stać

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search
See also: stac

Old Polish

[edit]

Etymology 1

[edit]

Inherited from Proto-Slavic *stojati.

Pronunciation

[edit]
  • IPA(key): (10th–15th CE) /staːt͡ɕ/
  • IPA(key): (15th CE) /stɒt͡ɕ/

Verb

[edit]

stać impf

  1. (of people) to stand (to have a position on one's legs)
  2. (of objects) to stand (to be placed somewhere; to be located somewhere, especially vertically)
  3. (of plants) to grow
  4. to stand (to be located)
  5. to stop somewhere; to remain; to reside
  6. to stand over (to watch over) [with nad ( instrumental) ‘over whom’]
  7. to stop
  8. to stand to not move
  9. to remain in some state
    1. to remain in some legal relation
  10. to exist
  11. to be written, to exist in text
  12. to be present in a court hearing
  13. to conduct a court hearing
  14. to be inactive, to idle
  15. to cost (to have a certain price)
  16. to agree with, to match, to correspond
  17. to have or maintain a legal power; to allow legally
  18. to remain, to last
  19. to strive for (to try for with effort)
  20. to support, to help, to assist
  21. to aid in a legal trail
  22. to act against someone
  23. to result from, to thank one's existence for [with instrumental]
  24. to take place, to occur
  25. The meaning of this term is uncertain.
    • 1856-1870 [1415], Antoni Zygmunt Helcel, editor, Starodawne Prawa Polskiego Pomniki[1], volume II, number 1405:
      Clemens... penam XV judicio pro eo, quia importune in judicio loquebatur his verbis: Mussycz mi stacz o gardlo y wroczicz w gardlo
      [Klemens... penam XV judicio pro eo, quia importune in judicio loquebatur his verbis: Musi-ć mi stać o gardło i wrocić w gardło]
Descendants
[edit]

Etymology 2

[edit]

Inherited from Proto-Slavic *stati. First attested in the 14th century.

Pronunciation

[edit]
  • IPA(key): (10th–15th CE) /stat͡ɕ/
  • IPA(key): (15th CE) /stat͡ɕ/

Verb

[edit]

stać pf

  1. to get up, to stand up (to assume a standing position)
  2. to stop (to stop moving)
  3. to take some position or location
  4. to appear in court
  5. to reach some price
  6. to remain (to not wither away)
  7. to happen to; to damage, to harm
  8. to leave one's roll
  9. to run out (to stop existing)
  10. to remain; to rest (to continue to be)
  11. (reflexive with się) to happen, to occur, to take place
  12. (reflexive with się) to be created
  13. (reflexive with się) to transform, to change shape
  14. (reflexive with się) to come or arrive at some state or age
  15. (reflexive with się) corruption of łszczeć się
Alternative forms
[edit]
Descendants
[edit]

References

[edit]
  • Boryś, Wiesław (2005) “stać”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
  • B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “1. stać”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
  • B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “2. stać, sstać”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
  • B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “3. stać, stać się, sstać, sstać się”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

[edit]

Etymology 1

[edit]

Inherited from Old Polish stać, from Proto-Slavic *stati.

Pronunciation

[edit]
 
  • Audio 1; stać:(file)
  • Audio 2; stać się:(file)
  • Rhymes: -at͡ɕ
  • Syllabification: stać

Verb

[edit]

stać pf (imperfective stawać)

  1. (reflexive with się) to happen (to take place at a particular time)
    Co tu się stało?What happened here?
    Stała się rzecz niepojęta, Tomek pogodził się z ojcem!Something incomprehensible happened, Tom reconciled with his father!
    Czuję, że stanie się coś złego.I feel that something bad will happen.
    Co się stało, to się nie odstanie.What's done is done.
  2. (reflexive with się) to become (to change into, to start being)
    Myślisz, że się zmieni, gdy stanie się sławna?Do you think she will change when she becomes famous?
    Po kilku dniach stali się najlepszymi przyjaciółmi.After a few days, they became best friends.
    Jego twarz stała się czerwona ze złości.His face turned red with anger.
  3. (reflexive with się) to happen to, to happen with (to cause someone to undergo certain circumstances) [with z ( instrumental) ‘with/to whom’]
  4. (reflexive with się) to end up; to turn out
  5. (intransitive, impersonal, Near Masovian, chiefly in the negative) to not run out [with accusative ‘on whom’; or with genitive or na ( accusative) ‘of what’]
    Antonym: zabraknąć
    Nie stanie chleba.The bread is going to run out.
Conjugation
[edit]
Conjugation of stać pf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive stać
future tense 1st stanę staniemy
2nd staniesz staniecie
3rd stanie staną
impersonal stanie się
past tense 1st stałem,
-(e)m stał
stałam,
-(e)m stała
stałom,
-(e)m stało
staliśmy,
-(e)śmy stali
stałyśmy,
-(e)śmy stały
2nd stałeś,
-(e)ś stał
stałaś,
-(e)ś stała
stałoś,
-(e)ś stało
staliście,
-(e)ście stali
stałyście,
-(e)ście stały
3rd stał stała stało stali stały
impersonal stano
conditional 1st stałbym,
bym stał
stałabym,
bym stała
stałobym,
bym stało
stalibyśmy,
byśmy stali
stałybyśmy,
byśmy stały
2nd stałbyś,
byś stał
stałabyś,
byś stała
stałobyś,
byś stało
stalibyście,
byście stali
stałybyście,
byście stały
3rd stałby,
by stał
stałaby,
by stała
stałoby,
by stało
staliby,
by stali
stałyby,
by stały
impersonal stano by
imperative 1st niech stanę stańmy
2nd stań stańcie
3rd niech stanie niech staną
anterior adverbial participle stawszy
verbal noun stanie
Derived terms
[edit]
adjective
adverb
noun
verbs

