Χάακον Ζ΄ της Νορβηγίας
| Χάακον Ζ´ | |
|---|---|
 | |
| Περίοδος | 18 Νοεμβρίου 1905 − 21 Σεπτεμβρίου 1957 |
| Στέψη | 22 Ιουνίου 1906 |
| Προκάτοχος | Όσκαρ Β΄ |
| Διάδοχος | Όλαφ Ε΄ |
| Γέννηση | 3 Αυγούστου 1872 Παλάτι του Σαρλότενλουντ, Ζηλανδία |
| Θάνατος | 21 Σεπτεμβρίου 1957 (85 ετών) Βασιλικό Παλάτι του Όσλο |
| Τόπος ταφής | Φρούριο Άκερσους |
| Σύζυγος | Ματθίλδη του Ηνωμένου Βασιλείου |
| Επίγονοι | Όλαφ Ε΄ της Νορβηγίας |
Πλήρες όνομα | |
Χριστιανός Φρειδερίκος Κάρολος Γεώργιος Βάλντεμαρ Άξελ Δανικά: Christian Frederik Carl Georg Valdemar Axel Νορβηγικά: Christian Fredrik Carl Jørgen Waldemar Aksel | |
| Οίκος | Γκλύξμπουργκ-Νορβηγίας |
| Πατέρας | Φρειδερίκος Η΄ της Δανίας |
| Μητέρα | Λουίζα της Σουηδίας |
| Θρησκεία | Λουθηρανισμός |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα () | |
Ο Χάακον Ζ´ (Haakon VII), γεννημένος Πρίγκιπας Κάρολος της Δανίας (3 Αυγούστου 1872 - 21 Σεπτεμβρίου 1957) ήταν ο Βασιλιάς της Νορβηγίας από το 1905 μέχρι τον θάνατό του το 1957.
Αρχικά Δανός πρίγκιπας, γεννήθηκε στην Κοπεγχάγη ως γιος του μετέπειτα Φρειδερίκου Η΄ της Δανίας και της Λουίζας της Σουηδίας. Ο Πρίγκιπας Κάρολος εκπαιδεύτηκε στη Βασιλική Ναυτική Ακαδημία της Δανίας και υπηρέτησε στο Βασιλικό Ναυτικό της Δανίας. Μετά τη διάλυση της ένωσης μεταξύ Σουηδίας και Νορβηγίας το 1905 του προσφέρθηκε το νορβηγικό στέμμα. Μετά από δημοψήφισμα τον Νοέμβριο αποδέχθηκε την προσφορά και εκλέχθηκε επίσημα Βασιλιάς της Νορβηγίας από το Storting. Πήρε το Αρχαίο Νορδικό όνομα Χάακον και ανέβηκε στον θρόνο ως Χάακον Ζ΄, όντας ο πρώτος ανεξάρτητος Νορβηγός μονάρχης από το 1387.[1]
Η Νορβηγία δέχθηκε την εισβολή της Ναζιστικής Γερμανίας τον Απρίλιο του 1940. Ο Χάακον απέρριψε το γερμανικό αίτημα για νομιμοποίηση της κυβέρνησης-μαριονέτας του καθεστώτος Κουίσλιγκ και αρνήθηκε να παραιτηθεί μετά την αυτοεξορία του στη Μεγάλη Βρετανία. Ως εκ τούτου έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ένωση του νορβηγικού έθνους στην αντίστασή του στην εισβολή και την επακόλουθη πενταετή κατοχή κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Επέστρεψε στη Νορβηγία τον Ιούνιο του 1945 μετά την ήττα της Γερμανίας.
