Συμφωνία της Ντόχας (2020)

Η συμφωνία της Ντόχας (29 Φεβρουαρίου 2020) γνωστή επίσης και ως Συμφωνία για την ειρήνευση στο Αφγανιστάν, η οποία τερμάτισε τον πολύχρονο πόλεμο του Αφγανιστάν^[1], συνομολογήθηκε μεταξύ της κυβέρνησης των Η.Π.Α και των Ταλιμπάν στη Ντόχα του Κατάρ τον Φεβρουάριο του 2020. Η συμφωνία υπεγράφη από μέρους των Η.Π.Α. από τον ειδικό διαπραγματευτή τους, Ζαλμάι Χαλιλζάντ^(D/R) και από μέρους των Ταλιμπάν, από τον Αμπντούλ Γκάνι Μπαραντάρ.^[2]

Ανάμεσα στα δυο μέρη συμφωνήθηκε η απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν, με παράλληλη δέσμευση των Ταλιμπάν να μην υποθάλψουν την επανα - δραστηριοποίηση της Αλ Κάιντα στην περιοχή, αλλά και να αρχίσουν συζητήσεις με την υφιστάμενη αφγανική κυβέρνηση.
Οι Η.Π.Α ανέλαβαν την υποχρέωση να ξεκινήσουν τη σταδιακή μείωση των δυνάμεών τους από τις 13.000 σε 8.000 στρατιώτες μέσα στις πρώτες 135 ημέρες (δηλαδή περίπου μέχρι τον Ιούλιο του 2020), διάστημα κατά το οποίο θα έκλειναν και 5 στρατιωτικές τους βάσεις^[3] και την ολοκληρωτική αποχώρηση (εφ΄όσον οι Ταλιμπάν ανταποκριθούν στις δεσμεύσεις τους) σε διάστημα 14 μηνών (δηλαδή τον Ιούλιο του 2021). Οι Η.Π.Α. δεσμεύτηκαν επίσης να άρουν τις οικονομικές κυρώσεις έναντι των Ταλιμπάν μέχρι τέλους Αυγούστου του 2020.

Την ίδια ημέρα υπογράφηκε επίσης και η «Κοινή Διακήρυξη της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Αφγανιστάν και των Ηνωμένων Πολιτειών» με την οποία οι δυο χώρες επανα-επιβεβαιώνουν τις κοινούς τους στόχους για την πάταξη της τρομοκρατίας

Η συμφωνία είχε την ισχυρή υποστήριξη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, και επιδοκιμάστηκε και από τις κυβερνήσεις του Πακιστάν, της Κίνας, της Ρωσίας και της Ινδίας.

Στις 14 Απριλίου του 2021 και λόγω της συνεχιζόμενης στρατιωτικής ανακατάληψης του Αφγανιστάν από τους Ταλιμπάν, η κυβέρνηση Μπάιντεν, ανέβαλλε την αποχώρηση των τελευταίων στρατευμάτων για το τέλος Αυγούστου του 2021, όπως πράγματι έγινε.

Κριτική για τα αποτελέσματα της συμφωνίας έχει ασκηθεί μετά την ανακατάληψη της χώρας από τους Ταλιμπάν και την επανίδρυση του Ισλαμικού Εμιράτου.
Ο Άντριου Γουότκινς, ειδικός αναλυτής για το Αφγανιστάν θεωρεί ότι «Η συμφωνία της Ντόχα έδωσε στους Ταλιμπάν ένα χρόνο αναστολή. Μπόρεσαν έτσι να ανασυνταχθούν, να σχεδιάσουν, να ενισχύσουν τις γραμμές εφοδιασμού τους, να έχουν ελευθερία κινήσεων, χωρίς το φόβο του αμερικανικού βομβαρδισμού». ^[4]

Το κείμενο της «Συμφωνίας»

^[6]

Οι Ηνωμένες Πολιτείες υποχρεούνται να αποσύρουν από το Αφγανιστάν τις ένοπλες δυνάμεις αυτών, των συμμάχων τους και των συνασπισμών τους καθώς και όλο το μη διπλωματικό προσωπικό, δηλαδή τους ιδιώτες εκτελεστές συμβολαίων ασφαλείας, εκπαιδευτές, συμβούλους και γενικά όλο το βοηθητικό προσωπικό μέσα σε 14 μήνες από την υπογραφή της συμφωνίας.

