Σηράγγιο
Συντεταγμένες: 37°56′09″N 23°39′10″E / 37.9359°N 23.6527°E
| Σπήλαιο Σηράγγειο | |
|---|---|
.JPG) | |
 | |
| Είδος | αρχαίο ελληνικό ιερό, αρχαιολογική θέση και Ελληνικά λουτρά |
| Διεύθυνση | Ακτή Κουντουριώτου 16 |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 37°56′9″N 23°39′10″E |
| Διοικητική υπαγωγή | Δήμος Πειραιά |
| Τοποθεσία | Καστέλλα |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Έναρξη κατασκευής | 3ος αιώνας π.Χ. |
| Προστασία | αρχαιολογικός χώρος στην Ελλάδα[1] |
| δεδομένα (π) | |
Το λεγόμενο Σηράγγιο (ή Σηράγγιον ή Σηραγγείον ή Σήραγγα), είναι υπόγεια δίοδος, φυσικό σπήλαιο, στον Πειραιά. Θεωρείται σπήλαιο με αρχαιολογικό ενδιαφέρον με κάποια από τα κατασκευάσματα να ανάγονται, στους προϊστορικούς Μινύες, ιωνικής καταγωγής, οι οποίοι φαίνεται πως εγκαταστάθηκαν μόνιμα στην περιοχή, προερχόμενοι από τον Ορχομενό της Βοιωτίας. Πρόκειται για μια σπηλαιώδη κατασκευή που ανακαλύφθηκε το 1897 και βρίσκεται στην ανατολική πλευρά της Καστέλλας σε απότομη βραχώδη ακτή πάνω από τη θάλασσα, στη σημερινή θέση «Βοτσαλάκια», άλλοτε γνωστή ως «παραλία του Παρασκευά», από το όνομα του ιδιοκτήτη της παραλιακής κοσμικής ταβέρνας που υπήρχε παλιά εκεί, εξ ου και το όνομα «σπηλιά του Παρασκευά» και παλαιότερα «σπηλιά του Λαλαούνη».
Για το Σηράγγιο και τον ήρωα Σήραγγο δεν υπάρχουν πληροφορίες στα λεξικά Σουίδα και Ησυχίου. Για το Σηράγγιο όμως κάνει λόγο ο Αρποκρατίων, πως ο Λυσίας αναφέρει αυτό ως χωρίο του Πειραιά, στον κατά Ανδροτίωνος λόγο του.[2] Ο Φώτιος σημειώνει πως το Σηράγγιο, εντός του οποίου υπάρχει και ηρώο, κατασκευάστηκε από τον Σήραγγο. Κατά τον Ιάκωβο Δραγάτση, ο οποίος εξέδωσε το 1925 σχετική μελέτη με τίτλο «Το εν Πειραιεί Σηράγγιον», αναφέρεται πως πρόκειται για λουτρώνα (βαλανείο) με διάφορα διαμερίσματα. Τα σωζόμενα μωσαϊκά αποδεικνύουν πως ο χώρος είχε υποστεί μετατροπές στη ρωμαϊκή περίοδο. Η ανακάλυψη βωμού αφιερωμένο στο θεό Απόλλωνα από πωρόλιθο, με την επιγραφή «Απόλλωνος αποτροπαίου», φανερώνει την ύπαρξη ιερού και ανάγεται στην αρχαιότερη χρήση του[3].
Η υπόγεια αυτή σπηλαιώδης κατασκευή εισχωρεί περίπου 12 μέτρα μέσα στο βράχο, κάτω από την παραλιακή λεωφόρο Βασιλέως Παύλου (Αλέξανδρου Παπαναστασίου), όπου και βρίσκονται δύο αρχαίοι τάφοι με ένα φρεάτιο προ αυτών. Η αίθουσα έχει κυκλικό σχήμα και κοσμείται με διάφορα ψηφιδωτά. Στις δυο πλευρές της εισόδου υπάρχουν δύο ψηφιδωτά που ανάγονται στον 4ο αι π.Χ., εκ των οποίων το μεν ένα παριστά τη Σκύλλα το δε άλλο αρχαίο νεανία σε τέθριππο άρμα, που κατά μεν τον αρχαιολόγο Χιοτέλη παριστά τον Γλαύκο (θαλάσσια θεότητα), κατά δε τον Ι. Δραγάτση πρόκειται για τον ήρωα Σήραγγο.[4]
Από τον αρχαίο Έλληνα ρήτορα Ισαίο πληροφορούμαστε (από το «Περί του Φιλοκτήμονος κλήρου», 33) πως το Σηράγγιο κατά τον 4ο αιώνα π.Χ. ανήκε στον Ευκτήμονα που το πούλησε στους Αντιφάνη και Αριστόλοχο αντί 3.000 δραχμών. Πλήρη περιγραφή του Σηραγγίου του Πειραιά και των αναπαραστάσεων του δίδεται από τον Γ. Ζαννέτο στο περιοδικό «Εμπόριο» κατά το έτος 1910, όπου και αρχίζει την περιγραφή από το έτος 1894, όταν ξεκίνησαν οι εργασίες απομάκρυνσης χωμάτων που έφραζαν μεγάλο μέρος της εισόδου.
Η Σπηλιά του Παρασκευά είχε διαμορφωθεί ως κοσμική ταβέρνα από τη δεκαετία του 1920. Μάλιστα οι ιδιοκτήτες είχαν φροντίσει για την επικάλυψη των αρχαίων τοιχογραφιών με κρασοβάρελα. Κατά τη δεκαετία του 1960 διαμορφώθηκε σε λαϊκό κέντρο με το όνομα «Σπηλιά», από όπου πέρασαν πολλά γνωστά ονόματα της ελληνικής λαϊκής μουσικής σκηνής όπως ο Μανώλης Χιώτης και η Μαίρη Λίντα, ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, ο Τώνης Μαρούδας, ο Νίκος Γούναρης, ο Γιάννης Καραμπεσίνης, ο Τάκης Μωράκης με την ορχήστρα του και άλλοι πολλοί. Τη λειτουργία του κοσμικού κέντρου διέκοψε επί Επταετίας, το 1968, ο τότε δοτός δήμαρχος του Πειραιά Αριστείδης Σκυλίτσης. Σήμερα ο χώρος έχει εγκαταληφθεί.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ www
.arxaiologikoktimatologio .gov .gr /el /monuments _info?id=162850&type=Monument. - ↑ «Αρποκρατίων, Λυσίας κατά Ανδροτίονος». www.perseus.tufts.edu. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουνίου 2016.
- ↑ «Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού | Σπήλαιο Σηράγγειο». odysseus.culture.gr. Ανακτήθηκε στις 25 Μαρτίου 2019.
- ↑ «Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού | Σπήλαιο Σηράγγειο». odysseus.culture.gr. Ανακτήθηκε στις 11 Μαρτίου 2019.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Στ. Καραμπερόπουλος, «Πειραϊκό Λεύκωμα», Εκδόσεις Κοινωνικής, Πειραιάς, 2010
- Χρήστος Πατραγάς, «Μεγάλο Πειραϊκό Λεύκωμα», Εκδόσεις Μυτιληναίος, Πειραιάς, 2004
- Χρήστος Θ. Πανάγος, «Ο Πειραιεύς», Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιώς, 1995