Έγινε Βασιλιάς της Νορβηγίας ενώ ο παππούς του Χριστιανός Θ΄ εξακολουθούσε να βασιλεύει στη Δανία και πριν ο πατέρας του και ο μεγαλύτερος αδελφός του γίνουν βασιλείς της Δανίας. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του είδε τον πατέρα του, τον μεγαλύτερο αδερφό του Χριστιανός Ι΄ και τον ανιψιό του Φρειδερίκος Θ΄ να ανεβαίνουν στον θρόνο της Δανίας, το 1906, το 1912 και το 1947 αντίστοιχα. Ο Χάακον πέθανε σε ηλικία 85 ετών τον Σεπτέμβριο του 1957, αφού βασίλεψε για σχεδόν 52 χρόνια. Τον διαδέχθηκε ο μοναδικός γιος του, που ανέβηκε στον θρόνο ως Όλαφ Ε΄.[2]
Οικογένεια και νεανικά χρόνια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Κάρολος γεννήθηκε στις 3 Αυγούστου 1872 στα Ανάκτορα Σαρλότενλουντ κοντά στην Κοπεγχάγη. Έλαβε τα ονόματα Χριστιανός Φρειδερίκος Κάρολος Γεώργιος Βλαδίμηρος Άξελ και ήταν γνωστός ως Κάρολος (ομώνυμος του εκ μητρός παππού του, Βασιλιά της Σουηδίας-Νορβηγίας). Ήταν ο δεύτερος γιος του Φρειδερίκου, Διαδόχου της Δανίας (μετέπειτα Φρειδερίκου Η΄), και της συζύγου του Λουίζας της Σουηδίας. Ο πατέρας του ήταν ο μεγαλύτερος γιος του Χριστιανού Θ΄ της Δανίας και της Λουίζας της Έσσης-Κάσσελ, που ήταν η μοναδική κόρη του Κάρολου ΙΕ΄ της Σουηδίας (που ήταν επίσης βασιλιάς της Νορβηγίας ως Κάρολος Δ΄) και της Λουίζας της Ολλανδίας. Βαφτίστηκε στα στα Ανάκτορα Σαρλότενλουντ στις 7 Σεπτεμβρίου 1872 από τον Επίσκοπο Σέλαιν, Χανς Λάσεν Μάρτενσεν. Από την πλευρά του πατέρα του ήταν ανιψιός της βασίλισσας Αλεξάνδρας του Ηνωμένου Βασιλείου, της αυτοκράτειρας Μαρίας Φιόντοροβνας της Ρωσίας και του Γεωργίου Α΄ των Ελλήνων. Ανάμεσα στα ξαδέλφια του ήταν ο Κωνσταντίνος Α΄ των Ελλήνων, ο Γεώργιος Ε΄ του Ηνωμένου Βασιλείου και ο Νικόλαος Β΄ της Ρωσίας.
Ο πρίγκιπας Κάρολος ανήκε στον κλάδο Σλέσβιχ-Χόλσταϊν-Σόντερμπουργκ-Γκλύξμπουργκ του Οίκου του Όλντενμπουργκ. Ο Οίκος του Όλντενμπουργκ ήταν η βασιλική οικογένεια της Δανίας από το 1448. Μεταξύ 1536 και 1814 κυβέρνησε επίσης τη Νορβηγία, που τότε ανήκε στο Βασίλειο Δανίας-Νορβηγίας. Ο οίκος προερχόταν από τη βόρεια Γερμανία, όπου ο κλάδος Γκλύξμπουργκ (Λύξμποργκ) είχε το μικρό του φέουδο. Η οικογένεια είχε μόνιμους δεσμούς με τη Νορβηγία από τα τέλη του Μεσαίωνα. Αρκετοί από τους πατρικούς του προγόνους ήταν βασιλιάδες της ανεξάρτητης Νορβηγίας (Χάακον Ε΄ της Νορβηγίας, Χριστιανός Α΄ της Νορβηγίας, Φρειδερίκος Α΄, Χριστιανός Γ΄, Φρειδερίκος Β΄, Χριστιανός Δ΄, καθώς και ο Φρειδερίκος Γ΄ της Νορβηγίας, που ενσωμάτωσε τη Νορβηγία στο κράτος του Όλντενμπουργκ με τη Δανία, το Σλέσβιχ και το Χόλσταϊν και μετά δεν ήταν ανεξάρτητη μέχρι το 1814). Ο Χριστιανός Φρειδερίκος, που ήταν ο βασιλιάς της Νορβηγίας για λίγο το 1814, ο πρώτος βασιλιάς του νορβηγικού συντάγματος του 1814 και του αγώνα για ανεξαρτησία, ήταν προπάππους του.
Μεγάλωσε μαζί με την υπόλοιπη βασιλική οικογένεια της Δανίας στην Κοπεγχάγη και εκπαιδεύτηκε στη Βασιλική Ναυτική Ακαδημία της Δανίας από το 1889 έως το 1893, αποφοιτώντας υποπλοίαρχος του Βασιλικού Ναυτικού της Δανίας. Το 1894 προήχθη στον βαθμό του πλοιάρχου και παρέμεινε σε υπηρεσία στο Βασιλικό Δανικό Ναυτικό μέχρι το 1905.[3]
Στις 22 Ιουλίου 1896 παντρεύτηκε στα Ανάκτορα του Μπάκιγχαμ την πρώτη ξαδέλφη του, πριγίπισσα Ματθίλδη της Ουαλίας, κόρη του μετέπειτα Εδουάρδου Ζ΄ του Ηνωμένου Βασιλείου και της συζύγου του Αλεξάνδρας της Δανίας, μεγαλύτερης κόρης του Χριστιανού Θ΄ και της Λουίζας. Ο μοναχογιός τους, Αλέξανδρος, μετέπειτα Πρίγκιπας του Στέμματος (και τελικά Όλαφ Ε΄ της Νορβηγίας), γεννήθηκε στις 2 Ιουλίου 1903.
