã wynosiōł,
bydã wynosić
bydã wynosiyła,
bydã wynosić
bydã wynosiyło,1)
bydã wynosić
bydymy wynosiyli,
bydymy wynosić
bydymy wynosiyły,
bydymy wynosić
2nd bydziesz wynosiōł,
bydziesz wynosić
bydziesz wynosiyła,
bydziesz wynosić
bydziesz wynosiyło,1)
bydziesz wynosić
bydziecie wynosiyli,
bydziecie wynosić
bydziecie wynosiyły,
bydziecie wynosić
3rd bydzie wynosiōł,
bydzie wynosić
bydzie wynosiyła,
bydzie wynosić
bydzie wynosiyło,
bydzie wynosić
bydōm wynosiyli,
bydōm wynosić
bydōm wynosiyły,
bydōm wynosić
pluperfect tense2)
1st bōłch wynosiōł,
bōłech wynosiōł,
bōł żech wynosiōł
byłach wynosiyła
była żech wynosiyła
byłoch wynosiyło1)
było żech wynosiyło
1)
byli my wynosiyli,
bylichmy wynosiyli
były my wynosiyły,
byłychmy wynosiyły
2nd bōłś wynosiōł,
bōłeś wynosiōł,
bōł żeś wynosiōł
byłaś wynosiyła
była żeś wynosiyła
byłoś wynosiyło1)
było żeś wynosiyło
1)
byliście wynosiyli,
byli żeście wynosiyli
byłyście wynosiyły,
były żeście wynosiyły
3rd bōł wynosiōł była wynosiyła było wynosiyło1)
były my wynosiyli,
byłychmy wynosiyli
były wynosiyły
conditional 1st bych wynosiōł bych wynosiyła byście wynosiyli by my wynosiyły,
bychmy wynosiyły
2nd byś wynosiōł byś wynosiyła byście wynosiyli byście wynosiyły
3rd by wynosiōł by wynosiyła by wynosiyło by wynosiyli by wynosiyły
imperative 1st niych wynoszã wynośmy
2nd wynoś wynoście
3rd niych wynosi niych wynoszōm
active adjectival participle wynoszōncy wynoszōncŏ wynoszōnce wynoszōncy wynoszōnce
passive adjectival participle wynoszōny wynoszōnŏ wynoszōne wynoszyni wynoszōne
verbal noun wynoszynie
1) Personal neuter forms might be considered nonstandard, protological, or nonce, appearing mostly in literature to refer to grammatically neuter nouns, however might also be used for people who prefer neuter forms.
2) The pluperfect is either archaic or obsolete and now used for conditional in the past.

Further reading

[edit]