Bagnöl
|
C'l artìcul chè 'l è scrit in
Mantuàn |
| Bagnöl | |
| [[Image:|70px|border|center]] | |
| [[Image:|250px|center]] | |
| Stat | Itâlia |
| Regiån (IT) | Lumbardìa |
| Altësa | 19 m |
| Süparfìs | 49,31 km² |
| Abitànt | 5.926 ab. |
| Densitä | 120,18 ab/km² |
| Frasiòn | Campiün, Curès Micheli, San Biasi, San Giacum Po, San Nicolò Po. |
| Cumoin cunfinänt | Borchfòrt, Mantua, Roncafrèr, San Banadèt, Süstinént, Vergìli. |
| CAP | IT-46030 |
| Prefìs dal telèfun italiän | 39 |
| Patròn | |
| Sit dal cumoin | |
Bagnöl (Bagnolo San Vito in Italiàn) l'é un comün italian, dla regiùn adla Lumbardìa, da 5.926 abitant in Pruincia da Mantua.
Ezémpi dal dialét ad Bagnöl
N'an fa mè nòno, che iér l'ha cumpì utant'àni, l'ha cuntà a mé e a mé surèla cla stòria ché.
A gh'éra 'na vòlta, ind an paezìn, un òm ch'al gh'éva du fiöi.
An giùran al püsè zóan di du fradèi l'è andà da su pàdar, e 'l g'ha dét: "Pupà, a vöj tüt quél ch'am tóca: dèm quél ch'l'è mio!".
Al vècc, ch'al vuléa tan' bén ai sò fiöi, l'ha fat quél che lü 'l agh 'mandàva.
Dòpu 'n qual dé, al pütèl l'ha ciapà tüti i su bèsi e 's n'è andà vìa.
In 'na cità lontàna l'ha vivì in legrìa, ciapànd la bàla cun di su amìch, e balànd cun li dunàsi.
Acséta in pòchi smàni è stat spés tüti i bèsi; e lü l'è restà sénsa niénte.
Cùza gh'éval da far? Cùma pudéal vìvar? Indùa pudéal catàr an tòch ad pan?
A la fin, l'è andà da un cuntadìn, e 'l g'ha dmandà: "A gh'ìva 'd bizògn d'an servitùr?".
"Sì", l'ha rispòst al cuntadìn, "ma cùma 't sè, st'an a gh'éma auì la brìna, tànta piöua e par zónta la tempèsta. E alùra a 'm pudrò dar sul an po' ad pan, e gnint àtar".
"A gh'è mia 'd bizògn ch'am déghi àtar: basta ch'a möra mia!".
"Tüti i dé at andrè ind la mè campàgna e in cal prà là a pasculàr i mè gugiöi e li mè péguri. Sèt cuntént?".
E al puvrét al menàva a pasculàr li basti dal su padrón, tri, sinch, diés, vint, tànti vòlti.
Ma quand lü a vdéa an gugiöl gras ch'al magnàva li giàndi, a dzéa cun se stés: "Pòar mé! S'a féza armàs a càza, starìa tan' mèi! Cóm l'éra bèl da mé pàdar! Adès invéci a stàghi pram mal!".
E par mìa murìr, al magnàva èrba e raìs, e 'l sigàva: "Almén ch'a pudés turnàr indré dai mio!".
E sìga incö, sìga dman, a n'an pudéa pü: la fam e i dulùr i 'l fazéan calàr ad pézo, sémpar püsè.
Acséta, dòpu 'n pèr ad mis, ànca se la càza ad su pàdar l'éra tan' lontàna, l'ha pensà da turnàr indré.
Dòpu ch'l'ha caminà par tànti giùran e par tànti nòt, l'è rivà discàls e strasént in dal paés indù i stàva i sò bun genitùr.
Quand su pàdar al l'ha vést végnar inàns pian pian, d'avzìn a la sés dal curtìl, cui òcc bas, al s'è mès a tuvàr, da la cuntentésa; al gh'è curs incùntra e l'ha bazà ins la frunt, ins i guànsi e ins la bùca.
"Nò, pupà, sté mìa a bazàla! A sun stà tròp catìf! I mè pecà i è tròp gròs: a 'm mèriti pü d'èsar vòstar fiöl, a sarò ün di vòstar servitùr".
Ma 'l padrùn ha ciamà siés servitùr, e 'l g'ha dét: "Purtè ché al vestì püsè bèl ch'a g'hó mé, e mitìgal adòs; dòpu mitìg n'anèl ind al dì, e dil scàrpi ind i pé; vuàtar la zò, tirè sü àqua, impisè al fögh, e cupè al vdèl püsè bèl, parchè a vöj che tüti i fàga fèsta!.
Vardè: cal mè fiöl ché l'éra pèrs e adès l'è stà catà ad nöf".
E dòpu al s'è vultà vèrs al fiöl: "Andéma", l'ha dét, e l'è andà sübit dentr'in cà, cun al pütèl ch'al tenéa cun tüti dò li man la man mansìna dal pàdar.
E tüt al dé i ha magnà, i ha bivì tan' vin e i ha cantà ad li bèli cansùn.
Vivaldo Acustico Lingue e Dialetti d'Italia
Legamm da föra
Aquanégra · Àzula · Bagnöl · Bigarèl · Borchfòrt · Bòsul · Bufrànch · Cané · Carbunèra · i Castèi · Castiù · Castlàr · Castlücc · Cavriàna · Cazalmòr · Cazalòlt · Cazarimà · Cumsàch · Cürtatùn · Dözul · Felònica · Gazòlt · Gasöl · Ghidisöl · Gùit · Gunzàga · Magnacavàl · Màntua · Marcarìa · Mariàna · Marmiröl · Médule · la Mòja · Mosambàn · Munticiàna · la Ólta · Pegügnàga · la Péf · Piübega · al Pós · Pónti · Pòrt Mantuàn · Pumpunésch · Quingéntuli · Quistèl · Redundèsch · Réar · Rivaröl · Roarbèla · Rödegh · Roncafrèr · Sabiunèda · San Banadèt · San Giuàn dal Dòs · San Iàcum dli Sgnàdi · San Martèn · San Zòrs · Sarezére · Schivnòia · Sèrmad · Seravàl · Sulfrì · Süstinént · Süsèra · Viadàna · Ustìlia · Vergìli · Vìla Póma · Vilimpénta ·