Ανάρρηση στον θρόνο της Νορβηγίας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Εκλογή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μετά τη διάλυση της Ένωσης μεταξύ Σουηδίας και Νορβηγίας το 1905 μια επιτροπή της Νορβηγικής κυβέρνησης εξέτασε πολλούς πρίγκιπες των ευρωπαϊκών βασιλικών σπιτιών ως υποψήφιους για το νορβηγικό στέμμα. Αν και η Νορβηγία είχε νομικά καθεστώς ανεξάρτητου κράτους από το 1814, δεν είχε το δικό της βασιλιά από το 1387. Σταδιακά ο πρίγκιπας Κάρολος έγινε ο κύριος υποψήφιος, κυρίως επειδή καταγόταν από βασιλείς της ανεξάρτητης Νορβηγίας. Είχε επίσης έναν γιο, εξασφαλίζοντας διάδοχο του θρόνου, και το γεγονός ότι η σύζυγός του, Πριγκίπισσα Ματθίλδη, ήταν μέλος της Βρετανικής Βασιλικής Οικογένειας θεωρήθηκε από πολλούς ως πλεονέκτημα για το πρόσφατα ανεξάρτητο Νορβηγικό κράτος.[4]
Ο δημοκρατικών απόψεων Κάρολος, γνωρίζοντας ότι η Νορβηγία εξακολουθούσε να συζητά αν θα παραμείνει βασίλειο ή θα στραφεί αντίθετα σε ένα δημοκρατικό σύστημα διακυβέρνησης, κολακεύτηκε από την πρόταση της Νορβηγικής κυβέρνησης, αλλά την αποδέχθηκε υπό την προϋπόθεση της διεξαγωγής ενός δημοψηφίσματος για να φανεί αν η μοναρχία ήταν η επιλογή του νορβηγικού λαού.
Όταν το δημοψήφισμα επιβεβαίωσε με συντριπτική πλειοψηφία 79 τοις εκατό (259.563 ψήφοι υπέρ και 69.264 κατά) ότι οι Νορβηγοί επιθυμούσαν να διατηρήσουν τη μοναρχία, [6] ο θρόνος της Νορβηγίας προσφέρθηκε επίσημα στον Πρίγκιπα Κάρολο από το Storting και εξελέγη στις 18 Νοεμβρίου 1905. Όταν ο Κάρολος αποδέχθηκε την προσφορά το ίδιο το απόγευμα (μετά την έγκριση του παππού του Χριστιανού Θ΄ της Δανίας), αφοσιώθηκε αμέσως στην υιοθετημένη χώρα του, παίρνοντας το Αρχαίο Νορδικό όνομα Χάακον, ένα όνομα που δεν είχε χρησιμοποιηθεί από βασιλείς του Νορβηγία για πάνω από 500 χρόνια. [7] Με αυτό τον τρόπο, διαδέχθηκε τον εκ μητρός παππού-θείο του Όσκαρ Β΄ της Σουηδίας, που παραιτήθηκε από τον νορβηγικό θρόνο τον Οκτώβριο, μετά τη συμφωνία μεταξύ Σουηδίας και Νορβηγίας σχετικά με τους όρους διαχωρισμού της ένωσης.
Η νέα βασιλική οικογένεια της Νορβηγίας έφυγε από τη Δανία με τη βασιλική θαλαμηγό της Δανίας Dannebrog και έπλευσε στο Όσλοφιορδ. Στο Φρούριο Οσκαρμποργκ επιβιβάστηκαν στο πλοίο του Νορβηγικού Ναυτικό Heimdal. Μετά από τριήμερο ταξίδι έφτασαν στη Χριστιανία (σήμερα Όσλο) νωρίς το πρωί της 25ης Νοεμβρίου 1905. Δύο ημέρες αργότερα ο Χάακον ορκίστηκε ως ο πρώτος βασιλιάς της ανεξάρτητης Νορβηγίας μετά από 518 χρόνια. Η στέψη του και της συζύγου του Ματθίλδης πραγματοποιήθηκε στον καθεδρικό ναό του Νίνταρος στο Τρόντχαϊμ στις 22 Ιουνίου 1906.
Βασιλεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Βασιλιάς Χάακον έτυχε μεγάλης δημοφιλίας από τον νορβηγικό λαό. Ταξίδευε σε όλη τη Νορβηγία. Αν και το Σύνταγμα της Νορβηγίας ανέθετε στον Βασιλιά σημαντικές εκτελεστικές εξουσίες, στην πράξη σχεδόν όλες οι σημαντικές κυβερνητικές αποφάσεις λαμβάνονταν από την Κυβέρνηση εν ονόματί του. Ο Χάακον Ζ΄ περιορίστηκε σε υπερκομματικό ρόλο, χωρίς να παρεμβαίνει στην πολιτική, μια πρακτική που συνέχισε ο γιος και ο εγγονός του. Ωστόσο η μακρά βασίλεια του του προσέδωσε σημαντικό ηθικό κύρος ως σύμβολο της ενότητας της χώρας. Ο Νορβηγός εξερευνητής και βραβευμένος με το βραβείο Νόμπελ Φρίντγιοφ Νάνσεν έγινε φίλος της Βασιλικής Οικογένειας.