Trivia

[edit]

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), stać się is one of the most used words in Polish, appearing 51 times in scientific texts, 22 times in news, 52 times in essays, 51 times in fiction, and 67 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 243 times, making it the 219th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]

Etymology 2

[edit]

Inherited from Old Polish stać, from Proto-Slavic *stojati.

Alternative forms

[edit]

Pronunciation

[edit]
 

Verb

[edit]

stać impf (determinate, perfective stanąć, indeterminate stawać)

  1. (intransitive, of living beings) to stand (to take a position on one's feet) [with na ( locative) ‘on what’]
    Dlaczego ci ludzie tu stoją?Why are these people standing here?
    Stała przed nim przez pięć minut.She stood in front of him for five minutes.
  2. (intransitive) to stand over, to stand behind (to be near an object and perform a task at it) [with za ( locative) ‘behind what’; or with na ( locative) ‘over what’]
  3. (intransitive, of objects) to stand, to be (to be in an upright position)
    Te książki wcześniej stały na półce.These books were standing on the shelf earlier.
    Na przystanku stoi autobus.There is a bus at the stop.
  4. (intransitive) to stop, to stagnate (to remain in a state without chanhge)
    Od kilku miesięcy gospodarka stoi w miejscu.The economy has been in stagnation for several months now.
  5. (intransitive, chiefly of hair) to stand up, to stand on end (to be straightened out from the body) [with dative ‘whose hair’]
  6. (intransitive) to stop (to remain motionless, to not move)
    Stała w korku przez pięć minut.She was in traffic for five minutes.
  7. (intransitive, of words, etc.) to be (to be located in some text)
  8. (intransitive) to stay (to remain in a particular place for a while)
  9. (intransitive) to stop working; to shut down (to be in a state of non-continuation)
    Zegarek stał, a ja nie mogłem go naprawić.The watch wasn't working and I couldn't fix it.
    Nasza firma staje.Our company is shutting down.
  10. (intransitive) to stand (to be in a particular situation)
  11. (intransitive, of money) to value (to have some value) [with po ( accusative) ‘how much’]
  12. (intransitive) to stand (to have a particular position in a hierarchy)
  13. (intransitive) to stand behind, to be behind (to influence) [with za ( instrumental) ‘behind what’]
  14. (intransitive) to stand with (to support) [with przy ( locative) ‘with whom’]
  15. (intransitive) to stand over (to watch) [with nad ( instrumental) ‘over whom’]
  16. (intransitive) to stand before (to be in a position where one needs to make a decision) [with przed ( instrumental) ‘before what/whom’]
  17. (intransitive) to stand behind, to be behind (to cause, to be the reason of, to be responsible for) [with za ( instrumental) ‘behind what’]
  18. (intransitive) to stand between (to cause difficulties, to not facilitate) [with między ( instrumental) ‘between what/whom’]
  19. (intransitive) to rely on, to depend on, to be based on the existence of something [with na ( locative) ‘on what’; or with instrumental ‘with what’]
  20. (intransitive, colloquial) to be in force, to apply
    Umowa stoi.We've got a deal. (literally, “The deal is on.”)
  21. (intransitive) to aim for, to try for (to attempt to achieve) [with o ( accusative) ‘for what’]
  22. (intransitive, obsolete) to be in progress
    Synonym: być w toku
  23. (intransitive, obsolete) to care for, to take care of [with o ( accusative) ‘of whom’]
    Synonyms: dbać, troszczyć się
  24. (transitive, obsolete) to begin (to start, to initiate or take the first step into something) [with infinitive ‘to do what’]
    Synonyms: jąć, począć, zacząć
  25. (intransitive, obsolete) to serve [with dative ‘whom’]
    Synonym: służyć
Conjugation
[edit]
Conjugation of stać impf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive stać
present tense 1st stoję stoimy
2nd stoisz stoicie
3rd stoi stoją
impersonal stoi się
past tense 1st stałem,
-(e)m stał
stałam,
-(e)m stała
stałom,
-(e)m stało
staliśmy,
-(e)śmy stali
stałyśmy,
-(e)śmy stały
2nd stałeś,
-(e)ś stał
stałaś,
-(e)ś stała
stałoś,
-(e)ś stało
staliście,
-(e)ście stali
stałyście,
-(e)ście stały
3rd stał stała stało stali stały
impersonal stano
future tense 1st będę stał,
będę stać
będę stała,
będę stać
będę stało,
będę stać
będziemy stali,
będziemy stać
będziemy stały,
będziemy stać
2nd będziesz stał,
będziesz stać
będziesz stała,
będziesz stać
będziesz stało,
będziesz stać
będziecie stali,
będziecie stać
będziecie stały,
będziecie stać
3rd będzie stał,
będzie stać
będzie stała,
będzie stać
będzie stało,
będzie stać
będą stali,
będą stać
będą stały,
będą stać
impersonal będzie stać się
conditional 1st stałbym,
bym stał
stałabym,
bym stała
stałobym,
bym stało
stalibyśmy,
byśmy stali
stałybyśmy,
byśmy stały
2nd stałbyś,
byś stał
stałabyś,
byś stała
stałobyś,
byś stało
stalibyście,
byście stali
stałybyście,
byście stały
3rd stałby,
by stał
stałaby,
by stała
stałoby,
by stało
staliby,
by stali
stałyby,
by stały
impersonal stano by
imperative 1st niech stoję stójmy
2nd stój stójcie
3rd niech stoi niech stoją
active adjectival participle stojący stojąca stojące stojący stojące
contemporary adverbial participle stojąc
verbal noun stanie

