շշմել

Armenian

Alternative forms

շշմիլ (ššmil) — Western Armenian
շաշմել (šašmel), շաշմիլ (šašmil), շշմլել (ššmlel), շշմվել (ššmvel), շիշմիլ (šišmil), շաշմիշ ըլլալ (šašmiš əllal) — dialectal

Etymology

The older form is շաշմել (šašmel), borrowed from Ottoman Turkish شاشمق (şaşmak) and Azerbaijani şaşmaq.^[1]^[2]

Pronunciation

(Eastern Armenian) IPA^(key): /ʃəʃˈmel/, [ʃəʃmél]
(Western Armenian) IPA^(key): /ʃəʃˈmel/, [ʃəʃmél]

Verb

շշմել • (ššmel) (intransitive)

to be dazed, to become disoriented or confused, to lose one's alertness
Synonyms: շփոթվել (špʻotʻvel), շշկլվել (ššklvel)
to go numb
Synonyms: թմրել (tʻmrel), դմբրել (dmbrel)
to be greatly surprised or astonished, to be shocked
Synonym: ապշել (apšel)

Inflection

*-el* conjugation (Eastern Armenian)
person		singular			plural
infinitive		շշմել (ššmel)		imperfective converb		շշմում (ššmum)
passive		—		simultaneous converb		շշմելիս (ššmelis)
causative		շշմեցնել, շշմացնել, շշմցնել (ššmecʻnel, ššmacʻnel, ššmcʻnel)		perfective converb		շշմել (ššmel)
aorist stem		շշմ- (ššm-)		future converb I		շշմելու (ššmelu)
resultative participle		շշմած (ššmac)		future converb II		շշմելիք (ššmelikʻ)
subject participle		շշմող (ššmoġ)		connegative converb		շշմի (ššmi)
person		1^st person	2^nd person	3^rd person	1^st person	2^nd person	3^rd person
indicative		ես	դու	նա	մենք	դուք	նրանք
	present	շշմում եմ (ššmum em)	շշմում ես (ššmum es)	շշմում է (ššmum ē)	շշմում ենք (ššmum enkʻ)	շշմում եք (ššmum ekʻ)	շշմում են (ššmum en)
	past imperfective	շշմում էի (ššmum ēi)	շշմում էիր (ššmum ēir)	շշմում էր (ššmum ēr)	շշմում էինք (ššmum ēinkʻ)	շշմում էիք (ššmum ēikʻ)	շշմում էին (ššmum ēin)
	future	շշմելու եմ (ššmelu em)	շշմելու ես (ššmelu es)	շշմելու է (ššmelu ē)	շշմելու ենք (ššmelu enkʻ)	շշմելու եք (ššmelu ekʻ)	շշմելու են (ššmelu en)
	past future	շշմելու էի (ššmelu ēi)	շշմելու էիր (ššmelu ēir)	շշմելու էր (ššmelu ēr)	շշմելու էինք (ššmelu ēinkʻ)	շշմելու էիք (ššmelu ēikʻ)	շշմելու էին (ššmelu ēin)
	present perfect	շշմել եմ (ššmel em)	շշմել ես (ššmel es)	շշմել է (ššmel ē)	շշմել ենք (ššmel enkʻ)	շշմել եք (ššmel ekʻ)	շշմել են (ššmel en)
	pluperfect	շշմել էի (ššmel ēi)	շշմել էիր (ššmel ēir)	շշմել էր (ššmel ēr)	շշմել էինք (ššmel ēinkʻ)	շշմել էիք (ššmel ēikʻ)	շշմել էին (ššmel ēin)
	aorist (past perfective)	շշմեցի, շշմի* (ššmecʻi, ššmi*)	շշմեցիր, շշմիր* (ššmecʻir, ššmir*)	շշմեց (ššmecʻ)	շշմեցինք, շշմինք* (ššmecʻinkʻ, ššminkʻ*)	շշմեցիք, շշմիք* (ššmecʻikʻ, ššmikʻ*)	շշմեցին, շշմին* (ššmecʻin, ššmin*)
subjunctive		ես	դու	նա	մենք	դուք	նրանք
	present	շշմեմ (ššmem)	շշմես (ššmes)	շշմի (ššmi)	շշմենք (ššmenkʻ)	շշմեք (ššmekʻ)	շշմեն (ššmen)
	past	շշմեի (ššmei)	շշմեիր (ššmeir)	շշմեր (ššmer)	շշմեինք (ššmeinkʻ)	շշմեիք (ššmeikʻ)	շշմեին (ššmein)
conditional		ես	դու	նա	մենք	դուք	նրանք
	future	կշշմեմ (kššmem)	կշշմես (kššmes)	կշշմի (kššmi)	կշշմենք (kššmenkʻ)	կշշմեք (kššmekʻ)	կշշմեն (kššmen)
	past	կշշմեի (kššmei)	կշշմեիր (kššmeir)	կշշմեր (kššmer)	կշշմեինք (kššmeinkʻ)	կշշմեիք (kššmeikʻ)	կշշմեին (kššmein)
imperative		—	(դու)	—	—	(դուք)	—
imperative		—	շշմի՛ր, շշմի՛* (ššmír, ššmí*)	—	—	շշմե՛ք, շշմեցե՛ք (ššmékʻ, ššmecʻékʻ)