Το 1927 το Εργατικό Κόμμα έγινε το μεγαλύτερο κόμμα στο κοινοβούλιο και στις αρχές του επόμενου έτους η πρώτη κυβέρνηση του Εργατικού Κόμματος της Νορβηγίας ανέβηκε στην εξουσία. Το Εργατικό Κόμμα θεωρείτο από πολλούς ως «επαναστατικό» και ο τότε αντιπρόεδρος της κυβέρνησης συνέστησε τότε να μην διορίσει τον Κρίστοφερ Χόρνσρουντ ως πρωθυπουργό. Ο Χάακον ωστόσο αρνήθηκε να εγκαταλείψει την κοινοβουλευτική πρακτική και ζήτησε από τον Χόρνσρουντ να σχηματίσει τη νέα κυβέρνηση. Σε απάντηση σε ορισμένους από τους επικριτές του, δήλωσε, "Είμαι Βασιλιάς και των Κομμουνιστών" (Νορβηγικά:Jeg er også kommunistenes kong).[5]
Ο Πρίγκιπας του Στέμματος Όλαφ παντρεύτηκε την ξαδέλφη του Μάρθα της Σουηδίας στις 21 Μαρτίου 1929. Ήταν η κόρη της Ίνγκεμποργκ, αδελφής του Χάακον, και του Κάρολου, Δούκα του Βέστεργκετλαντ. Ο Όλαφ και η Mάρθα απέκτησαν τρία παιδιά: τον Ράγκνχιλντ (1930–2012), την Άστριντ (1932) και τον Χάραλντ (1937), που επρόκειτο να γίνει βασιλιάς το 1991.
Η Βασίλισσα Ματθίλδη πέθανε απροσδόκητα ενώ επισκεπτόταν το Ηνωμένο Βασίλειο στις 20 Νοεμβρίου 1938.[6]
Αντίσταση κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η γερμανική εισβολή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Νορβηγία δέχθηκε εισβολή από τις ναυτικές και αεροπορικές δυνάμεις της Ναζιστικής Γερμανίας τις πρώτες πρωινές ώρες της 9ης Απριλίου 1940. Το Γερμανικό ναυτικό απόσπασμα που εστάλη να καταλάβει το Όσλο συνάντησε αντίσταση από το Φρούριο Οσκαρσμποργκ. Το φρούριο έβαλε κατά των εισβολέων, βυθίζοντας το καταδρομικό Blücher και καταστρέφοντας το καταδρομικό Lützow, με σοβαρές γερμανικές απώλειες που περιλάμβαναν πολλές από τις ένοπλες δυνάμεις, πράκτορες της Γκεστάπο και διοικητικό προσωπικό που επρόκειτο να καταλάβει τη νορβηγική πρωτεύουσα. Αυτό οδήγησε στην απόσυρση του υπόλοιπου γερμανικού στoλίσκου, εμποδίζοντας τους εισβολείς να καταλάβουν το Όσλο την αυγή, όπως είχε προγραμματιστεί. Η γερμανική καθυστέρηση στην κατάληψη του Όσλο, μαζί με την άμεση δράση του Προέδρου του StortingΚ. Γ. Χάμπρο, έδωσε την ευκαιρία στη νορβηγική βασιλική οικογένεια, το υπουργικό συμβούλιο και τα περισσότερα από τα 150 μέλη του Storting να αναχωρήσουν βιαστικά από την πρωτεύουσα με ειδικό τρένο.
Το Storting συγκλήθηκε πρώτα στο Χάμαρ το ίδιο απόγευμα, αλλά με την ταχεία προέλαση των γερμανικών στρατευμάτων, η ομάδα προχώρησε στο Ελβερουμ. Το συγκληθέν Storting ενέκρινε ομόφωνα ένα ψήφισμα, την επονομαζόμενη Εξουσιοδότηση Έλβερουμ, παρέχοντας στο υπουργικό συμβούλιο όλες τις εξουσίες για την προστασία της χώρας μέχρις ότου το ίδιο μπορούσε να συγκληθεί ξανά.
