Μετάβαση στο περιεχόμενο

Φραντς Μποάζ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Φραντς Μποάζ
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση9  Ιουλίου 1858[1][2][3]
Μίντεν[4][5]
Θάνατος21  Δεκεμβρίου 1942[1][6][2]
Νέα Υόρκη[7][5]
Αιτία θανάτουέμφραγμα του μυοκαρδίου
Συνθήκες θανάτουφυσικά αίτια
Τόπος ταφήςDale Cemetery[8]
Χώρα πολιτογράφησηςΒασίλειο της Πρωσίας
Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής[9]
Γερμανία
Γερμανική Αυτοκρατορία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΑγγλικά[2]
Γερμανικά
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο της Βόννης
Πανεπιστήμιο του Κιέλου (έως 1881)
Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης
Πανεπιστήμιο του Κιέλου[10]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταανθρωπολόγος
γλωσσολόγος
διδάσκων πανεπιστημίου
γεωγράφος
φιλόσοφος[11]
έφορος
ιστορικός της τέχνης[12]
εθνογράφος[13]
ΕργοδότηςΠανεπιστήμιο Κολούμπια
Πανεπιστήμιο Κλαρκ
Ινστιτούτο Σμιθσόνιαν
Αμερικανικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας
Αξιοσημείωτο έργοThe Mind of Primitive Man
Οικογένεια
ΤέκναErnst Philip Boas
Franziska Boas
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμαpresident of the Linguistic Society of America (1928–1929)[14]
Ιστότοπος
www.franz-boas.com
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Φραντς Ούρι Μποάζ (Franz Uri Boas, Μίντεν, Βεστφαλία, Γερμανική συνομοσπονδία[15] 9 Ιουλίου 1858 – 21 Δεκεμβρίου 1942)[16] ήταν Γερμανοαμερικανός[17] ανθρωπολόγος και πρωτοπόρος της σύγχρονης ανθρωπολογίας, αποκαλούμενος και «πατέρας της αμερικανικής ανθρωπολογίας»[18][19].

Σπουδές και ανθρωπολογία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Μποάζ στη Γερμανία ολοκλήρωσε το διδακτορικό του στην ψυχολογία, με εξειδίκευση στην ψυχοφυσική της αντίληψης, και κατόπιν έκανε μεταδιδακτορική μελέτη στη γεωγραφία. Συμμετείχε σε αποστολή στον βόρειο Καναδά, όπου σαγηνεύτηκε από τον πολιτισμό και τη γλώσσα των Ινουίτ της Νήσου Μπάφιν. Κατόπιν έκανε εργασία πεδίου με τους αυτόχθονες πολιτισμούς και γλώσσες του βορειοδυτικού Ειρηνικού. Το 1887 μετανάστευσε στις ΗΠΑ όπου εργάστηκε αρχικά ως έφορος στο Σμιθσόνιαν. Το 1899 έγινε καθηγητής της ανθρωπολογίας στο πανεπιστήμιο Κολούμπια όπου παρέμεινε ως το τέλος της σταδιοδρομίας του. Μέσω των μαθητών του, πολλοί από τους οποίους κατέλαβαν θέσεις σε ανθρωπολογικά τμήματα και ερευνητικά προγράμματα, ο Μποάζ επηρέασε βαθιά την ανάπτυξη της αμερικανικής ανθρωπολογίας. Ανάμεσα στους σημαντικότερους μαθητές του συγκαταλέγονται οι Άλφρεντ Λούις Κρέμπερ, η Ρουθ Μπένεντικτ, ο Έντουρντ Σάπιρ, η Μάργκαρετ Μιντ και πολλοί άλλοι.[20]

Επιστημονικός ρατσισμός

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Επίσης, υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους αντιπάλους της άλλοτε δημοφιλούς ιδεολογίας του επιστημονικού ρατσισμού, της ιδέας ότι η φυλή είναι βιολογική έννοια και ότι η ανθρώπινη συμπεριφορά είναι καλύτερα κατανοητή μέσω της τυπολογίας των βιολογικών χαρακτηριστικών[21]. Με μια σειρά πρωτοποριακών μελετών στη σκελετική ανατομία έδειξε ότι το κρανιακό σχήμα και μέγεθος είναι εξαιρετικά μεταβλητό εξαιτίας περιβαλλοντικών παραγόντων όπως είναι η διατροφή και η γενική υγεία, αντίθετα με τους ισχυρισμούς των ρατσιστών ανθρωπολόγων της εποχής του, που θεωρούσαν το σχήμα του κρανίου σταθερό φυλετικό χαρακτηριστικό. Ο Μποάζ με το έργο του έδειξε ότι οι διαφορές στην ανθρώπινη συμπεριφορά δεν καθορίζονται από βιολογικές προδιαθέσεις, αλλά είναι το αποτέλεσμα πολιτισμικών διαφορών που αποκτούνται μέσω της κοινωνικής μάθησης. Με αυτόν τον τρόπο εισήγαγε τον πολιτισμό ως κυρίαρχη έννοια για την περιγραφή των παρατηρούμενων διαφορών στη συμπεριφορά ανάμεσα σε ανθρώπινες ομάδες και ως κεντρική αναλυτική έννοια της ανθρωπολογίας[20].