*colloquial **dated

*-el* negative conjugation (Eastern Armenian)
person		singular			plural
infinitive				չշշմել (čʻššmel)
resultative participle				չշշմած (čʻššmac)
subject participle				չշշմող (čʻššmoġ)
person		1^st person	2^nd person	3^rd person	1^st person	2^nd person	3^rd person
indicative		ես	դու	նա	մենք	դուք	նրանք
	present	չեմ շշմում (čʻem ššmum)	չես շշմում (čʻes ššmum)	չի շշմում (čʻi ššmum)	չենք շշմում (čʻenkʻ ššmum)	չեք շշմում (čʻekʻ ššmum)	չեն շշմում (čʻen ššmum)
	past imperfective	չէի շշմում (čʻēi ššmum)	չէիր շշմում (čʻēir ššmum)	չէր շշմում (čʻēr ššmum)	չէինք շշմում (čʻēinkʻ ššmum)	չէիք շշմում (čʻēikʻ ššmum)	չէին շշմում (čʻēin ššmum)
	future	չեմ շշմելու (čʻem ššmelu)	չես շշմելու (čʻes ššmelu)	չի շշմելու (čʻi ššmelu)	չենք շշմելու (čʻenkʻ ššmelu)	չեք շշմելու (čʻekʻ ššmelu)	չեն շշմելու (čʻen ššmelu)
	past future	չէի շշմելու (čʻēi ššmelu)	չէիր շշմելու (čʻēir ššmelu)	չէր շշմելու (čʻēr ššmelu)	չէինք շշմելու (čʻēinkʻ ššmelu)	չէիք շշմելու (čʻēikʻ ššmelu)	չէին շշմելու (čʻēin ššmelu)
	present perfect	չեմ շշմել (čʻem ššmel)	չես շշմել (čʻes ššmel)	չի շշմել (čʻi ššmel)	չենք շշմել (čʻenkʻ ššmel)	չեք շշմել (čʻekʻ ššmel)	չեն շշմել (čʻen ššmel)
	pluperfect	չէի շշմել (čʻēi ššmel)	չէիր շշմել (čʻēir ššmel)	չէր շշմել (čʻēr ššmel)	չէինք շշմել (čʻēinkʻ ššmel)	չէիք շշմել (čʻēikʻ ššmel)	չէին շշմել (čʻēin ššmel)
	aorist (past perfective)	չշշմեցի, չշշմի* (čʻššmecʻi, čʻššmi*)	չշշմեցիր, չշշմիր* (čʻššmecʻir, čʻššmir*)	չշշմեց (čʻššmecʻ)	չշշմեցինք, չշշմինք* (čʻššmecʻinkʻ, čʻššminkʻ*)	չշշմեցիք, չշշմիք* (čʻššmecʻikʻ, čʻššmikʻ*)	չշշմեցին, չշշմին* (čʻššmecʻin, čʻššmin*)
subjunctive		ես	դու	նա	մենք	դուք	նրանք
	present	չշշմեմ (čʻššmem)	չշշմես (čʻššmes)	չշշմի (čʻššmi)	չշշմենք (čʻššmenkʻ)	չշշմեք (čʻššmekʻ)	չշշմեն (čʻššmen)
	past	չշշմեի (čʻššmei)	չշշմեիր (čʻššmeir)	չշշմեր (čʻššmer)	չշշմեինք (čʻššmeinkʻ)	չշշմեիք (čʻššmeikʻ)	չշշմեին (čʻššmein)
conditional		ես	դու	նա	մենք	դուք	նրանք
	future	չեմ շշմի (čʻem ššmi)	չես շշմի (čʻes ššmi)	չի շշմի (čʻi ššmi)	չենք շշմի (čʻenkʻ ššmi)	չեք շշմի (čʻekʻ ššmi)	չեն շշմի (čʻen ššmi)
	past	չէի շշմի (čʻēi ššmi)	չէիր շշմի (čʻēir ššmi)	չէր շշմի (čʻēr ššmi)	չէինք շշմի (čʻēinkʻ ššmi)	չէիք շշմի (čʻēikʻ ššmi)	չէին շշմի (čʻēin ššmi)
imperative		—	(դու)	—	—	(դուք)	—
imperative		—	մի՛ շշմիր, մի՛ շշմի* (mí ššmir, mí ššmi*)	—	—	մի՛ շշմեք, մի՛ շշմեցեք (mí ššmekʻ, mí ššmecʻekʻ)