Την επόμενη μέρα ο Κουρτ Μπρέγιερ, ο Γερμανός Υπουργός για τη Νορβηγία, ζήτησε συνάντηση με τον Χάακον. Ο Γερμανός διπλωμάτης τον κάλεσε να αποδεχθεί τα αιτήματα του Αδόλφου Χίτλερ για τερματισμό κάθε αντίστασης και διορισμό του Βίντκουν Κουίσλιγκ ως πρωθυπουργού. Ο Κουίσλιγκ, αρχηγός του φασιστικού κόμματος της Νορβηγίας Nasjonal Samling είχε αυτοανακηρυχθεί πρωθυπουργός λίγες ώρες νωρίτερα στο Όσλο ως επικεφαλής μιας γερμανικής κυβέρνησης-μαριονέτας. Αν τον είχε ορίσει επίσημα ο Χάακον θα είχε πράγματι δώσει νομική επικύρωση στην εισβολή. Ο Μπρέγιερ πρότεινε στον Χάακον να ακολουθήσει το παράδειγμα της Δανικής κυβέρνησης και του αδερφού του Χριστιανού Ι΄, που είχε παραδοθεί σχεδόν αμέσως μετά την εισβολή της προηγούμενης ημέρας και απείλησε τη Νορβηγία με σκληρά αντίποινα εάν δεν παραδοθεί. Ο Χάακον του απάντησε ότι δεν μπορούσε να πάρει την απόφαση ο ίδιος, αλλά μπορούσε να ενεργήσει μόνο μετά από συμβουλή της κυβέρνησης.
Σε μια συνεδρίαση στο Νίμπεργκσουντ ο Βασιλιάς ανακοίνωσε το γερμανικό τελεσίγραφο στο υπουργικό συμβούλιο και δήλωσε:
Επηρεάζομαι βαθιά από την ευθύνη που μου έχει ανατεθεί αν απορριφθεί το γερμανικό αίτημα. Η ευθύνη για τις καταστροφές που θα βρουν τον λαό και τη χώρα είναι πράγματι τόσο σοβαρή που φοβάμαι να την αναλάβω. Εναπόκειται στην κυβέρνηση να αποφασίσει, αλλά η θέση μου είναι σαφής.
Από την πλευρά μου δεν μπορώ να δεχτώ τις γερμανικές απαιτήσεις. Θα ερχόταν σε σύγκρουση με όλα όσα έχω θεωρήσει ως καθήκον μου ως Βασιλιάς της Νορβηγίας από τότε που ήρθα σε αυτή τη χώρα πριν από σχεδόν τριάντα πέντε χρόνια.
Ο Χάακον συνέχισε λέγοντας ότι δεν μπορούσε να διορίσει τον Κουίσλιγκ ως πρωθυπουργό, καθώς γνώριζε ότι ούτε ο λαός ούτε το Storting τον εμπιστευόταν. Ωστόσο, αν το υπουργικό συμβούλιο είχε διαφορετική άποψη, ο Βασιλιάς είπε ότι θα παραιτείτο για να μην εμποδίσει την απόφαση της κυβέρνησης.
Ο Νιλς Χέλμτβεϊτ, Υπουργός Εκκλησίας και Παιδείας, έγραψε αργότερα:
Αυτό έκανε μεγάλη εντύπωση σε όλους μας. Πιο ξεκάθαρα από ποτέ μπορούσαμε να δούμε τον άνδρα πίσω από τα λόγια. Ο βασιλιάς που είχε χαράξει μια γραμμή για τον εαυτό του και το έργο του, μια γραμμή από την οποία δεν μπορούσε να παρεκκλίνει. Μέσα στα πέντε χρόνια [στην κυβέρνηση] είχαμε μάθει να σεβόμαστε και να εκτιμούμε τον βασιλιά μας και τώρα, με τα λόγια του, μας εμφανιζόταν ως ένας σπουδαίος άνθρωπος, δίκαιος και δυνατός, ηγέτης σε αυτά τα μοιραία χρόνια για τη χώρα μας.[7]
Εμπνεόμενη από τη στάση του η κυβέρνηση τον συμβούλεψε ομόφωνα να μην διορίσει καμία κυβέρνηση με επικεφαλής τον Κουίσλιγκ. Μέσα σε λίγες ώρες μετέφερε τηλεφωνικά την άρνησή του στον Μπρέγιερ. Εκείνο το βράδυ η NRK μετέδωσε στον νορβηγικό λαό την απόρριψη από την κυβέρνηση των γερμανικών απαιτήσεων. Στην ίδια εκπομπή η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα αντισταθεί στη γερμανική εισβολή όσο το δυνατόν περισσότερο και εξέφρασε την πεποίθησή τους ότι οι Νορβηγοί θα την υποστηρίξουν.