Δεσμεύσεις των ΗΠΑ και των συμμάχων τους :

α) μέσα στις πρώτες 135 ημέρες, α) οι Η.Π.Α. και οι σύμμαχοί τους υποχρεούνται να μειώσουν τον συνολικό αριθμό των στρατευμάτων σε 8.600 στρατιώτες, και να εκκενώσουν πλήρως 5 στρατιωτικές τους βάσεις .

β) Τα εναπομείναντα στρατεύματα θα εγκαταλείψουν τη χώρα μέσα στους επόμενους 9.5 μήνες και θα εκκενώσουν πλήρως όλες τις στρατιωτικές τους βάσεις.

γ) Με την έναρξη των συνομιλιών μεταξύ της Αφγανικής κυβέρνησης και των Ταλιμπάν, που καθορίστηκε για τις 10 Μαρτίου του 2020, και ως ένδειξη καλής πίστης και από τις δυο πλευρές θα πρέπει να αποφυλακιστούν 5.000 Ταλιμπάν, κρατούμενοι της αφγανικής κυβέρνησης και 1000 κρατούμενοι των Ταλιμπάν. Μέσα στο διάστημα των επόμενων 3 μηνών θα πρέπει να αποφυλακιστούν όλοι οι πολιτικοί κρατούμενοι και από τις δυο πλευρές.

δ) Με την έναρξη των συνομιλιών μεταξύ των δυο πλευρών οι Η.Π.Α. θα ζητήσουν την άρση των κυρώσεων κατά των Ταλιμπάν που έχει επιβάλει το Συμβούλιο Ασφαλείας του Ο.Η.Ε.. Οι κυρώσεις θα αρθούν σταδιακά μέχρι τις 27 Αυγούστου του 2020.

ε) Οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους δεσμεύονται στην μη χρήση βίας και στην μη περαιτέρω ανάμιξή τους σε ότι αφορά τη χώρα του Αφγανιστάν.

Οι Ταλιμπάν υποχρεώνονται να μην επιτρέψουν ούτε σε μεμονωμένα άτομα ούτε σε ομάδες, συμπεριλαμβανομένης και της Αλ Κάιντα, τη χρησιμοποίηση του αφγανικού εδάφους ως μέσο για την απειλή της ασφάλειας των ΗΠΑ και των συμμάχων τους. Πιο συγκεκριμένα :

Δεσμεύσεις των Ταλιμπάν:

α) Οι Ταλιμπάν υποχρεούνται να καταστήσουν σαφές προς όλες τις πλευρές - τόσο δηλαδή στην Αλ Κάιντα όσο και σε μέλη της οργάνωσής τους - ότι δεν θα επιτρέψουν με κανένα τρόπο να χρησιμοποιηθεί το Αφγανιστάν ως ορμητήριο για επιθέσεις εναντίον της ασφάλειας των ΗΠΑ και των συμμάχων τους

β) Οι Ταλιμπάν οφείλουν να γνωστοποιήσουν προς όλες τις πλευρές ότι οποιοδήποτε άτομο ή οργάνωση συνιστά απειλή για την ασφάλεια των ΗΠΑ και των συμμάχων τους δεν θα έχει θέση στο Αφγανιστάν.

γ) Οι Ταλιμπάν δεν θα επιτρέψουν οποιαδήποτε δραστηριότητα θα περιλαμβάνει, προσηλυτισμό, εκπαίδευση ή και χρηματοδότηση ομάδων ή ατόμων που επιβουλεύονται της ασφάλεια των ΗΠΑ και των συμμάχων τους.

