dać
Old Polish
editAlternative forms
editEtymology
editInherited from Proto-Slavic *dati. First attested in 1270.
Pronunciation
editVerb
editdać pf (imperfective dawać)
- to give (to transfer one's possession or holding of (something) to (someone)) [with z ( genitive)]/[with od ( genitive) ‘from what’]
- to give (to move, shift, provide something abstract to someone or something or somewhere)
- to lend; to give forever or for a certain period of time (by obligation or against payment)
- to give (to provide (something) to (someone), to allow or afford)
- to give, to hand, to pass (to place in someone's hand)
- to give, to give off; to secret
- to vomit
- to move, to head somewhere
- to deliver; to send
- to send off, to make someone run away
- to send a matter to a higher authority
- to rely on the credibility of sworn persons
- to make; to cause (to cause to be)
- to let, to allow
- to designate
- to set a deadline or date; to schedule
- to command, to order
- (reflexive with się) to give in, to give up
Derived terms
edit- dać duszę pf
- dać dzieci pf
- dać liczbę pf
- dać list pf
- dać pokoj pf, dawać pokój impf
- dać policzek pf, dawać policzki impf
- dać prośbę pf
- dać się na miłość pf, dawać się na miłość impf
- dać się na modlitwę pf
- dać sumę pf
- dać syna pf
- dać winę pf, dawać winę impf
- dać wwiązanie pf, dawać wwiązanie impf
- dać za mąż pf
- dać zdrowie pf
- nic nie dać pf
- dodać pf, dodawać impf
- nadać pf
- naddać pf
- oddać pf, oddawać impf
- odewzdać pf
- podać pf, podawać impf
- poddać pf, poddawać impf
- poprzedać pf
- przedać pf, przedawać impf
- przydać pf, przydawać impf
- rozdać pf, rozdawać impf
- rozprzedać pf
- udać pf
- uprzedać pf
- wdać pf, wdawać impf
- wydać pf, wydawać impf
- wyprzedać pf
- wzdać pf, wzdawać impf
- zadać pf, zadawać impf
- zaprzedać pf
- zdać pf, zdawać impf
Related terms
editDescendants
editReferences
edit- Boryś, Wiesław (2005) “dać”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
- Sławski, Franciszek (1958-1965) “dać”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
- Bańkowski, Andrzej (2000) “dać”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
- B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “dać”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
Polish
editAlternative forms
editEtymology
editInherited from Old Polish dać.
Pronunciation
edit- (Middle Polish) IPA(key): /ˈdat͡ɕ/
- (Masovia):
- (Near Masovian) IPA(key): /ˈdat͡ɕ/
- (Far Masovian) IPA(key): /ˈdat͡ɕ/
Verb
editdać pf (imperfective dawać)
- (ditransitive) to give (to transfer one's possession or holding of (something) to (someone)) [with dative ‘to whom’]
- Dałeś dzieciom obiad? ― Did you give lunch to the children?
- 2014, “In the Absence ov Light”, performed by Behemoth:
- Nie wierzę ani w Boga, ani w Rozum! / Dość już tych Bogów! Dajcie mi człowieka!
- I don’t believe in God nor in Reason! / Enough of these Gods! Give me a person!
- (ditransitive) to give, to hand, to pass (to place in someone's hand) [with dative ‘to whom’]
- Synonym: podać
- (ditransitive) to give (to allow someone to have access to, i.e. information) [with dative ‘to whom’]
- Synonym: podać
- (transitive) to give, to put on (to be the performer of)
- (transitive) to give (to cause to exist, particularly something beneficial) [with dative ‘to whom’]
- (transitive) to put (to place in a particular location)
- Synonym: podziać
- (transitive, colloquial) to pay (to cover a given cost) [with za ( accusative) ‘(paying) for what’] [with na ( accusative) ‘for/toward what’]
- (transitive) to give, to send, to put (to cause a given thing to go to a certain place to have something done to it)
- (transitive) to send (to decide that a person will go to a particular location and perform the typical activity at said location)
- (ditransitive, colloquial) to sell (to put into the ownership of someone else for a cost) [with dative ‘to whom’]
- Synonym: sprzedać
- (ditransitive) to give (having the proper authority, to cause a state to affect someone) [with dative ‘to whom’]
- (intransitive, colloquial) to hit (to use physical force against) [with dative ‘whom’, along with instrumental ‘with what’, along with po ( locative) or w ( accusative) ‘where’]
- Synonym: uderzyć
- (ditransitive) to give (to apply some substance on someone that will affect them) [with dative ‘to whom’]
- (intransitive) to let, to allow [with dative ‘whom’ and infinitive ‘to do what’]
- Synonym: pozwolić
- Daj mi posłuchać. ― Let me listen.