Εξόριστη κυβέρνηση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το επόμενο πρωί, στις 11 Απριλίου 1940, σε μια προσπάθεια να εξοντώσουν τον ανυπότακτο βασιλιά και την κυβέρνηση της Νορβηγίας, τα βομβαρδιστικά της Luftwaffe επιτέθηκαν στο Νίμπεργκσουντ, καταστρέφοντας τη μικρή πόλη όπου έμενε η κυβέρνηση. Η ουδέτερη Σουηδία απείχε μόλις 125 χιλιόμετρα, αλλά η Σουηδική κυβέρνηση αποφάσισε ότι θα "συλλάβει και φυλακίσει" τον Βασιλιά Χάακον αν περνούσε τα σύνορά (πράγμα που εκείνος δεν συγχώρησε ποτέ).[8] Ο Νορβηγός βασιλιάς και οι υπουργοί του κατέφυγαν στα χιονισμένα δάση και δραπέτευσαν, συνεχίζοντας βορειότερα μέσα από τα βουνά προς το Μόλντε στις δυτικές ακτές της Νορβηγίας. Καθώς οι Βρετανικές δυνάμεις στην περιοχή υποχωρούσαν υπό τους βομβαρδισμούς της Luftwaffe, ο Βασιλιάς και η συνοδεία του μεταφέρθηκαν στο βρετανικό καταδρομικό Glasgow στο Μόλντε και με αυτό 1.000 χιλιόμετρα βορειότερα στο Τρούμσε, που ορίστηκε προσωρινή πρωτεύουσα την 1η Μαίου. Ενδέχεται. Ο Χάακον και ο Πρίγκιπας του Στέμματος Ολαφ εγκαταστάθηκαν σε μια δασική στην κοιλάδα Μολσελβντάλεν στο εσωτερικό της περιφέρειας Τρούμς, όπου θα έμεναν μέχρι τη μεταφορά τους στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Οι Σύμμαχοι είχαν αρκετά ασφαλή έλεγχο της βόρειας Νορβηγίας μέχρι τα τέλη Μαΐου. Η κατάσταση άλλαξε δραματικά, ωστόσο, από την επιδείνωση της θέσης τους στη Μάχη της Γαλλίας. Με τους Γερμανούς να καταλαμβάνουν γρήγορα τη Γαλλία, η Συμμαχική ανώτατη διοίκηση αποφάσισε ότι οι δυνάμεις στη βόρεια Νορβηγία έπρεπε να αποσυρθούν. Η Βασιλική Οικογένεια και η Νορβηγική Κυβέρνηση εκκενώθηκαν από το Τρούμσε στις 7 Ιουνίου με το Devonshire με συνολικά 461 επιβάτες. Αυτή η εκκένωση είχε πολύ μεγάλο κόστος για το Βασιλικό Ναυτικό, όταν τα γερμανικά πολεμικά πλοία Scharnhorst και Gneisenau επιτέθηκαν και βύθισαν το αεροπλανοφόρο Glorious και τα αντιτορπιλικά που το συνόδευαν Acasta και Ardent. Το Devonshire δεν αναμετέδωσε την αναφορά εντοπισμού του εχθρού που έκανε το Glorious καθώς έτσι θα αποκάλυπτε τη θέση του. Κανένα άλλο βρετανικό πλοίο δεν έλαβε την αναφορά εντοπισμού και χάθηκαν 1.519 Βρετανοί άνδρες και αξιωματικοί και τρία πολεμικά πλοία. Το Devonshire έφτασε με ασφάλεια στο Λονδίνο και ο Βασιλιάς Χάακον και το υπουργικό συμβούλιό του σχημάτισαν μια εξόριστη Νορβηγική κυβέρνηση στη βρετανική πρωτεύουσα.[9][10]
Αρχικά ο Βασιλιάς Χάακον και ο Πρίγκιπας του Στέμματος Ολαφ ήταν φιλοξενούμενοι στα Ανάκτορα του Μπάκινγκχαμ, αλλά με την έναρξη των γερμανικών βομβαρδισμών του Λονδίνου τον Σεπτέμβριο του 1940 μετακόμισαν στο Μπόουνταουν Χάουζ στο Μπέρκσιρ. Η κατασκευή του παρακείμενου αεροδρομίου της RAF Γκρήναμ Κόμον τον Μάρτιο του 1942 προκάλεσε νέα μετακόμιση στο Φόλιτζον Παρκ στο Ουίνκφιλντ, κοντά στο Ουίνδσορ του Μπέρκσιρ, όπου παρέμειναν μέχρι την απελευθέρωση της Νορβηγίας.