Φλέρυ Νταντωνάκη
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
| Φλέρυ Νταντωνάκη | |
|---|---|
| Όνομα γέννησης | Ελευθερία Παπαδαντωνάκη |
| Γέννηση | 11 Μαΐου 1937 Αθήνα, Ελλάδα |
| Θάνατος | 18 Ιουλίου 1998 Νοσοκομείο Μεταξά |
| Καταγωγή | Κρήτη |
| Ιδιότητες | Τραγουδίστρια, ηθοποιός |
| Παρουσία | 1967–1994 |
| wikidata (π) | |
Η Φλέρυ Νταντωνάκη (πραγματικό όνομα: Ελευθερία Παπαδαντωνάκη) (Αθήνα, 11 Μαΐου 1937 - 18 Ιουλίου 1998)[1] ήταν Ελληνίδα τραγουδίστρια, γνωστή για τη συνεργασία της με τον Μάνο Χατζιδάκι και την ερμηνεία της στο δίσκο του Ο Μεγάλος Ερωτικός.
Τα πρώτα χρόνια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Γεννήθηκε στις 11 Μαΐου 1937 στην Αθήνα (κατ' άλλους στην Κρήτη) και από μικρή καταπιάστηκε με τις τέχνες και κυρίως με την υποκριτική, γεγονός που πιθανότατα οφείλεται στο ότι ο πατέρας της ήταν σκηνοθέτης, ηθοποιός και κινηματογραφικός παραγωγός. Με την ενηλικίωσή της πήγε στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, όπου σπούδασε ιστορία και φιλολογία ενώ σύντομα ξεκίνησε καριέρα ηθοποιού, συμμετέχοντας σε παραστάσεις στη Νέα Υόρκη. Η ενασχόληση της με το τραγούδι ξεκίνησε μέσα από τυχαίες ευκαιρίες, στις οποίες τραγουδούσε δημοτικά τραγούδια για τους φίλους της. Σταδιακά άρχισε να εμφανίζεται σε μουσικές σκηνές, με ένα ευρύ ρεπερτόριο που περιλάμβανε λαϊκή μουσική της Ελλάδας, της Ισπανίας, αλλά ακόμη και της Βραζιλίας. Το 1965 κυκλοφόρησε ο πρώτος της δίσκος με τίτλο Fleury: The isles of Greece (μετάφραση: Φλέρυ, τα νησιά της Ελλάδας), που περιλάμβανε ένα ετερόκλητο ρεπερτόριο από λαϊκά άσματα του Απόστολου Καλδάρα, βραζιλιάνικες μπόσα νόβα και τρία κομμάτια του Μίκη Θεοδωράκη.
Γνωριμία με τον Χατζιδάκι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τις πρώτες μέρες που ακολούθησαν το πραξικόπημα της χούντας, η Νταντωνάκη ήταν η πρώτη καλλιτέχνιδα που τοποθετήθηκε δημοσίως στην αμερικανική τηλεόραση ενάντια στη χούντα, κατηγορώντας την αμερικανική κυβέρνηση για τον ρόλο της[2]. Έπειτα τάχθηκε υπέρ του αντιδικτατορικού κινήματος και έδειξε την υποστήριξή της τραγουδώντας σε συγκεντρώσεις του Ανδρέα Παπανδρέου. Συνάμα γνωρίστηκε με τη Μελίνα Μερκούρη, την οποία μάλιστα αντικατέστησε σε μια από τις παραστάσεις του «Ilya darling» του Ζυλ Ντασέν.
