Τσογκά Μις
Το Τσογκά Μις (περσ. چغامیش) είναι αρχαιολογικός χώρος, η θέση ενός χαλκολιθικού οικισμού, στην Επαρχία Χουζιστάν του Ιράν και στην ανατολική πλευρά της πεδιάδας των Σούσων, ο οποίος χρονολογείται στο 6800 π.Χ. περίπου. Οι ενδείξεις φανερώνουν συνεχή κατοίκηση από τη Νεολιθική μέχρι και την Πρωτοϊστορική περίοδο (που στη συγκεκριμένη περιοχή είναι η Περίοδος Ουρούκ), καλύπτοντας το χρονικό διάστημα από την Αρχαϊκή (7η χιλιετία π.Χ.) μέχρι την Πρωτο-ελαμιτική εποχή (περ. 3100-2700 π.Χ.). Μετά την παρακμή της τοποθεσίας, περί το 4400 π.Χ., τα γειτονικά Σούσα, στη δυτική πλευρά της πεδιάδας, απέκτησαν την κυριαρχία της περιοχής. Το Τσογκά Μις βρίσκεται στα ανατολικά και εγγύτατα του ποταμού Ντεζ, του αρχαίου Κοπράτη, ενώ η απόστασή του από τα Σούσα είναι 25 χιλιόμετρα. Η παρόμοια, αν και αρκετά μικρότερη, αρχαιολογική θέση Τσογκά Μπονούτ απέχει μόλις 6 χιλιόμετρα, προς τα δυτικά.
Αρχαιολογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το Τσογκά Μις αποτελείται από έναν κωνοειδή λοφίσκο με μεγάλο επίπεδο χώρο στα νότιά του. Ο λοφίσκος έχει έκταση 200 επί 150 μέτρα και ύψος περίπου 27 μέτρα πάνω από το επίπεδο της πεδιάδας. Ο επίπεδος χώρος έχει έκταση 400 επί 300 μέτρα με 4 μικρές ανυψώσεις.[1]
Αρχαιολογικές ανασκαφές έγιναν στο Τσογκά Μις από το 1961 έως το 1978, συνολικά 11 ανασκαφικές περίοδοι από το Ινστιτούτο Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Σικάγου, αργότερα και με το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια (Λος Άντζελες), υπό τη διεύθυνση των Pinhas Delougaz και Χέλεν Τζ. Κάντορ. Στα ανώτατα επίπεδα βρέθηκαν ελαμιτικά κτίσματα και οχύρωση, από την πρώιμη 2η χιλιετία π.Χ. (γνωστή στην περιοχή για τη Δυναστεία Σουκαλμάχ). Κάτω από αυτά ανακαλύφθηκαν άφθονα υπολείμματα από την Πρωτοϊστορική περίοδο.[2][3][4] Τα ευρήματα περιελάμβαναν ομοιογενείς διάτρητους πέτρινους δίσκους, διαμέτρου 4 έως 5 εκατοστών, που πιστεύεται ότι βοηθούσαν στη μέτρηση.[5] Βρέθηκαν επίσης πήλινες κυλινδρικές σφραγίδες της 4ης χιλιετίας π.Χ..[6] Οι σφραγίδες θεωρείται ότι απεικονίζουν σκηνές από γνέσιμο, ύφανση και κτύπημα βουτύρου.[7] Βρέθηκαν περίπου 250 χιλιάδες θραύσματα αδιακόσμητων πήλινων κυπέλλων, πολλά κοντά σε μικρούς κλιβάνους, που σηματοδοτούν τον πολιτισμό της Περιόδου Ουρούκ.[8] Αξιοσημείωτο εύρημα ήταν ένα υψηλής ποιότητας ελαμιτικό κύπελλο από μαλακό ασφαλτόλιθο, που βρέθηκε μέσα σε έναν πίθο και έχει λαβή σκαλισμένη στη μορφή αίγας.[9]