Συνεισφορές στην ανθρωπολογία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ανάμεσα στις μεγαλύτερες συνεισφορές του στην ανθρωπολογική σκέψη ήταν η απόρριψη των άλλοτε δημοφιλών εξελικτικών προσεγγίσεων στη μελέτη του πολιτισμού, που έβλεπαν όλες τις κοινωνίες να αναπτύσσονται μέσω μιας σειράς ιεραρχικών τεχνολογικών και πολιτισμικών φάσεων, με τον δυτικοευρωπαϊκό πολιτισμό στην κορυφή. Ο Μποάζ έδειξε ότι ο πολιτισμός αναπτύχθηκε ιστορικά μέσω των αλληλεπιδράσεων ομάδων ανθρώπων και της διάχυσης των ιδεών. Συνεπώς, δεν υπάρχει κάποια διαδικασία μέσω της οποίας προσωρούν οι κοινωνίες σε «υψηλότερες» πολιτισμικές μορφές. Τούτη η διάκριση ώθησε τον Μποάζ να απορρίψει την οργάνωση των εθνολογικών μουσείων που βασιζόταν σε μια ιδιαίτερη πολιτισμική φάση, προωθώντας την οργάνωση των εκθεμάτων βάσει της συγγένειας και της εγγύτητας των σχετικών πολιτισμικών ομάδων.

Εισήγαγε επίσης την ιδεολογία του πολιτισμικού σχετικισμού, σύμφωνα με την οποία οι πολιτισμοί δεν μπορούν να ταξινομηθούν αντικειμενικά ως ανώτεροι και κατώτεροι, καλύτεροι ή ορθότεροι. Όλοι οι άνθρωποι βλέπουν τον κόσμο μέσα από τον φακό του δικού τους πολιτισμού και τον κρίνουν σύμφωνα με κανόνες που απέκτησαν πολιτισμικά. Για τον Μποάζ το αντικείμενο της ανθρωπολογίας είναι να κατανοήσει τον τρόπο με τον οποίο ο πολιτισμός βοηθά τους ανθρώπους να αντιληφθούν και να επικοινωνήσουν με τον κόσμο με διαφορετικούς τρόπους. Προκειμένου να το πετύχει αυτό, η ανθρωπολογία χρειάζεται να στραφεί στη μελέτη της γλώσσας και των πολιτισμικών πρακτικών των υπό μελέτη κοινωνιών.

Τέλος, ενώνοντας την αρχαιολογία, τη μελέτη του υλικού πολιτισμού και της ιστορίας και τη φυσική ανθρωπολογία, τη μελέτη της ποικιλίας στην ανθρώπινη ανατομία, με την εθνολογία, τη μελέτη της πολιτισμικής ποικιλίας και την περιγραφική γλωσσολογία, τη μελέτη των προφορικών αυτοχθόνων γλωσσών, Ο Μποάζ δημιούργησε μια τετράπτυχη ανθρωπολογία, η προσέγγιση της οποίας υπήρξε κυρίαρχη στην αμερικανική ανθρωπολογία του 20ού αι.[20]

Εργογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Boas n.d. "The relation of Darwin to anthropology", notes for a lecture; Boas papers (B/B61.5) American Philosophical Society, Philadelphia. Published on line with Herbert Lewis 2001b. (Η σχέση του Δαρβίνου με την ανθρωπολογία, σημειώσεις για μια διάλεξη)
  • Boas, Franz (1911). The Mind of Primitive Man. ISBN 0-313-24004-3 (Online έκδοση of the 1938 αναθεωρημέμνη έκδοση στο Internet Archive) (Ο νους του πρωτόγονου ανθρώπου)
  • Boas, Franz. (1911). Handbook of American Indian languages (Vol. 1). Bureau of American Ethnology, Bulletin 40. Washington: Government Print Office (Smithsonian Institution, Bureau of American Ethnology). (Εγχειρίδιο των αυτοχθόνων αμερικανικών γλωσσών)
  • Boas, Franz (1912). "Changes in the Bodily Form of Descendants of Immigrants". American Anthropologist, Vol. 14, No. 3, July–Sept, 1912. Boas (Αλλαγές στον σωματότυπο των απογόνων μεταναστών)
  • Boas, Franz (1912). "The History of the American Race". Annals of the New York Academy of Sciences, Vol. XXI, pp. 177–183. (Η ιστορία της αμερικανικής φυλής)
  • Boas, Franz (1917). Folk-tales of Salishan and Sahaptin tribes (DJVU). Washington State Library's Classics in Washington History collection. Published for the American Folk-Lore Society by G.E. Stechert.  (Παραμύθια των φυλών Σαλισάν και Σαχαπτίν)
  • Boas, Franz (1914). "Mythology and folk-tales of the North American Indians". Journal of American Folklore, Vol. 27, No. 106, Oct.-Dec. pp. 374–410. (Μυθολογία και παραμύθια των βορειοαμερικανών Ινδιάνων)
  • Boas, Franz (1922). "Report on an Anthropometric Investigation of the Population of the United States". Journal of the American Statistical Association, June 1922. (Αναφορά σε μια αναθρωπομετρική έρευνα του πληθυσμού των ΗΠΑ)
  • Boas, Franz (1906). The Measurement of Differences Between Variable Quantities. New York: The Science Press. (Online version at the Internet Archive) (Η μέτρηση των διαφορών μεταξύ μεταβλητών ποσοτήτων)
  • Boas, Franz (1927). "The Eruption of Deciduous Teeth Among Hebrew Infants". The Journal of Dental Research, Vol. vii, No. 3, September, 1927. (Η έκρηξη αποβαλλόμενων οδόντων σε εβραϊκά νήπια)
  • Boas, Franz (1927). Primitive Art. ISBN 0-486-20025-6 (Προϊστορική τέχνη)
  • Boas, Franz (1935). "The Tempo of Growth of Fraternities". Proceedings of the National Academy of Sciences, Vol. 21, No. 7, pp. 413–418, July, 1935. (Ορυθμός ανάπτυξης των αδελφοτήτων)
  • Boas, Franz (1940). Race, Language, and Culture ISBN 0-226-06241-4 (Φυλή, γλώσσα και πολιτισμός)
  • Boas, Franz (1945). Race and Democratic Society, New York, Augustin. (Φυλή και δημοκρατική κοινωνία)
  • Boas, Franz (1928). Anthropology and Modern Life (2004 ed.) ISBN 0-7658-0535-9 (Ανθρωπολογία και σύγχρονη ζωή)
  • Boas, Franz, έκδοση Helen Codere (1966), Kwakiutl Ethnography, Chicago, Chicago University Press. (Η εθνογραφία των Κουακιούτλ)
  • Boas, Franz (2006). Indian Myths & Legends from the North Pacific Coast of America: A Translation of Franz Boas' 1895 Edition of Indianische Sagen von der Nord-Pacifischen Küste-Amerikas. Vancouver, BC: Talonbooks. ISBN 0-88922-553-2 (Ινδιάνικοι μύθοι και θρύλοι από τη βόρεια ακτή του Ειρηνικού στην Αμερική: μετάφραση του Φραντς Μποάζ)

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 9  Απριλίου 2014.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 12028994f. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  3. ↑ 3,0 3,1 «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Franz-Boas. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 10  Δεκεμβρίου 2014.
  5. ↑ 5,0 5,1 «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28  Σεπτεμβρίου 2015.
  6. ↑ «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 27  Σεπτεμβρίου 2015.
  7. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 30  Δεκεμβρίου 2014.
  8. ↑ 8,0 8,1 (Αγγλικά) Find A Grave. 6691333. Ανακτήθηκε στις 17  Απριλίου 2023.
  9. ↑ LIBRIS. Εθνική Βιβλιοθήκη της Σουηδίας. 18  Σεπτεμβρίου 2012. hftwxn411grkxrj. Ανακτήθηκε στις 24  Αυγούστου 2018.
  10. ↑ (Αγγλικά) Mathematics Genealogy Project.
  11. ↑ Ανακτήθηκε στις 14  Ιουνίου 2019.
  12. ↑ «Dictionary of Art Historians» (Αγγλικά) boasf. Ανακτήθηκε στις 23  Απριλίου 2022.
  13. ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. jn19995000864. Ανακτήθηκε στις 17  Νοεμβρίου 2024.
  14. ↑ Ανακτήθηκε στις 18  Αυγούστου 2019.
  15. ↑ «further information about the commemoration of the 150th anniversary of Boas's birth at Minden». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Σεπτεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουλίου 2020. 
  16. ↑ Norman F. Boas, 2004, p. 291 (photo of the graveyard marker of Franz and Marie Boas, Dale Cemetery, Ossining, N.Y.)
  17. ↑ Boas, Franz. A Franz Boas reader: the shaping of American anthropology, 1883-1911. University of Chicago Press, 1989. p. 308
  18. ↑ Holloway, M. (1997) The Paradoxical Legacy of Franz Boas—father of American anthropology. Natural History. November 1997.[1]
  19. ↑ Stocking. George W., Jr. 1960.Franz Boas and the Founding of the American Anthropological Association. AmericanAnthropologist62: 1–17.
  20. ↑ 20,0 20,1 20,2 Moore, Jerry D. (2009). «Franz Boas: Culture in Context». Visions of Culture: an Introduction to Anthropological Theories and Theorists. Walnut Creek, California: Altamira. σελίδες 33–46. 
  21. ↑ Gossett, Thomas (1997) [1963]. Race: The History of an Idea in America. New York, Oxford: Oxford University Press. σελ. 418. Είναι πιθανό ότι ο Μποάζ έκανε περισσότερα για να πολεμήσει τη φυλετική προκατάληψη από οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο στην ιστορία. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Φραντς_Μποάζ&oldid=10793261"