Το 1970 γνωρίστηκε με τον Μάνο Χατζιδάκι, ο οποίος ακούγοντας τη φωνή της εντυπωσιάστηκε· ηχογράφησαν στο σπίτι του στη Νέα Υόρκη μια σειρά από κλασικά ρεμπέτικα των Τσιτσάνη, Μάρκου Βαμβακάρη κ.ά. Πολλά χρόνια αργότερα, η ηχογράφηση αυτή κυκλοφόρησε ως δίσκος με τίτλο Η Φλέρυ Νταντωνάκη στα Λειτουργικά του Μάνου Χατζιδάκι και αποτελεί την τελευταία δισκογραφική ενασχόληση του Χατζιδάκι με τα ρεμπέτικα τραγούδια. Στο σημείωμά του, στο εξώφυλλο του δίσκου, ο συνθέτης ανάμεσα σε άλλα σημείωσε: "Η Φλέρυ είναι ανεπανάληπτη ακόμα και όταν δοκιμάζει... Της είχα πει πως μια αληθινή τραγουδίστρια περιέχει την τεχνική τελειότητα της Σβάρτσκοπφ και τη γήινη αμεσότητα της Νίνου και η Φλέρυ αποδεικνύει περίτρανα πως είναι μια αληθινή τραγουδίστρια"[3]. Στο μεσοδιάστημα οι δύο καλλιτέχνες συνεργάστηκαν στο δίσκο «Κύκλο του C.N.S.» (1971), στον οποίο η Φλέρυ τραγουδά έξι τραγούδια σε επανεκτέλεση μετά τον Γιώργο Μούτσιο (πρώτη εκτέλεση, 1959), σε ποίηση του συνθέτη.
Επιστροφή στην Ελλάδα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Δύο χρόνια μετά την πτώση της Χούντας, ο Μάνος Χατζιδάκις και η Νταντωνάκη επέστρεψαν στην Ελλάδα. Το 1972 αποτέλεσε σταθμό στην καριέρα της Νταντωνάκη, με πιο σημαντικό γεγονός την έκδοση του δίσκου Ο Μεγάλος Ερωτικός, που περιλαμβάνει μελοποιήσεις αρχαίας και νέας ελληνικής ποίησης με θέμα τον έρωτα. Στην ερμηνεία συμμετείχε και ο Δημήτρης Ψαριανός. Στα τέλη του ιδίου χρόνου η Νταντωνάκη επέστρεψε στο στούντιο με τον Χατζιδάκι για την ηχογράφηση του Καπετάν-Μιχάλη, ενώ συμμετείχε και στον δίσκο Δώδεκα τραγούδια του Γιώργου Ποταμιάνου, του Έλληνα εφοπλιστή, με τον οποίο τη συνέδεε μεγάλη φιλία από τον καιρό που ήταν στις Η.Π.Α.
Ακολούθησε μια περίοδος άτονης καλλιτεχνικής δημιουργίας. Συμμετείχε φιλικά σε κάποιες ταινίες, ενώ γνωρίστηκε με τον συνθέτη Χρήστο Λεοντή. Η συνεργασία τους δεν τελεσφόρησε και η Φλέρυ εισήλθε σε μια περίοδο, για την οποία αργότερα δήλωσε δημόσια πως «χάνεται στα μονοπάτια του μυαλού της». Επέστρεψε στο προσκήνιο το 1984, ερμηνεύοντας τρία τραγούδια στον πρώτο δίσκο του Ηλία Λιούγκου με τίτλο Νυχτερινή δοκιμασία. Άρχισε τις εμφανίσεις της στους μουσικούς χώρους «Τιπούκειτος», «Καφέ-θέατρο» και στον Πύργο του Απόλλωνα. Συνοδευόμενη από τον πιανίστα Γιάννη (Μπαχ) Σπυρόπουλο, ερμήνευε κομμάτια του Χατζιδάκι, ελληνικά λαϊκά, αλλά και τραγούδια της τζαζ και σόουλ ανθολογίας. Το 1985, μια συναυλία στη Ρωμαϊκή Αγορά, στην οποία συμμετείχε και η Δήμητρα Γαλάνη αποτέλεσε μια από τις τελευταίες της εμφανίσεις επί σκηνής. Στο ξεκίνημά της τρομαγμένη από την κοσμοσυρροή εγκατέλειψε το πάλκο, για να επιστρέψει τελικά και να αποθεωθεί για την ερμηνεία της. Η τελευταία της δισκογραφική εμφάνιση ήταν το 1986, όταν τραγούδησε το Τραγούδι της νύχτας στον δίσκο Τσιμεντένια Τρένα του συγκροτήματος «Τερμίτες» (Μαχαιρίτσας - Μιτζέλος). Συμμετείχε στην συναυλία του συγκροτήματος ''Τσιμεντένιο κονσέρτο'' στις 27/09/1986 στο θέατρο του Λυκαβηττού και ακολούθησαν κοινές εμφανίσεις στην μπουάτ Ζυγός στην Πλάκα όπου έγινε και η τελευταία της εμφάνιση επί σκηνής.[4]
Απόσυρση από το τραγούδι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Έκτοτε αποσύρθηκε από τα φώτα της δημοσιότητας. Έμεινε απομονωμένη με τη μητέρα της και την κόρη της Ζωή, ενώ μάταια αρκετοί καλλιτέχνες την προσέγγιζαν, με σκοπό την επανεμφάνισή της. Αποξενωμένη, με την ψυχική της υγεία διαταραγμένη, προσβλήθηκε από καρκίνο. Επί υπουργίας Θάνου Μικρούτσικου, της δόθηκε ένα εφάπαξ ποσό 5.000.000 δραχμών[5]. Πέθανε στις 18 Ιουλίου του 1998, σε μια κλίνη του νοσοκομείου Μεταξά. Το μνήμα της βρίσκεται στο κοιμητήριο της Παιανίας, πλάι σ' αυτό του Μάνου Χατζιδάκι.
Δισκογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Έτος | Τίτλος | Αριθμός καταλόγου | Πληροφορίες |
|---|---|---|---|
| 1965 | Flery | Vanguard LP | Ηχογραφημένος στη Νέα Υόρκη με παλιά λαϊκά τραγούδια των Γιάννη Παπαϊωάννου, Πάνου Γαβαλά, Στράτου Ατταλίδη, Στέλιου Καζαντζίδη και σολίστ τον ελληνικής καταγωγής κλαρινίστα Γκας Βάλι. |
| 1971 | Ρυθμολογία - Ο Κύκλος του CNS | Lyra 3709 LP | Μουσική, στίχοι και πιάνο ο Μάνος Χατζιδάκις. Η Φ. Νταντωνάκη στα έξι τραγούδια του CNS. |
| 1972 | Ο Μεγάλος Ερωτικός | Νότος 3901 LP-CD | 11 ποιήματα μελοποιημένα από τον Μάνο Χατζιδάκι και ερμηνευμένα από την Φλέρυ Νταντωνάκη και τον Δημήτρη Ψαριανό (πρώτη δισκογραφική εμφάνισή του). |
| 1972 | 12 Τραγούδια | Margo 8040 LP | Ο πρώτος προσωπικός δίσκος της στην Ελλάδα, σε μουσική και στίχους του Γιώργου Ποταμιάνου. Αργότερα, κυκλοφόρησε με εξώφυλλο στα αγγλικά, για τουριστική κατανάλωση, και με τίτλο Greek Landscapes And Moods. |
| 1975 | Ο Κύκλος Του CNS - Ο Καπετάν Μιχάλης | Νότος 3902 LP | Σε μουσική του Μάνου Χατζιδάκι, η Φλέρυ Νταντωνάκη μαζί με τον Σπύρο Σακκά. Ο Καπετάν Μιχάλης ήταν βασισμένος σε κείμενα του Νίκου Καζαντζάκη και ο Κύκλος σε ποιήματα του Χατζιδάκι. |
| 1977 | Γειτονιές Του Φεγγαριού - Χωρίον Ο Πόθος | Νότος 3905 LP-CD | Σε μουσική του Μάνου Χατζιδάκι, η Φλέρυ Νταντωνάκη μαζί με τον Ευτύχιο Χατζηττοφή. |
| 1984 | Νυχτερινή Δοκιμασία | Minos 050 LP-CD | Η Φ. Νταντωνάκη μαζί με τη Ζωή Αντιόχου και τον Ηλία Λιούγκο, ο οποίος έγραψε και τα τραγούδια. |
| 1984 | Πάμε Μια Βόλτα Στο Φεγγάρι | Columbia 170032/3 2LP-CD | Συλλογή τραγουδιών του Μάνου Χατζιδάκι, όπου η Φ. Νταντωνάκη ερμηνεύει τα Οδός Ονείρων και Πάμε Μια Βόλτα Στο Φεγγάρι. Στο δίσκο συνυπάρχει με τους Γρηγόρη Μπιθικώτση, Σοφία Βέμπο, Αλίκη Βουγιουκλάκη, Μελίνα Μερκούρη κ.α. |
| 1986 | Τσιμεντένια Τραίνα | Virgin 50162 LP | Δίσκος του συγκροτήματος Τερμίτες, με συμμετοχή της Φ. Νταντωνάκη και της Σοφίας Βόσσου. Η Φ. Νταντωνάκη στο Τραγούδι Της Νύχτας. |
| 1989 | Λαϊκά Μονοπάτια Νο 2 | MBI 10352 LP | Συλλογή τραγουδιών με πολλούς εκτελεστές. Η Φ. Νταντωνάκη στο Δεν Με Πονάς του Π. Γαβαλά, από τον πρώτο δίσκο της. |