Interjection

[edit]

stać

  1. halt! (stop moving!)
    Synonym: stój

Verb

[edit]

stać pf (imperfective stawać)

  1. (impersonal) used to express the ability to bear the costs; to be able to afford [with accusative ‘subject’ and na ( accusative) ‘what one can afford’]
    Wreszcie stać mnie na ten płaszcz.I can finally afford the coat.
    Nawet za pięć lat nie będzie go stać na ten samochód.Even in five years, he will not be able to afford this car.
    Czy Pańską rodzinę stać na adwokata?Is your family able to afford an attorney?
  2. (impersonal) used to capability; to be capable of [with accusative ‘subject’ and na ( accusative) ‘what one is capable of’]
    Wiem, że stać nas na więcej!I know that we're capable of more!
  3. (impersonal) to be available [with dative ‘subject’ and genitive ‘what is available’]
  4. (impersonal, archaic, in the past) to suffice, to be enough [with za ( accusative) ‘what is enough’]
Conjugation
[edit]
Derived terms
[edit]
adjective
adverb
nouns
proverb
verbs
verbs
[edit]
adjective
nouns
verb
Trivia
[edit]

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), stać is one of the most used words in Polish, appearing 13 times in scientific texts, 25 times in news, 33 times in essays, 104 times in fiction, and 53 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 228 times, making it the 240th most common word in a corpus of 500,000 words.[2]

References

[edit]
  1. ^ Ida Kurcz (1990) “stać się”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 2, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 555
  2. ^ Ida Kurcz (1990) “stać”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 2, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 555

Further reading

[edit]
  • stać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
  • stać in Polish dictionaries at PWN
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “1. stać”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “2. stać”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “stać się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • STAĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 2011 November 20
  • Wiesław Morawski (17.02.2009) “STAĆ SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
  • Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “stać”, in Słownik języka polskiego
  • Aleksander Zdanowicz (1861) “stać”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
  • J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1915), “stać”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 6, Warsaw, page 378
  • stać in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
  • Zygmunt Wasilewski (1889) “stać”, in Jagodne: wieś w powiecie łukowskim, gminie Dąbie: zarys etnograficzny (in Polish), Warsaw: M. Arct, page 247
  • Wojciech Grzegorzewicz (1894) “ńe stać”, in Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności (in Polish), volume 5, Krakow: Akademia Umiejętności, page 116

Silesian

[edit]

Pronunciation

[edit]

Etymology 1

[edit]

Inherited from Old Polish stać, from Proto-Slavic *stati.

Verb

[edit]

stać pf

  1. (reflexive with sie) to happen (to take place at a particular time)
  2. (reflexive with sie) to become (to change into, to start being)
  3. (reflexive with sie) to happen to, to happen with (to cause someone to undergo certain circumstances) [with z ( instrumental) ‘with/to whom’]
  4. (reflexive with sie) to end up; to turn out
Conjugation
[edit]

This verb needs an inflection-table template.

Etymology 2

[edit]

Inherited from Old Polish stać , from Proto-Slavic *stojati.

Verb

[edit]

stać impf

  1. (intransitive) to stand (to take a position on one's legs)
Conjugation
[edit]

This verb needs an inflection-table template.

Alternative forms
[edit]

Further reading

[edit]