prosić

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *prositi. First attested in the 14th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /prɔɕit͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /prɔɕit͡ɕ/

Verb

prosić impf

1. (attested in Lesser Poland, Sieradz-Łęczyca, Masovia, Greater Poland) to ask for, to request
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[1], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], page 63,1:

     Wisluszay, bosze, modlitwø moiø, gdi proszø (cum deprecor)

     [Wysłuszaj, Boże, modlitwę moję, gdy proszę (cum deprecor)]

   • 1885-2024 [End of the fifteenth century], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne‎^[2], volume V, page 20:

     Procumbere proszycz uel modlycz szyą

     [Procumbere prosić uel modlić się]

   • 1896 [Middle of the 15th century], Lucjan Malinowski, editor, Żywot świętego Błażeja. Zabytek języka polskiego z początku wieku XV,‎^[3], page 322:

     Gdysz ge ku smyercy wywyedzono..., naczøly boga prosycz a gemu sye poleczacz

     [Gdyż je ku śmierci wywiedziono..., naczęły Boga prosić a jemu sie polecać]

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[4], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 24, 2:

     Bo wszitczy, gisz proszø cze (qui sustinent te, Puł: gysz czyrpyø czie), ne bødø osromoczeni

     [Bo wszytcy, jiż proszą cie (qui sustinent te, Puł: jiż cirpią cie), nie będą osromoceni]

   • 1885-2024 [1406], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne‎^[5], volume V, Kurów (Bochnia), page 35:

     Przisedl dobri do slego a prosil v nego lepszego niszli krolewstwa nebeszkego a dal mu

     [Przyszedł dobry do złego a prosił u niego lepszego niżli krolestwa niebieskiego, a dał mu]

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[6], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 27, 2:

     Wisluszay gospodne, glos moyey prosby, gdi proszø ku tobe (dum oro ad te)

     [Wysłuszaj, Gospodnie, głos mojej prośby, gdy proszę ku tobie (dum oro ad te)]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[7], page 576:

     Oycze svyąthy, ya czyebye proschą za nye, nye proschą za then svyath (ego pro eis rogo, non pro mundo rogo Jo 17, 9)

     [Ojcze Święty, ja ciebie proszę za nie, nie proszę za ten świat (ego pro eis rogo, non pro mundo rogo Jo 17, 9)]

   • 1887 [Fifteenth century], Wacław Ubogi z Brodni, edited by Lucjan Malinowski, Modlitwy Wacława. Zabytek języka polskiego z wieku XV odkryty i skopjowany przez Aleksandra Przezdzieckiego wydał i objaśnił Lucyjan Malinowski‎^[8], Krakow, Brodnia, page 42b:

     Proszi za nami, miloscziwa panno Maria, abiszmi dostoyni bili obiati bozey

     [Prosi za nami, miłościwa Panno Maryja, abysmy dostojni byli obiaty bożej]

   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 93:

     Gdi wlodika zabyye slyachczycza, ... ma prosycz (petere) prze bog, abi yemu obrazenye otpusczono

     [Gdy włodyka zabije ślachcica, ... ma prosić (petere) prze Bog, aby jemu obrażenie otpuszczono]

   • 1901 [1463-1465], Jan Rozwadowski, editor, De morte prologus [Rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią]‎^[9], Mierzeniec, Płock, line 108:

     Przesz dzy[ę]ky noczlegv prosza

     [Przez dzi[ę]ki noclegu proszę]

   • 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[10], 34, 14:

     Otpowyedzely synowye Iacobowy Sichem a gego otczu: ... Nye mozemi... vczynycz, czso wi proszyczye (petitis)

     [Otpowiedzieli synowie Jakobowi Sychem a jego otcu: ... Nie możemy uczynić, cso wy prosicie (petitis)]

   • 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, page 48:

     Wszal szobye raczcze..., kthorych byl proszyl k themv, aby sz nym poszly k loszv

     [Wziął sobie radźce..., ktorych był prosił k temu, aby z nim poszli k łożu]

   • 1916 [second half of the 15th century], Stanisław Słoński, editor, Psałterz puławski‎^[11], Greater Poland, pages 77, 21:

     Kuszyly boga w szyerczoch swych, aby prosszyly pokarm duszam swoym (ut peterent escas animabus suis)

     [Kusili Boga w siercoch swych, aby prosili pokarm duszam swoim (ut peterent escas animabus suis)]

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[12], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 31, 7:

     Za to prosicz cze bødze (pro hac orabit ad te) wszeliki swøti w czas potrzebyzni

     [Za to prosić cie będzie (pro hac orabit ad te) wszeliki święty w czas potrzebizny]

