dèan

See also: dean, Dean, déan, and deán

Scottish Gaelic

Etymology

From Old Irish ·dénai, prototonic form of do·gní.

Pronunciation

• (Lewis) IPA^(key): /d̥ʲĩãn/, (unstressed) /d̥ʲan/
• (Uist, Barra, Skye) IPA^(key): /d̥ʒian/, (unstressed) /d̥ʒɛn/
• (south Argyll) IPA^(key): [d̥ʒɛˑn]

Verb

dèan (past rinn, future nì, verbal noun dèanamh, past participle dèanta)

1. do
2. make

Conjugation

Conjugation of dèan (irregular)

		singular			plural			impersonal
		first	second	third m/f	first	second	third
independent	past	rinn mi	rinn thu	rinn e/i	rinn sinn	rinn sibh	rinn iad	rinneadh
	future	nì mi	nì thu	nì e/i	nì sinn	nì sibh	nì iad	nithear
	conditional	dhèanainn	dhèanadh tu	dhèanadh e/i	dhèanadh sinn dhèanamaid	dhèanadh sibh	dhèanadh iad	dhèante(adh) dhèanaist(e)1
negative	past	cha do rinn mi cha d' rinn mi	cha do rinn thu cha d' rinn thu	cha do rinn e/i cha d' rinn e/i	cha do rinn sinn cha d' rinn sinn	cha do rinn sibh cha d' rinn sibh	cha do rinn iad cha d' rinn iad	cha do rinneadh cha d' rinneadh
	future	cha dèan mi	cha dèan thu	cha dèan e/i	cha dèan sinn	cha dèan sibh	cha dèan iad	cha dèanar
	conditional	cha dèanainn	cha dèanadh tu	cha dèanadh e/i	cha dèanadh sinn cha dèanamaid	cha dèanadh sibh	cha dèanadh iad	cha dèante(adh) cha dèanaist(e)1
affirmative interrogative	past	an do rinn mi? an d' rinn mi?	an do rinn thu? an d' rinn thu?	an do rinn e/i? an d' rinn e/i?	an do rinn sinn? an d' rinn sinn?	an do rinn sibh? an d' rinn sibh?	an do rinn iad? an d' rinn iad?	an do rinneadh? an d' rinneadh?
	future	an dèan mi?	an dèan thu?	an dèan e/i?	an dèan sinn?	an dèan sibh?	an dèan iad?	an dèanar?
	conditional	an dèanainn?	an dèanadh tu?	an dèanadh e/i?	an dèanadh sinn? an dèanamaid?	an dèanadh sibh?	an dèanadh iad?	an dèante(adh)? an dèanaist(e)?1
negative interrogative	past	nach do rinn mi? nach d' rinn mi?	nach do rinn thu? nach d' rinn thu?	nach do rinn e/i? nach d' rinn e/i?	nach do rinn sinn? nach d' rinn sinn?	nach do rinn sibh? nach d' rinn sibh?	nach do rinn iad? nach d' rinn iad?	nach do rinneadh? nach d' rinneadh?
	future	nach dèan mi?	nach dèan thu?	nach dèan e/i?	nach dèan sinn?	nach dèan sibh?	nach dèan iad?	nach dèanar?
	conditional	nach dèanainn?	nach dèanadh tu?	nach dèanadh e/i?	nach dèanadh sinn? nach dèanamaid?	nach dèanadh sibh?	nach dèanadh iad?	nach dèante(adh)? nach dèanaist(e)?1
relative future		(a) nì mi	(a) nì thu	(a) nì e/i	(a) nì sinn	(a) nì sibh	(a) nì iad	(a) nithear
imperative		dèanam!	dèan!	dèanadh e/i!	dèanamaid!	dèanaibh!	dèanadh iad!	dèanar!
verbal noun		dèanamh
past participle		dèanta, dèante

¹ Lewis dialect form

• Alternative verbal noun: dèanadh

Derived terms

• dèan adhradh (“worship”)
• dèan briogadh clì (“left-click”)
• dèan briogadh deis (“right-click”)
• dèan bun no bàrr (“make head or tail”)
• dèan casad (“cough”)
• dèan casaid (“complain”)
• dèan coimeas air (“compare”)
• dèan dìmeas air (“despise”)
• dèan dranndan (“snarl”)
• dèan dùrdail (“coo”)
• dèan fàite-gàire (“smile”)
• dèan farchluais (“eavesdrop”)
• dèan fead (“whistle”)
• dèan feum de (“use”)
• dèan fiughair ri (“look forward to”)
• dèan gàire (“smile; laugh”)
• dèan glugan (“gurgle”)
• dèan in-imrich (“immigrate”)
• dèan lethbhreac (“copy”)
• dèan preasarlach (“coppice”)
• dèan rèite (“atone”)
• dèan sèist air (“besiege”)
• dèan snodha-gàire (“smile”)
• dèanta (“done, made”)
• ionnsaich do sheanmhair lit' a dhèanamh (“teach grandmother how to suck eggs”)

 

Further reading

• Gregory Toner, Sharon Arbuthnot, Máire Ní Mhaonaigh, Marie-Luise Theuerkauf, Dagmar Wodtko, editors (2019), “do·gní”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
• Edward Dwelly (1911) “dèan”, in Faclair Gàidhlig gu Beurla le Dealbhan‎^[1], 10th edition, Edinburgh: Birlinn Limited, →ISBN