Τριβολογία

Η τριβολογία (tribology) είναι η επιστήμη και η μηχανική της αλληλεπίδρασης επιφανειών σε σχετική κίνηση. Περιλαμβάνει τη μελέτη και την εφαρμογή των αρχών τριβής, λίπανσης και φθοράς. Η τριβολογία είναι εξαιρετικά διεπιστημονικό πεδίο, βασισμένο σε αρκετές θεμελιώδεις επιστήμες, όπως λ.χ. φυσική, χημεία, επιστήμη των υλικών, μαθηματικά, βιολογία και μηχανική. Οι ειδικοί επιστήμονες που εργάζονται στον τομέα της τριβολογίας αναφέρονται ως τριβολόγοι.^[1]

Γενικά

Ως εξειδικευμένο πεδίο, η τριβολογία πραγματεύεται τα φαινόμενα που σχετίζονται με την τριβή των διαφόρων οργανικών και ανόργανων υλικών, τη φθορά αυτών, καθώς και τη λίπανση. Για να εξεταστούν εις βάθος αυτά τα φαινόμενα, χρησιμοποιούνται αρχές και θεμελιώδεις γνώσεις πρωτίστως από τη χημεία, τη μεταλλουργία και τη μηχανολογία. Αυτό οφείλεται στην πολυπλοκότητα των τριβολογικών φαινομένων. Σημειωτέον, μέχρι και πρόσφατα, δεν υπήρχε συστηματοποιημένη τριβολογική γνώση για πολλά φαινόμενα π.χ. της μηχανικής, ή της εφαρμοσμένης βιολογίας και αρκετών άλλων.^[2]

Τα βασικά αντικείμενα της μελέτης στην τριβολογία είναι τα τριβοσυστήματα τα οποία είναι φυσικά συστήματα διεπαφών επιφανειών. Στα λιπαντικά τριβοσυστήματα, το αποτέλεσμα της διεπαφής μπορεί να δημιουργήσει τριβόφιλα. Τα υποπεδία της τριβολογίας περιλαμβάνουν: τη νανοτριβολογία, τη διαστημική τριβολογία και την τριβοτρονική.^[3]

Ετυμολογία

Η ρίζα του εν λόγω τεχνικού όρου πηγάζει από το ρήμμα, τρίβω και το πρόθεμα, -λογία. Πρώτος ο ερευνητής Peter Jost, το 1966, ανέφερε αυτό τον όρο (τριβολογία) και έτσι καθιερώθηκε σε διεθνές επίπεδο. Η συγκεκριμένη ερευνητική εργασία^[4] του είχε σχέση με τα κόστη που προκαλεί η τριβή, η διάβρωση και η φθορά, των υλικών, σε όλη την οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου.

Ιστορικό

Παρά τη σχετικά πρόσφατη ονομασία του πεδίου της τριβολογίας, οι ποσοτικές μελέτες τριβής μπορούν να ανιχνευθούν ήδη από το 1493, όταν ο πολυμαθής Λεονάρντο ντα Βίντσι σημείωσε για πρώτη φορά τους δύο θεμελιώδεις «νόμους» της τριβής. Σύμφωνα με τον ντα Βίντσι, η αντίσταση τριβής ήταν η ίδια για δύο διαφορετικά αντικείμενα του ίδιου βάρους, ωστόσο αυτά έρχονταν σε επαφή σε διαφορετικά πλάτη και μήκη. Παρατήρησε επίσης ότι η δύναμη που απαιτείται για να ξεπεραστεί η τριβή, διπλασιάζεται καθώς το βάρος διπλασιάζεται. Τα ευρήματά του παρέμειναν αδημοσίευτα παρά τη σχετικά πρόσφατη ονομασία του πεδίου της τριβολογίας, ωστόσο, βρέθηκαν αργότερα μέσα στα σημειωματάριά του.^[5]

Παραπομπές

↑ «Lubrication (Tribology) - A report on the present position and industry's needs». London, UK: H. M. Stationery Office. 1966.
↑ https://eclass.teiwm.gr/modules/document/file.php/BSMM204/ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ/ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΡΙΒΟΛΟΓΙΑ.pdf
↑ Ward, Jacob, επιμ. (November 2012). «The Fiction of Nonfriction». Popular Science. No. 5 281 (November 2012): 40.
↑ https://www.researchgate.net/publication/278344903_Tribology_How_a_word_was_coined_40_years_ago
↑ «Leonardo da Vinci's studies of friction». Wear 360 (Supplement C): 51–66. 2016-08-15. doi:10.1016/j.wear.2016.04.019. https://www.repository.cam.ac.uk/bitstream/1810/255781/1/Hutchings-2016-Wear-AM.pdf.

[1] «Lubrication (Tribology) - A report on the present position and industry's needs». London, UK: H. M. Stationery Office. 1966.

[2] ttps://eclass.teiwm.gr/modules/document/file.php/BSMM204/ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ/ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΡΙΒΟΛΟΓΙΑ.pdf

[3] Ward, Jacob, επιμ. (November 2012). «The Fiction of Nonfriction». Popular Science. No. 5 281 (November 2012): 40.

[4] ttps://www.researchgate.net/publication/278344903_Tribology_How_a_word_was_coined_40_years_ago

[5] «Leonardo da Vinci's studies of friction». Wear 360 (Supplement C): 51–66. 2016-08-15. doi:10.1016/j.wear.2016.04.019. https://www.repository.cam.ac.uk/bitstream/1810/255781/1/Hutchings-2016-Wear-AM.pdf.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]