| 1989 | Λαϊκά Μονοπάτια Νο 5 | MBI 10355 LP | Συλλογή τραγουδιών με πολλούς εκτελεστές. Η Φ. Νταντωνάκη στο Φύγε Φύγε του Στράτου Ατταλίδη, από τον πρώτο δίσκο της. |
| 1990 | The Very Best Of Mikis Theodorakis | MBI 10392 LP-CD | Συλλογή τραγουδιών του Μίκη Θεοδωράκη, όπου η Φ. Νταντωνάκη συνυπάρχει με Μελίνα Μερκούρη, Μαίρη Λίντα, Νάνα Μούσχουρη, Μαρία Φαραντούρη κ.α. |
| 1991 | Λειτουργικά | Σείριος 91005 LP-CD | Σε ηχογράφηση του 1970, που έγινε στο σπίτι του Μάνου Χατζιδάκι στη Νέα Υόρκη, τραγουδά 6 ρεμπέτικα. Επίσης 5 τραγούδια από τον Καπετάν Μιχάλη και δύο από την Εποχή Της Μελισάνθης. Τη συνοδεύει στο πιάνο ο Μ. Χατζιδάκις. |
| 1994 | Άπονες Εξουσίες | MBI P 105/6 2LP-2CD | Ανάμεσα σε 29 τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη υπάρχει το Μάνα Μου Και Παναγιά από την Πολιτεία, τραγουδισμένο από τη Φ. Νταντωνάκη. |
Έργα τρίτων
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- 2002: Ο δημοσιογράφος Αντώνης Μποσκοΐτης, έπειτα από μια δεκαετία έρευνας και περισυλλογής υλικού, δημιουργεί το ντοκιμαντέρ: Φλέρυ, η τρελή του φεγγαριού [6] Το ντοκιμαντέρ δεν διατίθεται στο εμπόριο, προβάλλεται σε εκδηλώσεις.
- 2007: Ο δημοσιογράφος Γιώργος Λιάνης, εκδίδει ένα μικρό βιογραφικό έργο για την Φλέρυ με τίτλο: «Φλέρυ Νταντωνάκη: Η Φεγγαρική αηδόνα».
- 2013: Ο συνθέτης Γιώργος Πλουμπίδης έγραψε το έργο "Φλέρυ", θέμα και παραλλαγές σε λα ελάσσονα για βιολοντσέλο και πιάνο και το αφιερώνει στη μνήμη της Φλέρυς Νταντωνάκη. Είναι διαθέσιμο στο YouTube.
- Γιάννης Bach Σπυρόπουλος. Φλέρυ Νταντωνάκη. Εγώ είμαι ένα σύννεφο..., εκδ. Ηλέκτρα, 2005
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Νταντωνάκη Φλέρυ - Βιογραφικό & δισκογραφία
- ↑ Φλέρυ ~ Η τρελή του φεγγαριού, Αντώνης Μποσκοΐτης 2002
- ↑ Δίφωνο, τεύχος 1, σελ. 70-72, Οκτώβριος 1995
- ↑ «YouTube». www.youtube.com. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουνίου 2020.
- ↑ Δίφωνο, τεύχος 36, σελ. 20, Σεπτέμβριος 1998
- ↑ Α. Μποσκοΐτης: Φλέρυ ~ Η τρελή του φεγγαριού, shortfilm.gr