Angoulême
C'l artìcol chè 'l è scrit in Carpśàn |
Angoulême 'l è 'n cumùn edl Òvest edla Fransa, capitèla dal dipartimèint edla Charente, in dla regiòun Poitou-Charentes. I só abitànt i s ciàmen Angoumoisins.
Tirèda sù in sìm'a 'n promontòri, la s fàcia in sìm'ai du fiùm edla Charente e dla Touvre ch'i gh'pàsen 'd sòta. La sitê la n'gh'à brìśa 50.000 abitànt, mo cun al conglomerê ch'a gh'è tachê, la rìva ai 110.000 abitànt.
Al sìndegh 'l è Xavier Bonnefont, dal partî Union pour un mouvement populaire, in carga da 'l 2014.
La só storia
La sitê l'era cgnusùda in dl'antichitê c'ma Iculisma.
Al re Clovì al la tulìva vìa ai Viśigôt in dal 507 mo però in dal IX sécol la sitê la gnìva tolta dai Normàṅ. In dal 1204 al re 'd Inghiltèra Śvan sèinsa tèra al firma na chèrta 'd concesiòun per la creasiòun dal cumùn 'd Angoulême.
Angoulême l'à patî dimòndi in dal tèimp dal Guèri 'd religiòun, sovertùt dop che 'l amiràli protestànt Coligny al tulìva la sitè in dal 1568. La cuntéa dl Angoumois, dintór'n a Angoulême, l'éra 'd cal ram edla famìja Valois, ciamê per quèst di Valois-Angoulême, d'indû a deśgnìva anc al Fransèsc I ed Francia.
Persunàǵ famóś lighê a Angoulême
- Isabelle Taillefer (1186-1246), ciamèda Iśabèla 'd Angoulême: la dvintèva regìna dl'Inghiltèra in dal 1200 dôp 'd avér spuśê Śvan sàinsa tèra.
- Śvan 'd Orléans (1400-1467), al « còunt bòun Śvan 'd Angoulême ». Anvō 'dal re Charles V de France, fiōl 'dal dùca Luì 'd Orléans et dla Valentèina Viscòunt, fradêl dal famōś puvéta Charles 'd Orléans et nôn dal re Fransèsc I ed Francia.
- Margherìta 'd Angoulême, surèla più granda ed Fransèsc I ed Francia, nèda a Angoulême et cgnusùda c'ma « Margherìta 'd Navàra » p'r al só matrimóni.
- François Ravaillac (1578-1610): tristemèint famōś p'r avér masê al re Henri IV.
- Carl ed Coulomb (1736-1806), studiōś ed Fìsica, a s è dê al só nòm a l'unitê dla carga 'lètrica.
- Fransèsc I ed Francia ( 1547), còunt 'd Angoulême prìma 'd dvintèr rè.
I só mùr (monumèint estòric ed Francia)
-
Al mùr a nord
-
Al mùr śvèin al merchê quacê
-
La Tòr Léchelle
-
Al mùr dal meśdè