[11] Η επίσημη κατοικία του Βασιλιά ήταν η νορβηγική πρεσβεία στο 10 Palace Green του Κένσινγκτον, που έγινε η έδρα της εξόριστης Νορβηγικής κυβέρνησης. Εδώ ο Χάακον παρακολουθούσε τις εβδομαδιαίες συνεδριάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου και επεξεργαζόταν τις ομιλίες που μετέδιδε τακτικά ραδιοφωνικά στη Νορβηγία η Παγκόσμια Υπηρεσία του BBC. Αυτές οι εκπομπές συνέβαλαν στη σταθεροποίηση της θέσης του ως σημαντικού εθνικού συμβόλου στη νορβηγική αντίσταση.[12] Πολλές εκπομπές γίνονταν από τη Νορβηγική Εκκλησία του Αγίου Ολαφ στο Ρόδερχαϊθ, όπου η βασιλική οικογένεια εκκλησιαζόταν τακτικά.[13]
Εν τω μεταξύ ο Χίτλερ είχε διορίσει τον Γιόζεφ Τέρμποβεν ως Reichskommissar για τη Νορβηγία. Με εντολή του ο Τέρμποβεν προσπάθησε να εξαναγκάσει το Storting να εκθρονίσει τον Βασιλιά, αλλά εκείνο αρνήθηκε, επικαλούμενο τις συνταγματικές αρχές. Ακολούθησε τελεσίγραφο των Γερμανών, που απειλούσε να φυλακίσει όλους τους Νορβηγούς στρατεύσιμης ηλικίας σε γερμανικά στρατόπεδα συγκέντρωσης.[14] Με επικρεμάμενη αυτή την απειλή οι αντιπρόσωποι του Storting στο Όσλο έγραψαν στον μονάρχη τους στις 27 Ιουνίου, ζητώντας του να παραιτηθεί. Ο Βασιλιάς αρνήθηκε, απαντώντας ευγενικά ότι το Storting ενεργούσε υπό πίεση. Ο Βασιλιάς έδωσε την απάντησή του στις 3 Ιουλίου και την ανακοίνωσε στο ραδιόφωνο του BBC στις 8 Ιουλίου.[15]
Μια νέα γερμανική προσπάθεια τον Σεπτέμβριο να εξαναγκάσει το [Storting να εκθρονίσει τον Χάακον απέτυχε. Ο Τέρμποβεν τελικά διακήρυξε ότι η Βασιλική Οικογένεια "είχε στερηθεί το δικαίωμά της να επιστρέψει" και διέλυσε τα δημοκρατικά πολιτικά κόμματα.[16]
Κατά τη διάρκεια των πέντε ετών της Νορβηγίας υπό γερμανική κατοχή πολλοί Νορβηγοί φορούσαν κρυφά ρούχα ή κοσμήματα φτιαγμένα από νομίσματα που έφεραν το μονόγραμμα "H7" του Χάακον ως σύμβολα αντίστασης στη γερμανική κατοχή και αλληλεγγύης προς τον εξόριστο βασιλιά και την κυβέρνησή τους, όπως φορούσαν και πολλοί άνθρωποι στη Δανία το μονόγραμμα του αδελφού σε καρφίτσα. Το μονόγραμμα του Βασιλιά επίσης ζωγραφιζόταν και αναπαραγόταν με άλλους τρόπους σε διάφορες επιφάνειες ως ένδειξη αντίστασης στην κατοχή.[17]
Μετά το τέλος του πολέμου ο Χάακον και η Νορβηγική Βασιλική Οικογένεια επέστρεψαν στη Νορβηγία με το καταδρομικό Norfolk, φτάνοντας με την Πρώτη Μοίρα του Στόλου στα ζητωκραυγάζοντα πλήθη στο Όσλο στις 7 Ιουνίου 1945, [22] ακριβώς πέντε χρόνια μετά τη διαφυγή τους από Τρόμσε.[18]
Μεταπολεμικά χρόνια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το 1947 ο νορβηγικός λαός, με δημόσια συνδρομή, αγόρασε τη βασιλική θαλαμηγό Norge για τον Βασιλιά.[19]
Το 1952 παραβρέθηκε στην κηδεία του ανιψιού της συζύγου του, Γεώργιου ΣΤ΄ του Ηνωμένου Βασιλείου, και έκλαψε ανοιχτά.
Η εγγονή του Βασιλιά, Ράγκνχιλντ, παντρεύτηκε τον επιχειρηματία Ερλινγκ Λόρεντσεν (της ομώνυμης οικογένειας) στις 15 Μαΐου 1953, όντας το πρώτο μέλος της νέας Νορβηγικής βασιλικής οικογένειας που παντρεύτηκε κοινό θνητό.[20]
Ο Χάακον πρόλαβε να δει δύο δισέγγονα: τον Χάακον (γεν. 23 Αυγούστου 1954) και την Ινγεμποργκ Λόρεντσεν (γεν. 3 Φεβρουαρίου 1957).