2. (attested in Greater Poland) to apologize to, to say sorry
   • 1930 [c. 1455], “Lev”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[13], 26, 41:

     A tedi bødø prosycz za zlosczi swe (orabunt pro impietatibus suis)

     [A tedy będą prosić za złości swe (orabunt pro impietatibus suis)]

   • 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, pages 32, 3:

     Proszą tego przyszasznyką wstacz

     [Proszę tego przysiężnika wstać]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[14], page 809:

     O tem, yako Barabasza zboyczą pusczycz proszyly

     [O tem, jako Barabasza zbojcę puścić prosili]

   • 1959 [1397], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 333, Poznań:

     Jaco Piotrasz proszil Sczepana, bi mu te pienadze schoval, czo mu ye bil dal

     [Jako Piotrasz prosił Szczepana, by mu te pieniądze schował, co mu je był dał]

   • 1415, Przecław Słota, O zachowaniu się przy stole‎^[15], Łęczyca, Poznań, line 113:

     Mily gospodne moy. Slota, grzeszny sluga twoy, prosy za to twey milosczy, vdzel nam wszem swey radosczy

     [Miły Gospodnie moj, Słota, grzeszny sługa twoj, prosi za to Twej Miłości, udziel nam wszem swej radości]

3. to invite
   • 1959 [1393], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 165, Poznań:

     [Ha]nka ne proszila na ten sød preczif […]

     [[Ha]nka nie prosiła na ten sąd przeciw […] ]

   • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 34:

     Proschąncz na pomocz

     [Prosząc na pomoc]

4. to ask about, to inquire
   • 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, pages 42, 3:

     O tho wasz proszymy (petimus informari), kthory myedzy thymy ortelmy moze szye ostacz

     [O to was prosimy (petimus informari), ktory miedzy tymi ortelmi może sie ostać]

5. misunderstanding of Latin imprecor
   • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 23:

     Proscheny (war. lub. rp.: prosiw) imprecans (tunc offerat hircum..., confiteatur omnes iniquitates filiorum Israel... atque peccata eorum, quae imprecans capiti eius emittet illum... in desertum Lev 16, 21)

     [Proszony (war. lub. rp.: prosiw) imprecans (tunc offerat hircum..., confiteatur omnes iniquitates filiorum Israel... atque peccata eorum, quae imprecans capiti eius emittet illum... in desertum Lev 16, 21)]

6. misunderstanding of Old Czech zprostiti or Latin līberō/dēprecor
   • 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[16], 19, 29:

     Pan bog... wspomyonøl na Abrama, yze proszyl gest (liberavit, Stary Testament Cardy: zprostil gest) Lota z przepadnyenya myasta

     [Pan Bog... wspomionął na Abrama, i[że] prosił jest (liberavit, Stary Testament Cardy: zprostil gest) Lota z przepadnienia miasta]

Derived terms

nouns

• prosicielka
• prośba

 

verbs

• otprosić pf, otpraszać impf
• poprosić pf
• przepraszać impf
• spraszać impf
• uprosić pf
• wsprosić pf
• wyprosić pf

 

Related terms

adjective

• prośbny

 

noun

• uproszenie

 

Descendants

• Polish: prosić
• Silesian: prosić

References

• Boryś, Wiesław (2005) “prosić”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “prosić”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “prosić”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ˈprɔ.ɕit͡ɕ/

• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈprɔ.ɕit͡ɕ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɔɕit͡ɕ
• Syllabification: pro‧sić

Etymology 1

Inherited from Old Polish prosić.

Verb

prosić impf (perfective poprosić, frequentative (Middle Polish) praszać)

1. (transitive) to ask for, to request [with o ( accusative) or accusative or genitive ‘(for) what’; or with infinitive or żeby ( past-tense clause) ‘to do what’]
2. (transitive) to invite

   Synonym: zapraszać

3. (reflexive with się) to beg, to implore [with o ( accusative) ‘something’]

   Synonyms: błagać, napraszać się

4. (reflexive with się) to cry out for [with o ( accusative) ‘something’]

   Synonym: napraszać się

5. (reflexive with się) to ask for, to invite (to increase the likelihood of something by persisting in some action) [with o ( accusative) ‘something’]

