macierz

Old Polish

Alternative forms

• mać

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *màti.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /mat͡ɕɛ(ː)r̝/
• IPA^(key): (15^th CE) /mat͡ɕɛr̝/, /mat͡ɕer̝/

Noun

macierz f

1. (attested in Greater Poland) mother (female parent)

   Synonyms: macica, maciora

   • 1959 [1393], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 173, Poznań:

     Jako Gertruda ne vszøla poszagu v szwego *ocza ani v ge maczersze

     [Jako Gertruda nie wzięła posagu u swego o[ć]ca ani u je macierze]

2. (attested in Masovia) mother (source or origin of something)
   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 52:

     Gdysz wszego rostyrkv a nyeszgody gest maczerzs pospolythoscz (sit mater communio)

     [Gdyż wszego roztyrku a niezgody jest macierz pospolitość (sit mater communio)]

Derived terms

nouns

• duchowna mać
• macierz czeladna
• macierz oddana

 

verbs

• łajać od macierze impf

 

Descendants

• Polish: macierz
• Silesian: macierz

References

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “macierz”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish macierz (“mother”).

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈma.t͡ɕɛʂ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -at͡ɕɛʂ
• Syllabification: ma‧cierz

Noun

macierz f

1. matrix (notion in mathematics)
2. matrix (part of the mitochondrion)
3. (dated or literary) motherland (country of origin)

Declension

Declension of macierz

	singular	plural
nominative	macierz	macierze
genitive	macierzy	macierzy
dative	macierzy	macierzom
accusative	macierz	macierze
instrumental	macierzą	macierzami
locative	macierzy	macierzach
vocative	macierzy	macierze

Derived terms

adjectives

• macierzowy
• macierzyński
• macierzysty

 

Further reading

• macierz in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• macierz in Polish dictionaries at PWN

Silesian

Etymology

Inherited from Old Polish macierz.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈma.t͡ɕɛʂ/
• Rhymes: -at͡ɕɛʂ
• Syllabification: ma‧cierz

Noun

macierz f

1. (Cieszyn Silesia) mother

   Synonyms: see Thesaurus:muter

   Coordinate terms: see Thesaurus:fater

Further reading

• Jadwiga Wronicz, editor (2010), Słownik gwarowy Śląska Cieszyńskiego (in Silesian), Ustroń: Galeria „Na Gojach”, →ISBN