- (intransitive, colloquial) to turn (to cause something to change directions; to change directions)
- (intransitive, colloquial, of a woman) to put out; to consent to sex [with dative ‘for whom’]
- Jak było u niego? Dałaś mu? ― How was it at his place? Did you put out?
- (intransitive, colloquial, of rain, snow, frost, etc.) to fall with intensity
- (reflexive with się, colloquial, chiefly in the negative) to let, to allow oneself (to permit a particular thing to happen to a person) [with dative ‘to whom/what’]
- (reflexive with się) to be possible (to be able to be done) [with infinitive ‘to do what’]
- Synonym: można
- Antonym: nie sposób
- (intransitive, Near Masovian) to poison [with dative ‘whom’]
- Synonym: otruć
Conjugation
editConjugation of dać pf | |||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
person | singular | plural | |||||||||||||||||
masculine | feminine | neuter | virile | nonvirile | |||||||||||||||
infinitive | dać | ||||||||||||||||||
future tense | 1st | dam | damy | ||||||||||||||||
2nd | dasz | dacie | |||||||||||||||||
3rd | da | dadzą | |||||||||||||||||
impersonal | da się | ||||||||||||||||||
past tense | 1st | dałem, -(e)m dał |
dałam, -(e)m dała |
dałom, -(e)m dało |
daliśmy, -(e)śmy dali |
dałyśmy, -(e)śmy dały | |||||||||||||
2nd | dałeś, -(e)ś dał |
dałaś, -(e)ś dała |
dałoś, -(e)ś dało |
daliście, -(e)ście dali |
dałyście, -(e)ście dały | ||||||||||||||
3rd | dał | dała | dało | dali | dały | ||||||||||||||
impersonal | dano | ||||||||||||||||||
conditional | 1st | dałbym, bym dał |
dałabym, bym dała |
dałobym, bym dało |
dalibyśmy, byśmy dali |
dałybyśmy, byśmy dały | |||||||||||||
2nd | dałbyś, byś dał |
dałabyś, byś dała |
dałobyś, byś dało |
dalibyście, byście dali |
dałybyście, byście dały | ||||||||||||||
3rd | dałby, by dał |
dałaby, by dała |
dałoby, by dało |
daliby, by dali |
dałyby, by dały | ||||||||||||||
impersonal | dano by | ||||||||||||||||||
imperative | 1st | niech dam | dajmy | ||||||||||||||||
2nd | daj | dajcie | |||||||||||||||||
3rd | niech da | niech dadzą | |||||||||||||||||
passive adjectival participle | dany | dana | dane | dani | dane | ||||||||||||||
anterior adverbial participle | dawszy | ||||||||||||||||||
verbal noun | danie |
An alternative form of imperative 2nd person plural dajcie is the archaic/rural form dajta, apparently a remnant of the archaic redundant dual form.