Κλίβανοι αγγειοπλαστικής που χρονολογούνται από τη Μέση Σουσιανή Περίοδο 1 έως την Περίοδο Ουρούκ βρέθηκαν στο Τσογκά Μις και αποτελούν τα αρχαιότερα γνωστά δείγματα κλιβάνων της Πρώιμης Δυναστικής Περιόδου της Μεσοποταμίας. Ο ένας είναι ωοειδής, έχει διπλό θάλαμο, μήκος περί τα 2 μέτρα και πλάτος περίπου 1,3 μέτρο. Παρουσιάζει μεγάλες ομοιότητες με τα δείγματα της Πρώιμης Δυναστικής Περιόδου II και III από το Αμπού Σαλαμπίχ και την περιοχή του ποταμού Ντιγιάλα.[10]
Κάποια πήλινα πιόνια θεωρούνται αρχέγονοι πρόδρομοι της γραφής. Αυτά ήταν κλεισμένα σε κοίλες πήλινες σφαίρες. Περίπου 135 τέτοια πιόνια βρέθηκαν στο Τσογκά Μις και έχουν διάφορα σχήματα, όπως μικροί κώνοι, δίσκοι ή σφαιρίδια. Αυτά τα πιόνια ήταν συνηθισμένα στην αρχαία Μέση Ανατολή της πρώιμης Περιόδου Ουρούκ (περ. 3500-3200 π.Χ.).
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ [1] Alizadeh, Abbas, "Ancient Mound of Chogha Mish", Persian Antike Pracht., τόμ. 1. 1., pp. 178-193, 2004
- ↑ [2] Helene Kantor & P. Delougaz: Chogha Mish, Volume 1, Text: The First Five Seasons, 1961-1971, Oriental Institute Publication 101, 1996, ISBN 1-885923-01-5
- ↑ [3] Helene Kantor και P. Delougaz, Chogha Mish, Volume 1, Plates: The First Five Seasons, 1961-1971, Oriental Institute Publication 101, 1996, ISBN 1-885923-01-5
- ↑ [4] Abbas Alizadeh, Chogha Mish, Volume II. The Development of a Prehistoric Regional Center in Lowland Susiana, Southwestern Iran. Final Report on the Last Six Seasons of Excavations, 1972-1978, Oriental Institute Publications 130, 2008, ISBN 1-885923-52-X
- ↑ Woods, Christopher: «The Abacus in Mesopotamia: Considerations from a Comparative Perspective», στο The First Ninety Years: A Sumerian Celebration in Honor of Miguel Civil, επιμ. Lluís Feliu, Fumi Karahashi και Gonzalo Rubio, εκδ. De Gruyter, 2017, σσ. 416-478, ISBN 978-1501511738
- ↑ Garfinkel, Yosef: «Later Examples from the Near East», στο Dancing at the Dawn of Agriculture, University of Texas Press, Νέα Υόρκη, σσ. 269-290, 2003, ISBN 978-0292728455
- ↑ Breniquet, Catherine: «Weaving, Potting, Churning: Women at work during the Uruk period: Evidence from the cylinder seals», στο The Role of Women in Work and Society in the Ancient Near East, επιμ. Brigitte Lion and Cécile Michel, Berlin, Boston: De Gruyter, σσ. 8-28, 2016
- ↑ Mayyas, A.: «Beeswax Preserved in a Late Chalcolithic Bevelled-Rim Bowl from the Tehran Plain, Iran», Iran, τόμ. 50, σσ. 13-25, 2012
- ↑ Helene J. Kantor: «The Elamite Cup from Chogha Mish», Iran, τόμ. 15, σσ. 11-14, 1977
- ↑ Abbas Alizadeh: «A Protoliterate Pottery Kiln from Chogha Mish», Iran, τόμος 23, σσ. 39-50, 1985. DOI: 10.2307/4299752.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Ζωοαρχαιολογικές παρατηρήσεις από το Τσογκά Μις, Project Chogha Mish Fauna