δ) Οι Ταλιμπάν θα επιτρέψουν τον επαναπατρισμό των προσφύγων που οι αιτήσεις τους πληρούν τα κριτήρια του διεθνούς μεταναστευτικού δικαίου και τις δεσμεύσεις αυτής της συμφωνίας

ε) Οι Ταλιμπάν δεν θα εκδώσουν κανενός είδους βίζα, διαβατήρια, ή οποιουδήποτε είδους ταξιδιωτικό έγγραφο σε άτομα που έχουν χαρακτηριστεί ως απειλή για την ασφάλεια των ΗΠΑ και των συμμάχων τους.

Τα επακόλουθα της Συμφωνίας

Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ της αφγανικής κυβέρνησης και των Ταλιμπάν, εξελίχτηκαν αργά και δύσκολα. Η μεν αφγανική κυβέρνηση προσπαθούσε με κάθε τρόπο να αναβάλλει τις διαπραγματεύσεις, οι δε Ταλιμπάν εξαπολύοντας συχνά - πυκνά επιθέσεις κατά κυβερνητικών στόχων, δυναμίτιζαν την οποιαδήποτε προσπάθεια εδραίωσης αμοιβαίας εμπιστοσύνης. Ο αφγανικός στρατός αν και εξοπλισμένος και εκπαιδευμένος από τους Αμερικανούς αδυνατούσε να περιορίσει τη δράση των Ταλιμπάν, και η βία ήταν καθημερινό φαινόμενο.
Παρόλα αυτά, οι ΗΠΑ ήταν αποφασισμένες να τελειώσουν με αυτόν τον πολύχρονο και κοστοβόρο πόλεμο. Πολιτικοί αναλυτές αναγνώριζαν ήδη από τον Μάρτιο του 2021, τα σημάδια της κατάρρευσης της αφγανικής κυβέρνησης και του επερχόμενου εμφύλιου πολέμου. ^[7]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ανάλυση του νομικού καθεστώτος της Συμφωνίας

Παραπομπές

↑ https://www.aljazeera.com/news/2020/2/29/afghanistans-taliban-us-sign-agreement-aimed-at-ending-war
↑ https://www.tovima.gr/2020/02/29/world/ntoxa-ipa-kai-talimpan-ypografoun-tin-istoriki-symfonia-gia-to-afganistan/
↑ https://www.theguardian.com/world/2020/feb/29/us-taliban-sign-peace-agreement-afghanistan-war
↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 20 Σεπτεμβρίου 2021.
↑ https://www.capital.gr/diethni/3480278/katar-sunexizontai-oi-istorikes-eirineutikes-diapragmateuseis-afganikis-kubernisis-talimpan
↑ https://en.wikisource.org/wiki/Agreement_for_Bringing_Peace_to_Afghanistan
↑ Absent an extremely unlikely political settlement by May, the country risks descending into an intensified civil war and could soon fall back under Taliban control. https://blog.politics.ox.ac.uk/the-doha-agreement-what-happens-next/ Αρχειοθετήθηκε 2021-09-22 στο Wayback Machine.

[1] ttps://www.aljazeera.com/news/2020/2/29/afghanistans-taliban-us-sign-agreement-aimed-at-ending-war

[2] ttps://www.tovima.gr/2020/02/29/world/ntoxa-ipa-kai-talimpan-ypografoun-tin-istoriki-symfonia-gia-to-afganistan/

[3] ttps://www.theguardian.com/world/2020/feb/29/us-taliban-sign-peace-agreement-afghanistan-war

[4] «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 20 Σεπτεμβρίου 2021.

[5] ttps://www.capital.gr/diethni/3480278/katar-sunexizontai-oi-istorikes-eirineutikes-diapragmateuseis-afganikis-kubernisis-talimpan

[6] ttps://en.wikisource.org/wiki/Agreement_for_Bringing_Peace_to_Afghanistan

[7] Absent an extremely unlikely political settlement by May, the country risks descending into an intensified civil war and could soon fall back under Taliban control. https://blog.politics.ox.ac.uk/the-doha-agreement-what-happens-next/ Αρχειοθετήθηκε 2021-09-22 στο Wayback Machine.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]