*colloquial **dated

declension of the nominalized infinitive, u-type, inanimate (Eastern Armenian)
	singular (singulare tantum)
nominative	շշմել (ššmel)
dative	շշմելու (ššmelu)
ablative	շշմելուց (ššmelucʻ)
instrumental	շշմելով (ššmelov)
locative	շշմելում (ššmelum)
	definite forms
nominative	շշմելը/շշմելն (ššmelə/ššmeln)
dative	շշմելուն (ššmelun)
	1^st person possessive forms (my)
nominative	շշմելս (ššmels)
dative	շշմելուս (ššmelus)
ablative	շշմելուցս (ššmelucʻs)
instrumental	շշմելովս (ššmelovs)
locative	շշմելումս (ššmelums)
	2^nd person possessive forms (your)
nominative	շշմելդ (ššmeld)
dative	շշմելուդ (ššmelud)
ablative	շշմելուցդ (ššmelucʻd)
instrumental	շշմելովդ (ššmelovd)
locative	շշմելումդ (ššmelumd)

Derived terms

շշմած (ššmac)
շշմածություն (ššmacutʻyun)
շշմահար (ššmahar)
շշմեցնել (ššmecʻnel)
շշմեցուցիչ (ššmecʻucʻičʻ)

References

Ačaṙean, Hračʻeay (1902) “շաշմիշ ըլլալ”, in Tʻurkʻerēni azdecʻutʻiwnə hayerēni vray ew tʻurkʻerēnē pʻoxaṙeal baṙerə Pōlsi hay žoġovrdakan lezuin mēǰ hamematutʻeamb Vani, Ġarabaġi ew Nor-Naxiǰewani barbaṙnerun [The influence of Turkish on Armenian, and the Turkish borrowings in the vernacular Armenian of Constantinople in comparison with the dialects of Van, Karabakh and Nor Nakhichevan] (Ēminean azgagrakan žoġovacu; 3) (in Armenian), Moscow and Vagharshapat: Lazarev Institute of Oriental Languages, page 258
Ačaṙean, Hračʻeay (1913) “շշմիլ”, in Hayerēn gawaṙakan baṙaran [Armenian Provincial Dictionary] (Ēminean azgagrakan žoġovacu; 9) (in Armenian), Tiflis: Lazarev Institute of Oriental Languages, page 835b
Sargsyan, Artem et al., editors (2007), “շշմել”, in Hayocʻ lezvi barbaṙayin baṙaran [Dialectal Dictionary of the Armenian Language] (in Armenian), volume IV, Yerevan: Hayastan, page 265b

^ Malxaseancʻ, Stepʻan (1944) “շաշմել”, in Hayerēn bacʻatrakan baṙaran [Armenian Explanatory Dictionary] (in Armenian), volume III, Yerevan: State Publishing House, page 499c
^ Margaryan, Alekʻsandr (1975) Gorisi barbaṙə [The dialect of Goris]‎^[1] (in Armenian), Yerevan: University Press, page 530b

[1] Malxaseancʻ, Stepʻan (1944) “շաշմել”, in Hayerēn bacʻatrakan baṙaran [Armenian Explanatory Dictionary] (in Armenian), volume III, Yerevan: State Publishing House, page 499c

[2] Margaryan, Alekʻsandr (1975) Gorisi barbaṙə [The dialect of Goris]‎^[1] (in Armenian), Yerevan: University Press, page 530b

[1]

[2]