Η Μάρθα, Πριγκίπισσα του Στέμματος, πέθανε από καρκίνο στις 5 Απριλίου 1954.[21]
Ο βασιλιάς Χάακον Ζ΄ έπεσε στο λουτρό του στο Βασιλικό Κτήμα του Μπύγκντεϋ (Bygdøy kongsgård) τον Ιούλιο του 1955. Αυτή η πτώση, μόλις ένα μήνα πριν από τα ογδοηκοστά τρίτα γενέθλιά του, προκάλεσε κάταγμα στον μηρό και, παρόλο που οι άλλες επιπλοκές ήταν λίγες, ο Βασιλιάς έμεινε με αναπηρικό καροτσάκι. Ο κάποτε ενεργός Βασιλιάς λέγεται ότι έπαθε κατάθλιψη από την αδυναμία του και άρχισε να χάνει τη συνήθη ενασχόληση και το ενδιαφέρον του για τα τρέχοντα γεγονότα. Με την απώλεια της κινητικότητάς του και καθώς η υγεία του επιδεινώθηκε περαιτέρω το καλοκαίρι του 1957, ο Πρίγκιπας του Στέμματος Ολαφ άρχισε να εμφανίζεται αντί του πατέρα του σε εθιμοτυπικές περιπτώσεις και ανέλαβε πιο ενεργό ρόλο στις κρατικές υποθέσεις.[22]
Θάνατος και κληρονομιά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Χάακον πέθανε στα Βασιλικά Ανάκτορα του Όσλο στις 21 Σεπτεμβρίου 1957 σε ηλικία 85 ετών. Τον διαδέχθηκε ο γιος του Όλαφ ως Όλαφ Ε΄. Ο Χάακον ετάφη την 1η Οκτωβρίου 1957 μαζί με τη σύζυγό του σε λευκή σαρκοφάγο στο Βασιλικό Μαυσωλείο στο Φρούριο του Ακέρσου. Ήταν ο τελευταίος επιζών γιος του Φρειδερίκου Η΄ της Δανίας.
Ο Χάακον Ζ΄ θεωρείται από πολλούς ως ένας από τους μεγαλύτερους Νορβηγούς ηγέτες της προπολεμικής περιόδου, καταφέρνοντας να κρατήσει τη νέα και εύθραυστη χώρα του ενωμένη σε ασταθείς πολιτικές συνθήκες. Κατατάχθηκε υψηλά στη δημοσκόπηση για τον Νορβηγό του Αιώνα το 2005.[23]
Πρόγονοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «Carl (Haakon VII)». Amalienborg. Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2019.
- ↑ «Kong Olav 5». nrk.no. Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2019.
- ↑ Grimnes, Ole Kristian (13 February 2009). «Haakon 7» (στα Norwegian). Norsk biografisk leksikon. Oslo: Kunnskapsforlaget. https://nbl.snl.no/Haakon_7. Ανακτήθηκε στις 19 May 2017.
- ↑ Berg, Roald (1995). Norge på egen hånd 1905-1920 (Norsk utenrikspolitikks historie, volume 2) (στα Norwegian). Oslo: Universitetsforlaget. σελ. 309. ISBN 8200223949.
- ↑ (Official site of the Norwegian Royal House, in Norwegian)
- ↑ «Queen Maud of Norway». talknorway.no. Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2019.
- ↑ Haarr, Geirr H. (2009). The German Invasion of Norway. Barnsley, UK: Seaforth. ISBN 978-1-84832-032-1.[Χρειάζεται σελίδα]
- ↑ Sir Gustaf von Platen in Bakom den gyllene fasaden Bonniers (ISBN 91-0-058048-1) pp 445-446
- ↑ «Mine plikter - "Kongens andre nei"». kongehuset.no. Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2019.
- ↑ «The Tragedy of HMS Glorious». cam.ac.uk. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Ιουλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2019.
- ↑ «British Government News & Press Releases – 25 October 2005: Blue Plaque for King Haakon VII of Norway». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Δεκεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 8 Απριλίου 2013.
- ↑ «Norway: the official site in the UK – News 27 October 2012 – Princess Astrid unveils blue plaque». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Φεβρουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουλίου 2020.
- ↑ The Diocese of Southwark, The Bridge, December 2009 – January 2010: Scandinavia in Rotherhithe
- ↑ William Lawrence Shirer: The challenge of Scandinavia: Norway, Sweden, Denmark and Finland in our time, Robert Hale, 1956[Χρειάζεται σελίδα]
- ↑ Dahl, επιμ. (1995). «Norge i krigen 1939–45. Kronologisk oversikt» (στα Norwegian). Norsk krigsleksikon 1940-45. Oslo: Cappelen, σελ. 11. ISBN 82-02-14138-9. http://www.nb.no/utlevering/nb/d2e8afecb1aba47bf48bb3cd246dd070#&struct=DIV12.
- ↑ «Krigsårene 1940-1945». Royal House of Norway (στα Νορβηγικά). 31 Ιανουαρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2009.
- ↑ H7 Αρχειοθετήθηκε 2011-10-19 στο Wayback Machine., Time, Monday, 30 September 1957
- ↑ «First Out, First In». Time. 11 June 1945. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-12-21. https://web.archive.org/web/20111221232226/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,775835,00.html. Ανακτήθηκε στις 17 January 2009.
- ↑ «"Drømmen om Norge"». kongehuset.no. Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2019.
- ↑ «Erling Sven Lorentzen». paperdiscoverycenter.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Νοεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2019.
- ↑ «Crown Princess Märtha (1901-1954)». kongehuset.no. Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2019.
- ↑ Jon Gunnar Arntzen. «Bygdøy kongsgård». Store norske leksikon. Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2019.
- ↑ «Han er Norges beste konge gjennom tidene». www.vg.no (στα Νορβηγικά Μποκμάλ). Ανακτήθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου 2019.
