Μετάβαση στο περιεχόμενο

Πόνι

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ένα πόνυ των Χάιλαντ, που εμφανίζει τα χαρακτηριστικά στιβαρά οστά, χοντρή χαίτη και ουρά, μικρό κεφάλι και μικρό συνολικό μέγεθος
Ένα πόνυ των Σέτλαντ

Ένα πόνι, πόνυ ή πόνεϊ είναι ένα μικρό άλογο (Equus ferus caballus). Ανάλογα με το πλαίσιο, ένα πόνι μπορεί να είναι ένα άλογο με ύψος στο ακρώμιο κάτω από ένα κατά προσέγγιση ή ακριβές όριο ή ένα μικρό άλογο με συγκεκριμένη διαμόρφωση και ιδιοσυγκρασία. Σε σύγκριση με ένα μεγαλύτερο άλογο, ένα πόνυ μπορεί να έχει παχύτερο τρίχωμα, χαίτη και ουρά, με αναλογικά πιο κοντά πόδια, φαρδύτερο θώρακα, βαρύτερα οστά, πιο χοντρό λαιμό και πιο κοντό, πιο φαρδύ κεφάλι. Η λέξη πόνι προέρχεται από την παλιά γαλλική λέξη poulenet, που σημαίνει πουλάρι, ένα νεαρό άλογο.[1]: 1041 

Τα μικρά άλογα και τα πόνι χρησιμοποιούνταν παραδοσιακά για ιππασία, οδήγηση και μεταφορές φορτίων. Κατά τη διάρκεια της Βιομηχανικής Επανάστασης, ιδιαίτερα στη Μεγάλη Βρετανία, πολλά χρησιμοποιήθηκαν μεταφέροντας φορτία άνθρακα στα ορυχεία. Στη σύγχρονη εποχή μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως παιδικά άλογα, για ψυχαγωγική ή ανταγωνιστική ιππασία ή οδήγηση, ή για πολιτιστικούς λόγους ή λόγους διατήρησης.

Τα πόνυ θεωρούνται γενικά έξυπνα και φιλικά. Μερικές φορές περιγράφονται επίσης ως πεισματάρικα ή πονηρά. Τα σωστά εκπαιδευμένα πόνυ είναι κατάλληλα για παιδιά που μαθαίνουν να ιππεύουν. Τα μεγαλύτερα πόνι μπορούν να ιππευτούν από ενήλικες, καθώς τα πόνι είναι συνήθως δυνατά για το μέγεθός τους.

Ορισμένοι οργανισμοί μπορούν να ορίσουν ένα πόνι ως ένα ώριμο άλογο με ύψος στο ακρώμιο κάτω από ένα ορισμένο όριο: αυτό μπορεί να ποικίλλει από περίπου 142 εκατοστά σε σχεδόν 150 εκατοστά. Ορισμένες ράτσες ταξινομούν ένα ζώο είτε ως άλογο είτε ως πόνυ με βάση το γενεαλογικό και το φαινότυπο, ανεξάρτητα από το ύψος του. 

Ορισμός

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Για πολλές μορφές διαγωνισμού, ο επίσημος ορισμός του πόνι είναι ένα άλογο που έχει ύψος μικρότερο από 14,2 χέρια (147 εκατοστά) στο ακρώμιο. Τα τυπικά άλογα είναι 14,2 ή μεγαλύτερα. Η Διεθνής Ομοσπονδία Ιππασίας ορίζει το επίσημο όριο στα 148 εκατοστά χωρίς πέταλα και 149 εκατοστά με πέταλα, αν και επιτρέπει στους διαγωνισμούς άλογα μέχρι έως και 150 εκατοστά χωρίς πέταλα, ή 151 εκατοστά με πέταλα. Ωστόσο, ο όρος πόνυ μπορεί να χρησιμοποιηθεί γενικά (ή στοργικά) για οποιοδήποτε μικρό άλογο, ανεξάρτητα από το πραγματικό μέγεθος ή τη ράτσα του. Επιπλέον, ορισμένες ράτσες αλόγων μπορεί να έχουν άτομα που ωριμάζουν κάτω από αυτό το ύψος, αλλά εξακολουθούν να ονομάζονται άλογα και τους επιτρέπεται να αγωνίζονται ως άλογα. Στην Αυστραλία, άλογα που έχουν μέγεθος από 142 με 152 εκατοστά είναι γνωστά ως «γκαλογουέι» και τα πόνυ στην Αυστραλία είναι κάτω των 142 εκατοστών.[2]

Ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ένα πόνυ κοντά σε ένα βουνό

Τα πόνυ αρχικά αναπτύχθηκαν ως ντόπια φυλή προσαρμοσμένα σε σκληρό φυσικό περιβάλλον και θεωρήθηκαν μέρος του υποτύπου της Βόρειας Ευρώπης. Κάποτε, υποτέθηκε ότι μπορεί να κατάγονταν από ένα άγριο υποείδος του Equus ferus.[3] Μελέτες του μιτοχονδριακού DNA (το οποίο μεταδίδεται μέσω της θηλυκής γραμμής) δείχνουν ότι ένας μεγάλος αριθμός άγριων φοράδων έχει συμβάλει στις σύγχρονες οικόσιτες ράτσες.[4][5] Αντίθετα, μελέτες του y-DNA (που πέρασε από την αρσενική γραμμή) υποδηλώνουν ότι υπήρχε πιθανώς μόνο ένας αρσενικός πρόγονος όλων των εξημερωμένων φυλών.[6] Η εξημέρωση του αλόγου πιθανώς συνέβη για πρώτη φορά στις ευρασιατικές στέπες με άλογα μεταξύ 132 και 142 εκατοστών,[7] και καθώς η εξημέρωση των αλόγων εξαπλώθηκε, οι αρσενικοί απόγονοι του αρχικού επιβήτορα συνέχισαν να εκτρέφονται με τοπικές άγριες φοράδες.[6][7]

Τα εξημερωμένα πόνυ όλων των φυλών αρχικά αναπτύχθηκαν κυρίως από την ανάγκη για ένα ζώο εργασίας που θα μπορούσε να ικανοποιήσει συγκεκριμένες τοπικές ανάγκες έλξης και μεταφοράς ενώ επιβιώνει σε σκληρά περιβάλλοντα. Η χρησιμότητα του πόνυ εντοπίστηκε από τους αγρότες που παρατήρησαν ότι ένα πόνυ μπορούσε να ξεπεράσει τις επιδόσεις ενός αλόγου έλξης σε μικρές φάρμες.[8]

Μέχρι τον 20ό αιώνα, πολλές ράτσες πόνι διαστραυρώθηκαν με αραβικά άλογα και άλλες ράτσες για να γίνουν κατάλληλες για ιππασία.[9]

Χρήσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ένα αυστραλιανό πόνι

Σε πολλά μέρη του κόσμου τα πόνι χρησιμοποιούνται ως ζώα εργασίας, ως ζώα μεταφοράς και για την έλκη διαφόρων οχημάτων. Χρησιμοποιούνται σε πολλές διαφορετικές ιππικές επιδιώξεις. Ορισμένες ράτσες, όπως το πόνι Χάκνεϊ, χρησιμοποιούνται κυρίως για έλξη καρότσας, ενώ άλλες ράτσες, όπως το πόνυ Κονεμάρα και το αυστραλιανό πόνι, χρησιμοποιούνται κυρίως για ιππασία. Άλλα, όπως το ουαλικό πόνυ, χρησιμοποιούνται τόσο για ιππασία όσο και για έλξη. Δεν υπάρχει άμεση συσχέτιση μεταξύ του μεγέθους ενός αλόγου και της εγγενούς αθλητικής του ικανότητας.[10]

Χαρακτηριστικά

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το πόνι του Σέτλαντ είναι μια από τις μικρότερες ράτσες πόνυ, αλλά είναι πολύ δυνατό

Τα πόνυ συχνά διακρίνονται από τον φαινότυπο τους, το στιβαρό σώμα, τα πυκνά κόκκαλα, το στρογγυλό σχήμα και τα προεξέχοντα πλευρά τους. Έχουν κοντό κεφάλι, μεγάλα μάτια και μικρά αυτιά. Εκτός από το ότι είναι μικρότερα από ένα άλογο, τα πόδια τους είναι αναλογικά πιο κοντά. Έχουν ισχυρές οπλές και αναπτύσσουν ένα πιο βαρύ τρίχωμα, όπως φαίνεται στην χαίτη και στην ουρά, καθώς και ιδιαίτερα βαρύ χειμωνιάτικο τρίχωμα.[11]

Οι ράτσες πόνυ έχουν αναπτυχθεί σε όλο τον κόσμο, ιδιαίτερα σε ψυχρά και σκληρά κλίματα όπου χρειάζονταν ανθεκτικά, εύρωστα ζώα εργασίας. Είναι αξιοσημείωτα δυνατά για το μέγεθός τους. Ράτσες όπως το πόνι Κονεμάρα αναγνωρίζονται για την ικανότητά τους να μεταφέρουν έναν ενήλικο αναβάτη πλήρους μεγέθους. Τα πόνυ αναλογικά με το βάρος τους μπορούν να τραβήξουν και να φέρουν περισσότερο βάρος από ένα άλογο.[11] Τα πόνυ μπορούν να τραβούν φορτία σημαντικά μεγαλύτερα από το δικό τους βάρος, με μεγαλύτερα πόνυ ικανά να τραβούν φορτία συγκρίσιμα με αυτά που έλκονται από άλογα έλξης πλήρους μεγέθους και ακόμη και τα πολύ μικρά πόνυ μπορούν να τραβούν έως και το 450 τοις εκατό του ίδιου βάρους.[12]