Derived terms
edit- dodać pf, dodawać impf
- nadać pf, nadawać impf
- naddać pf, naddawać impf
- oddać pf, oddawać impf
- podać pf, podawać impf
- poddać pf, poddawać impf
- przedać pf, przedawać impf
- przydać pf, przydawać impf
- rozdać pf, rozdawać impf
- sprzedać pf, sprzedawać impf
- udać pf, udawać impf
- wdać pf, wdawać impf
- wydać pf, wydawać impf
- wzdać pf, wzdawać impf
- zadać pf, zadawać impf
- zdać pf, zdawać impf
- dać broń do ręki pf, dawać broń do ręki impf
- dać czadu pf, dawać czadu impf
- dać do myślenia pf, dawać do myślenia impf
- dać do zrozumienia pf, dawać do zrozumienia impf
- dać dupy pf, dawać dupy impf
- dać folgę pf, dawać folgę impf
- dać gazu pf, dawać gazu impf
- dać głos pf, dawać głos impf
- dać głowę pf, dawać głowę impf
- dać kopa w dupę pf, dawać kopa w dupę impf
- dać kosza pf, dawać kosza impf
- dać mata pf
- dać nogę pf, dawać nogę impf
- dać nura pf, dawać nura impf
- dać odczuć pf, dawać odczuć impf
- dać plamę pf, dawać plamę impf
- dać po garach pf, dawać po garach impf
- dać po hamulcach pf, dawać po hamulcach impf
- dać popalić pf, dawać popalić impf
- dać posłuch pf, dawać posłuch impf
- dać radę pf, dawać radę impf
- dać rok pf, dawać rok impf
- dać się posiekać pf
- dać się we znaki pf, dawać się we znaki impf
- dać sobie głowę uciąć pf, dawać sobie głowę uciąć impf
- dać sobie siana pf
- dać sobie w szyję pf, dawać sobie w szyję impf
- dać sobie w żyłę pf, dawać sobie w żyłę impf
- dać spokój pf, dawać spokój impf
- dać szkołę pf, dawać szkołę impf
- dać świadectwo pf, dawać świadectwo impf
- dać święty spokój pf, dawać święty spokój impf
- dać upust pf, dawać upust impf
- dać w kość pf, dawać w kość impf
- dać w łapę pf, dawać w łapę impf
- dać w skórę pf, dawać w skórę impf
- dać wędkę pf, dawać wędkę impf
- dać wiarę pf, dawać wiarę impf
- dać wycisk pf, dawać wycisk impf
- dać wyraz pf, dawać wyraz impf
- dać z siebie wszystko pf, dawać z siebie wszystko impf
- dać za wygraną pf, dawać za wygraną impf
- dać znać pf, dawać znać impf
- dać znać o sobie pf, dawać znać o sobie impf
- dać życie pf, dawać życie impf
- dać żyć pf, dawać żyć impf
- nie dać na siebie długo czekać pf, nie dawać na siebie długo czekać impf
- nie dać po sobie poznać pf, nie dawać po sobie poznać impf
- nie dać się długo prosić pf, nie dawać się długo prosić impf
- nie dać się porównać pf
- nie dać się zjeść w kaszy pf
- nie dać się zwariować pf, nie dawać się zwariować impf
- nie dać sobie w kaszę dmuchać pf, nie dawać sobie w kaszę dmuchać impf
- nie dać złamanego grosza pf
- nie dać znaku życia pf, nie dawać znaku życia impf
Related terms
editRelated terms
editTrivia
editAccording to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), dać is one of the most used words in Polish, appearing 18 times in scientific texts, 17 times in news, 27 times in essays, 63 times in fiction, and 140 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 265 times, making it the 194th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]
According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), dać się is one of the most used words in Polish, appearing 9 times in scientific texts, 4 times in news, 16 times in essays, 11 times in fiction, and 33 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 73 times, making it the 879th most common word in a corpus of 500,000 words.[2]
References
edit- ^ Ida Kurcz (1990) “dać”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 1, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 68
- ^ Ida Kurcz (1990) “dać się”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 1, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 68
Further reading
edit- dać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- dać in Polish dictionaries at PWN
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “dać”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “dać się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- “DAĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 25.08.2022
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “dać”, in Słownik języka polskiego
- Aleksander Zdanowicz (1861) “dać”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
- J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “dać, daci, dawać, dajać”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 420
- dać in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
- Zygmunt Wasilewski (1889) “dać”, in Jagodne: wieś w powiecie łukowskim, gminie Dąbie: zarys etnograficzny (in Polish), Warsaw: M. Arct, page 240
- Wojciech Grzegorzewicz (1894) “ńe dać”, in Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności (in Polish), volume 5, Krakow: Akademia Umiejętności, page 115
Silesian
editEtymology
editInherited from Old Polish dać.