Conjugation

Conjugation of prosić impf
	person	singular			plural
		masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		prosić
present tense	1st	proszę			prosimy
	2nd	prosisz			prosicie
	3rd	prosi			proszą
	impersonal	prosi się
past tense	1st	prosiłem, -(e)m prosił	prosiłam, -(e)m prosiła	prosiłom, -(e)m prosiło	prosiliśmy, -(e)śmy prosili	prosiłyśmy, -(e)śmy prosiły
	2nd	prosiłeś, -(e)ś prosił	prosiłaś, -(e)ś prosiła	prosiłoś, -(e)ś prosiło	prosiliście, -(e)ście prosili	prosiłyście, -(e)ście prosiły
	3rd	prosił	prosiła	prosiło	prosili	prosiły
	impersonal	proszono
future tense	1st	będę prosił, będę prosić	będę prosiła, będę prosić	będę prosiło, będę prosić	będziemy prosili, będziemy prosić	będziemy prosiły, będziemy prosić
	2nd	będziesz prosił, będziesz prosić	będziesz prosiła, będziesz prosić	będziesz prosiło, będziesz prosić	będziecie prosili, będziecie prosić	będziecie prosiły, będziecie prosić
	3rd	będzie prosił, będzie prosić	będzie prosiła, będzie prosić	będzie prosiło, będzie prosić	będą prosili, będą prosić	będą prosiły, będą prosić
	impersonal	będzie prosić się
conditional	1st	prosiłbym, bym prosił	prosiłabym, bym prosiła	prosiłobym, bym prosiło	prosilibyśmy, byśmy prosili	prosiłybyśmy, byśmy prosiły
	2nd	prosiłbyś, byś prosił	prosiłabyś, byś prosiła	prosiłobyś, byś prosiło	prosilibyście, byście prosili	prosiłybyście, byście prosiły
	3rd	prosiłby, by prosił	prosiłaby, by prosiła	prosiłoby, by prosiło	prosiliby, by prosili	prosiłyby, by prosiły
	impersonal	proszono by
imperative	1st	niech proszę			prośmy
	2nd	proś			proście
	3rd	niech prosi			niech proszą
active adjectival participle		proszący	prosząca	proszące	proszący	proszące
passive adjectival participle		proszony	proszona	proszone	proszeni	proszone
contemporary adverbial participle		prosząc
verbal noun		proszenie

Derived terms

adjectives

• proszalny
• proszący
• proszony

 

interjection

• proszę

 

phrase

• że proszę siadać

 

verbs

• doprosić pf, dopraszać impf
• naprosić pf
• odprosić pf, odpraszać impf
• podprosić pf, podpraszać impf
• poprosić pf, popraszać impf
• przeprosić pf, przepraszać impf
• sprosić pf, spraszać impf
• uprosić pf, upraszać impf
• wprosić pf, wpraszać impf
• wyprosić pf, wypraszać impf
• zaprosić pf, zapraszać impf

 

verbs

• nie dać się długo prosić pf, nie dawać się długo prosić impf

 

Related terms

nouns

• proszak
• prośba

 

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), prosić is one of the most used words in Polish, appearing 5 times in scientific texts, 8 times in news, 30 times in essays, 59 times in fiction, and 256 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 358 times, making it the 140th most common word in a corpus of 500,000 words.

Etymology 2

Inherited from Proto-Slavic *porsiti sę. By surface analysis, prosię ‎ -ić. First attested in the 16th century.

Verb

prosić impf (perfective oprosić)

1. (reflexive with się, of sows) to farrow (to give birth to a litter of piglets)

Conjugation

Conjugation of prosić impf
	person	singular			plural
		masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		prosić
present tense	1st	proszę			prosimy
	2nd	prosisz			prosicie
	3rd	prosi			proszą
	impersonal	prosi się
past tense	1st	prosiłem, -(e)m prosił	prosiłam, -(e)m prosiła	prosiłom, -(e)m prosiło	prosiliśmy, -(e)śmy prosili	prosiłyśmy, -(e)śmy prosiły
	2nd	prosiłeś, -(e)ś prosił	prosiłaś, -(e)ś prosiła	prosiłoś, -(e)ś prosiło	prosiliście, -(e)ście prosili	prosiłyście, -(e)ście prosiły
	3rd	prosił	prosiła	prosiło	prosili	prosiły
	impersonal	proszono
future tense	1st	będę prosił, będę prosić	będę prosiła, będę prosić	będę prosiło, będę prosić	będziemy prosili, będziemy prosić	będziemy prosiły, będziemy prosić
	2nd	będziesz prosił, będziesz prosić	będziesz prosiła, będziesz prosić	będziesz prosiło, będziesz prosić	będziecie prosili, będziecie prosić	będziecie prosiły, będziecie prosić
	3rd	będzie prosił, będzie prosić	będzie prosiła, będzie prosić	będzie prosiło, będzie prosić	będą prosili, będą prosić	będą prosiły, będą prosić
	impersonal	będzie prosić się
conditional	1st	prosiłbym, bym prosił	prosiłabym, bym prosiła	prosiłobym, bym prosiło	prosilibyśmy, byśmy prosili	prosiłybyśmy, byśmy prosiły
	2nd	prosiłbyś, byś prosił	prosiłabyś, byś prosiła	prosiłobyś, byś prosiło	prosilibyście, byście prosili	prosiłybyście, byście prosiły
	3rd	prosiłby, by prosił	prosiłaby, by prosiła	prosiłoby, by prosiło	prosiliby, by prosili	prosiłyby, by prosiły
	impersonal	proszono by
imperative	1st	niech proszę			prośmy
	2nd	proś			proście
	3rd	niech prosi			niech proszą
active adjectival participle		proszący	prosząca	proszące	proszący	proszące
contemporary adverbial participle		prosząc
verbal noun		proszenie