Σχεδόν όλες οι ράτσες πόνυ είναι πολύ ανθεκτικές, εύκολες στη φύλαξη που μοιράζονται την ικανότητα να ευδοκιμούν με πιο περιορισμένη διατροφή από αυτή ενός αλόγου κανονικού μεγέθους, απαιτώντας το μισό σανό για το βάρος τους σε σχέση με το άλογο και συχνά δεν χρειάζονται καθόλου σιτηρά. Ωστόσο, για τον ίδιο λόγο, είναι επίσης πιο ευάλωτα στη λαμινίτιδα και στο σύνδρομο Κούσινγκ. Μπορεί επίσης να έχουν προβλήματα με υπερλιπαιμία.[11]

Τα πόνυ θεωρούνται γενικά έξυπνα και φιλικά, αν και μερικές φορές περιγράφονται επίσης ως πεισματάρικα ή πονηρά.[11] Οι διαφορές απόψεων προκύπτουν συχνά από τον βαθμό σωστής εκπαίδευσης ενός μεμονωμένου πόνι. Τα πόνι που εκπαιδεύονται από άπειρα άτομα ή που οδηγούνται μόνο από αρχάριους, μπορεί να γίνουν κακομαθημένα επειδή οι αναβάτες τους συνήθως δεν διαθέτουν την εμπειρία για τη διόρθωση κακών συνηθειών. Τα σωστά εκπαιδευμένα πόνυ είναι κατάλληλα για παιδιά που μαθαίνουν να ιππεύουν. Τα μεγαλύτερα πόνυ μπορούν να ιππευτούν από ενήλικες, καθώς τα πόνυ είναι συνήθως δυνατά για το μέγεθός τους.[11]

Για λόγους επίδειξης, τα πόνυ συχνά ομαδοποιούνται σε μικρά, μεσαία και μεγάλα μεγέθη. Τα μικρά πόνυ είναι 127 εκατοστά (12,2 χέρια) και κάτω, τα μεσαία πόνυ είναι μεταξύ 12,2 και 13,2 χεριών (137 cm), και τα μεγάλα πόνυ είναι μεταξύ 13,2 χεριών και 14,2 χεριών (147 cm).

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ A.M. Macdonald (editor) (1972). Chambers Twentieth Century Dictionary. London: Chambers. (ISBN 055010206X).
  2. ↑ Owlet, Lorna and Phlip Mathews, Ponies in Australia, Milsons Point: 1979
  3. ↑ Bennett, Deb (1998). Conquerors: The Roots of New World Horsemanship (First έκδοση). Solvang, CA: Amigo Publications, Inc. σελ. 7. ISBN 0-9658533-0-6. 
  4. ↑ Jansen, Thomas; Forster, Peter; Levine, Marsha A.; Oelke, Hardy; Hurles, Matthew; Renfrew, Colin; Weber, Jürgen; Olek, Klaus (6 August 2002). «Mitochondrial DNA and the origins of the domestic horse». PNAS 99 (16): 10905–10910. doi:10.1073/pnas.152330099. PMID 12130666. Bibcode: 2002PNAS...9910905J. 
  5. ↑ Widespread; Horse Lineages, Domestic (2001). «Widespread origins of domestic horse lineages». Science 291 (5503): 474–7. doi:10.1126/science.291.5503.474. PMID 11161199. Bibcode: 2001Sci...291..474V. 
  6. ↑ 6,0 6,1 Lindgren (2004). «Limited number of patrilines in horse domestication». Nature Genetics 36 (4): 335–336. doi:10.1038/ng1326. PMID 15034578. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2010-11-17. https://web.archive.org/web/20101117164706/http://www.oeb.harvard.edu/faculty/edwards/people/postdocs/nbpapers/pdf0001.pdf. 
  7. ↑ 7,0 7,1 Anthony, David W. (2007). The Horse, the Wheel, and Language: How Bronze-Age Riders from the Eurasian Steppes Shaped the Modern World. Princeton, NJ: Princeton University Press. σελίδες 196–197, 202. ISBN 978-0-691-05887-0. 
  8. ↑ Smith, E.C.A. "The Pony Useful" Country Life in America, volume 29.
  9. ↑ Sponenberg, D. Phillip (1996). «The Proliferation of Horse Breeds». Horses Through Time (First έκδοση). Boulder, CO: Roberts Rinehart Publishers. σελίδες 155, 170–173. ISBN 1-57098-060-8. 
  10. ↑ Barakat, Christine. "Why Size Matters." Equus, October 2007, Issue 361, pp. 36-42
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 «Pony Power!». Ιανουαρίου 2001. 
  12. ↑ McNeill, Erin. "Ponies at Boone County Fair pull their weight and then some" Missourian, July 27, 2010 Αρχειοθετήθηκε January 19, 2013, at Archive.is

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Ponies στο Wikimedia Commons


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Πόνι&oldid=10533185"