Pronunciation
editVerb
editdać pf (imperfective dŏwać)
- (ditransitive) to give (to move, shift, provide something abstract or concrete to someone or something or somewhere)
- (transitive) to pass along (to send a message to)
- (transitive) to let, to allow
- Synonyms: pozwolić, przizwolić
- (transitive) to give, to pay
Conjugation
editThis verb needs an inflection-table template.
Derived terms
editRelated terms
editFurther reading
editUpper Sorbian
editEtymology
editInherited from Proto-Slavic *dàti. Cognate with Lower Sorbian daś.
Pronunciation
editVerb
editdać pf (imperfective dawać)
- to give (to transfer one's possession or holding of (something) to (someone)) [with dative ‘to whom’]
- to give, to hand, to pass (to place in someone's hand) [with dative ‘to whom’]
- Daj mi nóž. ― Give me a knife.
- to let, to allow [with dative ‘whom’ and infinitive ‘to do what’]
- Daj jemu hić ― Let him go.
- (reflexive with so) to start, to begin
- Jutře so do dźěła dam. ― I will start work tomorrow
- (reflexive with so) to attack [with accusative ‘someone’]
Conjugation
editperson | singular | dual | plural | ||
---|---|---|---|---|---|
virile | nonvirile | ||||
infinitive | dać | ||||
transgressive | dawši | ||||
present tense | 1st | dam | damoj | damy | |
2nd | daš | dataj | datej | daće | |
3rd | da | dataj | datej | dadźa | |
past tense | 1st | dach | dachmoj | dachmy | |
2nd | da | daštaj | daštej | dašće | |
3rd | da | daštaj | daštej | dachu | |
imperative | 1st | — | dajmoj | dajmy | |
2nd | daj | dajtaj | dajtej | dajće | |
3rd | daj | — | |||
active participle | — | ||||
passive participle | daty | ||||
ł-form | dał | ||||
verbal noun | daće |
Verb
editdać impf or pf
- (dialectal) to order, to tell someone to do something [with dative ‘someone’]
- Da sebi zub wutorhnyć ― He ordered to have his tooth removed
Conjugation
editperson | singular | dual | plural | ||
---|---|---|---|---|---|
virile | nonvirile | ||||
infinitive | dać | ||||
transgressive | dajo | ||||
present tense | 1st | dam | damoj | damy | |
2nd | daš | dataj | datej | daće | |
3rd | da | dataj | datej | dadźa | |
past tense | 1st | dach | dachmoj | dachmy | |
2nd | daše | daštaj | daštej | dašće | |
3rd | daše | daštaj | daštej | dachu | |
imperative | 1st | — | dajmoj | dajmy | |
2nd | daj | dajtaj | dajtej | dajće | |
3rd | daj | — | |||
active participle | — | ||||
passive participle | daty | ||||
ł-form | dał | ||||
verbal noun | daće |
person | singular | dual | plural | ||
---|---|---|---|---|---|
virile | nonvirile | ||||
infinitive | dać | ||||
transgressive | dawši | ||||
present tense | 1st | dam | damoj | damy | |
2nd | daš | dataj | datej | daće | |
3rd | da | dataj | datej | dadźa | |
past tense | 1st | dach | dachmoj | dachmy | |
2nd | da | daštaj | daštej | dašće | |
3rd | da | daštaj | daštej | dachu | |
imperative | 1st | — | dajmoj | dajmy | |
2nd | daj | dajtaj | dajtej | dajće | |
3rd | daj | — | |||
active participle | — | ||||
passive participle | daty | ||||
ł-form | dał | ||||
verbal noun | daće |
Derived terms
editRelated terms
editReferences