Related terms

nouns

• prosiak
• prosiątko

 

Further reading

• prosić in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• prosić in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “prosić”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “1. prosić się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “PROSIĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 2022 October 12
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “prosić”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “prosić”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1908), “prosić”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 4, Warsaw, page 1020
• prosić in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego

Silesian

Etymology

Inherited from Old Polish prosić.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈprɔ.ɕit͡ɕ/
• Rhymes: -ɔɕit͡ɕ
• Syllabification: pro‧sić

Verb

prosić impf

1. (transitive) to ask for, to request
2. (reflexive with sie) to beg, to implore

Conjugation

Conjugation of prosić impf
	person	singular			plural
		masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		prosić
present tense	1st	proszã			proszymy
	2nd	prosisz			prosicie
	3rd	prosi			proszōm
past tense	1st	prosiōłch, prosiōłech, prosiōł żech	prosiyłach prosiyła żech	prosiyłoch1) prosiyło żech1)	prosiylimy, prosiylichmy	prosiyłymy, prosiyłychmy
	2nd	prosiōłś, prosiōłeś, prosiōł żeś	prosiyłaś prosiyła żeś	prosiyłoś1) prosiyło żeś1)	prosiyliście, prosiyli żeście	prosiyłyście, prosiyły żeście
	3rd	prosiōł	prosiyła	prosiyło	prosiyli	prosiyły
future tense	1st	bydã prosiōł, bydã prosić	bydã prosiyła, bydã prosić	bydã prosiyło,1) bydã prosić	bydymy prosiyli, bydymy prosić	bydymy prosiyły, bydymy prosić
	2nd	bydziesz prosiōł, bydziesz prosić	bydziesz prosiyła, bydziesz prosić	bydziesz prosiyło,1) bydziesz prosić	bydziecie prosiyli, bydziecie prosić	bydziecie prosiyły, bydziecie prosić
	3rd	bydzie prosiōł, bydzie prosić	bydzie prosiyła, bydzie prosić	bydzie prosiyło, bydzie prosić	bydōm prosiyli, bydōm prosić	bydōm prosiyły, bydōm prosić
pluperfect tense2)	1st	bōłch prosiōł, bōłech prosiōł, bōł żech prosiōł	byłach prosiyła była żech prosiyła	byłoch prosiyło1) było żech prosiyło1)	byli my prosiyli, bylichmy prosiyli	były my prosiyły, byłychmy prosiyły
	2nd	bōłś prosiōł, bōłeś prosiōł, bōł żeś prosiōł	byłaś prosiyła była żeś prosiyła	byłoś prosiyło1) było żeś prosiyło1)	byliście prosiyli, byli żeście prosiyli	byłyście prosiyły, były żeście prosiyły
	3rd	bōł prosiōł	była prosiyła	było prosiyło1)	były my prosiyli, byłychmy prosiyli	były prosiyły
conditional	1st	bych prosiōł	bych prosiyła	byście prosiyli	by my prosiyły, bychmy prosiyły
	2nd	byś prosiōł	byś prosiyła	byście prosiyli	byście prosiyły
	3rd	by prosiōł	by prosiyła	by prosiyło	by prosiyli	by prosiyły
imperative	1st	niych proszã			prośmy
	2nd	proś			proście
	3rd	niych prosi			niych proszōm
active adjectival participle		proszōncy	proszōncŏ	proszōnce	proszōncy	proszōnce
passive adjectival participle		proszōny	proszōnŏ	proszōne	proszyni	proszōne
verbal noun		proszynie
1) Personal neuter forms might be considered nonstandard, protological, or nonce, appearing mostly in literature to refer to grammatically neuter nouns, however might also be used for people who prefer neuter forms. 2) The pluperfect is either archaic or obsolete and now used for conditional in the past.

Further reading

• prosic in dykcjonorz.eu
• prosić in silling.org
• prosić_sie in silling.org