edit- Schuster-Šewc, Heinz (1978) Historisch-etymologisches Wörterbuch der ober- und niedersorbischen Sprache [Historical-Etymological Dictionary of the Upper and Lower Sorbian Language] (in German), numbers 3 (čurać – ewangelski), Bautzen: Domowina-Verlag, →ISBN, page 142
- Křesćan Pful, editor (1866), “dać”, in Łužiski serbski słownik / Lausitzisch Wendisches Wörterbuch[1] (in German), Budyšin: Maćica Serbska, page 105
- “dać” in Soblex
- Old Polish terms derived from Proto-Indo-European
- Old Polish terms derived from the Proto-Indo-European root *deh₃-
- Old Polish terms derived from Proto-Balto-Slavic
- Old Polish terms inherited from Proto-Balto-Slavic
- Old Polish terms inherited from Proto-Indo-European
- Old Polish terms inherited from Proto-Slavic
- Old Polish terms derived from Proto-Slavic
- Old Polish terms with IPA pronunciation
- Old Polish lemmas
- Old Polish verbs
- Old Polish perfective verbs
- Old Polish reflexive verbs
- Polish terms derived from Proto-Indo-European
- Polish terms derived from the Proto-Indo-European root *deh₃-
- Polish terms derived from Proto-Slavic
- Polish terms inherited from Proto-Slavic
- Polish terms derived from Proto-Balto-Slavic
- Polish terms inherited from Proto-Balto-Slavic
- Polish terms inherited from Proto-Indo-European
- Polish terms inherited from Old Polish
- Polish terms derived from Old Polish
- Polish 1-syllable words
- Polish terms with IPA pronunciation
- Polish terms with audio pronunciation
- Rhymes:Polish/at͡ɕ
- Rhymes:Polish/at͡ɕ/1 syllable
- Polish lemmas
- Polish verbs
- Polish perfective verbs
- Polish ditransitive verbs
- Polish terms with usage examples
- Polish terms with quotations
- Polish transitive verbs
- Polish colloquialisms
- Polish intransitive verbs
- Polish reflexive verbs
- Polish negative polarity items
- Near Masovian Polish
- pl:Sex
- Silesian terms derived from Proto-Indo-European
- Silesian terms derived from the Proto-Indo-European root *deh₃-
- Silesian terms derived from Proto-Slavic
- Silesian terms inherited from Proto-Slavic
- Silesian terms derived from Proto-Balto-Slavic
- Silesian terms inherited from Proto-Balto-Slavic
- Silesian terms inherited from Proto-Indo-European
- Silesian terms inherited from Old Polish
- Silesian terms derived from Old Polish
- Silesian terms with IPA pronunciation
- Rhymes:Silesian/at͡ɕ
- Rhymes:Silesian/at͡ɕ/1 syllable
- Silesian lemmas
- Silesian verbs
- Silesian perfective verbs
- Silesian ditransitive verbs
- Silesian transitive verbs
- Upper Sorbian terms derived from Proto-Indo-European
- Upper Sorbian terms derived from the Proto-Indo-European root *deh₃-
- Upper Sorbian terms derived from Proto-Balto-Slavic
- Upper Sorbian terms inherited from Proto-Balto-Slavic
- Upper Sorbian terms inherited from Proto-Indo-European
- Upper Sorbian terms inherited from Proto-Slavic
- Upper Sorbian terms derived from Proto-Slavic
- Upper Sorbian terms with IPA pronunciation
- Rhymes:Upper Sorbian/at͡ʃ
- Rhymes:Upper Sorbian/at͡ʃ/1 syllable
- Upper Sorbian lemmas
- Upper Sorbian verbs
- Upper Sorbian perfective verbs
- Upper Sorbian terms with usage examples
- Upper Sorbian reflexive verbs
- Upper Sorbian imperfective verbs
- Upper Sorbian biaspectual verbs
- Upper Sorbian dialectal terms